HomeΕΠΙ ΠΑΝΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΤΟΥΣημείο συσσώρευσης στο παγκόσμιο σκηνικό

Σημείο συσσώρευσης στο παγκόσμιο σκηνικό

Γράφει ο Ηλίας Τσαλίκης

Είναι ένα σημείο επί μίας ευθείας όπου το περιθώριο μεταξύ δύο σημείων όσο πλησίον και αν βρίσκονται εμπεριέχει άπειρα άλλα περιθώρια. Παράδειγμα η διαίρεση 1 διά του 3 δίνει 0.3333…χωρίς τέλος.
Όσο περίεργο και αν φαίνεται αυτό το μαθηματικό θεώρημα, αν και αλληγορικά, περιγράφει τέλια την γεωπολιτική αστάθεια του πλανήτη.

Οι περισσότεροι αναλυτές, διάσημοι οικονομολόγοι, ιστορικοί ακόμα και χρηματιστές νυν και τέως , ανεξαρτήτως ιδεολογιών και κομμάτων περιμένουν μια παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση άγνωστων μέχρι τώρα διαστάσεων. Γενικά η ερώτηση δεν είναι αν η κρίση θα έρθει αλλά πότε και ποιες διαστάσεις θα πάρει. Είναι συμπτωματικό ότι πολλά μέσα μαζικής ενημέρωσης αρχίζουν ήδη να ευαισθητοποιούν τους αναγνώστες τους σε αυτό το θέμα.

Η κρίση έχει ήδη αρχίσει από το 2007-2008 με την χρεοκοπία της Λήμαν Μπράδερς και όλου του ασφαλιστικού συστήματος της ΗΠΑ. Η κρίση όχι μόνο δεν πέρασε αλλά απλώθηκε και γιγαντώθηκε. Μέχρι 2-3 μήνες μετά την αρχή της κρίσης όλα τα ΜΜΕ ακόμα και τραπεζίτες λίγο ως πολύ έριχναν το λάθος στις μεγάλες τράπεζες και γενικά στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Όλοι τράπεζες και κράτη θα λαμβάνανε άμεσα και μακροχρόνια αποτελεσματικά μέτρα για να την αντιμετωπίσουν.

Και θα μείωναν τα χρέη τους. Και θα χώριζαν τις τράπεζες καταθέσεων από τις εμπορικές τράπεζες οι οποίες δεν θα μπορούσαν πια να επενδύουν στα χρηματιστήρια τις καταθέσεις των πελατών τους. Ως που τα χρέη των μεγάλων τραπεζών να μετακυλήσουν στις μικρότερες προς την Ευρώπη, προς τα κράτη ( δηλ τους φορολογούμενους ) και τους ιδιώτες. Οι τράπεζες τελικά σώθηκαν χάριν στις μαζικές χορηγήσεις των κρατών επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο το χρέος τους.

Δέκα χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης το Διεθνές χρηματιστικό χρέος ( 250 τρισεκατομμύρια ) είναι πάνω από το τετραπλάσιο του ΑΕΠ της Υφηλίου ( 80 τρις) αν συμπεριλάβουμε το λεγόμενο « Shadow Banking « . Και συνεχίζει να αυξάνεται κατά εκατοντάδες δις $ τον χρόνο με τα περίφημα Quantitative Easing. Δηλαδή όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει σαν αντίκρισμα και στηρίζεται στο κάτω από το 20% της πραγματικής οικονομίας. Ένα τέτοιο χρέος αν πρέπει να ξεπληρωθεί θα πρέπει να υποθηκευθεί το μέλλον γενεών εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο. Κάτι τέτοιο δεν γίνεται εν καιρώ ειρήνης ενώ ένας πόλεμος όπως και στο παρελθόν θα έλυνε πολλά προβλήματα. Θα όριζε τον ηττημένο ο οποίος θα επωμίζονταν όλα τα χρέη, και τα δικά του και του αντιπάλου ως συνήθως.

Από την αρχή της κρίσης και όσο αυτή επεκτείνεται και βαθαίνει πολλοί αναλυτές δεν έβλεπαν παρά σοβαρά πολεμικά επεισόδια σαν μόνη έκβαση. Ναι αλλά σε αυτή την παγκόσμια ανισόρροπη ισορροπία μεταξύ ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας κανένας δεν είναι εις θέση να επιβάλει στους άλλους δύο την θέση του.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ο Γκορμπατσόφ μοίρασε τις αξίες των κρατικών επιχειρήσεων στους εργαζόμενους τους. Σε αυτές τις αξίες απέβλεπε η πραγματική εισβολή των αμερικανικών τραπεζιτών και πολυεθνικών στην Ρωσία. Επί εποχής Γέλτσιν αγόραζαν αμέτρητα αυτές τις μετοχές δημιουργώντας τεράστια μονοπώλια στα χέρια μερικών δικών τους μεγιστάνων. Ποιός ξέχασε το σκάνδαλο του ενεργειακού θυρίου Γιούκος και του μεγιστάνα Κοντορκόφσκη.

Η ΗΠΑ απέβλεπε στον έλεγχο του ορυκτού πλούτου της αχανής Ρωσίας και την ενσωμάτωσή της στην υπό αυτήν έλεγχο Δύση για να αντιμετωπιστεί η ανερχόμενη Κίνα που αργά η γρήγορα θα βρίσκονταν μπροστά της.

Με την έλευση του Πούτιν ,το σκηνικό αλλάζει. Σύντομα ο Πούτιν αντιλήφθηκε ότι η ενσωμάτωση της χώρας του στην Δύση κάθε άλλο παρά της έδινε λόγο στο διεθνές σκηνικό. Στον εκβιασμό της Δύσης, για την αντιμετώπιση της Κίνας « η με εμάς η μόνος σου «ο Πούτιν απάντησε πλησιάζοντας την Κίνα και αναπτύσσοντας μαζί της συναλλαγές σε στρατηγικούς, εμπορικούς και τεχνολογικούς τομείς. Ρωσία και Κίνα συμμαχούν για την αντιμετώπιση της κυριαρχίας του $ και των κυρώσεων που τους επιβάλλει η ΗΠΑ. Αποφάσισαν να αποθηκεύουν χρυσό αντί $ και να πληρώνουν τις συναλλαγές τους με τα εθνικά νομίσματα τους. Έδωσαν έτσι το παράδειγμα και στα BRIKS και σε άλλα κράτη. Η τάση αυτή απειλεί το $ και την κυριαρχία της ΗΠΑ.

Αυτή η πάγια πολιτική καταπολέμησης της εθνικής κυριαρχίας της Ρωσίας από την ΗΠΑ έφερε τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από τα προβλεπόμενα Η Ρωσία απέκτησε σήμερα ένα σημαντικό ρόλο στην διεθνή σκηνή και η θέση της μετράει στην επίλυση στρατηγικών συγκρούσεων ανά τον πλανήτη.

Ανέπτυξε και ένα τεχνολογικά πολύ προηγμένο αμυντικό σύστημα που της επιτρέπει να αντικρούσει κάθε επίθεση τρίτου στο έδαφός της. Η έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης ΗΠΑ-Ρωσίας ήταν ιστορικά αναμενόμενη σε βάθος χρόνου. Τι άλλο μπορούσε να συμβεί σε αυτή την σύγκρουση μεταξύ του πόκερ ( ΗΠΑ ) με ιστορικό βάθος μόλις 2 αιώνων και του σκακιού ( Ρωσία ) με ιστορικό βάθος χιλιετίας? Έτσι δημιουργήθηκε η σημερινή γεωπολιτική κατάσταση που συγκρίνω με την μαθηματική θεωρία της συσσώρευσης. Δηλαδή μια κατάσταση όπου οι αντίπαλοι με όλο και προσεκτικότερες κινήσεις πλησιάζουν όλο και περισσότερο προς μια γενική σύρραξη που μερικοί ελπίζουν και άλλοι φοβούνται χωρίς κανένας να τολμήσει να κάνει την πρώτη κίνηση Το κλασικό σενάριο μιας σύρραξης ως επίλυση της κρίσης ενώ φαίνεται να πλησιάζει, όλο και απομακρύνεται, ενώ όσο απομακρύνεται το διεθνές χρέος αυξάνεται πλέον γεωμετρικά . Για ένα βαθμό ανάπτυξης ετησίως το χρέος των κρατών αυξάνεται κατά 3 μονάδες και πάνω και πάει λέγοντας για το μέλλον. Η παγκόσμια οικονομία είναι σε ύφεση παρά τα αρνητικά επιτόκια. Τα Quantitative easing εμποδίζουν προς το παρόν (για πόσο καιρό ακόμα) να καταρρεύσουν τα χρηματιστήρια αλλά τα ποσά δεν μπαίνουν στην πραγματική οικονομία.

Πόσο καιρό μπορεί να κρατήσει αυτή η κατάσταση στα χρηματιστήρια αν δεν επέλθει αυτή η τόσο επιθυμητή σύρραξη από κάποια γεράκια και μεγάλους τραπεζίτες?

Η Κίνα εκμεταλλεύτηκε παντοιοτρόπως αυτή την κατάσταση, πότε συνεργαζόμενη με τον μεν πότε με τον δε.

Ανάπτυξε μια οικονομία βασισμένη στην εξαγωγή αρχικά φτηνών βιομηχανικών προϊόντων, επενδύοντας συνεχώς τα κέρδη στην τεχνολογία και την κατάκτηση νέων αγορών. Ο χρόνος παίζει υπέρ της. Ξοδεύει τα πλεονάσματά της σε $ στην παγκόσμια οικονομία αγοράζοντας επιχειρήσεις και υποδομές ανά τον κόσμο με ένα μακροχρόνιο σχέδιο ανάπτυξης ενώ αποθηκεύει και αυτή χρυσό. Οι Ευρωπαίοι έχουν δίκιο που φοβούνται τον κινέζικο ανταγωνισμό. Πώς να αντιμετωπίσουν ένα λαό με πολιτισμό και παράδοση χιλιετιών που δεν εντάσσεται ούτε θέλει να αφομοιωθεί με κανέναν άλλον.

Έναν λαό που δυσπιστεί την Δύση με το δίκιο της (βλέπε τον πόλεμο του οπίου με τον οποίο η Δύση επί 2 δεκαετίες προσπάθησε να διαλύσει τον κινέζικο πολιτισμό ). Έναν λαό με τεράστια υπομονή που εφεύρε το παιχνίδι «GO» που μπορεί να περιγραφή ως περικύκλωνα και τελειώνει όταν αυτός που περικυκλώνει βρίσκεται ξαφνικά περικυκλωμένος. Ο τρόπος σκέψης η γλώσσα και η πολύπλοκη γραφή τους τους δίνει μια ολική ιδέα των πραγμάτων ενώ τους επιτρέπει μεγάλη ελευθερία στην ερμηνεία και τις λεπτομέρειες. Για αυτόν τον λαό το παρελθόν είναι το παρόν και το μέλλον η συνέχιση του παρόντος. Ένας κινέζος ενώ ενδιαφέρεται και μελετά τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, δεν αναγνωρίζει κάποιον «ευρωπαϊκό» πολιτισμό Η φιλοσοφία του είναι η συσσώρευση πλούτου με την ευρύτερη έννοια. Θεωρώ ότι οι πολιτισμοί της Δύσης και της Κίνας είναι αδύνατον να αφομοιωθούν η κατά κάποιο τρόπο να συμπορευόσουν με αυτούς τους ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης του εμπορίου και των συναλλαγών.

Η ΗΠΑ έχει πλέον αντιληφθεί ότι χωρίς την συμμαχία με την Ρωσία δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την Κίνα. Ενώ η Ευρώπη ανυπομονεί να αναπτύξει τις πολύ κερδοφόρες και στρατηγικές σχέσεις της με την Ρωσία που υποφέρουν από τους αποκλεισμούς που κατά καιρούς επιβάλλει η ΗΠΑ.

Αυτό είναι το σκηνικό που παραδέχτηκε η Δύση με την συνάντηση του G7 όπου κάλεσε την Ρωσία να επιστρέψει στην ομάδα. Μιας Ρωσίας η οποία έχει εν τω μεταξύ αναπτύξει ισχυρές άμυνες και ισχυρές σχέσεις με την Κίνα και την Ανατολή. Ξαφνικά το τοπίο αλλάζει και οι κάρτες αναμιγνύονται.
Τι μπορεί να προκύψει από αυτό το νέο σκηνικό?

Το πιθανό είναι να επιτευχθεί μια πολύπλευρη συμφωνία για την υιοθέτηση ενός νέου χρηματοπιστωτικού συστήματος με βάσει το $ το Ευρώ, το Ρούβλι, το Γιουάν ( και κάποια άλλα νομίσματα όπως Ρούπι η το Γεν ) και βέβαια και το χρυσό. Αυτό ενδιαφέρει όλους τους συμμετέχοντες και θα λύσει έστω και προσωρινά το δέμα του χρέους και της συγκριτικής αξίας των νομισμάτων. Μια επίπονη και μεσοπρόθεσμη διαδικασία (ενώ δεν αποκλείονται και βίαια επεισόδια κατά την διαδρομή για να « βοηθήσουν) από την οποία θα περάσουν για να λύσουν οπωσδήποτε το Θέμα των χρεών και του χρηματιστηρίου. Πιθανό επίσης, επί τη ευκαιρία να δημιουργηθεί μια πολύπλευρη διαχείριση του πλανήτη που θα φέρει άλλου τύπου ανάπτυξη και θα φέρει πιο κοντά τους λαούς του κόσμου. Μια παγκοσμιοποίηση εκ της βάσης και όχι εκ των πολυεθνικών.

Ένα άλλο σενάριο πολύ πιθανό είναι η Δύση ( μαζί με την Ρωσία η με την ουδετερότητά της ) να δώσει προτεραιότητα στην πολύπλευρη αντιμετώπιση του κινέζικου ανταγωνισμού, παραμελώντας τη επείγουσα ανάγκη κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης των χωρών της, χωρίς τις οποίες μπορεί να έπονται σοβαρές κοινωνικές αναταραχές.

Το τοπίο είναι ακόμα θολό και η μία πιθανότητα δεν αποκλείει την άλλη. Έτσι και αλλιώς το επόμενο σημείο συσσώρευσης φαίνεται να είναι η αντιμετώπιση της Κίνας . Η Ιστορία συνεχίζεται.

Και ένα λόγο για τον κατά τα ΜΜΕ επιπόλαιο, δεξιό, αντιφεμινιστή Τράμπ. Κατάλαβε ότι ο αμερικανικός λαός μετά από τόσους πολέμους βαρέθηκε τους πολιτικούς γεράκια, νεοφιλελεύθερους, και το παρακράτος, που ελέγχουν τις κυβερνήσεις τους. Απομάκρυνε ένα-ένα τα γεράκια που του είχαν επιβάλει και τελευταίον τον Μπόλτον. Έχει επίσης καταλάβει ότι η παγκόσμια κυριαρχία της χώρας του ενώ της κοστίζει πολλά, δεν επωφελή παρά μόνο μια όλο και ποιο μικρή πλειοψηφία. Καλά σημάδια για την ειρήνη.

Ηλίας Τσαλίκης, Μακροοικονομολόγος

Προηγουμενο αρθρο
Από σήμερα οι αιτήσεις για το «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» - Οι προϋποθέσεις και οι αλλαγές στα δικαιολογητικά
Επομενο αρθρο
Επίσκεψη Δημοτικής Αντιπροσωπείας στο Δήμο Οδησσού

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.