Η «Μαύρη Τετάρτη» στο Χρηματιστήριο -Τι οδήγησε στο μίνι κραχ τις τράπεζες

Σε μόλις 5 δισ. ευρώ έχει υποχωρήσει η συνολική κεφαλαιοποίηση των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών μετά και το χθεσινό ισχυρό sell-off, που έστειλε τον Γενικό Δείκτη του ελληνικού Χρηματιστηρίου στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Μάρτιο του 2017 και τον τραπεζικό δείκτη 32 μήνες πίσω και στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο του 2016.

Οπως σημείωσε αυτήν την εβδομάδα και η HSBC, οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται στον τρίτο κύκλο πτώσης τους τελευταίους πέντε μήνες, μετά την απώλεια περίπου 2,2 δισ. ευρώ τον Μάιο και περαιτέρω 1,2 δισ. ευρώ τον Αύγουστο. Μετά την απώλεια 1,6 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο, η πτώση αυτής της εβδομάδας έφερε περαιτέρω απώλειες 750 εκατ. στην κεφαλαιοποίηση των τραπεζών, οδηγώντας σε ένα συνολικό 2,35 δισ. ευρώ, κάνοντας έτσι και επίσημα το τρέχον τραπεζικό sell-off το χειρότερο αυτού του έτους, το οποίο μάλιστα συνέβη ακριβώς μετά την έξοδο της Ελλάδας από το πρόγραμμα διάσωσης.

Σε μεθόδους που εφαρμόστηκαν, με παραλλαγές και διαφοροποιήσεις, στην Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο, ακόμα και στη Γερμανία, προσανατολίζεται η κυβέρνηση, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων και να σβήσει την πυρκαγιά στις τράπεζες, πριν πάρει διαστάσεις.

Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι ότι το συγκεκριμένο «εργαλείο» ενσωματώνει την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, σε ένα μοντέλο που στήθηκε- κατ’ αναλογίαν- στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, πρόκειται για το μοντέλο APS (Asset Protection Schemes), το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο «εγχειρίδιο» της ΕΚΤ και στηρίζεται σε γενικές γραμμές στην εξής λογική: οι τράπεζες δημιουργούν εταιρίες ειδικού σκοπού, στις οποίες εισφέρουν «κόκκινα» δάνεια έναντι ομολόγων με το ανάλογο discount. Τα ομόλογα αυτά, που εκδίδουν οι εταιρίες ειδικού σκοπού, έχουν την εγγύηση του Δημοσίου. Το βασικό πλεονέκτημα αυτού του μοντέλου, είναι ότι ελαφραίνουν τα «βιβλία» των τραπεζών από τον όγκο των «κόκκινων» δανείων. Οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι τα «κόκκινα» δάνεια που θα μπορούσαν να εισφέρουν οι τράπεζες είναι πάνω από 10 δις ευρώ, αλλά κάτω από 20 δις ευρώ.

Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι υπάρχουν πολλές τεχνικές επιλογές ως προς την εφαρμογή, κάτι που αφήνει ανοικτό το «παράθυρο» για ενεργό συμμετοχή του ΤΧΣ στη διαδικασία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πρόκειται για παλαιό σχέδιο, το οποίο ξαναβγήκε από το συρτάρι με αφορμή το χθεσινό κραχ στις τραπεζικές μετοχές. Το θέμα συζητήθηκε στην έκτακτη σύσκεψη, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου, αλλά όπως τονίζουν πηγές με γνώση του θέματος, η εφαρμογή του δεν απλή, καθώς μεταξύ άλλων προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν. Κι αυτό γιατί το Δημόσιο θα είναι εγγυητής των ομολόγων, άρα τίθεται θέμα κρατικών ενισχύσεων. Όπως παρατηρούν αρμόδιες πηγές «δεν είναι αδύνατον, αλλά απαιτείται πολύ προσεκτική τεκμηρίωση», με δεδομένο ότι η DG Comp είναι ιδιαιτέρως αυστηρή με την Ελλάδα, λόγω του ότι οι ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη λάβει κρατική βοήθεια.

Πώς φτάσαμε στην «Μαύρη Τετάρτη»

Δεδομένο είναι, πάντως, ότι η χθεσινή «βουτιά» δεν μπορεί να αποδοθεί ούτε σε κερδοσκοπικές επιθέσεις- παρά το ότι όντως οι shortάκηδες αποκόμισαν χοντρά κέρδη- ούτε σε δημοσιεύματα του ξένου Τύπου. Κι αυτό γιατί το πρόβλημα υπάρχει, καταγράφεται στο σύνολο των Εκθέσεων, που δημοσιοποιούνται εδώ κι εβδομάδες, ενώ και ο Ε. Τσακαλώτος είχε την ευκαιρία να το διαπιστώσει σε όλες τις επαφές που είχε στο Λονδίνο: ο τεράστιος όγκος των «κόκκινων» δανείων, η επίπτωση του στην οργανική κερδοφορία των τραπεζών και η επιφυλακτικότητα των ξένων για το κατά πόσο μπορούν οι τράπεζες να διαχειριστούν το πρόβλημα άμεσα κι αποτελεσματικά.

Συν τοις άλλοις, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, ουδείς μπορεί να παραγνωρίσει το γεγονός ότι οι ελληνικές τράπεζες αδυνατούν να αποκτήσουν «φτηνή» πρόσβαση σε μακροπρόθεσμα χρηματοδοτικά «εργαλεία», λόγω των πολύ υψηλών τιμών που επιβαρύνουν τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου.