Η Καρυά εκ των έσω. Δυνατότητες και προοπτικές…

Της Αναστασίας Στραγαλινού

Η Καρυά εκ των έσω. Δυνατότητες και προοπτικές σε ένα δρόμο με πολιτισμική και περιβαλλοντική ταυτότητα

Οι ορεινοί οικισμοί της Λευκάδας, ως αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος, αποτελούν ζωντανά οικιστικά σύνολα, που εξελίσσονται στο πέρασμα του χρόνου, και επηρεάζονται άμεσα από τις επικρατούσες συνθήκες σε κοινωνικό, πολιτισμικό και οικονομικό επίπεδο.

Στην αποψινή μας τοποθέτηση θα δώσουμε έμφαση στο ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον και στην μεταξύ τους αλληλεπίδραση.
Με δεδομένο τον τίτλο της αποψινής συζήτησης: ο τόπος, εμείς και οι άλλοι, θα κάνουμε μια σύντομη ιστορική ανασκόπηση του περασμένου αιώνα, καθώς θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε ευκολότερα το ζεύγος : τόπος- εμείς και πως αυτό επηρεάζει άμεσα τον όρο : οι άλλοι.

Αν αποφασίσουμε πως θέλουμε να χαράξουμε νέες προοπτικές για τον τόπο μας οφείλουμε να μάθουμε πρώτα πως φτάσαμε στο σήμερα, να γνωρίσουμε την ταυτότητα, τις ρίζες μας μέσα στο χρόνο, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Να γνωρίσουμε τα δημιουργήματα των προγόνων μας, αυτά που μας συνδέουν άρρηκτα με την κουλτούρα, τον πολιτισμό, τα έθιμα και τις συνήθειες που αποκτήσαμε μεγαλώνοντας. Αυτά τα χαρακτηριστικά που μας συνοδεύον σε όλη μας τη ζωή και μας προσδίδουν μια ιδιαίτερα ξεχωριστή πολιτισμική ταυτότητα.

Η ορεινή Λευκάδα του περασμένου αιώνα στο σύνολό της στηρίζονταν κατά βάση στην αγροτική οικονομία. Απαλλαγμένη από κάθε τουριστική ή άλλη εμπορική δραστηριότητα πάλευε με τις δικές της δυνάμεις να αναθρέψει τις επόμενες γενιές, καλλιεργώντας τη γη, πλεονέκτημα που της προσέδωσε το πλούσιο ανάγλυφο που χαρακτηρίζεται από λεκάνες και οροπέδια μεταξύ των ορεινών όγκων.

Ο οικισμός της Καρυάς, φιλοξενούσε στους πρόποδές του τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις του κάμπου, με τους αμπελώνες να κατέχουν τη μερίδα του λέοντος.

Παράλληλα οι εύφορες εκτάσεις της ευρύτερης περιοχής της Ακόνης εκμεταλλεύονται στο έπακρο από τους Καρσάνους, αλλά και τους κατοίκους γειτονικών οικισμών, με κυρίαρχη την καλλιέργεια ελαιώνων, ενώ άλλες καλλιέργειες όπως εσπεριδοειδών, σιτηρών και οσπρίων φαίνεται να κάλυπταν επαρκώς τις επισιτιστικές ανάγκες του πληθυσμού. Αντίστοιχη ήταν η χρήση των εδαφών έως την περιοχή Μέγα Όρος.
Κληρονομιά της αγροτικής αυτής δραστηριότητας για τις επόμενες γενιές, πέραν των καλλιεργήσιμων εκτάσεων, είναι

– οι περίτεχνες αναβαθμίδες, λιθιές όπως τις ονομάζουμε, οι περισσότερες από τις οποίες άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου,
– Το δίκτυο ανεμόμυλων, που υπήρχε σε κάθε οικισμό και σε πολλές περιπτώσεις διασώζεται μέχρι σήμερα,
– το δίκτυο των νερόμυλων, από τους οποίους ελάχιστοι διασώζονται
– το δίκτυο των ορεινών μονοπατιών, που άλλοτε συνέδεε μεταξύ τους οικισμούς ελλείψει οδικού δικτύου
Κατασκευές που κοσμούν την περιοχή και θεωρούνται γνήσια αρχιτεκτονικά μνημεία της υπαίθρου.

Στα μέσα του 19ου αιώνα εμφανίζεται και σταδιακά εδραιώνεται μια ιδιαίτερη μορφή κεντητικής τέχνης. Η καρσάνικη βελονιά, που έμελε για τα επόμενα χρόνια και έως τις αρχές του 20ου, να διδαχθεί, να εξελιχθεί και τελικά να παγιωθεί, ως μοναδική σε παγκόσμιο επίπεδο, αφενός διότι η τεχνική της αποτέλεσε σύλληψη και δημιουργία των γυναικών της Καρυάς και αφετέρου εξαιτίας της μοναδικής τεχνοτροπίας, των ξεχωριστών σχεδίων και τεχνικών που χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των καρσάνικων κεντημάτων.

Το καρσάνικο κέντημα σταδιακά εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την επικράτεια, μιας και αποτέλεσε εμπορεύσιμο είδος. Οι γυναίκες κάθε οικογένειας κεντούσαν νυχθημερόν, ώστε να ετοιμάζουν νέα κεντήματα κατόπιν παραγγελιών. Οι κεντήστρες της εποχής συνέβαλαν σημαντικά στο οικογενειακό εισόδημα, αφού για μεγάλο χρονικό διάστημα αποτέλεσε αξιοσημείωτη πηγή εσόδων, λόγω της αυξημένης ζήτησης.

Παράλληλα την ίδια εποχή σημειώνονται έντονες πολιτισμικές ζυμώσεις. Από παλιά η καθημερινότητα των Καρσάνων ήταν άρρηκτα συνδεδεμένη με όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού μας πολιτισμού. Τραγούδι, χορός, θέατρο, μουσική, λαϊκή ποίηση, παραμύθια και λαϊκή σάτιρα ήταν ενσωματωμένα απόλυτα στις συνήθειες της κοινωνίας εκείνης της εποχής.

Έτσι στα μέσα της δεκαετίας του 50 συστήνεται και επίσημα το πρώτο πολιτιστικό σωματείο, γεγονός που ευνόησαν οι κοινωνικοπολιτισμικές συνθήκες της εποχής εκείνης. Ο Μουσικοφιλολογικός Όμιλος Καρυάς ΑΠΟΛΛΩΝ έρχεται να καλύψει τις ανάγκες της κοινωνίας που σχετίζονται με την καλλιέργεια κάθε μορφής τέχνης και πολιτισμού.

Η ορεινή λευκάδα δεν εξαιρέθηκε από το κύμα μετανάστευσης που σημειώθηκε στην ελλάδα, κατά τις δεκαετίες 50 έως 70, γεγονός που έπληξε τις τοπικές κοινωνίες, μιας και η μετακίνηση των πληθυσμών κλόνισε τα θεμέλια της οικογένειας, πλήττοντας τη συνοχή της κοινωνίας, οδηγώντας στην ερήμωση των ορεινών οικισμών.

Στην Καρυά, το άλλοτε κεφαλοχώρι της Λευκάδας, η μετανάστευση έπληξε ανεπανόρθωτα τον ορεινό οικισμό των Ρεκατσινάτων, ο οποίος σταδιακά και μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 60 εγκαταλείπεται οριστικά.
Παράλληλα παρατηρείται μείωση του πληθυσμού και στον οικισμό της Καρυάς, η οποία τα χρόνια της έντονης μετανάστευσης (εσωτερικής και εξωτερικής) παλεύει να ορθοποδήσει, στηριζόμενη στην ήδη πληγείσα αγροτική παραγωγή.
Τα χρόνια που ακολουθούν παρατηρούνται έντονες διεργασίες στη τοπική κοινωνία. Τις συνθήκες δημιούργησαν κυρίως οι πολιτικές εξελίξεις, οι διεθνείς συγκυρίες, η εξέλιξη της τεχνολογίας και η χρήση μηχανών καθώς και μια σειρά παραγόντων, όπως για παράδειγμα η έντονη σεισμική δραστηριότητα στην περιοχή.
Σύμφωνα με τα παραπάνω προκύπτουν νέες ανάγκες, όπως για παράδειγμα της ανοικοδόμησης ή της επισκευής των υπαρχόντων κτηρίων.
Έτσι παρατηρείται άνθηση του κατασκευαστικού κλάδου, χωρίς όμως να συνοδεύεται πάντοτε από ορθό σχεδιασμό και κατευθυντήριους άξονες.
Συνέπεια όλων αυτών των μετασχηματισμών, από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι και σήμερα, είναι συχνά η αλλοίωση και υποβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος των ορεινών οικισμών, ενώ η παγιοποίηση ξενόφερτων στοιχείων και εφαρμογών ολοκλήρωσε την αισθητική αλλοίωση αρκετών σημείων της περιοχής, γεγονός που εύκολα διαπιστώνει κανείς στις μέρες μας, με εξόφθαλμα παραδείγματα.
Για να φτάσουμε μέχρι την οικονομική κρίση που σε συνδυασμό με τη μακροχρόνια ύφεση των τελευταίων ετών, ανέδειξαν περαιτέρω τα προβλήματα των μοντέλων μιας μονόπλευρης ή καλύτερα κοντόφθαλμης ανάπτυξης σε κάθε επίπεδο.
Είναι επομένως επιτακτική η ανάγκη για μια ουσιαστική προσέγγιση- συζήτηση γύρω από το μέλλον και τις προοπτικές ανάπτυξης των ορεινών οικισμών σε ένα διαφοροποιημένο πλαίσιο.

Επιχειρώντας να σκιαγραφήσουμε το μοτίβο της πολύπλευρης ανάπτυξης της ορεινής λευκάδας, θα πρέπει να συμφωνήσουμε εκ των προτέρων πως ο οποιοσδήποτε σχεδιασμός- πρωτοβουλία – δράση- πρόγραμμα θα πρέπει να είναι απόλυτα ταυτισμένο με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής. Αυτά τα γνήσια χαρακτηριστικά που πρέπει να επιζητά πρωτίστως ο κάτοικος της ορεινής λευκάδας και τα οποία κατά συνέπεια θα εισπράξει και ο επισκέπτης.

Γίνεται λοιπόν σαφές εξαρχής πως η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει από εμάς. Και στο σημείο αυτό θα ασχοληθούμε με το εμείς, του υπό συζήτηση ζεύγους: ο τόπος – εμείς.
Πριν παρουσιάσουμε τη δική μας πρόταση για τον οικισμό της Καρυάς, πρόταση που με σχετικές παρεμβάσεις μπορεί να καλύψει και τους υπόλοιπους οικισμούς της ορεινής λευκάδας, οφείλουμε να παραδεχθούμε πως η σημερινή εικόνα που εισπράττουμε, βιώνουμε, αντιμετωπίζουμε, δεν μας καλύπτει απόλυτα.
Σίγουρα ο καθένας από εμάς στον καθημερινό του περίπατο στη φύση, στην επίσκεψη στο εστιατόριο της περιοχής, στην αναζήτηση εναλλακτικών μορφών ψυχαγωγίας με την ευρύτερη έννοια του όρου, αλλά και σε κάθε έκφανση της καθημερινότητας, παρατηρεί γύρω του μικρά ή μεγάλα ατοπήματα, αστοχίες, παραλήψεις, κα.
Επιχειρώντας να ταξινομήσουμε το καθένα από αυτά, ώστε να αναζητήσουμε μια ολοκληρωμένη λύση που θα συμβάλλει ολιστικά στην ανάπτυξη της περιοχής, θα σημειώναμε τους εξής τομείς:
Φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον, αρχιτεκτονική, πολιτισμός, οικονομία, καθημερινότητα.
Θα προσπαθήσουμε να συμπτύξουμε τους παραπάνω τομείς σε ένα προτεινόμενο μοντέλο ανάπτυξης του οικισμού της Καρυάς, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που προέκυψαν από την ιστορική αναφορά που προηγήθηκε.
Σκοπός μας είναι να παρουσιάσουμε μια πρόταση, όχι απαραίτητα επιστημονική, αλλά απτή, χειροπιαστή όπως θα λέγαμε. Μια πρόταση που αν θελήσει ο καθένας μας, μπορεί από αύριο κιόλας να εφαρμόσει.
Η πρότασή μας είναι καθαρά βιωματική. Αλλάζουμε νοοτροπία απέναντι στον τόπο που επιλέξαμε να ζούμε αλλά και στους συνανθρώπους που συναναστρεφόμαστε καθημερινά.
Στόχος μας η αρμονική συνύπαρξη με τον γείτονα και με τη γειτονιά. Η αρμονική συνύπαρξη με τον συγχωριανό και το χωριό και κατ’ επέκταση η αρμονική συνύπαρξη του ενός οικισμού με τον άλλον.
Η επιζητούμενη αρμονία θα παγιωθεί όχι ως δια μαγείας, αλλά μετά από δική μας, του καθενός ξεχωριστά προσπάθεια.
Ας δούμε λοιπόν την πρόταση για την Καρυά

• Παρεμβάσεις στις προσόψεις των κτηρίων

Ξεκινώντας από το κέντρο του οικισμού, την πλατεία, σημείο που σήμερα σε συνδυασμό με την παρακείμενη οδό, συγκεντρώνει τις περισσότερες εμπορικές δραστηριότητες, θα τολμούσαμε μια απλή αισθητική παρέμβαση στα οικήματα.
Αν επιλέγαμε τα καταστήματα λόγου χάρη, αυτά που κατεξοχήν απευθύνονται στους επισκέπτες του νησιού, αλλά γιατί όχι και τις οικίες των ντόπιων, θα αρκούμασταν σε έναν φρεσκοβαμμένο τοίχο, σε ένα καθαρό και στην άκρη ασβεστωμένο πεζοδρόμιο και σε μερικές γλάστρες με βασιλικό. Η επιλογή μιας κληματαριάς για τη δημιουργία ίσκιου, ενδεχομένως να συνέθετε μια… ρετρό εικόνα τη πλατείας, εικόνα σαν κι αυτή που παρατηρούμε σε παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες και φέρνουν στην μνήμη μας αναμνήσεις παιδικών χρόνων. Η επωνυμία ζωγραφισμένη στο χέρι πάνω σε ένα κομμάτι ξύλου αρκεί να καλύψει τις διαφημιστικές ανάγκες των καταστημάτων. Μια τόσο απλή παρέμβαση στα μαγαζάκια είναι ικανή να βελτιώσει σημαντικά τη συνολική εικόνα της κεντρικής αγοράς, προσδίδοντάς της την αυθεντικότητα που έχει απωλέσει, εξαιτίας των βιαστικών ή πρόχειρων ή παράταιρων παρεμβάσεων που έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια.
Αφού καλλωπίσουμε επαρκώς την εξωτερική εικόνα των καταστημάτων θα επιχειρούσαμε μια μικρή αλλά ουσιαστική παρέμβαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες και προϊόντα.
Τα καταστήματα της περιοχής οφείλουν να διαθέτουν ντόπια προϊόντα, όπως λαθύρια και φάβα Καρυάς, φακές Εγκλουβής, πιάτα με αυθεντικές λευκαδίτικες συνταγές, τις οποίες θα συνοδεύουν τα λευκαδίτικα κρασιά ντόπιων ποικιλιών, με την αξεπέραστη γεύση και τα ιδιαίτερα αρώματα. Τι εμπειρία για τους λάτρεις των ερυθρών οίνων να αποχαιρετούν την Καρυά, έχοντας ακόμα τη χαρακτηριστική στυφή γεύση από βερτζαμί!
Χωρίς να θέλουμε να ενοχλήσουμε το λυρισμό που δημιούργησε η παραπάνω περιγραφή, ας σημειωθεί ότι η προώθηση των τοπικών προϊόντων από τις επιχειρήσεις ενισχύει τους ντόπιους παραγωγούς, αυξάνοντας τη ζήτηση των προϊόντων, των καλλιεργειών συμβάλλοντας έτσι στην τόνωση της τοπικής οικονομίας και συνεπώς του πρωτογενούς τομέα.

• Τα αξιοθέατα της περιοχής

Θα αρχίσουμε την τοποθέτησή μας από τους ιστορικούς ιερούς ναούς του οικισμού, οι οποίοι κάλλιστα θα μπορούσαν να διαμορφώσουν ένα εσωτερικό δίκτυο επισκέψιμων θρησκευτικών μνημείων, που απλώνεται σε όλο τον οικισμό, δημιουργώντας προοπτικές επέκτασης της επισκεψιμότητας στο εσωτερικό του, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον και περάν της κεντρικής αγοράς. Οι συνολικά 15 ναοί χτισμένοι οι περισσότεροι προ του 1900, αποτελούν μνημεία από αρχιτεκτονικής και θρησκευτικής άποψης, χαρακτηριστικά της εποχής που οικοδομήθηκαν.
Στα αξιοθέατα θα προσθέταμε τα μουσεία, τις συλλογές και τις λαογραφικές εκθέσεις που ήδη λειτουργούν στην Καρυά, προσδίδοντας τους βιωματικό χαρακτήρα και ενισχύοντας τον εκπαιδευτικό τους ρόλο. Η οργάνωση επισκέψεων σχολείων της περιοχής, συλλόγων, σωματείων και φορέων θα μπορούσε να ισχυροποιήσει το συνδετικό κρίκο που ενώνει τους κατοίκους και δη τους νέους με τις ρίζες τους.
Από τη συζήτηση δεν θα μπορούσαμε να εξαιρέσουμε, τις περιπατητικές διαδρομές, τα μονοπάτια. Η Καρυά διαθέτει συνολικά 5 περιπατητικές διαδρομές, που συνδέουν τον οικισμό με τα Ρεκατσινάτα, την Εγκλουβή και τον Αμμόκαμπο, το μοναστήρι του Αη Γιάννη στο λιβάδι και το γεφύρι Μάρκους στους πρόποδες των Πηγαδισάνων. Η προοπτική αναβάθμισης του υπάρχοντος δικτύου περιπατητικών διαδρομών περιλαμβάνει την ενδεδειγμένη σήμανσή τους, την διάνοιξη και τον καθαρισμό με σκοπό την προσθήκη και άλλων διαδρομών και τέλος την σύνδεσή τους με το υπόλοιπο δίκτυο του νησιού. Ειδικά στην περίπτωση των μονοπατιών της Καρυάς αξίζει να σημειώσουμε ότι το μεγαλύτερο τμήμα του δικτύου, διέρχεται από παλιούς αμπελώνες, κατά μήκος του οποίου συναντάμε λιθιές, εξωκκλήσια, αλώνια, και άλλα σημαντικά σημεία, προσδίδοντας σε κάθε διαδρομή ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Στα αξιοθέατα συμπεριλαμβάνεται και ο οικισμός των Ρεκατσινάτων, τα ερείπια του οποίου στέκουν για περισσότερα από 60 χρόνια πάνω από τον οικισμό της Καρυάς. Πέτρινα οικοδομήματα του περασμένου αιώνα, δύο εκκλησιές και πανοραμική θέα προς τους Σφακιώτες και τα βουνά της Αιτωλοακαρνανίας, είναι μερικά από τα στοιχεία της περιοχής. Ο οικισμός απαλλαγμένος από κάθε σύγχρονη παρέμβαση, και με μοναδική παρουσία αυτή των δύο βοσκών και των κοπαδιών τους, θα μπορούσε να αποτελέσει ας μας επιτραπεί η έκφραση ατραξιόν… για ρομαντικούς νοσταλγούς του παρελθόντος και για τους λάτρεις αυθεντικών προορισμών. Φυσικά το περιβάλλον δεν επιδέχεται ουδεμίας παρέμβασης, με κίνδυνο να απωλέσει την ιστορική του ταυτότητα και την όποια αυθεντικότητα αποπνέει μέχρι σήμερα.
Τα οικοδομήματα, και αναφερόμαστε στους ανεμόμυλους, στους νερόμυλους και στα γεφύρια της περιοχής, η αναπαλαίωση αυτών των οικημάτων και η χρήση τους ως εναλλακτικοί επισκέψιμοι τόποι ενδεχομένως να τα κατέτασσαν στην κατηγορία των επισκέψιμων αξιοθέατων.

• Σχολή Καρσάνικου κεντήματος

Με πρωτοβουλία της Ζωής Βαλαωρίτη το 1912 ιδρύεται Σχολή σχολή κεντημάτων στην Καρυά. Ήταν η απαρχή της διάδοσης της καρσάνικης βελονιάς. Στις μέρες μας, προκειμένου αφενός να διατηρήσουμε την ξεχωριστή αυτή λαϊκή τέχνη και αφετέρου να την κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές, είναι επιτακτικό το αίτημα της επαναλειτουργίας της σχολής, υπό την αιγίδα ενός φορέα, ενδεχομένως και του Απόλλωνα, στην οποία θα διδάσκουν οι σημερινές κεντήστρες υπό την μορφή σεμιναρίων, τα οποία θα μπορούν να προσαρμόζονται ανά εποχή και ανάλογα την εκδήλωση ενδιαφέροντος. Η δραστηριότητα αυτή, με κατάλληλο σχεδιασμό, και με γνώμονα την διατήρηση της αυθεντικής μορφής της, μπορεί να αποτελέσει την απαρχή μιας νέας ενασχόλησης των γυναικών της περιοχής ενδεχομένως, υπό τη μορφή συνεταιρισμού ή σύμπραξης, με σκοπό την εφαρμογή της καρσάνικης βελονιάς σε είδη πέραν των καθιερωμένων, όπως κοσμήματα, ενδύματα, αξεσουάρ κα. Μια ματιά στα κεντημένα λινά πουκάμισα εποχής… θα πείσει και τον πλέον δύσπιστο για την αναγκαιότητα ενός τέτοιου τολμήματος.

• Οικοτουριστική αξιοποίηση της Ακόνης

Η συζήτηση ολοκληρώνεται με μια συνολική πρόταση παρέμβασης σε μια από τις πιο αυθεντικές κι ανόθευτες περιοχές του νομού, η οποία πέραν της ξεχωριστής φυσικής ομορφιάς, διαθέτει μια σειρά θέσεων και σημείων με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Πρόκειται για την καρδιά της ενδοχώρας, την ευρύτερη περιοχή της Ακόνης, η οποία φιλοξενεί ένα μοναδικό δίκτυο μονοπατιών, νερόμυλων και νεροτριβών, με το ενδιαφέρον να συγκεντρώνουν οι συνολικά 3 καταρράκτες της περιοχής.
Αν επιλυθεί το ιδιοκτησιακό θέμα, όπου προκύπτει, ο καθαρισμός, η σήμανση, των μονοπατιών της περιοχής, η συντήρηση των οικημάτων των νερόμυλων και των νεροτριβών και ο καθαρισμός των παρακείμενων των καταρρακτών θέσεων, αρκούν ώστε να δημιουργηθεί ένας επισκέψιμος παράδεισος στην καρδιά του νησιού. Μα ο παράδεισος υπάρχει μόνο που δεν είναι επισκέψιμος, σε ορισμένα σημεία ούτε καν προσπελάσιμος.

Στο σημείο αυτό η πρόταση ολοκληρώνεται. Φυσικά δεν είναι πλήρης. Είναι όμως ικανή να χαράξει τις απαιτούμενες κατευθυντήριες γραμμές για την αλλαγή που πεισματικά επιζητάμε.
Με απόλυτο σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, με δέος απέναντι στα όσα οι πρόγονοί μας δημιούργησαν, με κίνητρο την αγάπη για τον τόπο μας, με θέληση για συνεργασία με κάθε ενεργό και συνειδητοποιημένο συμπολίτη μας, μα πάνω από λα με διάθεση, διάθεση για ανάληψη πρωτοβουλιών, ώστε η ορεινή Λευκάδα στο σύνολό της να επανακτήσει το χαμένο έδαφος στη συνείδησή μας.
Όταν εργαστούμε όλοι προς αυτή την κατεύθυνση σίγουρα ο μελλοντικός κάτοικος αλλά και ο επισκέπτης της ορεινής Λευκάδας θα γνωρίσει την μοναδικότητα, την αυθεντικότητα μιας εμπειρίας που θα κουβαλά για πάντα μαζί του.

(Το παραπάνω κείμενο ήταν η τοποθέτηση της Αναστασία Στραγαλινού, (Γραμματέας του συλλόγου «Απόλλων Καρυάς»), στο διήμερο προβληματισμού και διαλόγου που πραγματοποιήθηκε από τον «Φηγό» στον Αλέξανδρο, στις 29 Ιουλίου με θέμα «Ο τόπος, εμείς και οι άλλοι»)