Αποχαιρετώντας την κυρία Ντίνα*

Της Παρασκευής Κοψιδά-Βρεττού

Ο θάνατος της μητέρας φαίνεται να είναι κάτι το πολύ ιδιαίτερο που δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτα άλλο και μοιάζει να αφυπνίζει, το δίχως άλλο, στον καθένα μας συγκινήσεις που δύσκολα μπορούμε να τις συλλάβουμε.
Σίγκμουντ Φρόυντ, Γράμμα στον Max Eitingon

Αγαπημένη μας κυρία Ντίνα,
σε αποχαιρετούμε όλοι μας μ’αυτή την επίσημη προσφώνηση, γιατί έτσι σου ταιριάζει, έτσι έζησες και τίμησες τη ζωή, τη δική σου, της οικογένειάς σου, της μικρής μας πατρίδας, της εποχής σου, της ιστορίας- όλοι μας τελικά έχουμε μέρισμα στην ιστορία, αυτή των γεγονότων και των μικρών συμβάντων, όπως και σε κείνη την αήττητη, των συναισθημάτων. Που μας συμφιλιώνουν με τον εαυτό μας, τους συνανθρώπους μας, με τη ζωή και το τέλος της.

Δεν λέω, μακάριοι είναι οι κατά φύσιν θάνατοι, και φιλοσοφημένη η ώρα του αποχαιρετισμού, μόνον εκείνη η ώρα, που συνείδηση γίνεται ίσως και το νόημα του ζην. Αλλά ο ποιητής το διατυπώνει διαφορετικά, μεθερμηνεύοντας του κάθε κοινού θνητού την αγωνιώδη δειλία- άσημοι όλοι απέναντι στο αναπόδραστο του ανθρώπινου πεπρωμένου-: Κι ο βραδύς κυνηγός μ’αιθερίου/ θηράματα/ Επιστρέφει κόσμου. Κι είναι πάντοτε –φευ-νωρίς. Αχ/ δεν υποψιαστήκαμε ποτέ πόσο υπονομευμένη από θεότητα είναι/ η γη.

Αγαπημένη μας κυρία Ντίνα,
Μια ζωή στην πόλη και στη γειτονιά μας, μεταξύ της Ιωάννου Βαλαωρίτου, κοντά στις Φυλακές και στους ευκάλυπτους με τα μακριά μαλλιά, εκεί που ήταν το δικό μας σπίτι και στην πλατεία Ζαμπελίου, ο τόπος που κατείχε το βασίλειο της παιδικής μας ηλικίας και συναρπαστικός βιότοπος των παιδικών στρατηγημάτων, που αργότερα θα έπαιρναν το ίδιο το σχήμα της ζωής μας. Το σχήμα ενός περιεχομένου γεμάτου συμβουλές, νουθεσίες, φόβους, αξίες και ηθική καθοδήγηση. Ήσουν μέσα σ’αυτή την εύπορη από αγάπη και συναίσθημα και εμπειρική παιδαγωγική, εποχή, μαζί με τη δική μας μάνα, την Κασσιανή, και κάθε μέρα σχεδόν στο σπίτι ή σε συναπαντήματα ανταλλάσσατε την αγωνία της έγνοιας για την οικογένεια, για τα παιδιά, για τα μαθήματα και τα σχολειά τους. Με το χάρισμα της απροσποίητης ευγένειας και μιας αυστηρής αίσθησης μέτρου και ευθύνης, αυστηρότητα που πρώτα έδινε σύνθημα σε σας κι έπειτα μεταπλαθόταν αυθόρμητα σε αυτοσχέδια, αυθόρμητη αγωγή ζωής και οικογενειακού πολιτισμού.

Από την εξευγενισμένη οικογένεια Μεταξά, από το χωριό Πόρος της Λευκάδας-πόσο ξεχωριστή η ακριβή μας γειτόνισσα, η Κατερίνα- συγγένισσά σου καλή, που σχεδόν κάθε μέρα σ’έφερνε στη γειτονιά, απέναντι από το δικό μας σπίτι, στου Άγγελου Κιμωλιάτη, του άντρα της. Αλλά και ο κλεφτοπόλεμος των μικρών φίλων, του Νικολάκη και του Φώντα, του Θοδωρή και του Κώστα, το φανατικό θέατρο σκιών, με τον καραγκιόζη σε όλα τα απίθανα κωμικά λαϊκά του καμώματα, εκεί στο κατώι του πατρικού μας σπιτιού, και η χαρισματική σχέση του Νικολάκη σου με τη μπάλα -αν ήταν άλλη εποχή μπορεί και να τον στερούνταν τα μαθηματικά, χάριν μιας συναφούς πειθαρχίας και φαντασιακής αγάπης για το καλό ποδόσφαιρο.

Εύχαρις και αισιόδοξη, η εικόνα σου, σταματημένο χαμόγελο- προέκταση των μαργαριταρένιων σκουλαρικιών που από το γάμο σου φορούσες ανεπίληπτα-, για το καλό της κάθε μέρας, που το μοίραζες στην οικογένεια-στο μαγαζί του κυρ Σπυρογιάννη Κονιδάρη, -εμείς το λέγαμε του Μεταξά το παντοπωλείο, στέκι αγαπημένης οικιακότητας με την ανελλιπή παρουσία σου εκεί, και στο σπίτι, στον «κυβερνοχώρο» σου, με την πρωταρχική του σημασία, που μοίραζες τα δώρα της αγάπης και τις ορμήνιες σου στον Νίκο, το πιο ακριβό απόχτημα της οικογενειακής προκοπής σας.

Μαζί με το φετινό καλοκαίρι και την αρχή της νέας σχολικής χρονιάς, φεύγεις αθόρυβα, αξιοπρεπώς, παίρνοντας σ’αυτή την επίσημη, την πιο επίσημη ώρα σου, την τιμή της αειθαλούς θύμησης, και αφήνοντας, ακριβή παρακαταθήκη, την αξία και την αξιοπρέπεια και την προκοπή, που αποτελεί και το βιος σας, εσένα και του αξιοσέβαστου κυρ-Σπυρογιάννη: τον Νίκο, την Κωνσταντίνα, τον μικρό Σπυρογιάννη, τη Μαρία. Αλλ’η αλήθεια μόνον έναντι θανάτου δίδεται…

Καλό σου ταξίδι
Τετάρτη, 31 Αυγούστου 2016

*Κωνσταντίνα Μεταξά-Κονιδάρη (1930-2016)