HomeΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣΤο Κάψιμο του … Ιούδα στη Χώρα

Το Κάψιμο του … Ιούδα στη Χώρα

Γράφει ο Νίκος Βαγενάς

Το πανελλήνιο έθιμο του καψίματος του Ιούδα πραγματοποιείται, όλως παραδόξως, σε μή ταυτόσημη ημερολογιακή ή εορταστική στιγμή. Το εν λόγω έθιμο, αν και έχει εκλείψει από την Λευκάδα, εδώ και αρκετές δεκαετίες, επραγματοποιείτο μετά τον εσπερινό της επικειμένης εορτής της Αγίας Μαρίνας, δηλαδή το σούρουπο της 16ης Ιουλίου, ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα αμέσως μετά την Δευτέρα του Πάσχα.

Έτσι, ο κόσμος που συνέρρεε στα εορτάζοντα εξωκκλήσια του κάμπου, στα περίχωρα της χώρας, εκτός του περιπάτου και του εκκλησιασμού είχε την ευκαιρία, στην παρούσα περίπτωσι, να παρακολουθήση και το κάψιμο του Ιούδα. Ασφαλώς, οι τοτινές ευκαιρίες που προσεφέροντο και που διέκοπταν, ευχάριστα, την βαρετή καθημερινότητα, ήσαν ελάχιστες και γι’ αυτό υπήρχε αθρόα συγκέντρωσι πιστών, παρά το γεγονός ότι υπεχρεώνοντο να περπατήσουν ικανή απόστασι, ακολουθώντας τα γραφικά μονοπάτια του ελαιώνα.

Η Χώρα, διαχρονικά, αποτελούσε το κέντρο ευχαρίστων εκπλήξεων είτε μέσα από τις καθιερωμένες εκδηλώσεις είτε μέσα από τις απρογραμμάτιστες (της στιγμής δηλαδή) οι οποίες… “ξεπηδούσαν” εκ του μηδενός, οφειλόμενο αυτό το φαινόμενο στους απεριγράπτους τύπους που διέθετε αφειδώς η κάθε Κοντράδα και μάλιστα δίχως την συμπαράστασι της όποιας μεγάλης ή μικρής αρχής.

Συνεπώς το “κάψιμο του Ιούδα”, ως έθιμο, καίτοι έχει ευρεία θρησκευτική παράδοσι και έρχεται από βάθος χρόνου, εν τούτοις σε τοπικό επίπεδο – αυτό που μας αφορά – δεν υπεστηρίχθη από κανέναν πολιτισμικό ή θρησκευτικό φορέα. Αποτέλεσμα αυτού, ήτο το έθιμο να περιπέση στην αφάνεια για κάμποσες δεκαετίες. Μια αναλαμπή, μια αναιμική ελπίδα, ότι κάτι θα ήτο δυνατόν να συνεισφέρη στην αναβίωσι του εν λόγω εθίμου, έγινε με την προσπάθεια του, τότε νεοσυστάτου εκπολιτιστικού Συλλόγου «Παλιά Λευκάδα», δηλαδή ένα Σωματείο το οποίο συνεστήθη για την αναβίωσι των παλαιών εθίμων της Χώρας. Δυστυχώς η τοπική οικονομική καχεξία δεν ήτο σε θέσι να συντηρή (δια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας) τα πολυάριθμα εκπολιτιστικά και αθλητικά Σωματεία και έτσι η προσπάθεια (όπως και μερικές άλλες που ακολούθησαν) δεν είχε συνέχεια.

Η παράδοσι του νησιού διέσωσε την… πληροφορία, ότι το κάψιμο του Ιούδα στη Χώρα, εγένετο μόνον το βραδάκι παραμονής εορτής της Αγίας Μαρίνας. Έτσι μετά τον εσπερινό και το μοίρασμα του Άρτου στο γραφικό ομώνυμο εξωκκλήσιο, όλοι ωδηγούντο στην πλησιόχωρη αμμουδιά των (ανεμο)Μύλων για να παρακολουθήσουν το κάψιμο.

Παλαιότερα η πομπή ξεκινούσε ακολουθώντας το ιππήλατο κάρρο επάνω στο οποίο είχε στηθεί το ομοίωμα του Ιούδα. Το ανδρείκελο, σε ανθρώπου μέγεθος, ήτο ντυμένο με μαύρο ιμάτιο της εποχής με την θηλειά απαγχονισμού περασμένη στο λαιμό και το πρόσωπο φιλοτεχνημένο και τονισμένο με άγρια χαρακτηριστικά ούτως ώστε, παρορμητικά, να προξενή την απέχθεια και την οργή. Το εσωτερικό του ανδρεικέλου ήτο κατάμεστο από άχυρο και ικανό αριθμό χειροποιήτων κροτίδων. Την επιμέλεια και κατασκευή των κροτίδων, εκείνης της τελευταίας φοράς, το 1987, επελήφθη ο Ντίνος Γκρεμούτης, κατά κόσμον Τζετζέκος, καθ’ ότι διέθετε όλα τα εχέγγυα ως προς την καλή κατασκευή των, αλλά κυρίως και ως κατέχων την νόμιμη άδεια κατοχής πυρίτιδας, λόγω της εμπορικής δραστηριότητός του (οπλουργός – είδη κυνηγίου – γομώσεις φυσιγγίων).

Η καύσι του Ιούδα εγένετο όταν κατέφθαναν πλέον και οι βραδυπορούντες, λόγω ηλικίς. Με την αφή της πυράς και το… λαμπάδιασμα, οι θρησκόληπτοι και κυρίως οι ηλικιωμένες κυρίες εξαπέλυαν κατάρες και αναθέματα, ενώ με τις εκρήξεις των κροτίδων, άπαντες εξ’ ενστίκτου οπισθοχωρούσαν. Πριν περάσουν δέκα λεπτά τα φλεγόμενα υπολείμματα εκείτοντο διασκορπισμένα στην άμμο παρασυρόμενα από το βραδυνό μαϊστράλι. Χάριν προφυλάξεως προς αποφυγή απροβλέπτου πυρκαγιάς στα πλησιόχωρα θερισμένα χωράφια, τα τελευταία πύρινα υπολείμματα, εθάπτοντο με επιμέλεια στην άμμο.

Σε λίγο, στον τόπο της εκτελέσεως δεν υπήρχε κανείς και μόνον το μουρμούρισμα του κύματος εξακολουθούσε να στέλλη, προς τον επάρατο προδότη, όχι το ανάθεμα αλλά την άφεσι, επειδή εάν δεν υπήρχε η προδοσία δεν θα επακολουθούσε η Σταύρωσι που συνιστά έναν από τους ακλονήτους λίθους της θρησκείας του Ναζωραίου.

Προηγουμενο αρθρο
Ατέρμονο Ουράνιο Δέος
Επομενο αρθρο
Ημέρα πένθους για τους Τσουκαλάδες

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.