Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Ιράς Λευκάδας

Γράφει ο Αχιλλέας Νούτσος,
(τ. Σχολικός Σύμβουλος Α/θμιας Εκπ/σης)

Δεν είναι μόνον οι καταγάλανες παραλίες που ομορφαίνουν το σμαραγδένιο νησί της Λευκάδας και του προσδίδουν ίσως μια μοναδικότητα στην επισκεψιμότητά του. Ούτε μόνο τα ιστορικά μνημεία, μηδέ και τα πολιτισμικά δρώμενα που στα πλαίσια του θεσμού «Λόγου και Τέχνης» δίνουν τα καλοκαίρια μιαν ιδιαίτερη αίγλη, τόσο στους ντόπιους κατοίκους, όσο και στους ξένους επισκέπτες, τους τουρίστες της. Είναι και αυτά. Αλλά η Λευκάδα προσφέρεται άνετα και για το λεγόμενο θρησκευτικό τουρισμό, με τα γνωστά ή και άγνωστα σε πολλούς προσκυνήματά της, δηλαδή τους παλαιούς ναούς της πόλης και τα γραφικά μοναστήρια της. Κυρίαρχη θέση στον τομέα αυτό, η Ιερά Μονή της Φανερωμένης – πασίγνωστη στο πανελλήνιο και ακόμη παραπέρα – ένα ευλογημένο και σεβαστό προσκύνημα για όλους μας.

Ένας άλλος θρησκευτικός προορισμός είναι και η άγνωστη στον πολύ κόσμο Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Ιράς. Είναι και αυτό το μοναστήρι ένα από τα προσκυνήματα για το χριστιανό που προσπαθεί … που αγωνίζεται … που ψάχνει να βρει τη γαλήνη κοντά στον Ιησού Χριστό… Να Τον συναντήσει… Να Τον αγαπήσει περισσότερο… Να πέσει στα πόδια Του… Να κρούσει την Θύρα Του… Να Του ζητήσει… Να πάρει ζωή…

Κι επειδή πολλοί δε γνωρίζουν το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου της Ιράς, γράφω αυτό το κείμενο, με την αίσθηση ότι κάνω ένα καλό διακόνημα … και με την ελπίδα ότι προσφέρω κάτι θετικό σ’ αυτό και στο χριστεπώνυμο κοινό του τόπου και όχι μόνο.

Μοναστήρι ιστορικό. Χτίστηκε το 1037 από σταυροφόρους που εκόμιζαν από τα Μύρα της Λυκίας το ιερό λείψανο του Αγίου Νικολάου για να το τοποθετήσουν σε ομώνυμο ναό της Βενετίας. Μια θαλασσοταραχή στο ακρωτήριο Λευκάτας τους έκανε ναυαγούς. Απέδωσαν τη σωτηρία τους στο ιερό λείψανο και ανεβαίνοντας δύο περίπου χιλιόμετρα πιο πάνω βρήκαν το ειδυλλιακό αυτό μέρος της Ιράς, κατάλληλο για να χτίσουν τον ιερό ναό του Αγίου, που με την πάροδο του χρόνου – αφού εκείνοι έφυγαν παίρνοντας μαζί τους και το ιερό λείψανο – οι κατά καιρούς μοναχοί ή μοναχές ίδρυσαν το μοναστήρι μας. Είναι χτισμένο σ ένα εκπάγλου ωραιότητας τοπίο, με θέα την απεραντοσύνη του Ιονίου. Γύρω του ελαιώνες και αμπελώνες και μια πυκνή βλάστηση από θυμάρι, ρείκι και σκίνο… Μια επιβλητική εικόνα, όπου ο ιερός χώρος (ναός και ερείπια) συνδέονται αρμονικά με τη φύση. Εκεί όλα ευλογούνται, όλα χαριτώνονται… και οι πιστοί κοινωνούν και επικοινωνούν. Σ’ αυτό τον ιερό ναό ιερουργεί συνήθως ο συνταξιούχος πια πατήρ Ερωτόκριτος, μια λευιτική μορφή σεβάσμιου ιερέα που στην τέλεση της θείας λειτουργίας καθηλώνει και διδάσκει… εκεί, μαζί με της μοναχές που ψάλλουν στο αναλόγιο, επιτελείται μια κατανυκτική θεία λειτουργία, μια ιερή μυσταγωγία.

Έτσι ο πιστός με τα μάτια της ψυχής του βλέπει την παρουσία του Θεού διάχυτη γύρω του «φως ιλαρόν» και αισθάνεται δικαιωμένος για το κάπως μακρινό, αλλά ωραίο ταξίδι του. Στιγμές αυτογνωσίας, περισυλλογής και χρέους αυτές, που σε υψώνουν πνευματικά και αγγίζεις το πραγματικό νόημα της επίγειας ζωής.

Εκεί, μέσα στο ναό, σ’ ένα μικρό σχετικά χώρο, όλοι νιώθουμε την έννοια του ενιαίου σώματος της εκκλησίας του Χριστού… Εκεί, με την κοινή προσευχή, τους ύμνους, τη θεία κοινωνία… βιώνουμε την καταλαγή του θνητού και τη μέθεξή μας στη χαρμονή των αγγέλων… Μια κορυφαία ομολογία της πίστης μας, μια ευφρόσυνη έκφραση ευχαριστιών προς το Θεό πατέρα και Σωτήρα Χριστό. Ναι, είναι οι στιγμές που ψάλλονται οι ύμνοι από τη γερόντισσα και τις μοναχές και ο σεβάσμιος ιερέας εκφωνεί τις παρακλήσεις, τις ευχές, τα δοξαστικά και τις ευχαριστίες στον Ύψιστο. Εκεί, οι εικόνες του Κυρίου μας και της Παναγίας μας και του Αγίου Νικολάου και των άλλων αγίων –παλαιές και καλά διατηρημένες – μας φαίνονται να έχουν δικό τους φως να είναι ζωντανές. Τα άγια πρόσωπα μας κοιτούν… Μας μιλούν… Και μας στέλνουν μηνύματα αγάπης και συγνώμης και χαράς… και ελπίδας… και ειρήνης… Εκεί είναι που «του Θεού το μεγαλείο το αισθανόμαστε τρανό» σε μια ευλαβική ατμόσφαιρα που μας περιβάλλει όλους. Μια περιρρέουσα ευλογία που διαχέεται παντού και που συνεχίζει να διαπερνά το είναι μας και έξω από το ναό… Να διώχνει τις έγνοιες σε ό,τι αφορά τις βιοτικές μας μέριμνες, να μας κάνει να νοιώθουμε αλλιώς. Εκεί, κάθε εκκλησιαζόμενος αφήνει τα προβλήματά του στα χέρια του Θεού.

Πολύτιμος συμπαραστάτης και αρωγός – οφείλω να το ομολογήσω, αν και γνωρίζω ότι θα προσκρούσω στην εγνωσμένη σε όλους ταπεινοφροσύνη της – η γερόντισσα Αντωνία όπου πάντα – το τονίζει και η ίδια αυτό – με τη Χάρη του Θεού, σοφά και μετρημένα εκφράζει τις απόψεις της γύρω από τις όποιες θρησκευτικές αναζητήσεις και πνευματικές ανησυχίες του καθενός και πάντα παραπέμπει στο Λόγο του Θεού, σε χωρία της Αγίας Γραφής ή σε παραινέσεις των πατέρων της εκκλησίας μας ή σε παραδείγματα ζωής και λόγων από τους βίους των Αγίων μαρτύρων της ορθοδοξίας μας. Είναι μια ζωογόνος πνοή του μοναστηριού, με την αυθόρμητη καλοσύνη της, μοιρασμένη σε όλους… Κοντά της και οι δύο μοναχές, η αδελφή Γερασίμη και η αδελφή Ευπραξία. Και οι τρεις με τα διακονήματά τους και με την προσπάθεια που κάνουν να δημιουργήσουν την αρμόζουσα υποδομή στο μοναστήρι, μας συγκινούν πραγματικά. Φροντίζουν να διαθέσουν χρόνο για εργασίες ευπρεπισμού του χώρου κ.ά. με μεγάλο ζήλο και πολύ μεράκι. Ίσως είναι ένας λόγος και αυτός που μας κάνει να συντρέχουμε, όποτε είναι εφικτό, το μοναστήρι. Αγώνας κι αυτός. Τι άλλο; Έτσι, πότε λίγοι, πότε πολλοί είμαστε εκεί για τον «αγώνα τον καλόν».

Εκεί γνωριζόμαστε, βρισκόμαστε παλιοί και νέοι φίλοι. Κι είμαστε φιλακόλουθοι από διάφορα μέρη. Ομογενείς από την Αυστραλία ή διάφορες ευρωπαϊκές χώρες… Συντοπίτες από την Αθήνα, την Πάτρα, το Αγρίνιο, τα Γιάννενα, την πόλη της Λευκάδας, το Βλυχό, τη Βασιλική, τον Άγιο Πέτρο, το Κομηλιό, το Δράγανο, το Αθάνι κ.ά…

Έτσι θαρρώ πως ο καθένας με τον τρόπο του – και το σημαντικότερο με την παρουσία του- προσφέρουμε ό,τι καλό στο αγωνιζόμενο μοναστήρι μας… Για την ευλογία και το καλό όλων μας.

Υγιαίνετε και μακροημερεύτετε και ευλογείτε, Σεβασμιότατε ποιμενάρχη μας που με την εκ Θεού Σοφία και την κατά κοινή ομολογία πληρότητα της καλοσύνης σας –ως εμπνευστής της επανίδρυσης της Ιεράς Μονής Αγίου Νικολάου Ιράς – και στηρίζετε τη βιωσιμότητα του μοναστηριού και μεριμνάτε για αυτό. Ευχαριστούμε τη σεπτή σας σεβασμιότητα και πρωτ’ απ’ όλα ευχαριστούμε τον Πανάγαθο που σας αξιώνει να επανιδρύετε τα μοναστήρια μας και σας δυναμώνει στο ποιμαντορικό σας έργο.

Υγιαίνετε κι εσείς πάτερ Ερωτόκριτε και πάτερ Κωνσταντίνε (που επιτελείτε τα ιερατικά σας καθήκοντα και αναπληρώνετε επάξια τον προκάτοχό σας όταν εκείνος απουσιάζει).
Υγιαίνετε κι εσείς οι μοναχές για το θεάρεστο έργο σας.
Υγιαίνετε και όλοι οι πιστοί, ευλαβείς προσκυνητές του μοναστηριού του Αγίου Νικολάου Ιράς. Όλοι μας το ευλαβούμαστε. Όλοι μας προσπαθούμε… και όλοι μας, είτε προσευχόμαστε στην εκκλησία της ενορίας μας, είτε στο μοναστήρι της Φανερωμένης, είτε αλλού… ας έχουμε στην παράκλησή μας και το θέμα της αποπεράτωσης του μοναστηριού μας…

Ας μου επιτραπεί να ξανατονίσω ότι έγραψα το κείμενο αυτό με την αίσθηση ότι αυτή η ενεργή έκφραση είναι μια ευγενής προσπάθεια – προσπάθεια ευγνωμοσύνης και χρέους – να κάνω γνωστή στο ευρύ φιλακόλουθο κοινό την Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Ιράς Λευκάδας. Δεν ξέρω αν και κατά πόσο το επέτυχα. Αυτό το αφήνω στα χέρια του Θεού και στην κρίση των αναγνωστών…