Η Πέμπτη των Ψυχών

Το Βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης, που πηγαίναμε για ύπνο, με το λάδι του ευχέλαιου νωπό ακόμα στο μέτωπο και στις παρειές, αδημονούσαμε για τα θαυμαστά πράγματα που μας περίμεναν την επόμενη.

Η Μεγάλη Πέμπτη ήταν η μέρα που περιμέναμε τις ψυχές των νεκρών μας. Αξημέρωτα ακόμα, σε κάθε σπίτι, το πρώτο πράγμα που έκαναν μόλις ξυπνούσαν, ήταν να βγάλουν έξω από την πόρτα ένα ποτήρι καθαρό νερό και ν’ ανάψουν ένα μελισσοκέρι άκαυτο.

Οδηγημένες από το φως του κεριού οι ψυχές έφταναν στο κατώφλι του σπιτιού κι έπιναν νερό να ξεδιψάσουν. Ευχαριστημένες από το καλωσόρισμα εισχωρούσαν απαλά, σαν αύρα, στο εσωτερικό του σπιτιού και δεν ήταν σπάνιο να κάνουν πιο αισθητή την παρουσία τους με την εμφάνιση μιας μικρής πεταλούδας, απ’ αυτές που τις ονόμαζαν ψυχές. Πετάριζε απαλά προς το μέρος κάθε ζωντανού, πήγαινε προς το εικονοστάσι, έστεκε σε κάποιον τοίχο και χανόταν τόσο ξαφνικά, όσο είχε εμφανιστεί.

Καθόμουνα σ’ ένα σκαμνάκι πίσω από τη μισάνοιχτη πόρτα. Έξω ήταν ακόμα θαμπά από την πρωινή πάχνη. Μύριζε χαμομήλι και μολόχα και κατά διαστήματα ο πρωινός άνεμος κουβαλούσε αρώματα λεμονιάς.

Η υγρασία σχημάτιζε λεπτές αύλακες στο ασβεστωμένα κατώφλι κι η φλόγα του κεριού στον παλιό ξύλινο κεροστάτη καθρεφτιζόταν στην επιφάνεια του νερού μέσα στο ποτήρι. Η γιαγιά μου ετοίμασε το θυμιατό και το τοποθέτησε δίπλα στο ποτήρι με το νερά. Ξαφνικά η φλόγα του κεριού έγειρε προ το εσωτερικό του σπιτιού κι εκείνη με ήρεμη σιγουριά μας βεβαίωσε Πως: «Ορίστε, έρχονται…»

Οι καμπάνες της Βαγγελίστρας σήμαιναν ήδη τον όρθρο κι η ζωή στη γειτονιά έπαιρνε το ρυθμό της ιδιαίτερης αυτής μέρας: Θεία Λειτουργία και Κοινωνία, βάψιμο αυγών, παραδοσιακή λαχανόπιτα, επίσκεψη στο κοιμητήριο, μεγάλη βραδινή ακολουθία.

Μετά την πρωινή Λειτουργία και τη Μετάληψη ξεκινήσαμε για το κοιμητήριο. Βρισκόταν μέσα στον ελαιώνα, πίσω από ψηλό μαντρότοιχο, και τα κυπαρίσσια του χάνονταν στο γαλάζια του θόλου. Κρατούσαμε κεριά και λάδι, λιβάνι και καρβουνάκια και λευκούς πασχαλιάτικους κρίνους με βελούδινη επιφάνεια και κίτρινο ύπερο.

Επικρατούσε ατμόσφαιρα γιορτής στους Οίκους των νεκρών. Ανθισμένα στεφάνια, καντήλια αναμμένα, κεριά καρφωμένα στο χώμα, θυμιατά ν’ αχνίζουν κι οι ιερείς να τρέχουν προς κάθε κατεύθυνση για τα τρισάγια. Μύριζε λιβάνι και πασχαλιές κι ο ήλιος έλουζε τις μαρμάρινες πλάκες και τα πρόσωπα των αγγέλων που φρουρούσαν τα μνήματα. Πεταλούδες φτερούγιζαν και τα χελιδόνια, με τις ασταμάτητες πτήσεις τους και τα τιτιβίσματά τους, ενίσχυαν την εικόνα της γιορτής. Τα χαμομήλια και το τριφύλλι, πατημένα από τόσους επισκέπτες, μύρωναν το χλιαρό αγέρι και σκορπίζανε παντού το μήνυμα της πιο μεγάλης προσδοκίας:
«Προσδοκώ Ανάσταση νεκρών…»

Απόσπασμα από το βιβλίο της Κωνσταντίνας Βρεττού – Γεωργακάκη «Σόρα Κάτε», εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 2007. ISBN 978 – 960-303-158-1