HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΤου Σταυρού αναπιάνουν το προζύμι

Του Σταυρού αναπιάνουν το προζύμι

Του Σταυρού αναπιάνουν το προζύμι. Οι νοικοκυρές στη Λευκάδα για να το διατηρήσουν το έβαζαν σε ένα μικρό πήλινο δοχείο, τον «προζυμολόγο».(λευκαδίτικη ονομασία).
«Από πάνω έριχναν λίγο λάδι και αλάτι για να διατηρείται ξινό και να μην πετσάζει. Στη ζέστη σκέπαζαν το προζύμι με ένα πλατύ φύλλο, π.χ. αμπελόφυλλο, για να μένει δροσερό.»*

67

Για να φτιάξετε προζύμι: Βάλτε δυο χουφτίτσες αλεύρι με λίγο αλατάκι και ζεστό νερό και ζυμώστε το να γίνει ένα απαλό ζυμαράκι. Σκεπάστε το μπολ με μια πετσέτα. Την επόμενη «ταΐστε το προζύμι», δηλαδή προσθέστε λίγο ακόμα αλεύρι και λίγο νερό και ξαναφτιάξτε το ζυμαράκι. Αφήστε το πάλι και επαναλάβετε το ίδιο την επόμενη. Συνήθως σε τρεις τέσσερις μέρες είναι έτοιμο, δηλαδή φουσκώνει και κάνει πολλές τρυπίτσες στο εσωτερικό του. Είναι προτιμότερο, αφού γίνει το προζύμι, να το αφήσετε τουλάχιστον τέσσερις μέρες για να ωριμάσει. Μετά μπορείτε να φτιάξετε το ψωμί κανονικά.**

8Αντίγραφο από 1

Πηγές: * Λαϊκή-Παράδοση-Λευκάδας
** Εύη Βουτσινά: «Το ψωμί», εκδόσεις «τροχαλία»

Διαβάστε σχετικά: Ψωμί: Μια αρχέγονη τροφή

Προηγουμενο αρθρο
Η ζωγραφική του Χρίστου Χαλικιά: Μια μινιμαλιστική «μυθολογία» της φύσης και του συν-αισθήματος
Επομενο αρθρο
Πρώτος αγώνας με νίκη για τη «ΝΙΚΗ» Λευκάδας

1 Σχόλιο

  1. Αναγνώστης
    15 Σεπτεμβρίου 2022 at 14:53 — Απάντηση

    Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται και στη χώρα μας αξιοσημείωτη δραστηριότητα στο χώρο της συγκέντρωσης, διάσωσης, μελέτης, προβολής και αξιοποίησης των τεκμηρίων του παραδοσιακού πολιτισμού παράλληλα με τη δημιουργία ποικίλης μορφής και περιεχομένου λαογραφικών και άλλων συγγενών μουσείων και συλλογών. Σ αυτά τα πλαίσια είναι εξόχως εξαιρετική η ενθύμηση για την 14η του Σεπτέμβρη, τη μεγάλη γιορτή της Χριστιανοσύνης (σαράντα μέρες μετά τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος),μέρα με την αυστηρή νηστεία και με το ιδιαίτερο λαογραφικό ενδιαφέρον…
    Την ημέρα αυτή στις εκκλησιές μοιράζεται το μυροφυτό ο αγιασμένος βασιλικός (το σταυρολούλουδο), που ο λαός μας πιστεύει πως έχει θεραπευτικές και θαυματουργικές ικανότητες, γι’αυτό και το φυλάει στο εικονοστάσι για σταυρώματα και ξορκίσματα.”(Βασίλης Λαμνάτος, “Οι μήνες στην αγροτική και ποιμενική ζωή του λαού μας”).
    Με τούτο το βασιλικό, οι νοικοκυρές συνηθίζουν να φτιάχνουν το προζύμι της χρονιάς. Το προζύμι αυτό 40 μέρες δεν το δανείζουν, και το πρώτο ψωμί που θα ζυμώσουν μ’αυτόν θα το κάνουν λειτουργιά (πρόσφορο) και θα το μοιράσουν.”(Γ.Α.Μέγας, “Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας”).
    Τι ήταν το νέο προζύμι; Ήταν το είδος της σπιτικής, φρέσκιας μαγιάς που θα έδινε στη συνέχεια το ψωμί της αγροτικής οικογένειας για όλη τη χρονιά. Εκείνο το μεγάλο, ξινούτσικο ψωμί, το ψημένο στον ξυλόφουρνο, με τη μεστή γεύση και τη συμπαγή υφή, που έχουμε οι περισσότεροι χαραγμένο στη συλλογική μας μνήμη ως «ψωμί της γιαγιάς» και σίγουρα έχουμε γευτεί ακόμη και σήμερα σε κάποιο χωρίο απ’ τα τόσα πανέμορφα της ελληνικής επικράτειας.
    Η λαϊκή δοξασία για το προζύμι.
    Το «μαγικό» ζωντάνεμα και φούσκωμα του προζυμιού συνδέθηκε με τη 14η Σεπτεμβρίου και τη γιορτή της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού στη λαϊκή, παραδοσιακή μαγειρική, μέσα απ’ την πεποίθηση ότι «για να πιάσει το προζύμι» χρειάζεται τη χάρη του Κυρίου και ο τρόπος για να τη λάβει είναι να εμβαπτιστεί ο «ιερός βασιλικός» στο νεράκι που θα χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή του.
    «….Στα μάτια των απλών ανθρώπων η διόγκωση του ζυμαριού παραμένει μια διαδικασία που ξεπερνά τα μέτρα του ανθρώπου». Αυτά σημειώνουν στο βιβλίο τους «Το ψωμί και τα Γλυκίσματα των Ελλήνων», οι λαογράφοι και ερευνητές της ελληνικής και κρητικής κουζίνας, Νίκος & η Μαρία Ψιλάκη.
    Αυτό το «ξεπέρασμα των μέτρων του ανθρώπου» που σήμαινε η διόγκωση του ζυμαριού, επιζητούσε μια θεϊκή παρέμβαση και έτσι συνδέθηκε με μια μεγάλη για τη χριστιανοσύνη μέρα, της Ύψωσης του Τίμιου Σταυρού. Με άλλα λόγια, στις 14 του Σεπτεμβρίου, ήταν η άγια ώρα για τις ελληνικές αγροτικές οικογένειες να φτιάξουν το προζύμι της χρονιάς χρησιμοποιώντας το νερό του αγιασμού και τον βασιλικό. Το προζύμι αυτό θα φούσκωνε το ζυμαράκι, δεν θα μούχλιαζε και θα έδινε γλυκοφάγωτο ψωμί.

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.