Πολυσπόρια – Της Εύης Βουτσινά
Mε πολλές παραλλαγές σε ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο φτιάχνονται τα πολυσπόρια στη γιορτή της Παναγίας της Μισοσπορίτισσας, δηλαδή στα Εισόδεια της Θεοτόκου, στις 21 Νοεμβρίου. Η Παναγία ονομάζεται έτσι γιατί, αυτή την εποχή περίπου που γινόταν και η σπορά των σιτηρών, οι προμήθειες των αγροτικών νοικοκυριών σε σιτηρά ήταν ήδη μειωμένες στο μισό.
Ήταν απαραίτητο να γίνουν με όλα τα όσπρια τα πολυσπόρια, γι’ αυτό, αν κάποιο σπίτι είχε έλλειψη από ένα είδος, έκανε ανταλλαγή με άλλο σπίτι.
Γίνονται ως προσφορά στη γη, ακριβώς αυτή την εποχή που είναι ταυτισμένη με τη σπορά, και είναι η συνέχεια αρχαιότατου εθίμου που ονομαζόταν πανσπερπία, δηλαδή όλοι οι σπόροι, μ’ άλλα λόγια πολυσπόρια.
Η προσφορά αυτή του αγροτικού ανθρώπου, ένα είδος αναίμακτης θυσίας, γίνεται προς τη γη, τη βασική πηγή των αγαθών που εξασφαλίζουν την επιβίωσή του. Οι αρχαίοι μας πρόγονοι τη λάτρευαν στο πρόσωπο της Θεάς Δήμητρας και της κόρης της Περσεφόνης, που με την ευρηματική πλοκή του ο μύθος τη φέρνει στον Κάτω κόσμο, στο κέντρο της γης δηλαδή, εκεί που πέφτει ο σπόρος για να βλαστήσει και να θρέψει τον άνθρωπο.
Πιστεύω ότι στη σύγχρονη εποχή, που ο άνθρωπος, ακόμα κι αν ζει από τη γη, δεν αισθάνεται την ανάγκη να την εξευμενίσει μια και τη σοδειά του πια την εξαρτά από τα φυτοφάρμακα και την τεχνολογία, τα πολυσπόρια έχουν επιβιώσει γιατί το μαγείρεμά τους και η αίσθηση που δίνουν είναι αρχετυπικά.
Ακόμα πιστεύω ότι το πιάτο αυτό, πέρα από την τελετουργική του σημασία, θα δημιουργήσει μια καινούρια καριέρα ως πιάτο με ωραία γεύση και γαστρονομικά ιδιαίτερο χαρακτήρα.
Φτιάξτε το ένα κρύο χειμωνιάτικο βράδυ και φάτε το αντί για οποιαδήποτε σούπα.
(Για τα παρακάτω θα χρειαστείτε 1 φλιτζανάκι από το καθένα)
Ρύζι
Ρεβίθια
Φακή
Ξερά Μπιζέλια
Φασόλια άσπρα
Φασόλια Μαυρομάτικα
Κουκιά
Λαθύρια (Ή Φάβα)
Καλαμπόκι
Βάζετε αποβραδίς σε νερό το σιτάρι να μουλιάσει. Χωριστά μουλιάζετε και τα σκληρά όσπρια (κουκιά, ρεβίθια, μπιζέλια). Τα πλένετε μετά και βάζετε να βράσει πρώτα το σιτάρι. Μετά από 20’ προσθέτετε όλα τα υπόλοιπα και τα αφήνετε να βράζουν σιγανά μόνο με λίγο αλατάκι. Φροντίζετε μόνο να τα ανακατεύετε κάθε τόσο και να έχουν αρκετό νερό, γιατί αυτοί σι καρποί απορροφούν μπόλικο νερό. Το ρύζι μπορείτε να το προσθέσετε προς το τέλος, αν δεν θέλετε να λιώσει τελείως.
Όταν είναι σχεδόν έτοιμα, προσθέτετε 1 φλιτζάνι λάδι και το αφήνετε να βράσει 15’ περίπου. Πρέπει να είναι σχετικά πηχτό.
Σερβίρετε το φαγητό ζεστό σε βαθιά πιάτα ή μπολ. Τρώγεται και με μέλι.
The Author All posts
1 Σχόλιο
Το κείμενο της κας Βουτσινά –αντιπροσωπευτικό της ημέρας-στάθηκε η αιτία κάποιων σκέψεων. Θυμήθηκα λοιπόν κάποιες άλλες εποχές που το φαγητό έμοιαζε με τελετουργία, οι κανόνες του τραπεζιού αντανακλούσαν τις αρχέγονες αξίες, οι οικογένειες συνάζονταν γύρω από ένα τραπέζι, κανένας δεν έτρωγε μοναχός του.
Και οφείλομε να πούμε πως τούτος ο σπουδαίος διατροφικός πολιτισμός είναι έργο και επίτευγμα της γυναίκας, της απλής, συχνά αναλφάβητης, της ανώνυμης μάνας, γιαγιάς, προγιαγιάς….Κι αυτός ο πολιτισμός είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα, ένα σύνολο υλικών, εδεσμάτων, εθίμων και συνηθειών, ένα πολιτισμικό αγαθό που ξεκινά από την παραγωγή των προϊόντων και φτάνει μέχρι τον τρόπο παρασκευής και κατανάλωσης της τροφής.
Στη βάση αυτού του συστήματος είναι η αξιοποίηση των προϊόντων φυτικής προέλευσης, οι συνδυασμοί τροφών, η ευρηματικότητα, οι ιδιαίτερες γαστρονομικές αρετές με σημαντικότερη την απλότητα.
Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότερες εορτές των Αγίων σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας έχουν συγκεκριμένο παραδοσιακό φαγητό, με το οποίο αποκτούν κι ένα επίθετο χαρακτηριστικό. ΠΧ Ο Άη Γιάννης ο Ντολμαδάς , είναι ο Θεολόγος που γιορτάζει στις 8 Μαΐου γιατί τότε προσφέρονται ως εθιμικό φαγητό οι ντολμάδες με τα πρώτα φύλλα του αμπελιού, -για να θυμηθούμε το αρχαίο έθιμο των απαρχών .
Η Παναγιά του Φασουλόρυζου, είναι η πολυσπορίτισσα , η μεσοσπορίτσσα , επειδή στη γιορτή της, των Εισοδίων, προσφέρεται το συγκεκριμένο έδεσμα, κατάλοιπο της αρχαίας παγκαρπίας και των εθιμικών πολυσπορίων του αρχαίου κόσμου.
Θα έπαιρνε πολλή ώρα αν στεκόμασταν στα εθιμικά φαγητά που ταυτίζονται με συγκεκριμένες ημέρες στον κύκλο του χρόνου. Γεγονός είναι πως οι δυσκολίες της εποχής-η φτώχεια- υπήρξε αιτία πολλών και σημαντικών διατροφικών εμπνεύσεων. Οι άνθρωποι έπρεπε να τραφούν με ό, τι παρήγε η γη τους: κριθάρι, στάρι, λαχανικά, φρούτα, όσπρια και κυρίως χόρτα.
Εκπληκτικοί συνδυασμοί με βαθιές ρίζες στον χρόνο, εξαιρετικές επινοήσεις που δεν άφηναν τους δουλευτάδες της γης να πλήξουν ή να καταλήξουν σε κάποια βαρετή διατροφική μονοτονία.
Η κοινωνιολογία, η ανθρωπολογία, η λαογραφία ανακάλυψαν αρκετά όψιμα τον διατροφικό πολιτισμό και τα συστήματα αξιών που εκφράζει, ενώ η έκρηξη μελετών και δημοσιευμάτων που σημειώθηκε σε πολύ πρόσφατες εποχές σχετίζεται άμεσα με την αναζήτηση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής, με την υγεία και τη μακροζωία.
Χρέος μας σήμερα θαρρώ δεν είναι απλώς να αξιοποιήσομε αυτό τον διατροφικό πλούτο . Χρέος μας είναι να τον ανακαλύψομε ξανά. Να μην αφήσομε να χαθεί ούτε η τροφοσυλλεκτική παράδοση ούτε η τροφοπαρασκευαστική εμπειρία.
Όχι μόνο ως υλική αξία. Κυρίως ως ηθική. Γιατί διδάσκει έναν τρόπο ζωής, πρεσβεύει την αρμονία, την απλότητα, στηρίζεται στη γη, αλλά ξέρει και να αφομοιώνει στοιχεία από άλλους πολιτισμούς( πχ αφομοίωσε την πατάτα και τη ντομάτα, τα έκανε στοιχεία της τοπικής κουλτούρας επειδή κι αυτά είναι γεννήματα της γης).