HomeΕΠΙ ΠΑΝΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΤΟΥΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ: KALPASOUSA THAUMASTIKIDIDA(1)

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ: KALPASOUSA THAUMASTIKIDIDA(1)

Του Δημήτρη Σπ. Τσερέ

Για χρόνια και ζαμάνια γενιές και γενιές ελληνοπαίδων (από το Δημοτικό ακόμα και πολύ περισσότερο στη Μέση Εκπαίδευση) στο μάθημα «Σημεία της στίξης» μάθαιναν πρώτα πρώτα πού βάνουμε τελεία και πού ερωτηματικό. Ύστερα μάθαιναν ή κουτσομάθαιναν πού βάνουμε κόμμα – αυτό ήταν λιγάκι πιο δύσκολο από το προηγούμενο. Και στο τέλος μάθαιναν –ό,τι μάθαιναν- για τα υπόλοιπα σημεία μεταξύ των οποίων και το θαυμαστικό.

Μάθαιναν λοιπόν πως το θαυμαστικό το χρησιμοποιούμε στις λεγόμενες επιφωνηματικές προτάσεις. Βλέπεις κάτι, το θαυμάζεις ή σε εκπλήσσει, αγανακτείς με κάτι; Διατυπώνεις γραπτώς αυτό το νιώθεις με μια επιφωνηματική πρόταση, στο τέλος της οποίας βάζεις θαυμαστικό. Π.χ.:
-Τι ωραία μέρα!
– Τι υπέροχο γκολ!
-Άει στο διάολο!

Αυτά πλέον ανήκουν σε ένα μακρινό παρελθόν. Το ταπεινό θαυμαστικό παίρνει την εκδίκησή του για τον χρόνιο παραμερισμό του στα εγχειρίδια της Γραμματικής και Συντακτικού και την περιφρόνηση του από τους χρήστες του γραπτού λόγου. Επαναστατεί, εκδικείται και κατακτά πανηγυρικά την πρώτη θέση στον πίνακα των σημείων στίξης. Η τελεία, η ως τώρα βασίλισσα των σημείων στίξης, υφίσταται την τύχη όλων των εστεμμένων. Πάει στο χρονοντούλαπο.

Για να το δούμε με μερικά παραδείγματα:

Πάει κάποιος και πίνει το καφεδάκι του σε κάποιο μαγαζί. Τραβάει δυο μερακλίδικες ρουφηξιές, εμπνέεται, αρπάζει το κινητό του, ανεβάζει τη φωτογραφία στο facebook, να μη χαθεί, να την απολαύσει ο κόσμος όλος. Και για να πληροφορήσει τους παραλήπτες τι συμβαίνει αυτή τη μεγαλειώδη στιγμή, γράφει και το παρακάτω λίαν κατατοπιστικό (ου μην αλλά και λακωνικό) σχόλιο:

-Καφεδάκι!!!!!!!!!!

(Ο αριθμός των θαυμαστικών ποικίλει ανάλογα με την ένταση της έμπνευσης. Πάντως δεν μπορεί να πέσει κάτω από τα εφτά. Προς τα πάνω δεν υπάρχει τέρμα).

Και ακολουθεί βροχή εκστασιασμένων απαντήσεων:

-Ζηλεύω!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-Υπέροχα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-Καταπληκτικά!!!!!!!!!!!!!!
-Δώσε μου και μένα, μπάρμπα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Ο άλλος πάει στο χωριό του, τραβάει μια φωτογραφία του πατρικού του, μερακλώνεται, πάλι η έμπνευση κ.λπ και στο τέλος καρφιτσώνει το λίαν πρωτότυπο και διαφωτιστικό σχόλιο:

-Το σπίτι μου!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
(Ο αριθμός των θαυμαστικών ποικίλει κ.λπ.).

Και απαντούν οι βροχηδόν παραλήπτες- εκστασιασμένοι πάντα αλλά και πιστοί Λάκωνες:
-Παλατάκι είναι!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-Τι μου θύμισες!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-Οι παιδικές μας μνήμες!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-Έκλαψα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Ο άλλος πάλι ξυπνάει, τεντώνει τα χέρια του μαχμουρλίδικα, και αισθάνεται την υποχρέωση να ανακοινώσει το μέγα γεγονός μαζί με την απαραίτητη φωτογραφία στους απανταχού της Οικουμένης φίλους του:
-Καλημέρα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Και έρχονται πάλι βροχηδόν οι απαντήσεις:
-Καλημέρα!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
-…Μέρα !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! (Αυτός μένει στο κέντρο της Σπάρτης!)
Πάντα τέτοια!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
Να σε χαιρόμαστε!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Τα παραδείγματα, όπως ξέρετε καλύτερα από μένα, μπορεί να αυξηθούν με ρυθμούς εκθετικούς (ασυγκρίτως υπέρτερους των ρυθμών αύξησης του κορωνοϊού). Γι’ αυτό τελεία και παύλα.

*****

Τι γίνεται λοιπόν εδώ; Κάτι πάει στραβά. Ξύνω το ξερό μου να βρω κάποια απάντηση. Και να τι βρήκα.
Θεωρώ κατ’ αρχάς ότι αυτή η κακοποίηση του γραπτού λόγου, αυτό το ενοχλητικό κιτσαριό, δεν οφείλεται σε άγνοια ή οφείλεται κατά ένα μικρό ποσοστό. Δεν είναι δύσκολο να ανοίξει κανείς ένα εγχειρίδιο Γραμματικής και Συντακτικού, για να ενημερωθεί – αν έχει ξεχάσει το σχετικό μάθημα. Άσε που έχω διαπιστώσει ότι πολλοί από τους δράστες της κακοποίησης έχουν επαγγελματική υποχρέωση τη διδασκαλία του.
Η αιτία εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Ψυχανάλυσης με δόσεις Κοινωνιολογίας.

Ας το κάνουμε λιανά.

Έως τώρα με τον γραπτό λόγο εκφράζονταν πολύ λίγοι. Οι συγγραφείς βασικά. Ύστερα οι δημοσιογράφοι και οι δημοσιογραφούντες-αρθρογραφούντες σε εφημερίδες και περιοδικά –προπαντός στα «σοβαρά». Οι πολλοί έμεναν απέξω- το πολύ ως θεατές-αναγνώστες. Άντε το πολύ κάποιοι -που είχαν την όρεξη- να μουτζούρωναν χαρτιά, που έμεναν για πάντα στο συρτάρι του γραφείου τους.

Ώσπου ήρθε η επανάσταση της πληροφορικής και έφερε τα πάνω κάτω: Υπολογιστές, κινητά-υπολογιστές, facebook, instagram.
Όλα αυτά σήμερα μπορεί να τα έχει ο καθένας. Χωρίς να είναι πλούσιος. Ούτε καν ευκατάστατος. Πραγματική επανάσταση. Το λέω χωρίς ίχνος ειρωνείας.

Και με τα όπλα αυτά αρχίζει η επανάσταση των πληβείων (του λόγου).

Να εκδώσει ο καθένας βιβλίο ή να αρθρογραφήσει εξακολουθεί να μην είναι εύκολο. Ούτε το να μετέχει σε συνέδρια ή συμπόσια με γραπτές ανακοινώσεις, που θα δημοσιευθούν εν συνέχεια.

Η τεράστια διαφορά όμως είναι πως τώρα αυτά δεν του είναι απαραίτητα. Μπορεί χαϊδεύοντας τα πλήκτρα του λάπτοπ, που έχει μπροστά του, να απευθυνθεί σε όλη την Οικουμένη. Οποιαδήποτε ώρα, σε οποιοδήποτε χώρο, δωρεάν – και επί πλέον χωρίς την ενοχλητική κοκκινομύτα εκείνων των ξινών και ντεμοντέ δασκάλων που δεν σε αφήνουν, παιδί μου, να εκφραστείς ελεύθερα, όπως εσύ το νιώθεις. Και αυτό είναι λογικό να τον κάνει να νιώθει ένα αίσθημα παντοδυναμίας. Τα τείχη έπεσαν, έχουμε κι εμείς τα ίδια προνόμια που είχαν ως τώρα οι ελίτ! Όλοι στο κάτω κάτω είμαστε ίσοι! Ισότητα, η παντιέρα του Διαφωτισμού! Πάμε λοιπόν κι όποιον πάρει ο Χάρος!

Και παίρνει πολλούς ο Χάρος. Γιατί την επιτυχία από την αποτυχία σε τούτη τη ζωή δεν τη χωρίζει ένα χάσμα αλλά μια λεπτή γραμμή. Αξιοποιείς σωστά τις δυνατότητες της πραγματικά επαναστατικής σύγχρονης τεχνολογίας; Τη σκαπουλάρησες! Γλιστράς λίγο; Έπεσες στη λούμπα κι ας μην το καταλαβαίνεις!
Ας επικεντρωθώ όμως στο σημερινό θέμα μου, που είναι η επιδημία της «Kalpasousas Thaumastikididas» συγκεκριμένα και όχι γενικώς και αορίστως η «Diadiktioitida» και τα δίδυμα τέκνα της «Faispoukidida» και «Instagramidida». Πώς δηλαδή το χέρι, που χαϊδεύει (σχεδόν ερωτικά) τα πλήκτρα του λάπτοπ ή την επιφάνεια του κινητού καταλήγει στην αποθέωση του θαυμαστικού.

Το βαθμιαίο ολίσθημα, κατά τη γνώμη μου, συντελείται ως εξής:

Γράφω το μήνυμα. Σε λίγο θα το στείλω. Εγώ, ο άσημος ως τώρα, είμαι έτοιμος να απευθυνθώ στον Μεγάλο Κόσμο! Όπως τα μεγάλα προσώπατα. Ναι αλλά αυτό που γράφω (δηλαδή: για το καφεδάκι, για το πατρικό, για το ξύπνημα κ.λπ) είναι σπουδαίο. Θα το καταλάβουν άραγε οι παραλήπτες; (Είναι κι αυτή η ρουφιάνα η ανασφάλειά του εδώ που τον βραχυκυλώνει!). Πρέπει να τους το πω, να τους ενημερώσω, να τους δώσω σήμα ότι είναι πολύ σπουδαίο αυτό που γράφω και να μην το περάσουν στο ντούκου. Πώς θα το καταφέρω;
Θαυμαστικά! Όσα περισσότερα, τόσο πιο ηχηρό θα είναι το μήνυμα!

Υ.Γ 1: Τα παραδείγματα που διάλεξα είναι από τα πιο ανώδυνα, από τα πιο «αθώα». Ίσα που να εξηγούν τη «θεωρία». Όπως κάνουν τα σχολικά εγχειρίδια Γραμματικής και Συντακτικού. Γιατί υπάρχουν και άλλα (τα περισσότερα) με απαιτήσεις «υψηλής κουλτούρας», στα οποία αυτές οι απαιτήσεις συνδυαστικά με την καταιγίδα των θαυμαστικών δημιουργούν ένα θανατηφόρο μείγμα.

Υ.Γ 2: Λέμε ότι η τεχνολογία είναι ένα εργαλείο «ουδέτερο». Αν το χρησιμοποιήσεις σωστά, κάνει καλό. Αν όχι, κάνει κακό. Παράδειγμα κλασικό το μαχαίρι. Στα χέρια του χειρουργού σώζει ζωές. Στα χέρια του δολοφόνου αφαιρεί ζωές. Αυτά μας μάθαιναν.

Είναι όμως έτσι;
Ελπίζω από τα παραπάνω να προέκυψε ότι τα εργαλεία της τεχνολογίας όχι μόνο δεν είναι ουδέτερα αλλά επιβάλλουν τη δική τους λογική: ήδη ο γραπτός μας λόγος φέρει ανεξίτηλα τα ίχνη της ιντερνετικής κακοποίησής του! Σε λίγα χρόνια θα είναι και μη αναστρέψιμη. Και όπως οι άλλες επαναστάσεις των νεότερων χρόνων συμβολικά εκφράστηκαν με την καθαίρεση των εστεμμένων και την άνοδο των αστών, έτσι και τούτη η επανάσταση συμβολικά εκφράζεται με την καθαίρεση της τελείας και την ενθρόνιση του θαυμαστικού!
Υ.Γ 3: Η πιο σβουριχτή σφαλιάρα θα είναι να μου γράψει κάποιος κάτω από το κείμενό μου:
Υπέροχο!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

(1) Στις μέρες της καραντίνας αναμενόμενο είναι να επηρεαζόμαστε από το λεξιλόγιο της επικαιρότητας.

Προηγουμενο αρθρο
Τέταρτος νεκρός από κορωνοϊό στην Ελλάδα -Νοσηλευόταν στο ΑΧΕΠΑ
Επομενο αρθρο
Σκοτώνουν τ’ άλογα όταν γεράσουν;

1 Σχόλιο

  1. Ηλίας Χαλκιάς
    16 Μαρτίου 2020 at 11:58 — Απάντηση

    “Και πολλά μέλλει να μάθεις, αν το Ασήμαντο εμβαθύνεις”. Η μελέτη του μικρόκοσμου είτε βιολογικού (βλ. κορωνοϊός) είτε κοινωνικού (βλ. τον κόσμο της κοινωνικής δικτύωσης, που μας διαπερνά…) είτε γλωσσικού, όπως το παντοδύναμο θαυμαστικό (“Ποίηση είναι η ανάπτυξη/ανάλυση ενός θαυμαστικού”, κατά Κ. Κουλουφάκο;), είναι για τον μυημένο στον αντίστοιχο κλάδο πολύ σοβαρή υπόθεση. Έλα όμως που πολλοί συν-Έλληνες κορωνοϊολογούν, κοινωνιολογούν και γλωσσολογούν τόσο αδέξια και αυθαίρετα!!! (Εδώ πάνε νομίζω τα θαυμαστικά!). Και δικαίως, αγαπητέ Δημήτρη, τους υποβάλλεις στη βάσανο της οξύτατης κριτικής σου και της ψυχαναλυτικής σου εξέτασης. Η παντοδυναμία της εικόνας και η εκλαΐκευση της τεχνολογίας που διαπερνούν τη σύγχρονη κοινωνία σε συνδυασμό με τη γενική απαιδευσία-ιδίως δε την απαξία και λοιδορία της γλωσσικής παιδείας-σε συνδυασμό με τα κυρίαρχα αξιακά προτάγματα έχουν παραγάγει και προάγει την α-φασία. Οπότε με κάμποσα θαυμαστικά καθαρίζουμε, το άφατο γίνεται φατό και ο λοιπός γλωσσικός κώδικας περισσεύει! Γιατί να σκοτιστούμε, για να το εκθέσουμε γλωσσικά … Εύγε, λοιπόν, για την ανάλυση και είθε να μπορούσαμε να ανατάξουμε την γλωσσική απαιδεία των ομογλώσσων μας.

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.