HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΞερολιθιές στην ορεινή Λευκάδα – Της Σοφίας Βλάχου Πρωτόπαππα

Ξερολιθιές στην ορεινή Λευκάδα – Της Σοφίας Βλάχου Πρωτόπαππα

45Η μάνα μου ήξερε να κεντάει λευκαδίτικα, να υφαίνει, να πλέκει όμορφες δαντέλες, να κτίζει ξερολιθιές!

Η ομορφιά της κάθε μέρας χυμένη παντού!

Όμορφα «μυριστικά» σ’ ασπρισμένες «λάτες», όμορφες καθαρές αυλές με κληματαριές και βασιλικούς, όμορφα παράθυρα με πλεκτά κουρτινάκια, όμορφες λευκαδίτικες φορεσιές, λυγερές περπατησιές με τις βαρέλες στο κεφάλι, όμορφες πλατείες στα χωριά!

Ομορφιά και φτώχεια!

Αυτό το νησί στα δύσκολα χρόνια προσπάθησε να τα βγάλει πέρα μόνο του.. να βγάλει το ψωμί του, το λαδάκι, το κρασί, τη φακή, το λαθήρι, το λίγο γάλα, τα λάχανα.
Καθ΄ ένας τα δικά του. Πού; Σε λίγο τόπο όλο κατηφόρα και πέτρα! Έπρεπε να παλαίψει με τη γη, να «’ρθούν στα χέρια».

Τη νίκησε!
Έσκαψε πεζούλια, έβγαλε τις πέτρες, βρήκε το χώμα. Έκτισε τις πέτρες και συγκράτησε το χώμα. Αυτές τις ίδιες πέτρες, τις δικές του. Αυτός κι η γυναίκα του η λευκαδίτισα. Κέντησαν μαζί τις λιθιές τους, έκαναν μοτίβα με τα λιθάρια! Δεν έκαναν τοίχους, δεν έφτιαξαν λάσπη, δεν στερέωσαν πέτρες. Απλά τις ακούμπησαν με αγάπη κι αυτές ισορρόπησαν εκεί, κόντρα σε κάθε βαρύτητα! Λίγο λίγο και βοηθώντας ο ένας τον άλλο, όλο το νησί κεντήθηκε με ξερολιθιές. Τώρα οι κατηφοριές έγιναν σκάλες καλλιεργήσιμες, αναβαθμίδες. Το χώμα συγκρατείται, δεν ξεπλένεται. Μπορούν να φυτέψουν τ’ αμπελάκια τους, να μαζέψουν τις ελιές τους.

200

Το νερό περνάει ανεμπόδιστο από σκάλα σε σκάλα μέσα από τα κενά που αφήνουν οι πέτρες της ξερολιθιάς κι αυτό τις κάνει ν’ αντέχουν, ν’ αντιστέκονται.

Η λιοκαμένη πέτρα δουλεμένη στρογκυλωπή, έγινε ένα με το χώμα, την ελιά, το κλήμα, τα σπαρτά. Ένα με τον λευκαδίτη και την γυναίκα του, το φως και την σκιά, τα χίλια δυο έντομα που κατέφυγαν ανάμεσα στις πέτρες, τα βρύα, τις φτέρες, τις καμπανούλες, το τσάι, τη ρίγανη, την αλιφασκιά, το θρούμπι. Πόσο αρμονικά συμβίωσαν όλα σ’ αυτό το φιλόξενο οικοσύστημα που δημιούργησε η ξερολιθιά!
Έζησαν κι αυτοί που δεν είχαν ίσιο τόπο.

201

Αναζήτησα παντού αυτά τα αριστουργήματα λαϊκού πολιτισμού και τα βρήκα απ’ άκρη σ’ άκρη στο νησί. Στην Απόλπαινα, Τσουκαλάδες, Εξάνθεια, Καλαμίτσι, Αθάνι, Σφακιώτες, Καρυά, Εγκλουβή, Πλατύστομα, Βαυκερή, Άγιο Πέτρο…Μπήκα στον πειρασμό να διαλέξω τις καλύτερες. Δεν μπόρεσα.
Στην Καρυά είναι πιο γκρίζες και πιο αιχμηρές. Σφηνώνουν καλύτερα η μία μέσα στην άλλη, γίνονται γερές, αντέχουν τις κατολισθήσεις.

202

Στους γκρεμούς, στα τεράστια βράχια που χάσκουν στη μεγάλη στροφή πριν την Καρυά, είδα μια πιθαμή ξερολιθιά πάνω στο βράχο, στο πουθενά ν’ αγκαλιάζει μια χούφτα χώμα. Ω! Θεέ μου, τι έλπιζε κει πάνω ο άνθρωπος!

203

Στους Τσουκαλάδες οι πέτρες είναι κοκκινωπές από το κοκκινοπήλι που τις κάλυπτε. Όμορφες, «οξειδωμένες». Στην Εγκλουβή, το τοπίο κεντημένο κοντά κοντά με μεράκι και μαεστρία απερίγραπτη. Μνημεία αρχιτεκτονικής!

204

Παντού όμορφοι άνθρωποι, όμορφα έργα των λιοκαμένων χεριών τους.

Αυτοί οι άνθρωποι υπάρχουν ακόμα. Είναι λίγοι. Μαζεύουν την ελιά μια μια με τα χέρια, μαζεύουν τη φακή, το λαθούρι, τρυγούν, μαζεύουν άγρια χόρτα, μιλούν με τη γη. Στρώνουν την υφαντή πετσέτα πάνω στη λιθιά για το κολατσιό, ξανασαίνουν λίγο και συνεχίζουν.

Οι ξερολιθιές αντέχουν. Μένουν εκεί μνημεία βγαλμένα απ’ τα χέρια τους.Κάποιες δεν άντεξαν το σεισμό και πέσανε. Μείναν’ εκεί πεσμένες. Είν’ αυτές που δεν αγαπήθηκαν. Λησμονήθηκαν.

205

Άλλες γέμισαν βρύα και χόρτα. Χάθηκαν. Ας είναι. Είναι όμως εκεί. Αυτές αγαπήθηκαν απ’ τη γη.

206

Οι περισσότερες είναι ζωντανές και γράφουν την ιστορία τους, απ’ το ξημέρωμα που το φως θα χαϊδέψει τις πέτρες και τα σκαθάρια θ’ αρχίσουν να ξετρυπώνουν απ’ τη λιθιά, ως την ώρα του τζιτζικιού που τις λούζει η μέρα όσο φτάνει το μάτι ως πάνω στο βουνό κι ως την ύστερη ώρα που πέφτουν οι σκιές, ανεβαίνουν οι φόβοι και βγαίνουν τα ξωτικά.

207

Μήπως όλη αυτή η συνέχεια του λαϊκού πολιτισμού δεν έχει τη γεύση της αθανασίας;

Φωτογραφίες: Ευθαλία Πρωτόπαππα (αρχιτέκτονας τοπίου)

Πηγή: sofiavlahou.blogspot.gr

Προηγουμενο αρθρο
Η πρώτη συνέντευξη του νέου Δημάρχου Κ. Δρακονταειδή στο «Άρωμα Λευκάδας»
Επομενο αρθρο
Μιλούν οι Σφίγγες;

2 Σχόλια

  1. Παϊσιος
    27 Αυγούστου 2014 at 09:55 — Απάντηση

    Μερικές φορές λέγονται τόσα πολλά με λίγα λόγια. Και ακόμη περισσότερα αυτά που, τα λόγια, σε κάνουν να θυμάσαι τα πέτρινα χρόνια της ανέχειας, της βιοπάλης, της όμορφης και (για μένα) της αθωότητας. Τότε που το κάθε νοικοκυριό διαχειριζόνταν μέσα στη φτώχεια του τα υπάρχοντά του και επιβίωνε με αξιοπρέπεια σε παντός καιρού ταξείδι στο χρόνο.

  2. Gia
    26 Αυγούστου 2014 at 21:31 — Απάντηση

    Υπεροχο θεμα και αρθρο!

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.