Η εξέγερση του 1819 στη Λευκάδα – Η ιστορία μέσα από τα Αρχεία

Στα πλαίσια των εκδηλώσεων για την συμπλήρωση 200 χρόνων από την εξέγερση του 1819 εναντίον των Άγγλων, λειτουργεί στο Ιστορικό Αρχείο Λευκάδας έκθεσης αρχειακού υλικού με τίτλο «Η ιστορία μέσα από τα Αρχεία. Λευκάδα, 1819».

15 σημαντικά έγγραφα που εξιστορούν την πορεία των γεγονότων εκτίθενται μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2019 στο χώρο των ΓΑΚ (Θ. Στράτου 1). Η έκθεση είναι επισκέψιμη 9:00 έως 14:00 Δευτέρα με Παρασκευή.

Το χρονικό της εξέγερσης

Η εξέγερση της Λευκάδας, ένα γεγονός που άγγιξε όλο το νησί, προσγράφεται σε μία σειρά εξεγέρσεων που σημειώθηκαν στα Επτάνησα κατά των Άγγλων πριν την έκρηξη της Επανάστασης του 1821. Και παρά του ότι τα χαρακτηριστικά της δεν ήταν αυστηρά εθνικοαπελευθερωτικά, συνέβαλε και αυτή με τον τρόπο της στο να δρομολογηθούν οι εξελίξεις εκείνες που οδήγησαν στον Αγώνα του ‘21.

Το καλοκαίρι του 1819 οι Άγγλοι αποφάσισαν να συνεχίσουν τα έργα διάνοιξης του διαύλου στη λιμνοθάλασσα μεταξύ Λευκάδας και Αιτωλοακαρνανίας. Για τη χρηματοδότηση του έργου επιβλήθηκε μία ειδική φορολογία στα προϊόντα (λάδι, κρασί, σιτηρά και όσπρια) και στα ζώα βοσκής του νησιού καθώς και στους εύπορους πολίτες προκειμένου να συγκεντρωθεί το ποσό των 4.000 ταλλήρων. Προκειμένου να αρχίσει είσπραξη των δοσιμάτων από τα αγροτικά προϊόντα της υπαίθρου ο δημογέροντας επί της Γεωργίας και της Παιδείας Νικόλαος Σταύρος στις 27 Σεπτεμβρίου 1819 μετέβη στην Περιοχή των Σφακιωτών και κατέλυσε με τη συνοδεία του στη μονή της Επισκοπής. Οι κάτοικοι της περιοχής, όταν πληροφορήθηκαν τα τεκταινόμενα, συγκεντρώθηκαν έξω από τη μονή, προπηλάκισαν τους αξιωματούχους και δήλωσαν ότι δεν επρόκειτο να αποδώσουν τη νέα φορολογία καθώς ήταν υπερβολική και Θα εξόντωνε τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Αυτή ήταν η σπίθα που άναψε τη φωτιά.

Ο έπαρχος έστειλε ένοπλους για να προασπίσουν τους κρατικούς αξιωματούχους. Το μήνυμα της αντίστασης κατά των Άγγλων γρήγορα κυκλοφόρησε σε όλο το νησί με αποτέλεσμα να φτάσουν έξω από τη μονή της Επισκοπής 300 άνθρωποι από τους Σφακιώτες, Καρυά, Πόρο, Μαραντοχώρι, Καρυώτες, Κατούνα, Δράγανο, Κοντάραινα, Αλέξανδρο, Απόλπαινα. Ακόμα και κλήρος στάθηκε στο πλευρό των εξεγερθέντων.

Οι συνεχόμενες προκηρύξεις της αγγλικής διοίκησης για αποκατάσταση της τάξης έπεσαν στο κενό. Ο αριθμός των εξεγερθέντων πολλαπλασιαζόταν και ο άγγλος τοποτηρητής έστειλε στρατιωτικά σώματα για να τους αντιμετωπίσουν. Οι εξεγερμένοι κινήθηκαν απειλητικά προς την πόλη πυρπολώντας οικίες και χωράφια μελών της ανώτερης κοινωνικής τάξης, των «αρχόντων». Τα νέα έφθασαν στην Κέρκυρα.

Στο νησί της Λευκάδας κηρύχθηκε στρατιωτικός νόμος και πολεμικά πλοία με στρατιώτες έφθασαν στο νησί. Στις 4 Οκτωβρίου στη Θέση στου Μπόζα, κοντά στους Σφακιώτες, έγινε η πιο σφοδρή συμπλοκή μεταξύ των αγγλικών στρατευμάτων και των εξεγερμένων. Η αγγλική διοίκηση συνέλαβε όσους θεωρούσε υπεύθυνους για την εξέγερση και επικήρυξαν όσους, για να γλυτώσουν την τιμωρία, είχαν καταφύγει στην απέναντι Οθωμανική αυτοκρατορία. Τελικά δημεύτηκαν οι περιουσίες 20 Λευκαδιτών από διάφορα χωριά, τέσσερις άνθρωποι απαγχονίστηκαν και δύο φυλακίστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ως ηθικός αυτουργός των γεγονότων θεωρήθηκε από τους Άγγλους ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο υπουργός Εξωτερικών της τσαρικής Ρωσίας. Ο Καποδίστριας που το 1807 στην περιοχή του Μαγεμένου της Λευκάδας μετέτρεψε τους άτακτους κλέφτες σε οργανωμένο πολεμικό σώμα, την κλεφτουριά. Ο Καποδίστριας, ο οποίος συνδεόταν με δεσμούς φιλίας με Λευκαδίτες ήδη από τα τέλη του Ι 8ου αιώνα.

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΘΕΜΑΤΩΝ