Όταν η πόλη της Λευκάδας κοιμάται…

Της Πηνελόπης Κοψιδά

Μια περιπλάνηση στα σοκάκια της παλιάς πόλης, όταν η Λευκάδα κοιμάται, σε γεμίζει με εικόνες που σε κατακλύζουν και σε μπλοκάρουν ανάμεσα στο παρελθόν και στο παρόν. Έχεις την αίσθηση ότι ακούς πολλές φωνές μαζί ή ότι παρακολουθείς την αφήγηση κάποιου, που είναι εγκλωβισμένος ανάμεσα σε ένα κόσμο που φεύγει και σε ένα κόσμο που έρχεται. Σε κόσμους που παλεύουν μεταξύ τους και που κανένας από τους δυο δεν διατίθεται να αφήσει χώρο στο άλλο.

Εικόνες σύγχρονες και εικόνες του παρελθόντος, εικόνες που συνθέτουν το παλιό και το νέο σε μια διαρκή πάλη που καταλήγει σε μια παράξενη αρμονία και σκιαγραφούν εκ νέου την παλιά μας πόλη. Είναι μια ζωντανή στιγμή που συλλαμβάνεις την πόλη στο πέρασμα από το κάτι, το οποίο υπήρξε, στο κάτι άλλο, συγχρόνως ίδιο και διαφορετικό… Είναι το αποτύπωμα της διαρκούς προσπάθειας, να ξεγελάσει την οργή της φύσης, τους σεισμούς που την χτυπούν αλύπητα εδώ και αιώνες.

Αν την περιδιαβείς τη νύχτα, τότε που η πόλη κοιμάται, που κανένας δεν θα σε ξεστρατίσει από τις σκέψεις σου με την παρουσία του, τότε θα δεις και θα νιώσεις περισσότερα. Αυτή λοιπόν την ώρα, κάτω από το φως των φαναριών, θα σου χαριστούν εικόνες που τις τυλίγει η σιωπή και θα σε αφήσουν να τις παρατηρήσεις, να τις διαβάσεις και να τις απολαύσεις ενώ συγχρόνως σε παρασύρουν σε ταξίδια στιγμιαία των αισθήσεων, αλλά μαζί και διαρκή, αφού συνθέτοντας τις στιγμές αυτές φτιάχνεις ένα ταξίδι στο χρόνο.

Κάθε σοκάκι της παλιάς πόλης, είτε της Αγίας Κάρας είτε της συνοικίας του Πουλιού, έχει να σου διηγηθεί σιωπηλά άπειρες ιστορίες. Ταυτόχρονα τα ετερόκλητα υλικά των σπιτιών σε περιφέρουν σε διαφορετικές εποχές και κουλτούρες. Η λαμαρίνα, ο σοβάς, η πέτρα, το ξύλο, το αλουμίνιο γειτνιάζουν και δένουν μεταξύ τους σχεδόν αρμονικά, έχοντας κοινό παρανομαστή το έντονο χρώμα.

Σε κάποια σπίτια διακρίνεις ακόμα τους πόντζους, χρωματιστούς, καλοδιατηρημένους, εναρμονισμένους με το σύνολο, εξυπηρετώντας ακόμα τους πρωταρχικούς τους σκοπούς, να προφυλάσσουν από την βροχή και να συλλέγουν ήλιο.

Οι πόρτες των σπιτιών, μέσα στα στενά γραφικά σοκάκια, κατασκευασμένες εν μέρει με τζάμι, ώστε να αφήνουν το φως της μέρας να εισχωρεί στο σπίτι, βλέπουν κατ΄ευθείαν στο δρόμο. Εκεί, στο στενό σοκάκι, οι λευκαδίτες απλώνουν τα βρεγμένα ρούχα, για να τα βρουν στεγνά το πρωί. Εκεί μπορεί να δεις και τη σκούπα και το φαράσι. Εκεί και το ποδήλατο, άλλοτε περιμένοντας τον πρωινό οδηγό του, άλλοτε φορτωμένο στη σέλα και στο καλάθι με γλάστρες φυτεμένες με λουλούδια της εποχής. Περιδιαβαίνοντας τις γειτονιές, κάποιες φορές νιώθεις ότι παραβιάζεις ιδιωτικούς χώρους… Το σοκάκι, το καντούνι είναι η αυλή του σπιτιού. Πολλές φορές, όμως, αυλή γίνεται και η γειτονική πλατεία. Ένα τραπεζάκι με καρέκλες, μια απλώστρα για τα ρούχα σου το υποδηλώνουν. Πόσο κοντινά, οικεία και κοινόχρηστα εξακολουθούν να είναι όλα στην παλιά πόλη….

Και καθώς οι περιπλάνηση συνεχίζεται, καταγράφω με τη μηχανή εικόνες περαστικές… περαστική και εγώ… Αργοπορημένα ζευγαράκια χάνονται στα σκοτεινά καντούνια ενώ νότες από χαρούμενα βαλσάκια, νυχτερινές ασκήσεις στο κτήριο της φιλαρμονικής, συνοδεύουν το γρήγορο βήμα τους. Στη στροφή των δρόμων συχνά σου σιγομιλάει η ιστορία του τόπου. Ξενοδοχείο “τάδε” και αμέσως μετά “εδώ έζησε η ποιήτρια Κλεαρέτη – Δίπλα Μαλάμου”.

Συνεχίζω την περιπλάνηση… Κατάφορτες πορτοκαλιές μου εμφανίζονται μέσα από περίτεχνα περιφραγμένους κήπους, ενώ τα ιερά των γραφικών εκκλησιών μπλέκονται με τα σπίτια σε ένα ταιριαστό σύμπλεγμα.

Περνώ μέσα από τα πολύ στενά σοκάκια και κοιτώ ψηλά. Η Λευκάδα κοιτά ψηλά μαζί μου, προσπαθώντας να δει μια λωρίδα ουρανό, ανάμεσα από τα περίτεχνα σιδερένια μπαλκόνια των σπιτιών. Τα μπαλκόνια του ενός σπιτιού ακουμπούν σχεδόν με του άλλου. Τα λουλούδια του ενός μπαλκονιού ανθίζουν στο απέναντι μπαλκόνι. Τα απλωμένα ρούχα στη μέση. Τι να σκεφτεί κανείς για την, από αιώνων πίσω, σχέση των γειτόνων αυτών των σπιτιών; Η γειτονιά, θέλοντας και μη, μια μεγάλη οικογένεια….

Και καθώς περιπλανώμαι στα νυχτερινά δρομάκια, μικρές ευχάριστες εκπλήξεις έρχονται να με συναπαντήσουν. Και όλες σχεδόν έχουν βάση και πηγή έμπνευσης την καλλιτεχνική φύση του λευκαδίτη. Το χρώμα, ζωηρό, και ξεφεύγοντας από κάθε κανόνα αισθητικής, έρχεται πρώτο να σε ξαφνιάσει, καθώς ζωηρά, αταίριαστα χρώματα, δημιουργούν ένα εξαίσιο αποτέλεσμα. Και σκέφτεσαι, μήπως, τελικά, ο συγκεκριμένος χώρος, που τον αισθάνεσαι πλήρη μιας διαχρονικής και διαπολιτισμικής κουλτούρας, εμπνέει αυτή την παράξενη αρμονία; Μήπως τα χρώματα αυτά, σε κάποιο άλλο μέρος θα εμφανίζονταν αταίριαστα, όπως δηλαδή πράγματι είναι;

Δεν προφταίνεις να ολοκληρώσεις τις σκέψεις σου, γιατί νέες εικόνες τραβούν την προσοχή σου. Κάθε σοκάκι και μια νέα πινελιά στον καμβά της Λευκάδας. Τοίχοι με πολύχρωμα ψηφιδωτά, όμορφα τραπεζάκια που σε καλούν να καθίσεις να σκεφτείς και να νιώσεις, και απαραίτητα έξω από το κάθε πολύχρωμο σπίτι, είτε φτωχικό, είτε αρχοντικό, μια σειρά από ανθισμένες γλάστρες. Εκεί, στο δρόμο, προς τέρψιν κάθε περαστικού….

Νύχτα, και τα παραθυρόφυλλα σφαλισμένα ή μισόκλειστα, φωτισμένα με περίεργους χρωματισμούς, που βάφουν τα σοκάκια και τα κάνουν να αναδίνουν μια απόκοσμη αίσθηση…

Νύχτα… και η Λευκάδα κοιμάται βυθισμένη στην ιστορία της….