Η Ελληνίδα Γλώσσα Αργοπεθαίνει;;;

(Την Παρασκευή 10 Οκτωβρίου το απόγευμα, στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου Λευκάδας ο φιλόλογος φροντιστής κ. Γεράσιμος Αραβανής έδωσε διάλεξη με θέμα: «Η Ελληνίδα Γλώσσα Αργοπεθαίνει;;;»

«Καλησπέρα, βαρύτιμη και ισότιμη σε όλους.

Η Εκκλησία δια του εκπροσώπου της πρωτοπρεσβυτέρου Σπυρίδωνος Βρεττού καταδεικνύει την ευαισθησία της και σ’ αυτό το φλέγον εθνικό – και όχι μόνο – θέμα.

Φίλες και φίλοι,

Πριν από είκοσι σχεδόν χρόνια, λίγο μετά την παλιννόστησή μου, είχα στο ραδιόφωνο της Καρυάς εκπομπή ονόματι «Ο Λόγος». Σε φίλο, λοιπόν, ακροατή που με συγχαίρει, λέω: «Κι εγώ νόμιζα ότι “φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ”»! Προσέξτε, σας παρακαλώ, την απάντηση του φίλου ακροατή: «Γεράσιμε, στην έρημο όλο και κάποιος βεδουΐνος θα βρεθεί».

Στους χαλεπούς καιρούς, μέσα στη μεγάλη ηθική και σιαμαία με αυτήν οικονομική έρημο στην οποία μετέβαλαν τη χώρα μας, βλέπω με χαρά και με συγκίνηση απόψε εδώ κάμποσους βεδουΐνους. Οι βεδουΐνοι φυσικά αναζητούν την όαση. Η όαση, αγαπητοί βεδουΐνοι, είναι οι υπέρτατες αξίες. η όαση, αγαπητοί βεδουΐνοι, είναι τα ιδανικά. «Το ιδανικό, λέει ο Βίκτωρ Ουγκώ, είναι η υψηλή κορυφή, όπου ο άνθρωπος ανεβαίνει και συναντά τον Θεό»!

Υπέρτατη αξία, ιδανικό, φίλες και φίλοι, είναι η γλώσσα. Γιατί; – Η Προμηθεϊκή πορεία του ανθρώπου από το σκοτάδι του πρωτογονισμού και της βαρβαρότητας μέχρι το όποιο-όσο σύγχρονο φως συνιστά και εκφράζει την έννοια του πολιτισμού. Όχι χαρακτηριστική πτυχή, όχι χαρακτηριστική έκφραση, όχι χαρακτηριστική έκφανση, αλλά πεμπτουσία του πολιτισμού είναι η γλώσσα. Η γλώσσα δεν είναι απλώς ο ζωντανός κώδικας της διανθρώπινης επικοινωνίας. η γλώσσα είναι παράλληλα το κατεξοχήν όργανο της σκέψης, χάρις στο οποίο μορφοποιούμε και επεξεργαζόμαστε τα διανοητικά μας προϊόντα. Με τη γλώσσα δηλαδή επικοινωνούμε – συνεννοούμαστε, συνάμα όμως σκεφτόμαστε – αντιλαμβανόμαστε. Δεν είναι τυχαίο προφανώς ότι η λέξη «λόγος» σημαίνει τόσο την ομιλία, την έκφραση, όσο και τη σκέψη, τη λογική. «διάνοια καὶ λόγος ταυτὸν», λέει ο θείος Πλάτων. Ανάλογη και η άποψη του θεμελιωτή της σύγχρονης Γλωσσολογίας, του Ελβετού Φερντινάντ ντε Σωσσίρ: «Ο λόγος είναι ένα φύλλο χαρτί. η μία σελίδα, η μία όψη, είναι η ομιλία, η έκφραση. η άλλη σελίδα, η άλλη όψη, είναι η σκέψη, η λογική. Δεν μπορεί κανείς να κόψει τη μία σελίδα, τη μία όψη, χωρίς συγχρόνως να κόψει και την άλλη».

Ειδικότερα, η Ελληνίδα γλώσσα είναι η μητέρα και η τροφός των άλλων γλωσσών. η Ελληνίδα γλώσσα είναι η πνευματική λαμπαδηδρόμος της Οικουμένης! Τα λόγια μου αυτά δεν είναι φραστικά πυροτεχνήματα, δεν είναι εθνικιστικά φληναφήματα, δεν είναι σωβινιστικά κηρύγματα. Μακριά από εμένα αυτά! Πυξίδα ιδεολογική στη ζωή μου η ρήση του Γάλλου διανοούμενου και χριστιανού Ραούλ Φολλερώ: «Όποιος αγαπάει τη μάνα του, όποιος αγαπάει τα παιδιά του, όποιος αγαπάει την οικογένειά του, δεν ληστεύει, δεν βιάζει, δεν σκοτώνει τη μάνα, τα παιδιά, την οικογένεια του γείτονα. Το ίδιο, αγαπητοί μου, συμβαίνει και με τις πατρίδες: Ο πραγματικός πατριδολάτρης είναι και πραγματικός διεθνιστής». Και το αντίστροφο προφανώς συμβαίνει, θα προσθέσω εγώ: «Ο πραγματικός διεθνιστής είναι και πραγματικός πατριδολάτρης, πραγματικός εθνιστής».

Τα λόγια μου για την Ελληνίδα γλώσσα είναι η μεγάλη αλήθεια, την οποία αναδεικνύουν, καταδεικνύουν και διαφεντεύουν τα σωζόμενα κείμενα, αλλά και τα ευρήματα που διαρκώς έρχονται στο φως παρά τις «φιλότιμες» προσπάθειες των Εξουσιαστών, παρά τις «φιλότιμες» προσπάθειες των Επιβητόρων των λαών να τα θάψουν, να τα εξαφανίσουν. Αγνοούν όμως οι Εξουσιαστές, αγνοούν όμως οι Επιβήτορες των λαών ότι «Ὁ Φοῖνιξ ἐκ τῆς τέφρας του ἀναγεννᾶται»!

Ιδού χαρακτηριστικά ευρήματα που επιβεβαιώνουν του λόγου μου το αληθές:

• Ο γνωστός ωκεανολόγος Ζαν Ζακ Κουστώ ανακαλύπτει το 1966 στα νησιά Μπαχάμες ελληνική λίθινη επιγραφή, που αποδίδεται στην κλασική εποχή. Ωστόσο λέξεις-φράσεις της, όπως «Ίλα-Τίκι» (= η κόρη του Ήλιου, < Ίλα = ο Ήλιος και τίκι < τίκτω), Ηθονόησις, < ήθος και νόησις, Σελλάς < ελ και λας (= φωτεινή πέτρα), δεν έχουν καμιά σχέση με τη κλασική εποχή. είναι πολύ παλαιότερες. Η τοπική εφημερίδα «Ατλαντικός» γράφει (24-8-1966) ότι η επιγραφή είναι γραμμένη από τους Έλληνες της 10ης χιλιετίας και ότι τα πάντα οφείλονται στους Έλληνες του μακρινού παρελθόντος. Η εφημερίδα «κλείνει» λίγες μέρες μετά…
• Τον Αύγουστο του 1993 ανακαλύπτεται στο Δισπηλιό της Καστοριάς από τον αείμνηστο καθηγητή της Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Παν/μίου Θεσσαλονίκης τον Γιώργο Χουρμουζιάδη (στέλεχος του Κ.Κ.Ε. και βουλευτής του) ελληνική επιγραφή, που χρονολογήθηκε στο 5300 – 5250 π.Χ.
• Τον Απρίλιο του 1994 ανακαλύπτεται στον λοφίσκο Καυκανιά, έξω από την Αρχαία Ολυμπία, ελληνική επιγραφή (η λεγόμενη «κροκάλη της Καυκανιάς»), που χρονολογήθηκε γύρω στο 1650 π.Χ.
• Το 1996 ανακαλύπτεται στην ερημονησίδα Γιούρα της Αλοννήσου από τον αρχαιολόγο Αδ. Σάμψων όστρακο με ελληνική γραφή (ΑΥΔΗ = ομιλία-φωνή), που χρονολογήθηκε στα 6000 – 5500 π.Χ.
• Σύμφωνα με τον κορυφαίο Έλληνα παλαιοανθρωπολόγο Άρη Πουλιανό, η Ελληνίδα γλώσσα ομιλείται και γράφεται από τους αυτόχθονες Έλληνες εδώ και 50000 χρόνια! Η λατινική, η οποία αποτέλεσε το γόνιμο έδαφος για τη βλάστηση των περισσότερων ευρωπαϊκών γλωσσών, είναι τέκνο της αρχαίας Ελληνικής.

Φίλες και φίλοι,

Η γλώσσας μας έχει μοναδικές αρετές: δικό της αλφάβητο, πλούτο, ευελιξία, ποικιλομορφία, ευστοχία, σαφήνεια, αρμονία, ευφωνία, εκφραστικότητα, συνθετική δύναμη και παραγωγικότητα, που σημαίνει ότι ανάλογα με τις ανάγκες αναπλάθει και δημιουργεί καινούργιες εκφραστικές φόρμες. Η πλαστικότητα και η πληρότητα της γλώσσας μας δίνει τη δυνατότητα στους επιστήμονες και διανοητές να καταφύγουν στη συνδρομή της και να λύσουν έτσι τα προβλήματα ορολογίας (ιδίως στη Φιλοσοφία, στην Ιατρική και στη Φαρμακευτική). Η γλώσσα μας διαθέτει τεράστιο αριθμό ανεπανάληπτων φιλολογικών και φιλοσοφικών μνημείων. Στην Ελληνίδα γλώσσα γράφηκαν αθάνατα έργα, οι διαχρονικές και πανανθρώπινες ιδέες των οποίων αποτελούν το θεμέλιο και τον φωταγωγό της ανθρώπινης διανόησης.

Ενδεικτικά αναφέρω τα έπη του Ομήρου – Οδυσσέως, τις τραγωδίες του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, την Καινή Διαθήκη, το βιβλίο της διαρκούς και ζωντανής επανάστασης και απελευθέρωσης των φτωχών και αδικημένων από την εκμετάλλευση της σατανοκίνητης κεφαλαιοκρατίας. Μήπως όμως και η νεότερη ελληνική Λογοτεχνία δεν έχει να επιδείξει έργα, η επίδραση και η αναγνώριση των οποίων είναι διεθνής; Καβάφης, Καζαντζάκης, Σεφέρης, Ρίτσος, Ελύτης… Προσέξτε και τούτο, φίλες και φίλοι: οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως «νοηματική» γλώσσα μόνο την Ελληνική και ειδικότερα την Ομηρική. Όλες τις άλλες τις χαρακτηρίζουν «σημειολογικές»! «Νοηματική» είναι η γλώσσα στην οποία το «σημαίνον», δηλαδή η λέξη, και το «σημαινόμενον», δηλαδή αυτό που η λέξη εκφράζει (πράγμα, ιδέα, κατάσταση…) έχουν μεταξύ τους πρωτογενή σχέση. Αντίθετα «σημειολογική» είναι η γλώσσα, όπου αυθαίρετα ορίζεται ότι το άλφα «πράγμα», το «σημαινόμενον», εννοείται με το άλφα «σημείον», το «σημαίνον». Με άλλα λόγια η Ελληνική είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν «πρωτογένεια», ενώ σε όλες τις άλλες γλώσσες οι λέξεις είναι «συμβατικές». σημαίνουν κάτι, απλώς επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που τις χρησιμοποιούν.

Ας ακούσουμε όμως ελάχιστους μόνο από τους πνευματικούς γίγαντες, Έλληνες και κυρίως ξένους – ή μάλλον Έλληνες και κυρίως Ελληνιστές – πώς πλέκουν το εγκώμιο της Ελληνίδας γλώσσας:

– Κ. Παλαμάς: «Ω γλώσσα της Ρωμιοσύνης, νικήτρια του θανάτου»!
– Νικηφόρος Βρεττάκος: «Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως, θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα ρυακάκι που μουρμουρίζει. Κι αν τυχόν κάπου, ανάμεσα στους γαλάζιους διαδρόμου, συναντήσω Αγγέλους, θα τους μιλήσω Ελληνικά. γιατί οι Άγγελοι δεν ξέρουν γλώσσες. οι Άγγελοι μιλάνε μεταξύ τους με μουσική».
– Μίκαελ Βέντρις: «Η ελληνική γλώσσα είναι το τελειότερο πνευματικό εργαλείο που σφυρηλάτησε ποτέ η ανθρώπινη νόηση».
– Ζακλίν ντε Ρομιγύ, η Γαλλίδα ακαδημαϊκός, κατά τη βράβευσή της με το βραβείο Ωνάση στην Αθήνα (1997): «Η αρχαία Ελληνική είναι η μητέρα όλων των γλωσσών. διαβάζουμε λοιπόν τα αρχαία Ελληνικά, όχι μόνο γιατί βοηθούν στην εκμάθηση της γλώσσας, αλλά και γιατί διδάσκουν τη διαύγεια του πνεύματος, τη γνώση και τις αξίες του πολιτισμού».
– Μάρκος Φάβιος Κουϊντιλιανός, Ρωμαίος νομομαθή και συγγραφέας: «Η παιδεία αρχίζει με την ελληνική γλώσσα».
– Κικέρων: «Εάν οι θεοί διαλέγονται, την ελληνική γλώσσα χρησιμοποιούν».
–
Σημειώνω ακόμα ότι οι Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, Γκράμσι, όλοι γενικά οι πραγματικά φωτισμένοι και φωτεινοί εραστές και μαχητές της κοινωνικής απελευθέρωσης του ανθρώπου, έτρεφαν ανυπόκριτο θαυμασμό προς την αρχαία Ελλάδα και την κλασική παιδεία. μάλιστα ο Μαρξ μελετούσε από το πρωτότυπο τα αρχαία ελληνικά συγγράμματα και είχε τη συνήθεια να προσάγει γνωμικές φράσεις αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, για να επικυρώνει τις προσωπικές του απόψεις.

Το σημαντικότερο όμως για τον Ελληνισμό: Η Ελληνίδα γλώσσα είναι το κατεξοχήν στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας. Μ’ αυτή συνδέεται ο σύγχρονος Έλληνας με τον εθνικό γλωσσικό και πνευματικό του κορμό και φτάνει μέχρι τις πρώτες του ρίζες. Έτσι διαμορφώνεται η γλωσσική μας παράδοση. Η αρχαία, η αλεξανδρινή κοινή, η βυζαντινή, η καθαρεύουσα, η δημοτική είναι μορφές μιας και της αυτής γλώσσας. Φυσικό βέβαια είναι στη ροή των διαφόρων ιστορικών γεγονότων και εθνικών περιπετειών της φυλής μας η γλώσσα μας να εξελίσσεται. Η γλώσσα, ως κοινωνικό φαινόμενο, συνεξελίσσεται με τη ζωή, μεταπλάθεται από τη ζωή και μεταπλάθει τη ζωή! Έτσι λοιπόν και η Ελληνίδα γλώσσα διαπλάθεται και ανανεώνεται μέσα στην αέναη ροή του χρόνου. ρέει μέσα στις φλέβες της επώνυμης και ανώνυμης δημιουργίας.

Εξελικτική διαμόρφωση της γλώσσας σημαίνει εμπλουτισμός της με λέξεις που προσφέρει κάθε φορά η ζωή. λέξεις που πολιτογραφούνται στην κοινή συνείδηση και ενσωματώνονται στον κορμό της γλώσσας. Η εξέλιξη αυτή λέγεται αυτοάμυνα της γλώσσας για διατήρηση της ενότητάς της. Εξελικτικά δημοτική γλώσσα είναι η ομηρική, η αττική, η χριστιανική του Ευαγγελίου, η καθαρεύουσα, η νεοελληνική. Καμιά με σινικά τείχη χωρισμένη από τις άλλες. όλες μορφές της ίδιας γλώσσας, της Ελληνίδας γλώσσας. Δεν χωρίζονται τα Αρχαία Ελληνικά από τα Νέα Ελληνικά. λάθος μεγάλο, λάθος βαρύ – ή μάλλον έγκλημα μεγάλο, έγκλημα βαρύ!…

Ακούστε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αυτοάμυνας και εξέλιξης της γλώσσας μας:

– Ο άρτος έγινε ψωμί, αλλά το ψωμί δεν εκτόπισε τον άρτο. Λέμε: «Θα φάμε ψωμί», αλλά «αρτοποιείο», «αρτοκλασία».
– Το «δύναμαι» έγινε «μπορώ», αλλά και το «δύναμαι» επέζησε στο δημοτικό: «Μάνα μ’ σου λέω, δεν ημπορώ, δεν δύναμαι…». Λέμε «δύναμη», «δυναμική»…
–
Το γεγονός λοιπόν ότι η Ελληνίδα γλώσσα, ως ζωντανό στοιχείο, εξελίσσεται, δεν σημαίνει κιόλας ότι παύει να είναι μία, ενιαία, αδιάσπαστη και αταξική. Η ελληνική κοινωνία αιώνες εξαφανίστηκε από το ιστορικό προσκήνιο ως συγκροτημένο εθνικό σύνολο, αλλά αναγεννήθηκε χάρις στο «αείροον» γλωσσικό της αίμα. Μεγάλη βεβαίως η συμβολή σ’ αυτό των φωτισμένων λειτουργών της Ορθοδοξίας.

Ποια είναι σήμερα η στάση μας απέναντι στη γλώσσα μας; Σήμερα κατασκευάζεται ένα αποξηραντικό γλωσσικό δίκτυο, μέσα στις σωληνώσεις του οποίου αποστραγγίζονται και εξαερώνονται όλοι οι χυμοί της ελληνικής σκέψης. Σήμερα η Ελληνίδα γλώσσα, η γλώσσα της ειρήνης, η γλώσσα της ελευθερίας, η γλώσσα της Δημοκρατίας, ο μέγιστος αυτός και ανεκτίμητος εθνικός θησαυρός, η γλώσσα των πατέρων μας, η γλώσσα του Θεού, κατολισθαίνει σε βάραθρα επικίνδυνα, αγκυλώνεται, εξαχρειώνεται και μετατρέπεται σε μία ενδεή αργκό.

Το γλωσσικό πρόβλημα επικεντρώνεται στη λεξιπενία και στη δυσφράδεια, δηλαδή στο διαρκώς συρρικνούμενο λεξιλόγιο του μέσου Έλληνα και στην αδυναμία του να εκφραστεί με σαφήνεια και με ακρίβεια. Και, αν παλαιότερα στο όνομα των Αρχαίων Ελληνικών σφαζόταν η δημοτική, σήμερα στο όνομα της δημοτικής σφάζονται τα Αρχαία Ελληνικά. Μικρόψυχη, μικρόνους και αντικειμενικά εθνοκτόνος πολιτική και συμπεριφορά και στις δύο περιπτώσεις.

Τη βάναυση κακοποίηση και τη λυσσαλέα δίωξη της Ελληνίδας γλώσσας τη διαπιστώνουμε καθημερινά σε όλες τις πτυχές της ζωής του λαού μας, κοινωνική, οικονομική, πολιτική, αλλά και πνευματική. Την ακούμε πρώτα πρώτα στα ξενικοποιημένα ονόματα: Έλεν, Βίβιαν, Λόρη, Γκέλυ…, να δείξουμε ότι είμαστε Ευρωπαίοι, μοντέρνοι. Όμως «τίποτε δεν πεθαίνει πιο γρήγορα από το μοντέρνο», λέει ο Πωλ Βαλερύ.

Τη βάναυση κακοποίηση και τη λυσσαλέα δίωξη της Ελληνίδας γλώσσας τη βλέπουμε καθημερινά στις επιγραφές και στις διαφημίσεις των «ελληνικών» καταστημάτων, τουριστικών και μη, και στους «ελληνικούς» δρόμους. Τι έγινε η υπουργική απόφαση της 22ας Απριλίου 1985 που όριζε να ελληνικοποιηθούν οι ξενόγλωσσες επιγραφές, και μάλιστα μέχρι τις 13 Μαΐου 1986; Δεν αντικαταστάθηκαν οι ξενόγλωσσες επιγραφές. Αντικαταστάθηκε ο ΕΛΛΗΝΑΣ Αντώνης Τρίτσης που εξέδωσε την απόφαση! Μεγάλη η οδύνη αλλά και η αγανάκτηση του Γιάννη Ρίτσου στην «Ανυπόταχτη Πολιτεία»: «Πολιτεία μου, οι ταμπέλες στα σταυροδρόμια σου δεν είναι πια γερμανικές. αμερικάνικες είναι. Πότε λοιπόν θα διαβάσουμε τα ονόματα των οδών σου στη γλώσσα μας;»

Τη βάναυση κακοποίηση και τη λυσσαλέα δίωξη της Ελληνίδας γλώσσας την ακούμε καθημερινά στη γλωσσική χαβούζα της ραδιοτηλεόρασης. τη διαβάζουμε στις εφημερίδες και στα πάσης φύσεως έντυπα. τη βλέπουμε και στα επίσημα κρατικά έγγραφα. Κι αν ίσως δικαιολογείται ο αγράμματος ταβερνιάρης, που στην παραλιακή ψαροταβέρνα του διαφημίζει με φωτεινή επιγραφή «ΠΑΙΔΑΚΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ» (αντί ΠΑΪΔΑΚΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ), πώς όμως να δικαιολογηθεί το επίσημο ελληνικό κράτος, όταν τυπώνει διαβατήρια στα οποία φιγουράρει στην πρώτη σελίδα του εξώφυλλου η φράση: «ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ (και όχι ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ) ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ»;

Τη βάναυση κακοποίηση και τη λυσσαλέα δίωξη της Ελληνίδας γλώσσας την ακούμε από διάφορες συμπλεγματικές προσωπικότητες – ιδίως στον χώρο της πολιτικής – που, στην προσπάθειά τους να δώσουν ανέξοδα διαπιστευτήρια προοδευτισμού, να ξεχωρίσουν και να αυτοπροβληθούν, υιοθετούν απαράδεκτες ιδιότυπες φραστικές έξεις και μεταβάλλονται σε βαρβαρόφωνους ευρεσιτέχνες του κενολόγου εντυπωσιασμού.

Τη βάναυση κακοποίηση και τη λυσσαλέα δίωξη της Ελληνίδας γλώσσας τη διαπιστώνουμε καθημερινά στο λεξιλόγιο και στη γλωσσική επικοινωνία της νεολαίας μας. λεξιλόγιο ελλιπέστατο, τόσο από ποιοτική όσο και από ποσοτική άποψη, και γλωσσική επικοινωνία πρόχειρη, κακόγουστη και ακαλλιέργητη. Γκρίκλις, Γκραικύλοι, Γκραικυλία, Γκραικυλισμός! Οι απόφοιτοι του Λυκείου αδυνατούν να εννοήσουν τη γλώσσα των Πατέρων της Εκκλησίας, τον Μακρυγιάννη, τον Παπαδιαμάντη ακόμα.

Ακούστε μερικές λέξεις και φράσεις που κρίθηκαν άγνωστες στις εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ της χώρας μας την τελευταία 10ετία: αποφορά, διακονώ, ένθεος, ψεγάδια, περασμένων ανθρώπων, παρωχημένα, εξοβελιστεί, αυτοχειριάζεται, διάπλους, υψηλοφροσύνη, εθελοδουλία, παροξύνεται, είναι γρηγορούσα, αυθυπόστατο, έρμαιο, σιμότερα, αέναη, συνάμα, εξωστρέφεια, πανάκεια, αποθηριώνεται, προσδόκιμο, δυσανεξία, υπόδικος. Λέξεις και φράσεις που τις γνωρίζει η αγράμματη η θεια μας η Κοντύλω. δεν τις γνωρίζουν όμως τα «εγγράμματα» παιδιά μας…

Η πρωτοβουλία του αείμνηστου Αντώνη Τρίτση, με την ιδιότητα του υπουργού Παιδείας, για την επαναφορά των Αρχαίων Ελληνικών στο Γυμνάσιο προκάλεσε την οργισμένη και αήθη αντίδραση πνευματικών μας «ταγών», οι οποίοι ζήτησαν την παρέμβαση του τότε πρωθυπουργού να «συνετίσει» τον υπουργό του. μάλιστα φιλόλογος καθηγητής του Παν/μίου μίλησε για «επιπόλαιη και στραβή ιδέα ενός γραφικού και περιέργως σοσιαλιστή υπουργού»! Τα σχόλια δικά σας!

Η ΟΛΜΕ προέβαλε δύο λόγους για να αιτιολογήσει την αντίθεσή της στην επαναφορά των Αρχαίων Ελληνικών. Προσέξτε, σας παρακαλώ! Πρώτος λόγος: Ο τρόπος διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών κατά το παρελθόν οδηγούσε τόσο σε γλωσσική όσο και σε ευρύτερη πνευματική πενία των μαθητών. Δεύτερος λόγος: Θεωρείται αναγκαία η γνώση της αρχαίας ελληνικής μέσα από την κατάκτηση της ελληνικής γλώσσας (!) – Πρόκειται για δύο επιχειρήματα εκτός λογικής, επιστημονικής και παιδαγωγικής δεοντολογίας, που εκθέτουν το κύρος της ΟΛΜΕ. Αν, κύριοι της ΟΛΜΕ, ο τρόπος διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών κατά το παρελθόν δεν ήταν αποδοτικός – και εδώ βεβαίως συμφωνώ –, με συνέπεια να προκαλείται η απέχθεια των μαθητών προς αυτά, προφανώς δεν έφταιγαν τα ίδια τα Αρχαία Ελληνικά. έφταιγε ο τρόπος διδασκαλίας τους, όπως άλλωστε προκύπτει σαφώς από την ίδια σας τη διατύπωση. Όσο για το δεύτερο επιχείρημα της ΟΛΜΕ ρωτάω απλώς: Ποια ελληνική γλώσσα θα κατακτηθεί και με ποιον τρόπο αυτή θα κατακτηθεί, για να βγει μέσα από την κατάκτησή της η γνώση της Αρχαίας Ελληνικής;

Παράλληλα προς τη στάση της ΟΛΜΕ, σχολικοί σύμβουλοι, Έλληνες εκπαιδευτικοί, σε διακήρυξή τους θεωρούν την Αρχαία Ελληνική άλλη γλώσσα και τη διδασκαλία της κίνδυνο διγλωσσίας! Τα Αγγλικά όμως δεν είναι άλλη γλώσσα και δεν δημιουργούν κίνδυνο διγλωσσίας!

Φυσικά, δεν απορρίπτω τις άλλες γλώσσες και τον διεθνή γλωσσικό θησαυρό. Κάτι τέτοιο ανέκαθεν – αλλά και ιδιαίτερα στις μέρες μας – είναι τελείως εξωφρενικό. Ζούμε σ’ έναν κόσμο που καθημερινά γίνεται ολοένα και πιο ενιαίος. Επιτακτική λοιπόν είναι η ανάγκη να γνωρίζουμε και άλλες γλώσσες και παράλληλα να αντλούμε από τη διεθνή γλωσσική δεξαμενή λεξικό θησαυρό, ο οποίος όμως θα περνάει από κανάλια χαραγμένα στα επίπεδα ανάλυσης και δομής της δικής μας γλώσσας. Να μαθαίνουμε ξένες γλώσσες (σκεφτόμαστε άραγε γιατί σωστά τις λέμε «ξένες»;), συνάμα όμως, πρώτα και κύρια, να μαθαίνουμε και να προβάλλουμε – το τονίζω, να προβάλλουμε – τη δική μας. Τι κάνει πάνω σ’ αυτό η ελληνική πολιτεία;

Ακούστε, φίλες και φίλοι, από το 1938 προβλέπεται η ίδρυση Ελληνικού Ινστιτούτου στη Γαλλία, αντίστοιχου με το εδώ Γαλλικό. καμία όμως ελληνική κυβέρνηση δεν εδέησε να το πραγματοποιήσει. Την ίδια αδικαιολόγητη αδράνεια (;) έχουμε επιδείξει και με τη Βρετανία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Αντίθετα μ’ εμάς, οι τέσσερις παραπάνω μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τις σχετικές συμβάσεις και να ενισχύσουν την πολιτιστική παρουσία τους στη χώρα μας. Το Γαλλικό Ινστιτούτο, το Βρετανικό Ινστιτούτο, το Γκαίτε και το Κάζα ντ’ Ιτάλια είναι οι ζωντανές αποδείξεις του λόγου μου. Για τη στάση όμως της ελληνικής πολιτείας απέναντι στην Ελληνίδα γλώσσα είναι άκρως διαφωτιστικός ο κ. Κώστας Κοντογιάννης, ο οποίος διετέλεσε γενικός διευθυντής θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και εργάστηκε τέσσερα χρόνια στη Διεύθυνση Διεθνών Εκπαιδευτικών Σχέσεων. Προσέξτε, σας παρακαλώ, τα λόγια του κ. Κοντογιάννη: «Από πλευράς Υπουργείου Παιδείας δεν εκδηλώθηκε ποτέ ενδιαφέρον για τη δημιουργία ινστιτούτων ελληνικής γλώσσας, επειδή πάντα επικαλούμαστε οικονομικές αδυναμίες. Δεχτήκαμε μοιρολατρικά την υποβάθμιση της γλώσσας μας. δεν χρειάζονται δα και τόσα χρήματα και ακόμη στις χώρες αυτές όπου υπάρχει Ελληνισμός, πολλοί εύποροι ομογενείς είναι πρόθυμοι να συνεισφέρουν οικονομικά».

Όσα υποστηρίζει ο κ. Κώστας Κοντογιάννης τα επιβεβαιώνει και ο κ. Στάθης Γιαννίκος, γιος του ιδιοκτήτη της ρωσικής «Πράβντα» και υπεύθυνος του Ινστιτούτου Πούσκιν στην Αθήνα. Μιλάει για τις ταλαιπωρίες που συνάντησε, όταν θέλησε να δημιουργήσει Ινστιτούτο Ελληνικής Γλώσσας στη Μόσχα, μέχρι να αναγκαστεί τελικά να τα παρατήσει. Λέει χαρακτηριστικά ο κ. Γιαννίκος: «Τον Ιούλιο του 1992 το Ινστιτούτο Πούσκιν, που είναι υπεύθυνο για τη διάδοση της ρωσικής γλώσσας σε όλο τον κόσμο, μας ζήτησε να αναλάβουμε τη δημιουργία παραρτήματός τους στην Ελλάδα. Το ίδιο διάστημα με δική μας πρωτοβουλία δημιουργήσαμε στη Ρωσία ένα κέντρο διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας. Στην προσπάθειά μας να διατηρηθεί το κέντρο αυτό, ζητήσαμε από τα ελληνικά υπουργεία Παιδείας και Εξωτερικών να λειτουργεί υπό την εποπτεία τους και υπό τον έλεγχό τους. Εκείνοι μας έστελναν από τον έναν στον άλλον, μέχρι που συναντήσαμε την τελική άρνηση του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού, με τη δικαιολογία ότι τα κέντρα αυτά δικαιούνται να τα ιδρύουν μόνο εκείνοι. Έτσι παραιτηθήκαμε από τις προσπάθειές μας αυτές»!

Φίλες και φίλοι, γράφονται, ακούγονται και μάλιστα προτείνονται και από πνευματικούς μας «ταγούς» φραστικές φρικαλεότητες. Προκατασκευάζονται νόρμες, και αυθαίρετα όποιο λογιότροπο στοιχείο δεν συμφωνεί με αυτές, ή εξοβελίζεται ή, αν αυτό δεν είναι τώρα δυνατόν, χαρακτηρίζεται ανώμαλο. Όλη η κρυμμένη αυταρχικότητα, όλο το βαθύτερο πνεύμα μισαλλοδοξίας και όλη η έρπουσα ολοκληρωτική νοοτροπία που εξοντώνουν το άλλο, το διαφορετικό, ή το διαλύουν μέσα στο «όμοιο», συμπυκνώνονται στη γλωσσική συμπεριφορά των ποικιλώνυμων δογματικών. Πώς να πιστέψουμε εκείνους τους «προοδευτικούς», οι οποίοι στην περιοχή της σκέψεως, τη κοινωνικής ζωής, της πολιτικής, της σεξουαλικότητας, μιλάνε για δικαίωμα στη διαφορά και για πλουραλισμό, όταν την ίδια στιγμή στον γλωσσικό τομέα επιβάλλουν την πιο τρομακτική μονολιθικότητα και «ορθοδοξία»; Ανωμαλία και φασισμός, φίλες και φίλοι, είναι η εξόντωση και η βίαιη εξομοίωση των ανομοίων!

Η γλώσσα είναι καθρέφτης στον οποίο κατοπτρίζονται η πνευματική στάθμη, η Ιστορία, αλλά παράλληλα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός λαού. Ένας λαός ανήσυχος, ευερέθιστος, συναισθηματικός καλλιεργεί γλωσσικό ιδίωμα που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλομορφία και χυμώδη πολυτυπία. Έτσι λοιπόν και η γλώσσα του ανήσυχου, ευερέθιστου και συναισθηματικού λαού μας είναι πολύμορφη και χυμώδης. Εν ονόματι ποιας γλωσσικής συνέπειας καταργείται η διάκριση μεταξύ του «ως» και του «σαν»; Άλλο το «μιλάει σαν φιλόλογος» και άλλο το «μιλάει ως φιλόλογος». Το πρώτο σημαίνει ότι μοιάζει με φιλόλογο, το δεύτερο ότι είναι φιλόλογος.

Εν ονόματι ποιας γλωσσικής συνέπειας καταργείται το τελικό «ν» στο αρσενικό άρθρο;

Για παράδειγμα: δεν είναι σωστό να πούμε «το βουλευτή», αλλά «τον βουλευτή». Το τελικό «ν» επιβάλλεται όχι μόνο για λόγους ευληψίας, αλλά και διότι, σύμφωνα με τα πορίσματα της Παιδαγωγικής Ιατρικής, η προφορά του συντελεί στην αυτοκάθαρση του αίματος δια της επιπλέον εισροής οξυγόνου και, επομένως, αρτιοτέρας οξυγονώσεως του εγκεφάλου. Επιτυγχάνεται έτσι μία αρμονική και επωφελής για τον εγκέφαλο προφορά της λέξης. πάλλεται-δονείται ο εγκέφαλος σε συχνότητες ευεργετικές για την οξύνοια-αντίληψη, και ενισχύονται το «νοείν» και η «νόησις».

Θα σταθώ σε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ασέλγειας πάνω στην Αγία Τράπεζα της γλώσσας μας:

α) στην τάση για κατάργηση της πολυτυπίας και επιβολή της αφύσικης μονοτυπίας, και
β) στην τάση για κατάργηση των επιρρημάτων σε –ως (-ος).

Σε διαφορετικό ύφος και ήθος λόγου αντιστοιχεί ο ένας τύπος και σε διαφορετικό ο άλλος. Θα πούμε «αγώνας για λευτεριά, ψωμί, δουλειά», αλλά «μη δίνεις στα παιδιά σου μεγάλη ελευθερία». «Υποβιβάστηκε η ποδοσφαιρική ομάδα του Άρη», αλλά «η έκθεση βιβλίου θα γίνει στο Πεδίον του Άρεως». «αυτά είναι δουλειά της Ασφάλειας», αλλά «Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ» (και όχι του Ο.Ε.Ε., όπως γράφουν σχολικά βιβλία). «Του κ. Ζαφειρόπουλου», αλλά της κ. Ζαφειροπούλου». Στις 8 του Μάρτη», αλλά στις 8 Μαρτίου» και βέβαια «Η εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου» και όχι «της 25ης Μάρτη» ή «της 25 Μάρτη».

Συχνά μάλιστα η μορφολογική διαφοροποίηση επιφέρει και αντίστοιχη σημασιολογική. Θα πούμε «με ενδιαφέρει άμεσα», αλλά «δεν ενήργησα (και όχι «δεν ενέργησα») αμέσως». Διαφορετική δηλαδή η σημασία του «άμεσα», το οποίο πάνε να μας το επιβάλουν με τη σημασία του «αμέσως». Φαντάζεστε να φωνάξουμε το γκαρσόνι και να μας απαντήσει: «Άμεσαααα!», ή να πούμε στο παιδί μας «έλα ’δω άμεσα»;

Άλλο το «ακριβά», άλλο το «ακριβώς». «Θα μου το πληρώσεις ακριβά», αλλά «η ώρα είναι δώδεκα ακριβώς».
Άλλο το «έκτακτα», άλλο το «εκτάκτως». «Στην εκδρομή περάσαμε έκτακτα», αλλά «η Επιτροπή συνήλθε εκτάκτως».
Άλλο το «κατάλαβε», άλλο το «κατέλαβε». «Κατάλαβε το λάθος του», αλλά «οι Τζιχαντιστές κατέλαβαν την πόλη…».
Άλλο το «κινείται», άλλο το «κουνιέται». «Πολύ κινείται τελευταία ο Γιώργος», αλλά «πολύ κουνιέται τελευταία ο Γιωργάκης».
Αλλού η «πτώση», αλλού το «πέσιμο». «Μεγάλη η πτώση του κόμματός μας στις εκλογές», αλλά «ο γέρος θα πάει ή από πέσιμο ή από….».
Το «άνθος» διαφοροποιείται από το «λουλούδι» κατά τη μεταφορική σημασία, αλλά και κατά το ότι σε ειδικές περιπτώσεις συνιστά έννοια περιληπτική, ενώ το «λουλούδι» μόνο ατομική. «Η νεολαία είναι το άνθος της κοινωνίας» (δηλαδή το εκλεκτό της τμήμα). «Χάθηκε το λουλούδι του χωριού μας (δηλαδή το εκλεκτό του άτομο) πάνω στο άνθος της νιότης του».

Δεν ταυτίζονται πάντα τα «κρύος» και «ψυχρός», και τα «ζεστός» και «θερμός». Κρύος άντρας είναι ο ανούσιος, ο σαχλός, ο ασυμπαθής. Ψυχρός άντρας είναι ο ασυγκίνητος, ο υπολογιστής, αυτός που ενεργεί με ψυχρή (και όχι με κρύα) λογική. Δεν είναι λοιπόν κατ’ ανάγκην ένας κρύος άντρας και ψυχρός, και αντίστροφα: Ένας ψυχρός άντρας δεν είναι κατ’ ανάγκην και κρύος. Εξάλλου, κρύα γυναίκα είναι αυτή που δεν έχει γλυκύτητα φυσιογνωμική, αυτή που δεν έχει εγκάρδια συμπεριφορά. Ψυχρή γυναίκα είναι η σεξουαλικά απαθής. Ζεστή γυναίκα είναι η εγκάρδια ή αυτή που έχει πυρετό. Θερμή γυναίκα είναι αυτή που διακρίνεται για την ερωτική της φλόγα. Δεν είναι λοιπόν κατ’ ανάγκην μία κρύα γυναίκα και ψυχρή, και αντίστροφα: μία ψυχρή γυναίκα δεν είναι κατ’ ανάγκην και κρύα. Δεν είναι κατ’ ανάγκην μία ζεστή γυναίκα και θερμή, και αντίστροφα: μία θερμή γυναίκα δεν είναι κατ’ ανάγκην και ζεστή.

Φίλες και φίλοι,

Δεν είναι κινδυνολογία η επισήμανση των κινδύνων. Αντίθετα, πρόκειται για μεγάλη δόση μακαριότητας ή εθελότυφλου φανατισμού ή γλωσσικής και εθνικής απευαισθητοποίησης ή, έστω, ασχετοσύνης ή και όλων μαζί, η άγνοια των κινδύνων. Επί θύραις πράγματι ο γλωσσικός αφελληνισμός, όπως επί θύραις πράγματι ο αφελληνισμός χωρίς επιθετικό προσδιορισμό. «Φωνάζω Ελληνικά και ούτε που μου αποκρίνεται κανείς», λέει ο Οδυσσέας Ελύτης. Τα λόγια του μεγάλου μας ποιητή λεμόνι στάζουν στις κοιμισμένες συνειδήσεις μας, για να ξυπνήσουν. Η Ελληνίδα γλώσσα, που άντεξε στα βέλη του πανδαμάτορος χρόνου, στις απαγορεύσεις, στους διωγμούς, στις άθλιες συνθήκες Παιδείας και Εκπαίδευσης, κινδυνεύει άμεσα από ’μας τους ίδιους. Βρομεροί ιερόσυλοι και ελεεινοί τυμβωρύχοι ορθώνουν το ουτιδανό τους δέμας να κονταροχτυπηθούν με τη φωνή της μάνας τους. να σταθούν αντίπαλοι στο μητρικό τους γάλα. Δικαιώνεται δηλαδή και εδώ η περιώνυμη φράση «οι μεγαλύτεροι εχθροί του Ελληνισμού είναι οι Έλληνες».

Ζούμε καθημερινά – νωχελικοί και θρασύδειλοι αυτόπτες μάρτυρες – την εν ψυχρώ δολοφονία της μητέρας μας γλώσσας. Γιατί; Γιατί άραγε;

Φίλες και φίλοι,
Η γλωσσική κρίση συνδέεται άμεσα με τη βαθιά και πολύπλευρη κρίση που ταλανίζει την ελληνική κοινωνία. Η αναμφισβήτητη πτώχευση της γλώσσας μας αποτελεί μέρος της γενικότερης πολιτιστικής διάβρωσης, της γενικότερης φθοράς και κατάπτωσης που απειλεί τη χώρα μας. «Αν η γλώσσα είναι φθαρμένη, θα πει πως και η κοινωνία είναι φθαρμένη», λέει ο Γιώργος Σεφέρης.

Ο υλιστικός τρόπος ζωής επιφέρει την έκπτωση των ηθικών αξιών. μηχανοποιεί, τυποποιεί τη συμπεριφορά μας και περιορίζει τη δυνατότητα της βαθύτερης και ουσιαστικής επικοινωνίας με τον συνάνθρωπο. περιορίζει κατά συνέπεια και τη δυνατότητα της αυθόρμητης και ελεύθερης έκφρασης, της ανάπτυξης του διαλόγου και της συγκρότησης ενός πληρέστερου λόγου. Οι άνθρωποι σήμερα δεν συζητάμε, είμαστε αποξενωμένοι ο ένας από τον άλλον. Επικοινωνούμε τεχνικά με το διάστημα, αλλά αδυνατούμε να επικοινωνήσουμε ανθρώπινα με τον γείτονα. «Κοντά οι στέγες, μακριά οι καρδιές», λέει ο Αντ. Σαμαράκης.

Η γλώσσα μας έγινε στρεβλή, λιτή, στεγνή, γιατί και οι σχέσεις μας έγιναν επιδερμικές, τυπικές, ρηχές. Αφού δρούμε ατομικιστικά, ξεμοναχιασμένες υπάρξεις, αυτιστικά άτομα, αφού δεν κοινωνούμε, αφού δεν έχουμε κοινούς στόχους, κοινά οράματα, κοινά ιδανικά, αφού αποξηράνθηκε η ψυχή μας, ποια γλώσσα να μιλήσουμε; Η ομιλία είναι ανταλλαγή καρδιών, κοινωνία ψυχών. Μόνο όταν συναντάς το οικείο πρόσωπο, το πρόσωπο που αγαπάς, αφήνεις το πνεύμα που είναι μέσα σου να κινήσει τα χείλη και να κατευθύνει τη γλώσσα. Όταν δεν νιώθεις κάτι, όταν δεν σε συγκινεί κάτι, δεν υπάρχει και ο λόγος να το σκεφτείς και έπειτα να το μορφοποιήσεις σε λέξεις. Έτσι στις διαπροσωπικές μας σχέσεις περιοριζόμαστε στη χρήση κάποιων συγκεκριμένων και τυποποιημένων εκφραστικών μέσων.

Άρρηκτα συνυφασμένο με το αλλοτριωτικό υλοκρατικό πνεύμα της κοινωνίας μας είναι το φαινόμενο της τυφλής ξενομανίας και του άκριτου μιμητισμού, μοιραία συνέπεια των συμπλεγμάτων κατωτερότητας που μας κατατρύχουν, της έλλειψης εθνικής αυτογνωσίας, αλλά και της άμεσης ή έμμεσης ξενοκρατίας στη χώρα μας. Σήμερα η ξενοκρατία είναι άμεση ή έμμεση; Ιδιαίτερα στις μέρες μας βιώνουμε μία μορφή πολιτισμικού ιμπεριαλισμού, κυρίως αμερικανικού και έπειτα ευρωπαϊκού. Ανέκαθεν τα αποικιακά συμφέροντα επιβάλλουν τη γλώσσα της μητρόπολης σε βάρος των ιθαγενών γλωσσών.

Σήμερα, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης, επιβάλλεται η ομοιομορφία με κάθε τρόπο. Η πολιτική, η οικονομία και η μαζική επικοινωνία προϋποθέτουν την κυριαρχία μιας διεθνούς γλώσσας. Στο τελευταίο κεφάλαιο του πολύκροτου βιβλίου του «1984» ο Τζωρτζ Όργουελ αναφέρει ότι η ολοκληρωτική Ωκεανία έχει σκοπό όχι μόνο να δώσει έναν τρόπο έκφρασης της κοσμοθεωρίας της και των αυταρχικών μεθόδων της αυταρχικής της εξουσίας, αλλά παράλληλα να καταργήσει και κάθε άλλον, κάθε αιρετικό, τρόπο σκέψης. Αυτό θα το πετύχει με την επίσημη γλώσσας της, τη Νέα Ομιλία: Προσέξτε, σας παρακαλώ, τους όρους που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας: Ολοκληρωτική Ωκεανία, Νέα Ομιλία). Η μακάβρια αυτή σκέψη του Τζωρτζ Όργουελ, διατυπωμένη το 1948, τείνει να γίνει μακάβρια πραγματικότητα σήμερα. Δραματικά επίκαιρη η ρήση του Στρ. Μυριβήλη: «Ένας λαός, ένα έθνος, δεν αφανίζεται μονάχα με τη φωτιά και με το σίδερο. αφανίζεται πολύ πιο σίγουρα, πολύ πιο τελειωτικά, με το χάσιμο της ψυχής του».

Η Ελλάδα, φίλες και φίλοι, είναι καταναλωτικό κράτος και καθίσταται πεδίο ανταγωνισμού των μονοπωλίων και των πολυεθνικών εταιριών. Παράλληλα τα ΜΜΕ και η Διαφήμιση, για να διογκώσουν τις πλασματικές καταναλωτικές ανάγκες μας, προσπαθούν να μας θέλξουν διαστρεβλώνοντας, παραφθείροντας και μολύνοντας το νόημα των λέξεων. Άλλοτε πάλι προβάλλουν τα καταναλωτικά προϊόντα με ξενική γλωσσική επένδυση, για να γίνονται πιο ελκυστικά (!), κι έτσι ένας καταιγισμός ξενικών όρων και εκφράσεων ισοπεδώνουν τη γλώσσα μας. τα ΜΜΕ εισάγουν την ξενική κουλτούρα, ιδίως η τηλεόραση με τα δορυφορικά κανάλια και τις παγκοσμίως δημοφιλείς εκπομπές και σειρές. Υποβαθμίζεται λοιπόν η δική μας κουλτούρα, υποβαθμίζεται η δική μας γλώσσα. Εξάλλου και οι περισσότεροι λειτουργοί των ΜΜΕ δεν έχουν το απαιτούμενο πνευματικό επίπεδο και δεν χειρίζονται σωστά τη γλώσσα μας.

Σιαμαία με τη λειτουργία των ΜΜΕ είναι και η καταλυτική επίδραση της εικόνας. Στην κοινωνία της εποχής μας προωθείται τόσο πολύ η εικόνα σε βάρος της λογικής επεξεργασίας, που είναι το υπόβαθρο του λόγου, ώστε εύστοχα χρησιμοποιείται ως δηλωτική του πολιτισμού μας η φράση «πολιτισμός της εικόνας». Η γλωσσική επικοινωνία περιορίζεται προς όφελος της οπτικής επικοινωνίας. Ο λόγος, όταν δεν καταργείται, σχολιάζει απλώς την εικόνα. καθίσταται υπομνηματικός της εικόνας. Η πηγή του λόγου μέσα μας σιγά-σιγά κοκαλώνει, οι σπινθήρες του σιγά-σιγά σβήνουν. Ο απαιτητικός, ο μεστός, ο γόνιμος, ο καίριος λόγος γίνεται ολοένα και πιο δυσεύρετος. Ο homo sapiens παραχωρεί τη θέση του στον homo opticus. Η τηλεόραση, η κύρια γλωσσική και πνευματική τροφός, ο πιο πιστός και ο πιο αγαπημένος σύντροφος της σύγχρονης πυρηνικής οικογένειας, προωθεί μία γλώσσα πλούσια και ελκυστική σε εικόνες, αλλά φτωχή και φθηνή σε λέξεις. Έτσι έχει επιβάλει μία πρωτοφανή πνευματική ρηχότητα και πνευματική οκνηρία. Πολλοί παιδαγωγοί σήμερα εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για τον βιασμό της ανθρώπινης ψυχής, για την ατροφία της φαντασίας, για την απώλεια της δυνατότητας του «ὁμιλεῖν»…

Μεγάλη η ευθύνη της Οικογένειας και στη γλωσσική μας κρίση. Ως γονείς αδιαφορούμε για την κουλτούρα των παιδιών μας, δεν διαλεγόμεθα, δεν συζητάμε, μαζί τους, δεν τα στρέφουμε και δεν τα εθίζουμε στη μελέτη του καλού εξωσχολικού – και ειδικότερα λογοτεχνικού – βιβλίου. Ενδιαφερόμαστε μόνο για την επαγγελματική τους αποκατάσταση, αλλά αδιαφορούμε για τη συνολική συγκρότηση τη προσωπικότητάς τους. Η συνολική συγκρότηση της προσωπικότητας, η ευρύτερη κουλτούρα και αγωγή, η παιδεία, βλάπτει την επαγγελματική αποκατάσταση;

Στην Εκπαίδευση η κατάσταση είναι τραγική, τραγελαφική και εξοργιστική συνάμα. Η στάθμη του εκπαιδευτικού μας συστήματος, σε όλες τις βαθμίδες του, κατά κοινή παραδοχή είναι απογοητευτικά υποβαθμισμένη. Συνεχείς μεταρρυθμίσεις, απουσία γλωσσικού προγραμματισμού και αστάθεια εκπαιδευτικού προγράμματος, αφού κάθε κυβέρνηση – αλλά και κάθε υπουργός της ίδιας κυβέρνησης – έχει το δικό του εκπαιδευτικό πρόγραμμα, αναχρονιστικά και γεμάτα ανακρίβειες και λάθη σχολικά βιβλία, εκπαιδευτικοί περιορισμένου πνευματικού – και σε μερικές περιπτώσεις και ηθικού – βεληνεκούς…

Στο Σχολείο επικρατούν ο αποβλακωτικός παπαγαλισμός, ο μονόλογος και η βαθμοθηρία, η «αυθεντία» του εκπαιδευτικού και του βιβλίου, περιορίζονται ή δεν διδάσκονται σωστά τα γλωσσικά μαθήματα, και η Εκπαίδευση τείνει να λάβει καθαρά τεχνοκρατικό χαρακτήρα, συμφωνώντας με τον γενικότερο τεχνοκρατικό χαρακτήρα της εποχής. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα μοιραία δεν διεγείρεται η αυτόνομη και πρωτότυπη σκέψη, δεν καλλιεργείται ο προβληματισμός, δεν αναπτύσσεται η κριτική ικανότητα, δεν προάγεται η έφεση για μάθηση.

Οι πολιτικοί μας, πλην εξαιρέσεων (οι εξαιρέσεις ασφαλώς επιβεβαιώνουν τον κανόνα), δεν φαίνεται να αγαπούν την Εκπαίδευση. Τους καταλαβαίνουμε βεβαίως. Η καλή Εκπαίδευση και Αγωγή, η παιδεία με την ουσιαστική έννοια του όρου, θα δημιουργήσει τους σκεφτόμενους, τους προβληματιζόμενους, τους ελεύθερους πολίτες. τους πολίτες που δεν εφησυχάζουν, δεν συμβιβάζονται, δεν αλλοτριώνονται από το όποιο βρόμικο «κατεστημένο». τους πολίτες που έχουν ανησυχίες, αγωνίες, διαφέροντα, οράματα, ιδανικά. Αυτό όμως δεν συμφέρει στο άθλιο κομματικό κράτος. Γιατί τότε θα εκλείψουν οι φανατικοί χειροκροτητές. Γιατί τότε θα εκλείψουν τα άλογα τα καματερά. θα εκλείψει το «ποίμνιο» που θα άγεται και θα φέρεται κατά την επιθυμία του εκάστοτε δημαγωγού. Και ο δημαγωγός γνωρίζει πολύ καλά ότι ο μορφωμένος, ο πνευματικά και ηθικά διαπαιδαγωγημένος λαός, όχι μόνο δεν ανέχεται τους δημαγωγούς, τους φαφλατάδες, τους εθνοκάπηλους, του πατριδοκάπηλους, τους θρησκειοκάπηλους, τους οικογενειοκάπηλους, τους ιδεοκάπηλους, τους λαοπλάνους, αλλά και ό,τι τους γκρεμίζει από το βάθρο τους.

Οι λεγόμενοι «πνευματικοί» μας «άνθρωποι», και ειδικότερα η λεγόμενη «πνευματική ηγεσία» του τόπου, φαίνεται πως «περὶ ἂλλα πολλὰ τυρβάζονται». Όπως απέναντι στα άλλα μεγάλα προβλήματα που ταλανίζουν την κοινωνία μας και το έθνος μας, έτσι και απέναντι στο γλωσσικό πρόβλημα «ποιοῦσι τὴν νῆσσαν». κατά το κοινώς λεγόμενο «κάνουν την πάπια». Αλλοτριωμένοι μέσα στην κοινωνία της ευμάρειας, συμβιβάζονται με την εκάστοτε Εξουσία, για να ικανοποιούν τη ματαιοδοξία τους και να υλοποιούν τους ευτελείς τους στόχους. Έτσι υποστέλλουν τη σημαία του υψηλού τους χρέους. Δεν αντιστέκονται στον Ξέρξη και στον Εφιάλτη των καιρών. προδίδουν τα «παλλάδια». στέκονται πάντα μακριά από τις αγωνίες και τους καημούς του λαού μας. κωφεύουν στις ανησυχίες και στις ευαισθησίες του έθνους μας. διαγκωνίζονται και ανταγωνίζονται ποιος και πώς θα προβάλλει περισσότερο εαυτόν, αντί να συναγωνίζονται ποιος και πώς θα προβάλλει περισσότερο ηθικές αρχές, υψηλές αξίες, φαεινές ιδέες, πανανθρώπινα ιδανικά. Μοιραία λοιπόν οι λεγόμενοι «πνευματικοί» μας άνθρωποι και η λεγόμενη «πνευματική ηγεσία» του τόπου αδυνατούν να νοηματοδοτήσουν τη ζωή του μέσου ανθρώπου, και ειδικότερα τη ζωή των νέων μας.

Φίλες και φίλοι,

Οι συνέπειες από μία ενδεχόμενη απώλεια της Ελληνίδας γλώσσας είναι τρομακτικές, είναι ίσως πιο ολέθριες από τις συνέπειες της οικολογικής καταστροφής. Αν η άνιση, αλαζονική και απάνθρωπη διαχείριση του φυσικού πλούτου οδηγεί στον βιολογικό όλεθρο, η γλωσσική σιγή οδηγεί στον πνευματικό, ηθικό, εθνικό – και όχι μόνο – όλεθρο. Γι’ αυτό ακριβώς τα ολοκληρωτικά καθεστώτα ή τα κατ’ επίφασιν δημοκρατικά, πρώτο μέλημά τους έχουν τη διαστροφή της γλώσσας. Γιατί ξέρουν πολύ καλά ότι διαστροφή του γλωσσικού αισθητηρίου του λαού σημαίνει αυτόχρημα και διαστροφή της σκέψης του. Απώλεια της γλώσσας του σημαίνει πάραυτα και σφράγισμα οριστικό της σκέψης του.

Η γλωσσική γλισχρότητα συνεπάγεται και πνευματική γλισχρότητα! Περιορισμένο λεξιλόγιο μαρτυρεί και περιορισμένο πνευματικό βεληνεκές. Γλωσσική σύγχυση σημαίνει και διανοητική σύγχυση. Μία άμορφη και φθισική γλώσσα εκφράζει και μία άμορφη και φθισική σκέψη. Πενιχρή, λειψή και παραποιημένη γλώσσα σημαίνει αδυναμία του ανθρώπου να εκφράσει με παραστατικότητα τα βιώματα και τις εμπειρίες του, τις διαθέσεις και τις επιθυμίες του, τις επιδιώξεις του και τις ακροβασίες του νου του, τα συναισθήματα και τις ευαισθησίες του, τις πιο λεπτές συγκινησιακές αποχρώσεις και τους ψυχικούς του οραματισμούς, το ψυχικό του πάθος και τη λάβα της καρδιάς του.

Φίλες και φίλοι,

«Ξερίζωσε τη γλώσσα του και θα χάσεις την ψυχή του», έλεγε ο Ίων Δραγούμης. Η παραφθορά και η απώλεια της γλώσσας μας συνεπάγεται παραχρήμα και την παραφθορά και την απώλεια της εθνικής μας ταυτότητας. Γιατί καταρρέει το τεράστιο πνευματικό και πολιτιστικό οικοδόμημα που πύργωσαν οι πρόγονοί μας, καταστρέφεται ο άξονας γύρω από τον οποίο στρέφεται ο εθνικός μας βίος, αποκόπτεται ο ομφάλιος λώρος που μας συνδέει με την Ιστορία μας, με την Παράδοσή μας, με τις προαιώνιες πολιτισμικές μας ρίζες. έτσι δεν μπορούμε να προβάλουμε αντιστάσεις, να δημιουργήσουμε φραγμούς στην πολιτιστική αφομοίωση της χώρας μας από τα ισχυρά και αναπτυγμένα κράτη μέσα στη δίνη του ευρωπαϊκού και γενικότερα του παγκόσμιου συνονθυλεύματος. «Όταν ένας λαός χάσει τη γλώσσα του, εξαφανίζεται», έλεγε ο Λένιν.

Οι συνέπειες όμως από μία ενδεχόμενη απώλεια της Ελληνίδας γλώσσας δεν πλήττουν μόνο τον Ελληνισμό. πλήττουν συγχρόνως και την Ευρώπη, αλλά και τον κόσμο ολόκληρο. πλήττουν την ανθρωπιστική ανθρωπότητα. Ο πολιτισμός νοείται ως ένα πολιτιστικό μωσαϊκό, στο οποίο το κάθε έθνος καταθέτει και τη δική του γλωσσική ψηφίδα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αποτελεί μονάχα ένα οικονομικοπολιτικό σύστημα δυνάμεων και συσχετίσεων. Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει και να ευδοκιμήσει μόνον έτσι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί κυρίως ένα πολιτιστικό «γίγνεσθαι». και οι ρίζες, η πηγή του Ευρωπαϊκού πολιτισμού, οι ρίζες, η πηγή του ουμανιστικού πολιτισμού, βρίσκονται στην κλασική Ελλάδα. Σκέφτεστε πώς θα ήταν η Ευρώπη, σκέφτεστε πώς θα ήταν ο κόσμος, δίχως τις αξίες της δημοκρατίας, του διαλόγου, της ελευθερίας, δίχως το θέατρο;

Μείωση συνεπώς της αξίας και της σπουδαιότητας της Ελληνίδας γλώσσας σημαίνει παράλληλα μείωση τη αξίας και της σπουδαιότητας της ιστορίας τη ίδιας της Ευρώπης, μείωση της αξίας και της σπουδαιότητας της Ιστορίας του ουμανιστικού πολιτισμού. Απώλεια της Ελληνίδας γλώσσας σημαίνει παράλληλα απώλεια της Ιστορίας της ίδιας της Ευρώπης, απώλεια της ιστορίας του ουμανιστικού πολιτισμού. «Αν χαθεί η αρχαία ελληνική γλώσσα, θα χαθεί και ο πολιτισμός μας», φωνάζει ο Γάλλος καθηγητής των Αρχαίων Ελληνικών Αντουάν ντε Νεβίλ.

Κυρίες και κύριοι, συνάδελφοι, φωτισμένοι διανοούμενοι, φωτισμένοι ιερωμένοι,

Έχουμε χρέος να παραδώσουμε στις επερχόμενες γενιές τη δάδα του λόγου αναμμένη. έχουμε χρέος να εμποδίσουμε τους νεόκοπους ρηξικέλευθους «γλωσσολόγους», που ζήλωσαν προφανώς τη «δόξα» του Ηροστράτου και επιχειρούν να αφανίσουν τη γλώσσα μας. να πετύχουν ό,τι δεν πέτυχαν οι φραγκολεβαντίνοι στα χρόνια της σκλαβιάς, γιατί αντέδρασε το αδούλωτο πνευματικά Γένος. Εμπρός, να υψώσουμε το Άγιο Δισκοπότηρο της γλώσσας μας να λάμψει στον συννεφιασμένο πνευματικό μας ουρανό! «Ομπρός. βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ την Ελλάδα. ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω από τον κόσμο!»

Φίλες και φίλοι,

Θάνατος της γλώσσας μας σημαίνει θάνατος της φυλής μας! Θάνατος της Ελληνίδας γλώσσας σημαίνει θάνατος της ανθρωπιστικής ανθρωπότητας! Θα γίνουμε λοιπόν οι νεκροθάφτες της φυλής μας; θα γίνουμε, λοιπόν, οι νεκροθάφτες της ανθρωπιστικής ανθρωπότητας; Θ’ αφήσουμε να επαληθευτεί η φράση – απόγνωση του Γιώργου Σεφέρη «Ίσως είμαστε οι τελευταίοι που ομιλούμε Ελληνικά»;

ΠΕΙΤΕ ΜΟΥ, Θ’ ΑΦΗΣΟΥΜΕ;

Σας ευχαριστώ.»

Γεράσιμος Χ.& Β. Αραβανής (Φιλόλογος Φροντιστής)