HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΠαιγνίδια και… Παιχνίδια (Τα στεφάνια και η ρόδα)

Παιγνίδια και… Παιχνίδια (Τα στεφάνια και η ρόδα)

Γράφει ο Νίκος Βαγενας

Η γκάμα που περιελάμβανε τα χειροποίητα παιχνίδια, που έφτιαχναν μόνα τους τα παιδιά, ήτο πενιχρή επειδή η πληθώρα των πάσης φύσεως υλικών, που απαντάται σήμερα, όχι μόνον δεν υπήρχε, αλλά και τα λίγα που μπορούσε κανείς να προμηθευτεί, απέτρεπαν την αγορά τους ελλείψει οικονομικής δυνατότητας. Επίσης, ένας ανασταλτικός παράγοντας ως προς την πραγματοποίηση ή την τελειοποίηση των παιχνιδιών, υπήρξε και η έλλειψις εργαλείων. Η ύπαρξη σφυριού, σκεπαρνιού, σαμούτσας, πριονιού και προγκών διαφόρων μεγεθών, ελογίζετο ως θετικό στοιχείο σε ένα σπίτι, ιδίως δε εάν σε κάποια άκρη υπήρχαν και μερικά σανίδια.

Μάλιστα τα μικρά σανίδια, τα λεγόμενα και «ταβλιά», τα διεκδικούσαν τα παιδιά ερχόμενα σε καυγάδες και γρίνιες με τις μανάδες τους, που τα ήθελαν για προσάναμμα, κάθε φορά που απαιτείτο ν’ ανάψουν φωτιά στην αυλή, για το βράσιμο του φαγητού πάνω στην πυροστιά.

Συνεπώς η έλλειψις υλικών και εργαλείων, ωθούσε τα παιδιά σε εναλλακτικές λύσεις ψυχαγωγίας, είτε αυτές αντιστοιχούσαν σε ομαδικά παιγνίδια ή σε απλά αντικείμενα τα οποία μετουσιώνοντο σε ατομικό ή ομαδικό παιχνίδι, όπως για παράδειγμα τα σιδηρά στεφάνια, διαφόρων μεγεθών ή τα μεγάλα ελαστικά των φορτηγών αυτοκινήτων.

502

Στην προκειμένη περίπτωση γίνεται αναφορά (και υπενθύμιση στους παλαιοτέρους) στην χρήση του στεφανιού και μάλιστα εκείνου της ρόδας του ποδηλάτου, δίχως τις αντέννες όμως. Η αυλακωτή περιφέρεια του στεφανιού, εχρησίμευε για την τοποθέτηση του καλαμιού ή ενός (οποία πολυτέλεια) ξυλίνου πήχυ, μέσω του οποίου εγένετο η ώθηση προς τα εμπρός (εικ. Α).

Σημειώνεται, ότι για μια ομάδα 10 – 15 παιδιών, μόνον 3 – 4 στεφάνια ποδηλάτου ήτο δυνατόν να συγκεντρωθούν καθ’ ότι το ποδήλατο, τότε, κατελάμβανε σπουδαία θέση στην καθημερινότητα, απ’ ότι σήμερα, όπου συχνά παρατηρείται το φαινόμενο ποδήλατα, ολόκληρα πεταμένα στα σκουπίδια ή εγκαταλελειμμένα τήδε κακείθεν. Όχι μόνον το ποδήλατο ολόκληρο είχε στίμη, αλλά ακόμα και τα ανταλλακτικά του, σε τέτοιο σημείο, ώστε να… «χάνωνται» οι τρόμπες, τα λαστιχάκια από τις βαλβίδες, οι δυναμοί, τα σημαιάκια των ποδοσφαιρικών ομάδων αλλά (σε σπάνιες περιπτώσεις) να κόβωνται τα λάστιχα για την απόκτηση της πορτοκαλλο-κόκκινης σαμπρέλλας, προς κατασκευήν σφεντόνας.

Συνεπώς δεν ήτο ασυνήθης ο λιγοστός αριθμός στεφανιών και γι’ αυτό το στεφάνι εδίδετο και στους φίλους ή τουλάχιστον το ομαδικό παιγνίδι, (ξέρετε εσείς οι παλιοί τις διασταυρούμενες πορείες, τις ’κδέλλες) συνεπληρώνετο και με άλλου είδους στεφανιών, μικρών ή μεγαλυτέρων. Τώρα όσον αφορούσε τη φασαρία, αυτή ήτο έντονη στα καντούνια της Χώρας, στην παραλία ή στις πλακοστρωμένες αδειές των εκκλησιών. Στη Νεάπολη μάλλον ο θόρυβος των στεφανιών ήτο κατά πολύ λιγότερος, επειδή τα παιδιά έπαιζαν σε χορταριασμένες αδειές.

Αντίγραφο (2) από 502

Τα μικρότερα στεφάνια τα καλούμενα και ως «τσέρκια» ή «στεφανάκια», ήσαν κι αυτά σιδηρά αλλά λόγω ελλείψεως περιφερειακής αυλακώσεως, ωθούντο προς τα εμπρός με την βοήθεια ενός σιδηρού γάντζου, ο οποίος μάλιστα ήτο και λίγο «σπαστός» (εικ. Β). Εάν το «στεφανάκι» ήτο ακόμη μικρότερο (10 – 12 εκατοστά) τότε ο σιδηρούς γάντζος δεν ωθούσε την εξωτερική περιφέρεια, αλλά εισερχόμενος στο εσωτερικό κενό, ωθούσε από την εσωτερική παρειά με κίνηση παλινδρομική, όπως ο κινητήριος μοχλός των τροχών μιας ατμομηχανής τραίνου. Ο γάντζος, είτε κατεσκευάζετο από χονδρό τηλεγραφόσυρμα, είτε από σίδηρο 6άρι και σπανίως 8άρι, αν τούτο ήτο λίγο σπάνιο, επειδή η οικοδομική… ανάπτυξη (τρομάρα μας) δεν εφαίνετο ακόμα στον ορίζοντα.

Τα παραπάνω είδη στεφανιών και ο τρόπος κυλίσματος, ήτο έτσι σύμμεικτο παιγνίδι, δηλαδή ομαδικόν μεν, ατομικόν δε. Θα μπορούσαμε να το συνοψίσωμε: «όλοι μαζί και ο καθένας χώρια». Όμως, το ακόλουθο παιγνίδι «κυλίσματος», ήτο περισσότερο ομαδικό, επειδή άμα επραγματοποιείτο από ένα παιδί, δεν είχε γούστο, κατά το κοινώς λεγόμενο. Τούτη τη φορά βασικό όργανο του παιγνιδιού ήτο η ελαστική ρόδα φορτηγού αυτοκινήτου, η οποία στα παιδικά μάτια, από άποψη αναλογιών εφάνταζε πελώρια. Και αυτή η ρόδα ήτο δυσεύρετη, αφού οι φορτηγατζήδες και οι λεωφορειούχοι, εφρόντιζαν τις φθαρμένες να τις αναγομώνουν, οπότε και ’κειές που εγκατέλειπαν είχαν ήδη «φάει τα ψωμιά τους».

Αντίγραφο από 502

Το είδος του κυλίσματος απαιτούσε ισορροπία, τόλμη και ετοιμότητα. Έτσι, λοιπόν, τα παιδιά έκαναν μια γραμμή, το ένα πίσω από το άλλο, όπου και το πρώτο από αυτά κυλούσε τη ρόδα επάνω στο λείο και χορταριασμένο χώμα. Την άφηνε να κυλήσει μόνη της, για 8 – 10 βήματα και παίρνοντας απίδρομο (φόρα), την έπιανε δεξιά κι αριστερά από τα πλαϊνά της και άφηνε το κορμί του να υψωθεί με το κύλισμά της. Στο σημείο μηδέν, που λένε, εκεί όπου το κορμί ώφειλε να ακολουθήσει την κατιούσα τροχιά της ρόδας, τα πόδια ετεντώνοντο προς τα εμπρός και με μικρή προσπάθεια το κορμί εστέκετο όρθιο. Με το «πάτημα» λοιπόν στο έδαφος, το παιδί έκανε αμέσως στην άκρη (μπάντα = κατά μέρος), πρώτον για να μην το πατήσει η ρόδα (εικ. C) αλλά και να μην πέσει επάνω του το επόμενο παιδί που επιχειρούσε το «καβαλλικευτό σάλτο».

Η όλη διαδικασία θύμιζε λίγο το παιγνίδι της «μακριάς καβάλλας», γνωστό στην υπόλοιπη Ελλάδα ως «μακριά γαϊδούρα», με τη διαφορά όμως ότι η καβάλλα ήταν… κινητή! Παρ’ όλα αυτά, ας μη νομίσει κανείς ότι η ρόδα κυλούσε γρήγορα ή πολύ αργά. Η ταχύτητα του «κυλίσματος» ήτο τέτοια, ώστε η σειρά των κινήσεων… ιππεύσεως και αφιππεύσεως να είναι σε αγαστή σχέση μεταξύ των, ειδ’ άλλως το αποτέλεσμα θα ήτο οδυνηρό, τόσο με την μεγαλύτερη ταχύτητα όσο και με την ελαχίστη.

Προηγουμενο αρθρο
T. S. Eliot: Η μόνη σοφία που μπορούμε να ελπίζουμε πως θα αποκτήσουμε είναι η σοφία της ταπεινοφροσύνης
Επομενο αρθρο
Σαν σήμερα....

1 Σχόλιο

  1. Θ. ΓΕΩΡΓΑΚΗΣ
    6 Ιανουαρίου 2015 at 09:55 — Απάντηση

    Το καλύτερό μου παιγνίδι το στεφάνι. Αλλά πως εμείς σαν μπόμπιρες μπορούσαμε και κουμαντάραμε κάτι τεράστια στεφάνια από βαένια κρασιού?

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.