HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΟ Τραπεζίτης Ιωάννης Α. Βαλαωρίτης

Ο Τραπεζίτης Ιωάννης Α. Βαλαωρίτης

Της Πηνελόπης Κοψιδά

Ο Ιωάννης Βαλαωρίτης, πρωτότοκος γιος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη και της Ελοϊσίας Τυπάλδου, γεννήθηκε το 1855 στη Λευκάδα. Αφού ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στην Κέρκυρα, γράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοιτά το 1876. Ασκεί το επάγγελμα του δικηγόρου στη Λευκάδα μέχρι το 1882, οπότε αναλαμβάνει γενικός γραμματέας των Σιδηροδρόμων Θεσσαλίας. Το 1890 προσλαμβάνεται στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ως διευθυντής του Τμήματος Γραφείου. Πέντε χρόνια μετά εκλέγεται υποδιοικητής, ενώ από το 1897 θα ασκήσει χρέη διοικητή, κατά την περίοδο που ο διοικητής Στέφανος Στρεϊτ ήταν υπουργός οικονομικών στην κυβέρνηση Ζαϊμη. Τον Στρεϊτ διαδέχεται στη διοίκηση της Τράπεζας το 1911 και παραμένει διοικητής μέχρι το θάνατό του, το 1914.

Ελαιογραφία του Γ. Ιακωβίδη, Αθήνα, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας

Υπήρξε ο πέμπτος, κατά σειρά, Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας και με το πολύπλευρο ταλέντο του σημάδεψε το πέρασμα από τον δέκατο ένατο στον εικοστό αιώνα. Ως υποδιοικητής της Τράπεζας, θα διαχειριστεί τη ρύθμιση του εσωτερικού χρέους που δημιουργήθηκε μετά τη χρεοκοπία του 1893. Το 1908 θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στη Λατινική Νομισματική Ένωση, στην σύνοδο του Παρισιού. Στα επόμενα χρόνια και στο πλαίσιο πάντα του Οικονομικού Ελέγχου από τη Διεθνή Επιτροπή, που επιβλήθηκε στην Ελλάδα μετά τη στρατιωτική ήττα του 1897, ο Ι. Βαλαωρίτης προωθεί ρυθμίσεις οικονομικής σταθεροποίησης, οι οποίες αναμορφώνουν το νομισματικό και συναλλαγματικό σύστημα της Ελλάδας. Ξεκινά επίσης μια επιτυχημένη προσπάθεια να εξασφαλίσει για το ελληνικό κράτος δανειακούς πόρους, που χρησίμευσαν ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των νικηφόρων βαλκανικών πολέμων.

Η διοίκηση του Ιωάννη Βαλαωρίτη υπήρξε καθοριστική και για την αναδιοργάνωση, την ανάπτυξη και την ισχυροποίηση της Εθνικής Τράπεζας. Στον οργανωτικό τομέα κωδικοποιεί το νομικό πλαίσιο που διέπει την Τράπεζα, νόμους, διατάγματα και κανονισμούς. Επίσης συγγράφει την ιστορία της Τράπεζας από το 1842 μέχρι το 1902, έργο πληροφοριακό, αξεπέραστο μέχρι σήμερα.

Ο Ιωάννης Α. Βαλαωρίτης, ως υποδιοικητής της ΕΤΕ,
εποπτεύει την προετοιμασία κλήρωσης λαχειοφόρου δάνειου
στο Κεντρικό Κατάστημα της Τράπεζας.

Ο Ιωάννης Α. Βαλαωρίτης ανέπτυξε τη δράση του σε μια εποχή ταραγμένη αλλά άκρως δημιουργική για την Ελλάδα. Μια εποχή που, αφού η χώρα κατόρθωσε να ξεπεράσει τις συνέπειες της χρεοκοπίας του 1893 και της ήττας του 1897, σημαδεύτηκε από το κίνημα στο Γουδί, την εμφάνιση στα πολιτικά πράγματα του τόπου του Ελευθέριου Βενιζέλου, τους Βαλκανικούς Πολέμους και τον διπλασιασμό της Ελλάδας. Η εμφάνιση της ομάδας των κοινωνιολόγων και του κινήματος των δημοτικιστών χαρακτηρίζουν το ανανεωτικό πνεύμα της εποχής, στο πλαίσιο του οποίου έδρασε ο Ιωάννης Βαλαωρίτης. Ο ίδιος θα εκλεγεί μία φορά βουλευτής στην αναθεωρητική Βουλή της 8ης Αυγούστου του 1910, όταν θα εμφανιστεί στο προσκήνιο της ελληνικής πολιτικής σκηνής ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Ζωή Μουρούζη, συζ. Ιωάννη Βαλαωρίτη

Πολυσπούδαστη και ουσιαστικά δημιουργική προσωπικότητα καθώς ήταν, θα αναπτύξει δεξιότητες σε διάφορους τομείς, ακόμα και τη ζωγραφική, φοιτώντας δίπλα στον Σπυρίδωνα Προσαλέντη.

Στην ιδιωτική του ζωή, από τον γάμο του με την Ζωή Μουρούζη, κόρη του Φαναριώτη πρίγκιπα και Μέγα Διερμηνέα Κωνσταντίνου Μουρούζη, αποκτά τέσσερα παιδιά. Τον Κωνσταντίνο που υπήρξε διπλωμάτης, τον νομικό και βουλευτή Αριστοτέλη, την Ελένη, σύζυγο Φίλιππου Δραγούμη και την Ελοϊσία. Εγγονός του είναι ο διάσημος ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης και δισέγγονή του η ηθοποιός Ναταλία Δραγούμη.

Ο Ιωάννης Βαλαωρίτης χάνει τη ζωή του στις 16 Μαρτίου 1914, σε ναυτικό δυστύχημα στον προλιμένα του Πειραιά. Το απροσδόκητο και τραγικό γεγονός συγκλόνισε όχι μόνο την πόλη, αλλά όλη την Ελλάδα. Ήταν γνωστή η αγάπη του Ι. Βαλαωρίτη για την θάλασσα και τα σκάφη και συχνά πραγματοποιούσε θαλάσσιες εξορμήσεις. Την ημέρα εκείνη ο ίδιος μαζί με τους αδελφούς Μαρή και Λεωνίδα Εμπειρίκο, είχαν κανονίσει να βρεθούν στον Πειραιά για μια θαλάσσια εξόρμηση στον Σαρωνικό. Τα αδέλφια διέθεταν το ιστιοφόρο σκάφος “Γόησσα”. Ο καιρός όμως ήταν άστατος και η θάλασσα κυματώδης. Μολονότι το πέρασμα του λιμένος Πειραιά κάθετα είναι μια διαδρομή σύντομη, εν τούτοις θεωρείται δύσκολη καθώς από την εποχή ακόμα εκείνη, η κίνηση ήταν μεγάλη. Το μικρό ιστιοφόρο ύψωσε πλήρως τα ιστία του ανέπτυξε μη ελεγχόμενη ταχύτητα, με αποτέλεσμα να μπει στην γραμμή του εξερχόμενου επιβατικού ατμόπλοιου “Ποσειδών” που εκτελούσε την διαδρομή Πειραιάς -Σαλαμίνα – Μέγαρα. Αποτέλεσμα ήταν ο εμβολισμός του ιστιοφόρου από το επιβατικό ατμόπλοιο και η πτώση των επιβαινόντων σ΄αυτό, στην θάλασσα.

Ο Πλοίαρχος του επιβατικού “Ποσειδών” διέταξε τους ναύτες να κατεβάσουν σωστική λέμβο στην θάλασσα για την διάσωση των ναυαγών του ιστιοφόρου. Και ενώ βρέθηκαν όλοι, δεν βρέθηκε ο Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Ιωάννης Βαλαωρίτης, μολονότι ήταν άριστος κολυμβητής. Δυστυχώς, βρέθηκε ώρα αργότερα, νεκρός και παρασυρμένος από τα ρεύματα μακριά από το σημείο του δυστυχήματος. Οι ιατροί διέγνωσαν εγκεφαλική συμφόρηση που προκάλεσε το σοκ της σύγκρουσης και της ρίψης στην παγωμένη χειμωνιάτικη θάλασσα. Η τύχη ήθελε την ημέρα που έγινε το συμβάν αυτό οι εφημερίδες να αναγγέλλουν με πανηγυρικό τρόπο την επίτευξη δανείου εκ μέρους της Εθνικής Τράπεζας, δάνειο που αποτέλεσε μια προσωπική επιτυχία του ίδιου του Βαλαωρίτη. Όταν πέθανε ήταν 58 ετών, ίδια ηλικία που πέθανε και ο ποιητής πατέρας του Αριστοτέλης Βαλαωρίτης.

Βαυκερή Λευκάδας, Σεπτέμβριος 1895, υδατογραφία με προσχέδιο μολύβι

Το Μάϊο του 2001, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, σε συνεργασία με το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας, διοργάνωσαν στο Μέγαρο Εϋνάρδου, έκθεση προς τιμή του Ιωάννη Βαλαωρίτη. Εκεί αποκαλύφθηκαν οι ζωγραφικές του αναζητήσεις, μέσα από 33 υδατογραφίες που παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό, αποκαλύπτοντας έναν αξιόλογο ζωγράφο. Τα έργα που παρουσιάστηκαν χρονολογούνται από το 1875, όταν ήταν ακόμη φοιτητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέχρι και τον Σεπτέμβρη του 1895, χρονιά κατά την οποία πέθανε ο αγαπημένος του καθηγητής στη ζωγραφική Σπυρίδων Προσαλέντης και ο ίδιος εκλέχτηκε υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας. Πρόκειται για τοπία από την αγαπημένη του Μαδουρή, τις ακτές της Λευκάδας κ.ά.

θαλασσινό τοπίο, υδατογραφία με προσχέδιο μολύβι

Η προτομή του Ιωάννη Βαλαωρίτη κοσμεί την αίθουσα του Κεντρικού Καταστήματος της Τράπεζας στην Αθήνα και χάλκινο ομοίωμα έχει τοποθετηθεί στο υποκατάστημα της γενέθλιας γης του.

Ο Ιωάννης Βαλαωρίτης τίμησε την μνήμη του ποιητή πατέρα του, εκδίδοντας τα “Άπαντα του Αριστοτέλους Βαλαωρίτου”.

Πηγές:
-ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ (1855-1914) Διοικητής Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας (1911-1914) – Καλαφάτης Θανάσης, Νοταράς Γεράσιμος, Συνοδινός Ζήσιμος – Εκδ. Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας – Σεπτέμβριος 2000.
– ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ, Μια διαδρομή από το 1841 έως το μέλλον – Εκδ. Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τράπεζας – 2014.
-Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο – Ψηφιοποιημένες Συλλογές
– Σκριπ – Εφημερίς Πολιτική και των Ειδήσεων – Αρ.φύλ. 6.715
– Εμπρός – Ημερήσια Εθνική Εφημερίς – αρ. 6.252
– Βικιπαίδεια
– aeginalight.gr

Προηγουμενο αρθρο
Προειδοποίηση Λιμεναρχείου για επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα
Επομενο αρθρο
Παρουσίαση του βιβλίου της ιστορικού Χριστίνας Ε. Παπακώστα

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.