Ανασκαλίζοντας την πάχνη του κύκλου των Λευκαδίων ποιητών – Μέρος Γ΄

Της Πηνελόπης Κοψιδά

«Μα το σεντούκι ειν΄ανοιχτό και τα λιγάτα σκόρπια,
σε κάθε που να τα χαρεί θα το θελήσει μάτι»

λέει ο Λευκαδίτης ποιητής Άδωνις Φατούρος στο ποίημά του «Ύμνος στης Λευκάδας το γιορτάσι». Και αναφέρεται βέβαια στις ομορφιές του νησιού, που είναι απλωμένες με γενναιοδωρία μπροστά στα μάτια εκείνου που η καρδιά του είναι ανοιχτή στον ήλιο και το μέτωπό του στολίζει η ικμάδα του στοχασμού. Και ανιστορώντας τις ομορφιές του τόπου, φτάνει σ΄εκείνες που φαίνονται με τα μάτια της ψυχής. Μας καλεί να συμμετέχουμε στη γιορτή που στήθηκε μπροστά μας, σε μια μέθεξη πνευματική, με οδηγό την ποίηση, την τέχνη, την ιστορία.

Βήμα-βήμα μας παίρνει μαζί του, κάνοντάς μας κοινωνούς μιας εσωτερικής ανάτασης και περηφάνιας, που έχει πηγή αλλά και εργαλείο μαζί, τη δίψα του να υμνήσει το νησί του με την πειθαρχία, αλλά και την ελευθερία ταυτόχρονα, που του δίνει η γλώσσα της ποίησης, υπηρετώντας κι αυτός με τη σειρά του την από αιώνες ποιητική παράδοση της Λευκάδας.

Συνεχίζοντας λοιπόν στο ίδιο ποίημα θα πει:

«Τώρα, τα μάτια της ψυχής, να το χαρούν αφήστε,
το πνέμα της τρανής γιορτής, μες του ρυθμού τις δίπλες,
κι ανασκαλίστε θαρρετά της ποίησης την πάχνη
για να προβάλλει, οιστρήλατος, των ποιητών ο κύκλος,
ντυμένος τον αρμονικό της μουσικής χιτώνα
π΄απ΄τα τρανά τρανότερο στολίδι το λογιάσαν,
με τη γραφίδα σύμβολο για την αθανασία».

Με τους στίχους του, μας παρακινεί να ανασκαλίσουμε θαρρετά της ποίησης την πάχνη, για να προβάλλει σε δημιουργική έξαψη, ο κύκλος των Λευκαδίων ποιητών. Και ακολουθούμε την παραίνεσή του με ευλάβεια, καθώς ο λόγος τους είναι και λόγος της δικής μας ψυχής. Μας παίρνουν μαζί τους σ΄ένα ταξίδι στο δικό τους γήινο χρόνο, αλλά και σ΄ένα ταξίδι πνευματικό, στις δικές τους αναμνήσεις και αναπολήσεις, στις δικές τους σκέψεις, που λειτουργούν σαν βάση και θεμέλιο για τις δικές μας σκέψεις και εικόνες. Εικόνες που δεν μπορεί παρά να είναι στιγμιότυπα της μεγάλης, διαρκούς εικόνας του νησιού μέσα στο χρόνο, όπως τη μεταφέρει η συλλογική μνήμη από γενιά σε γενιά.

Ας ταξιδέψουμε και σήμερα…

ΛΕΥΚΑΔΑ
(απόσπασμα)

Λευκάδα που την άγια ακτή σου βρέχει αφρούς και μύρα
το πέλαγο το Ιόνιο σαν ξεσπά
χρυσάφια δύσες, κρίνα αυγές, μαρμαρυγές πλημμύρα,
του ηλιού θησαυρισμοί, βάθη γλαυκά.
~~~~~~~~
Με αγέρα και νερό υφαντό στα πόδια σου ζωνάρι
και στην κορφή σου νέφος χαρωπό.
Φρίσσει το δάσος σύθαμνο που τ΄αλυχτάει ζαγάρι
κι εγώ – η καρδιά μου- ν΄αλυχτώ, να σε ζητώ.

Γεράσιμος Γρηγόρης

ΛΕΥΚΑΔΙΤΙΚΟ

Στο κάστρο ένας ψαράς αγιομαυρίτης
στ΄αγγίστρι του έχει πιάσει το φεγγάρι
το δόλωμα τσιμπάει κι ο αποσπερίτης.
-Ψαρά, χωρούν τα δυο μες το πριάρι;
~~~~~~~
Επάνω στην «Κουζούντελη» στ΄αμπέλι
μια κοπελιά έχει ξέφραγα τα στήθια
κι ένας ξωμάχος της τρυγάει το μέλι.
-Τρυγόνια γράφετε ώρια παραμύθια…
~~~~~~~
Απόψε η Ρούμελη είναι μεθυσμένη
στο κάστρο πλέκει μάγια και πλεμάτια
και ξόρκια, του νησιού η αγαπημένη.
-Εικοσιένα, πούχτιζες παλάτια…
~~~~~~~~~
Στις φυλακές ακούγεται ένας βόγγος
μυρίζει ο αγέρας χαμομήλια, δυόσμο
βαριανασαίνει η θάλασσα κι ο λόγγος.
-Ελευθεριά, θαρθείς σ΄όλο τον κόσμο;

Τάσος Σίδερης

ΩΔΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΗΣΙ ΜΑΣ

Νησάκι μου όμορφο, ξεχωρισμένο
απ΄του Ιόνιου τ΄άλλα τα ζαφείρια,
μέσα στα κάλλη σου τα χίλια-μύρια
κι από τις μούσες χιλιοφιλημένο.
~~~~~~~~
Με τι χρωστήρα να σε ζωγραφίσω
ποια νότα να σου υφάνω, ποιο τραγούδι;
Του μπαλκονιού της Ρούμελης λουλούδι
σε τι χρυσό καμβά να σε κεντήσω;
~~~~~~~~
Με ροδαυγές τον πλάθω τον πηλό μου
κ΄η Ιδέα με την Ομορφιά ανταμώνει
καθώς σε χτίζω στην καρδιά Ναό μου.
~~~~~~~~~
Της άνοιξης ωριόχρωμο παγώνι
δυο ψάλτες γεννημένοι στο έδαφός σου
το στίχο έχουνε ντύσει με το φως σου.

Τάσος Σίδερης

ΛΕΥΚΑΔΑ
(απόσπασμα)

Νησί, στολίδι ακριβό του Ιονίου
καλωσορίζεις ανέμελα
το παρδαλό πλήθος των σημερινών καιρών
χωρίς να χάνεις τίποτε από την ομορφιά σου
γιατί είναι ζυμωμένη
με το κορμί του λαού σου
γιατί είναι πλασμένη με το νου
των ανθρώπων σου
που ταξίδεψαν τη φήμη σου
που δόξασαν, δοξάζουν, μεγαλώνουν
τη μικρή σου έκταση μέσα στην Οικουμένη,
Νησί του Ομηρικού Οδυσσέα.

Δέσπω Καρούσου

Τάσος Σίδερης: Γεννήθηκε στον Άγιο Πέτρο το 1912. Νέος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Μετά το Γυμνάσιο φοίτησε στην Ανωτέρα Γεωργοοικονομική Σχολή καθώς και στην Πάντειο Σχολή. Εργάστηκε σαν υπάλληλος στην ΚΥΔΕΠ. Από νεαρή ηλικία ασχολήθηκε με την ποίηση. Ποιήματά του δημοσιεύτηκαν στα περιοδικά Εβδομάς, Νέα Εστία, στη Φιλολογική Βραδυνή καθώς και σε τοπικές εφημερίδες. Το 1964 τύπωσε την ποιητική συλλογή «Τελευταίο Κύκλωμα».

Δέσπω Καρούσου: Κόρη του Λευκαδίτη ηθοποιού και ποιητή Τζ. Καρούσου. Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη το 1930. Μικρή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου τελείωσε το Γυμνάσιο. Φοίτησε για λίγο στο Ωδείο Αθηνών με δασκάλους το Βεάκη και το Ροντήρη. Τέλειωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο. Το 1944 οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ. Για λίγο καιρό εργάστηκε στην Εμπορική Τράπεζα.
Με τη λογοτεχνία ασχολήθηκε από μικρή ηλικία. Το 1949 δημοσιεύεται το πρώτο της διήγημα. Το 1977 κυκλοφορεί η πρώτη ποιητική της συλλογή “Μνήμες και Παρουσίες”. Το 1978 παρουσιάζονται “Η Λεωφόρος και ο Χρόνος” (Ποιήματα) και το “Ένα κορίτσι Μεγαλώνει” (Αφήγημα). Το 1980 εκδίδεται η συλλογή “Τα Μικρά Ποιήματα” (Του έρωτα και της ζωής). Το 1981 παρουσιάζονται “Τα Λυρικά Ποιήματα”. Το 1985 κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή “Αντίλαλοι της Αβύσσου σε αντικριστή μετάφραση στα αγγλικά, που αγοράζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το 1989 κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή της “Ρωγμή στο Χρόνο”. Το 1992 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γκοβόστη, σε μετάφρασή της ο πρώτος τόμος των απάντων του Charles Boudelaire, “Τα Άνθη του Κακού”, για να τιμηθούν τα εκατό χρόνια από το θάνατό του. Το 1994 κυκλοφόρησε το φωτογραφικό-ιστορικό άλμπουμ “Τ. Καρούσος – 90 χρόνια από τη γέννησή του”. Το 1996 κυκλοφόρησε η ποιητική της συλλογή “Απόδραση στο Χάος”.
Το 1997 έγραψε τα κείμενα του αφιερώματος της ΕΤ1 για τον ηθοποιό Τ. Καρούσο. Το 1998 κυκλοφόρησε το βιβλίο “Επταφωνίας Αναγνώσματα”, όπου συμμετέχει με πέντε διηγήματα. Το 1999 κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή “Χειμωνιάτικο Δειληνό”. Ποιήματά της περιέχονται σε ελληνικές και ξένες ανθολογίες στην αγγλική, γαλλική, ιταλική και βουλγαρική γλώσσα. Είναι τακτικό μέλος της Εταιρίας Λευκαδικών Μελετών και Θρακικών Συλλόγων. Έχει ανέκδοτη πεζογραφική και μεταφραστική εργασία.

Άδωνις Φατούρος: Ποιητικό ψευδώνυμο του Γιώργου Φατούρου. Ταλαντούχος ποιητής με ρωμαλαίο στίχο, που όμως ποτέ δεν επεδίωξε την προβολή. Γεννήθηκε στη Βασιλική το 1824. Τελείωσε το Γυμνάσιο στη Λευκάδα και φοίτησε στην Πάντειο, χωρίς όμως να πάρει πτυχίο από αυτή. Εργάστηκε σαν εμπειρογνώμονας ασφαλιστής σε διάφορες εταιρείες. Πέθανε στην Αθήνα το 1982. Ολόκληρο το έργο του παραμένει ανέκδοτο.

Για τον Γεράσιμο Γρηγόρη διαβάστε [ΕΔΩ]

Πηγές:
Γιάννης Βουκελάτος, « Ανθολογία Λευκαδίων Ποιητών», Έκδοση του περιοδικού Λευκαδίτικη Εστία, Αθήνα 1983.
Aromalefkadas
Βικιπαίδεια
Βιβλιοnet