Η Παναγία της Τήνου

Της Πηνελόπης Κοψιδά

Η Τήνος, το κυκλαδίτικο νησί των ανέμων, πατρίδα παγκοσμίου φήμης καλλιτεχνών της ζωγραφικής και της γλυπτικής, αποκαλείται επίσης και ιερό νησί, λόγω του ναού της Ευαγγελιστρίας που δεσπόζει στη Χώρα.

Το προσκύνημα στον Ναό της Ευαγγελίστριας της Τήνου (Παναγίας της Τήνου) είναι το σημαντικότερο ορθόδοξο προσκύνημα στην Ελλάδα και ένα από τα γνωστότερα σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο ναός χτίστηκε στο σημείο που βρέθηκε η εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, μετά από όραμα που λέγεται ότι είδε η μοναχή Πελαγία, το έτος 1822, λίγο μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Η εύρεση της εικόνας, θεωρήθηκε θεϊκός οιωνός για το δίκαιο και την επιτυχία της επανάστασης ενάντια στον τουρκικό ζυγό και αμέσως κατέφθασαν στο νησί σημαντικά πρόσωπα για να την προσκυνήσουν, ανάμεσά τους οι Κολοκοτρώνης, Μιαούλης, Νικηταράς και Μακρυγιάννης.

Οι εργασίες για την ανέγερση του ναού ξεκίνησαν το 1822, με την πρόθυμη συνδρομή πλήθος εργατών από τη Χώρα αλλά και από τα χωριά του νησιού. Ο τότε Μητροπολίτης Τήνου Γαβριήλ, με διάγγελμά του, κάλεσε όλο το λαό, ντόπιους και ξένους, να βοηθήσει, ενώ ανέθεσε την επιστασία ολόκληρου του έργου σε τέσσερις άνδρες «ευσεβείς και ζηλωτάς», τους Καγκάδη, Καλλέργη, Σιώτο και Περίδη. Αυτοί αποτελούν τους Κτήτορες, που είναι και οι πρώτοι Επίτροποι του ναού. Αυτοί το 1825 συνέταξαν την «Διαθήκη των Κτητόρων», που θέτει τις βάσεις της διοικήσεως του Ιδρύματος και σαν πρώτους στόχους της λειτουργίας του την Παιδεία και την Φιλανθρωπία.

Μέχρι το 1826 είχε σχεδόν τελειώσει ο εμβληματικός ναός της Ευαγγελίστριας. Κατάλευκος και λιτός, χωρίς να προκαλεί το μάτι με περιττές πολυτέλειες, αποτελεί το πρώτο μεγάλο αρχιτεκτονικό έργο του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Η επιλογή του ρυθμού, Τρίκλιτη Βασιλική με τρούλο πάνω από την Αγία Τράπεζα, ανήκει στον εμπειρικό αρχιτέκτονα Ευστράτιο Καλονάρη, ονομαστός στη δουλειά του, μέλος της τηνιακής παροικίας στη Σμύρνη, που είχε καταφύγει μαζί με άλλους πρόσφυγες στο νησί, λόγω των περιστάσεων της εποχής. Απαιτήθηκαν μεγάλες ποσότητες μαρμάρων, οι οποίες κατά κύριο λόγο μεταφέρθηκαν από την γειτονική Δήλο. Το επίχρυσο ξύλινο και γύψινο τέμπλο κατασκευάστηκε το 1825 από τον Φραγκίσκο Καναχίλη.

Το επιβλητικό καμπαναριό, ύψους αρχικά 34μ. που μειώθηκαν αργότερα στα 29μ., για ασφάλεια, λόγω των πολύ ισχυρών βοριάδων που πνέουν στο νησί, αποτελεί κατασκευή του Γιάννη Φιλιππότη, κορυφαίου εμπειροτέχνη μαρμαρογλύπτη, από το χωριό Πύργος του νησιού. Την κατασκευή επέβλεπε ο ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος. Ολόκληρο το καλλιμάρμαρο κτιριακό συγκρότημα είχε αποπερατωθεί γύρω στα 1880.

Η Εικόνα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που χρονολογείται τον 7ο μ.Χ. αι. είναι τοποθετημένη σε χρυσή θήκη και σφραγισμένη αεροστεγώς , ώστε να μην φθείρεται το ξύλο. Το θέμα της δεν είναι ορατό, καθώς είναι καλυμμένη με κοσμήματα και πολύτιμους λίθους. Το 1842 ο Χριστόδουλος Δημητριάδης, κάτοικος Σμύρνης, καταφεύγοντας στο νησί, καθώς είχε καταδικαστεί σε φυλάκιση από τις τουρκικές αρχές λόγω ποινικών αδικημάτων, έκλεψε την Ιερή Εικόνα για να αφαιρέσει τα τιμαλφή που τη συνόδευαν. Τον συνέλαβαν όμως στο βόρειο άκρο του νησιού, απέναντι από την Άνδρο, και τον καταδίκασαν σε φυλάκιση, παίρνοντας πίσω και την Ιερή Εικόνα. Από τότε, όταν ο ναός είναι κλειστός, φυλάσσεται σε χρηματοκιβώτιο πίσω από το προσκυνητάρι.

Ακριβώς κάτω από τον Ναό της Ευαγγελίστριας βρίσκεται ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής. Είναι ο χώρος που βρέθηκε η εικόνα. Ο κάτω ναός αποτελείται από τρεις παράλληλες θολοσκέπαστες στοές, που επικοινωνούν μεταξύ τους με τοξωτά ανοίγματα (καμάρες), κατά συνήθη αιγαιοπελαγίτικη τακτική που έχει τις ρίζες της στη Μ. Ασία. Η πρώτη στοά αποτελεί το χώρο στον οποίο βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας. Εκεί υπάρχει μαρμάρινη βρύση, από την οποία αναβλύζει το αγίασμα, που προέρχεται από το πηγάδι που υπάρχει δίπλα από την πηγή. Η μεσαία στοά χρησιμοποιείται κυρίως για τις βαφτίσεις. Στο μέσο της βρίσκονται τα ερείπια του πρωτοχριστιανικού Ναού του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τα ανασκαφές. Στην τρίτη στοά βρίσκεται το βαπτιστήριο των αλλοθρήσκων.

Στον κάτω ναό, σε ένα ειδικά διαμορφωμένο χώρο της πρόσοψης, βρίσκεται το Μαυσωλείο της « Έλλης» . Εκεί φιλοξενείται το μνημείο των πρώτων θυμάτων του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου, των μελών του πληρώματος του καταδρομικού ΕΛΛΗ, που σε περίοδο ειρήνης τορπιλίστηκε από τους Ιταλούς στο λιμάνι της Τήνου, όπου είχε έρθει να αποδώσει τιμές στη γιορτή της Παναγίας, το Δεκαπενταύγουστο του 1940. Εκεί υπάρχουν ακόμη διάφορα αντικείμενα από το «ΕΛΛΗ» και τμήμα της τορπίλης που το βύθισε.

Σε όλη την μακρόχρονη ιστορική του διαδρομή ο ναός δέχτηκε εκατομμύρια προσκυνητές, Έλληνες κυρίως αλλά και αλλοεθνείς, Χριστιανούς αλλά και αλλόθρησκους. Όσοι κατέφευγαν στο ναό, εκδηλώνοντας την πίστη τους, εκπληρώνοντας την υπόσχεση που έδωσαν σε δύσκολες στιγμές ή προσδοκώντας το θαύμα, άφησαν αμέτρητα αφιερώματα και δωρεές. Με αυτό τον τρόπο αποπερατώθηκε το έργο, σε εποχές δύσκολες, αλλά ταυτόχρονα ξεκίνησε η πολύπλευρη προσφορά του που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.

Διοίκηση – Διαχείριση

Η Παναγία της Τήνου δεν είναι ενοριακός ναός, ούτε μοναστήρι. Λειτουργεί υπό την επωνυμία Πανελλήνιο Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας Τήνου (ΠΙΙΕΤ) και συστάθηκε το 1825, με τη Διαθήκη των Κτητόρων του, ενώ πήρε επίσημη μορφή με βασιλικό διάταγμα το 1835. Σήμερα διοικείται με βάση τις προβλέψεις του νόμου 349/76, ο οποίος ρυθμίζει τη λειτουργία του και διασφαλίζει το αυτοδιοίκητο και τον ιδιάζοντα εθνικό, θρησκευτικό και κοινωνικό χαρακτήρα του. Είναι ΝΠΔΔ, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός εγκρίνονται από τα Υπουργεία Παιδείας και Οικονομικών και η οικονομική διαχείριση υπόκειται στον προληπτικό και κατασταλτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η οικονομική αυτοδυναμία του Ιδρύματος αλλά και όλα τα περιουσιακά στοιχεία που διαθέτει προέρχονται από εισφορές των πιστών, από δικαιώματα ιεροπραξιών, από κληροδοτήματα, από εκποίηση αφιερωμάτων και από ενοίκια ακινήτων. Δεν επιχορηγείται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Διοικείται από δεκαμελή επιτροπή υπό την προεδρία του Μητροπολίτη Σύρου-Τήνου. Τα υπόλοιπα εννέα μέλη είναι αιρετά και εκλέγονται κάθε τρία χρόνια από σώμα εκλεκτόρων που απαρτίζουν άτομα της τοπικής αυτοδιοίκησης και τα μέλη του Δ.Σ. της «Αδελφότητος των Τηνίων εν Αθήναις». Είναι απαραίτητα πολίτες της Τήνου και Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Το αξίωμα του επιτρόπου είναι τιμητικό και άμισθο.

Μουσεία – Συλλογές

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια, οι Κτήτορες συνέστησαν αρχαιολογική συλλογή. Η αρχική εκείνη προσπάθεια εξελίχθηκε σταδιακά στα σημερινά εντυπωσιακής αξίας Μουσεία που φιλοξενούνται στο χώρο του συγκροτήματος, τα οποία οι εκάστοτε επιτροπές δεν έπαψαν να εμπλουτίζουν. Έτσι λοιπόν ο επισκέπτης –προσκυνητής έχει την ευκαιρία να θαυμάσει στο χώρο πολύ αξιόλογες συλλογές.

Η Έκθεση Εικόνων και Κειμηλίων Λειτουργεί από το 1956, εκθέτοντας παλαιές εικόνες που συγκέντρωσε το Ιερό Ίδρυμα από τους Ενοριακούς Ναούς της Τήνου, τις οποίες συντήρησε, αναδεικνύοντας την Ορθόδοξη Αγιογραφική παράδοση του νησιού.

Ανάμεσα στα εκθέματα, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει σε ένα από τα αυθεντικά αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα (1797), στο Πατριαρχικό σιγίλιο του εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’, το δαχτυλίδι του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, αφιέρωμα του ιδίου στην Μεγαλόχαρη, το χαρακτικό -αντίγραφο της εικόνας της Μεγαλόχαρης, έργο του Τηνίου ζωγράφου Φραγκίσκου Δεσύπρη (1858), και στα αφιερωμένα ολυμπιακά μετάλλια.

Το πλούσιο Κειμηλιοφυλάκειο του Ιδρύματος περιλαμβάνει μέρος μόνο των αφιερωμάτων, κυρίως έργα εκκλησιαστικής αργυροχοΐας και χρυσοκεντητικής, εκτεθειμένα σε κομψές προθήκες.

Πινακοθήκη του Ιδρύματος

Στη ΝΔ πτέρυγα του συγκροτήματος στεγάζεται η Πινακοθήκη η οποία περιλαμβάνει πολλά σημαντικά έργα Ελλήνων και ξένων ζωγράφων. Συγκροτήθηκε το 1961 μετά από δωρεά του Αθανάσιου Παπαδόπουλου, ιδιοκτήτη των λουτρών «Φοίνιξ» στην Ομόνοια και συλλέκτη έργων τέχνης. Ως όρος της δωρεάς τέθηκε το «ανεκποίητον, αμετάθετον και αναλοίωτον» της συλλογής. Στην έκθεση αντιπροσωπεύονται διάφορες τεχνοτροπικές σχολές όπως η Ιταλική και η επτανησιακή αναγέννηση, η ιόνιος σχολή, ο κλασικισμός, ο γαλλικός ρομαντισμός και νεώτερες τάσεις. Ξεχωριστή σημασία έχουν τα έργα των μεγάλων Τηνίων ζωγράφων Νικηφόρου Λύτρα και Νικολάου Γύζη που παρουσιάζονται στο χώρο αυτό.

Ένας άλλος πολύ ενδιαφέρον και σημαντικός χώρος είναι το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών. Η Τήνος, νησί με μακραίωνη παράδοση στη μαρμαροτεχνία, είναι και η πατρίδα σπουδαίων γλυπτών, όπως του Δημήτριου Φιλιππότη, των Λάζαρου και Αντώνιου Σώχου, του Γεώργιου Βιδάλη, των Φυτάληδων. Ανάμεσά τους, κορυφαίος , ο τραγικός γλύπτης, δημιουργός της Κοιμωμένης, Γιαννούλης Χαλεπάς. Στην αίθουσα αυτή λοιπόν που ιδρύθηκε το 1930, εκτίθεται μια από τις αξιολογότερες συλλογές της νεοελληνικής γλυπτικής, αλλά και πολλά έργα ζωγραφικής. Πολλά από τα εκθέματα έχουν δωριθεί από τους ίδιους τους δημιουργούς, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για τις υποτροφίες που τους χορηγήθηκαν από το Ίδρυμα για να σπουδάσουν.

Σε μια ξεχωριστή αίθουσα στο ισόγειο, στεγάζεται το Μουσείο Αντωνίου Σώχου. Εκεί εκτίθενται δεκαέξι γλυπτά του Τήνιου καθηγητή του Πολυτεχνείου και Ακαδημαϊκού Αντωνίου Σώχου, δωρεά του ιδίου στο Ίδρυμα το 1966. Στους λοιπούς χώρους του συγκροτήματος περιλαμβάνονται ένα παρεκκλήσι, μια αίθουσα εκδηλώσεων, το γραφείο της διοικούσας επιτροπής, σταθμός Α΄βοηθειών, το γραφείο των ιερέων, τα εξομολογητήρια καθώς και ξενώνας φιλοξενίας.

Δραστηριότητες του Ιδρύματος

Το Ίδρυμα από την γέννησή του ακόμα έχει να επιδείξει σπουδαία προσφορά σε εθνικό, εκπαιδευτικό, φιλανθρωπικό, θρησκευτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης περιέθαλψε χιλιάδες κυνηγημένους πρόσφυγες της Τουρκοκρατίας που κατέφυγαν στην Τήνο από κάθε γωνιά της Ελλάδας. Μετά την απελευθέρωση παρέχει γενναία οικονομική υποστήριξη στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος για την δημιουργία του Εθνικού στόλου, για την ίδρυση Πανεπιστημίου Αθηνών, για την αντιμετώπιση των εξόδων των επιστρατεύσεων, καθώς και συνεισφέρει μεγάλα ποσά στις Κρητικές Επαναστάσεις. Το Δεκέμβριο του 1940 η επιτροπή του Ιδρύματος, έθεσε στην διάθεση της τότε κυβέρνησης όλα τα τιμαλφή και τα χρυσαφικά του Ναού, του Ιδρύματος και της Αγίας Εικόνας για τις ανάγκες του πολέμου.

Το ίδρυμα, εκτός από την γενικότερη πολύπλευρη φιλανθρωπική και κοινωνική του δράση, αναδεικνύεται ως μεγάλος προστάτης της παιδείας, των Γραμμάτων και των Τεχνών. Με την συνδρομή του Ιδρύματος ιδρύθηκαν στην Τήνο τα πρώτα σχολεία της Ελεύθερης Ελλάδας, τα μοναδικά που λειτουργούσαν κατά την διάρκεια της επανάστασης του 1821. Το 1838 ιδρύει Εκκλησιαστική Μουσική Σχολή.

Τον Φεβρουάριο του 1953 χρηματοδοτεί και αναγείρει το Γυμνάσιο Τήνου. Από το 1840 χρηματοδοτεί τον θεσμό των υποτροφιών για Τήνιους νέους που διακρίθηκαν στις επιδόσεις τους, ανεξαρτήτου δόγματος (ορθόδοξοι ή καθολικοί). Ανάμεσά τους ο Δημ. Φιλιππότης, Νικηφόρος Λίτρας, Νικόλαος Γύζης, Γιαννούλης Χαλεπάς, Λάζαρος Σώχος, Νικόλαος Λύτρας, Γεώργιος Βιτάλης, ο ακαδημαϊκός Νικόλαος Λούβαρης και πολλοί άλλοι. Από το 1956 συντηρεί την Προπαρασκευαστική και Επαγγελματική Σχολή Καλών Τεχνών Τήνου.

Με δαπάνες του Ιερού Ιδρύματος κατασκευάστηκε το Πνευματικό Κέντρο Τήνου, στο οποίο λειτουργεί οργανωμένη Βιβλιοθήκη με χιλιάδες βιβλία. Σήμερα ενισχύει με κάθε τρόπο με γενναία ποσά τα σχολεία, τις σχολικές επιτροπές και τους συλλόγους γονέων της Τήνου για τις επισκευές των εγκαταστάσεών τους, για αγορές εποπτικών οργάνων, για την οργάνωση διαφόρων εκδηλώσεων, για βράβευση των αριστούχων μαθητών κ.α. Συντηρεί την Φιλαρμονική, αλλά και τις Σχολές Βυζαντινής Μουσικής και Αγιογραφίας που λειτουργούν στους χώρους του συγκροτήματος. Τέλος, χορηγεί την Ακαδημία Αθηνών ετησίως με το ποσό των 3.000 € για την βράβευση του καλύτερου έργου θεολογικού περιεχομένου.

Με έξοδα του Ιδρύματος, κτίστηκε το 1957 και ανακαινίστηκε το 1982 το γηροκομείο της Τήνου. Σήμερα λειτουργεί ως ανεξάρτητο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου που επιχορηγείται από το Ιερό Ίδρυμα. Από το Ίδρυμα βοηθούνται επίσης με εφάπαξ ή μηνιαία βοηθήματα άποροι, ασθενείς, άτομα ανίκανα προς εργασία, αλλά και όσοι πλήττονται από μεγάλες φυσικές καταστροφές, επιδημίες, πείνα, ή πολέμους εντός και εκτός της Ελληνικής επικράτειας.

Επίσης, χρηματοδοτεί έργα που προάγουν την οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη του νησιού. Ίδρυσε και συντηρεί το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού (ΙΤΗΠ) μετά από αναπαλαίωση του μεγαλοπρεπούς κτιρίου στέγασής του στην Χώρα της Τήνου. Το ΙΤΗΠ φιλοξενεί μόνιμες και έκτακτες εκθέσεις, πολιτιστικές και επιστημονικές εκδηλώσεις. Κύριες δραστηριότητες είναι η έρευνα, η μελέτη και η προβολή της ιστορίας, της τέχνης και της παράδοσης της Τήνου. Στο δεύτερο όροφο του κτιρίου φιλοξενείται μόνιμη έκθεση με 21 έργα του Γιαννούλη Χαλεπά. Ο Γ. Χαλεπάς , που γεννήθηκε στο χωριό Πύργος της Τήνου, υπήρξε η πιο τραγική, ίσως, μορφή στην ιστορία της νεοελληνικής γλυπτικής, αλλά και ένας σπουδαίος καλλιτέχνης, που με τη σμίλη του άνοιξε καινούριους δρόμους στη νεότερη ελληνική τέχνη.

Το Ίδρυμα επίσης χρηματοδοτεί εκδόσεις λογοτεχνικού και θρησκευτικού περιεχομένου και συμμετέχει σε δημοπρασίες και στην αγορά σημαντικών έργων τέχνης Τηνίων καλλιτεχνών. Προωθεί την αναβάθμιση του νησιού με τη χρηματοδότηση λιμενικών, κοινοτικών, υδρευτικών έργων, καθώς και έργων οδοποιίας και ρυμοτομίας.

Συνεχίζει με κάθε τρόπο την εκκλησιαστική του δράση ενισχύοντας με μεγάλα ποσά την εξωτερική ιεραποστολή. Συντηρεί και προστατεύει εκκλησιαστικά ιδρύματα όπως Μητροπόλεις, Ιερές Μονές, Ιερούς Ναούς σε όλο τον κόσμο. Ενισχύει οικονομικά όλους τους Ιερούς Ναούς και τα Εξωκλήσια της Τήνου και παρέχει εκκλησιαστικά είδη. Ενισχύει την Ιερά Μητρόπολη Σύρου -Τήνου και το Ελληνικό Δημόσιο ως διάδοχο του ΤΑΚΕ για την ασφάλιση των κληρικών. Όταν η κοινωνική ασφάλιση ήταν ανύπαρκτη στην Ελλάδα, το Ιερό Ίδρυμα χορηγούσε συντάξεις στους Ιερείς και στους δασκάλους.

Ο ναός γιορτάζει με λαμπρότητα τέσσερις φορές μέσα στο έτος:

30 Ιανουαρίου (Επέτειος Ευρέσεως της Ιεράς Εικόνας)

25 Μαρτίου (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου)

23 Ιουλίου (Επέτειος Οράματος της Αγίας Πελαγίας).

15 Αυγούστου (Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου)

Η ναός της Ευαγγελίστριας σφραγίζει με τη φήμη, το κύρος και την ιδιαίτερη υπόστασή του το νησί της Τήνου. Η Τήνος βέβαια έχει να προβάλλει κι άλλα χαρίσματα και ομορφιές. Με ένα χαρακτήρα καθαρά παραδοσιακό και ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον, διεκδικεί ξεχωριστή θέση ανάμεσα στα κυκλαδίτικα νησιά. Το τοπίο της ενδοχώρας σκαλισμένο με ξερολιθιές, μαρτυρά τον αγώνα για την επιβίωση, ενώ οι περιστεριώνες, κτιστά λιθοκεντήματα, μαρτυρούν για μία ακόμη φορά την έμφυτη καλλιτεχνία των Τηνιακών.

Σήμερα αποτελεί ένα τεράστιο υπαίθριο μουσείο μαρμαρογλυπτικής καθώς ο επισκέπτης μπορεί πανεύκολα να θαυμάσει αριστουργήματα της Τέχνης αυτής σε όποιο μέρος κι αν βρεθεί: από φεγγίτες και υπέρθυρα σπιτιών, σε οικόσημα αρχοντόσπιτων μέχρι τέμπλα εκκλησιών, καμπαναριά, κοιμητήρια, φρούρια, κρήνες κ.α Το θαύμα της μαρμαρογλυπτικής που άνθισε στην Τήνο έδωσε τους μεγάλους Τηνιακούς καλλιτέχνες, γλύπτες και ζωγράφους, που ξεπήδησαν από τη νησί και κατάκτησαν με την Τέχνη τους όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο.

​

Οι κάτοικοι αυτού του ξεχωριστού νησιού αγκάλιασαν με πίστη το θαύμα της εμφάνισης της Εικόνας της Μεγαλόχαρης. Βοήθησαν με θέρμη στην ανέγερση του ναού και με σοφία προστάτευσαν το έργο τους. Οι κτήτορες το θωράκισαν με την διαθήκη τους, ώστε πάντα να βρίσκεται υπό την επίβλεψη του τηνιακού λαού που το ανάστησε και πάντα να πορεύεται στην φιλανθρωπική, εκπαιδευτική και πολιτιστική κατεύθυνση που εξ΄αρχής χαράχθηκε.

Ο ίδιος ο ναός, διαχρονικό καταφύγιο του ανθρώπινου πόνου, δίνει δύναμη σε όσους προστρέχουν σε αυτόν με πίστη. Ταυτόχρονα τα αφιερώματα και οι κάθε είδους δωρεές, επιστρέφουν με τρόπο θαυμαστό, μέσω της διαχείρισής του, σε όσους βρίσκονται σε ανάγκη αλλά ταυτόχρονα με τους πόρους αυτούς επιτελείται θαυμαστό κοινωνικό, πολιτιστικό και εκπαιδευτικό έργο.

Πληροφορίες:
panagiatinou.gr
tinosinfo.gr