Άνθρωποι και σκουπίδια

Του Θεοδόση Μπουντουράκη

Πρόστιμα ύψους 29,5 εκατ. ευρώ πληρώσαμε το 2015 προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για 46 χωματερές που εξακολουθούν να λειτουργούν σε όλη τη χώρα, καθώς και για άλλες 136 που έχουν κλείσει αλλά δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί.

Αυτά διαβάζω στον τύπο και διερωτώμαι σε ποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα μπορεί να συμβαίνει κάτι ανάλογο. Δεν ξέρω τι γίνεται στη γείτονα Αλβανία με τα σκουπίδια, αλλά αμφιβάλλω αν κάποιος άλλος εκ των βορείων Βαλκανίων γειτόνων μας χρησιμοποιεί αυτή την ελληνικής έμπνευσης τεχνολογία της χωματερής για την διαχείριση των σκουπιδιών. Και για να είμαστε πραγματιστές, ας δεχθούμε ότι για μια φτωχή ορεινή κωμόπολη της ελληνικής επαρχίας υπάρχουν σοβαρότερα προβλήματα υποδομών και καθημερινότητας που ίσως προηγούνται της διαχείρισης των σκουπιδιών. Αλλά για πλούσιους και σικ κοσμοπολίτικους προορισμούς που φιλοδοξούν να αποτελούν πόλο έλξης του πολυτελούς τουρισμού και όπου πληρώνεις το κουλούρι 2 ευρώ, τι να πει κανείς;

Το περασμένο καλοκαίρι βρέθηκα στις Σπέτσες. Στο μικρό και εξαιρετικά όμορφο αυτό νησί του Αργοσαρωνικού, κυριαρχούν από πλευράς επισκεπτών, Έλληνες μεγαλοαστοί και πρώην εύποροι επιχειρηματίες και αρκετοί εμφανώς πλούσιοι ξένοι, πολλοί των οποίων διαθέτουν εντυπωσιακές εξοχικές κατοικίες και τα σχετικά πλωτά συμπαρομαρτούντα, τα οποία εντυπωσιάζουν με τις διαστάσεις τους.
Σε αντίθεση με τη Μύκονο όπου η παρουσία ξένων τουριστών είναι πολύ μεγαλύτερη και ο δάνειος νεοπλουτισμός εμφανέστατος, οι Σπέτσες φιλοξενούν ένα σημαντικό δείγμα της ελληνικής ανώτερης κοινωνικής και οικονομικής τάξης.

Στις Σπέτσες λοιπόν κάθε καλοκαίρι, οι τοπικοί παράγοντες διοργανώνουν αγώνες ιστιοπλοΐας, τη γνωστή Ρεγκάτα.

Αυτή αφορά κυρίως παλαιά παραδοσιακά ιστιοφόρα τα οποία οι ρέκτες του αθλήματος θεωρούν συλλεκτικά αντικείμενα μεγάλης ιστορικής και αισθητικής αξίας. Και ίσως όχι αδίκως.
Το θέαμα των αριστουργηματικών σκαφών να πλέουν με πλήρη ιστιοφορία και με φόντο έναν από τους πιο εκθαμβωτικούς νησιώτικους οικισμούς είναι συναρπαστικό και σίγουρα εντυπωσιάζει και τους πιο κοσμοπολίτες ξένους ιστιοπλόους και επισκέπτες. Ο επί γης παράδεισος!
Χορηγοί των εκδηλώσεων ήταν μια μεγάλη ξένη τράπεζα και η πλέον εξεζητημένη και ακριβή μάρκα ουίσκι.
Βρέθηκα και εγώ ο ταλαίπωρος, περαστικός για μερικές ώρες εκεί, φυσικά ως έκθαμβος παρατηρητής και όχι – φευ – ως καθ οιονδήποτε τρόπο συμμετέχων.

Η όλη ατμόσφαιρα θύμιζε χολιγουντιανές υπερπαραγωγές πλούτου και μεγαλείου. Οι αλλοδαποί σπόνσορες αστεΐζονται με απροσδιόριστου διαμετρήματος Έλληνες παράγοντες, ενώ άφθονες ψιλόλιγνες ξανθές επαγγελματίες “φίλες” τους εκπέμπουν απατηλές υποσχέσεις ηδονικής αμαρτίας – για να μη μένουμε μόνο στους κοσμικούς καθωσπρεπισμούς.

Στην προκυμαία δε ήταν δεμένες πολλές απαστράπτουσες θαλαμηγοί επισκεπτών, Ελλήνων και ξένων, η αξία των οποίων ισοδυναμεί με σημαντικό μέρος του υπό αναδιαπραγμάτευση ελληνικού χρέους.
Πιθανολογώ ότι η ελίτ του Μονακό ή της Κυανής Ακτής θα αισθανόταν ως πτωχός επαρχιώτης συγγενής, αν είχε την τύχη να συμμετάσχει σε αυτή την εκθαμβωτική νεοελληνική υπερπαραγωγή.

Εδώ τελειώνει η πρώτη πράξη του έργου, η κοσμοπολίτικη, και ακολουθεί η δεύτερη, αυτή της ψωροκώσταινας.

Δύο χιλιόμετρα πιο κάτω από το σημείο που εκτυλίσσονταν αυτές οι σκηνές χλιδής και φανφάρας, βρίσκεται η χωματερή των Σπετσών. Είναι δε η χωματερή αυτή μια βραχώδης ακτή απέναντι από την μυθική Σπετσοπούλα, η οποία συνδέεται με τα δύο πιο θρυλικά ονόματα της ελληνικής ναυτιλίας.

Εκεί στην απόκρημνη αυτή ακτή μεταφέρονται και ρίπτονται – δίκην σύγχρονου Καιάδα –τα σκουπίδια των Σπετσών, μέρος των οποίων συχνά καταλήγει στην θάλασσα. Κάθε τόσο ανάβουν και μια φωτιά για να κάψουν κατά πρωτόγονο και επιβλαβέστατο τρόπο όσα σκουπίδια μπορούν, ώστε να κάνουν χώρο για τα επόμενα.
Ο αναθρώσκων μαύρος καπνός δεν αποτελεί την σημερινή εκδοχή του ομηρικού καπνού της Ιθάκης, που εναγωνίως αναζητούσε ο Οδυσσέας, αλλά είναι το σήμα της σύγχρονης θυσίας στον βωμό του νεοελληνικού πολιτισμού της αρπαχτής και της επιπόλαιης προχειρότητας.

Στην ακριβώς απέναντι των Σπετσών ακτή, στην εξίσου κοσμική Κόστα, την οποία οι πιο σικ θαμώνες της αποκαλούν και ελληνική “Κόστα Σμεράλντα” διαδραματίζονται σκηνές ακόμη μεγαλυτέρου κάλλους και ιλαρότητος.

Εκεί τα σκουπίδια το καλοκαίρι στοιβάζονται επί εβδομάδες σε κάδους απορριμμάτων, η και χύμα στο δρόμο, ανάμεσα στις υπέρκομψες βίλες, δεδομένου ότι η αντίστοιχη τοπική χωματερή έχει κλείσει κατ επιταγήν της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφού έπεσαν και τα σχετικά πρόστιμα. Επιπλέον δε, η περιοχή δεν διαθέτει δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης.

Έτσι απαραίτητο εξοπλισμό των πολυτελών κατοικιών αποτελούν οι δεξαμενές νερού και οι βόθροι. Το καλοκαίρι οι δρόμοι της περιοχής βρίθουν αφηνιασμένων βυτιοφόρων φορτηγών, τα οποία παραδίδουν νερό ή αποστραγγίζουν τους βόθρους των επαύλεων.

Βλέποντας τη χωματερή των Σπετσών και το χαριτωμένο σκηνικό των μαινομένων βυτιοφόρων στην απέναντι ακτή να μεταφέρουν βοθρολύματα, ο υποθετικός επισκέπτης από το Μονακό σίγουρα θα πάθαινε νευρικό κλονισμό διότι θα νόμιζε ότι ξαφνικά μεταφέρθηκε στην υποσαχάρια Αφρική. Αλλά δυστυχώς για μας βρίσκεται σε ένα από τα ωραιότερα και πιο προβεβλημένα σημεία της χώρας μας.

“Αγγελικό και μαύρο φως” είχε γράψει ο Σεφέρης, πριν εβδομήντα χρόνια στον Πόρο. Σήμερα, στην ίδια γειτονιά, ανακαλύπτει κανείς την καθ’ ημάς προσαρμοσμένη παράφραση των στίχων του: “Χωματερές και παραδείσιο φως”.

* Ο κ. Θεοδόσης Μπουντουράκης είναι οικονομολόγος

Πηγή: www.capital.gr