Τα Καινούργια στοιχεία για την Ιστορία της Φιλαρμονικής

Αναδιφώντας χρόνια τώρα σ’ εφημερίδες, βιβλία ιστορίας, περιοδικά, αλλά και κάθε είδος έντυπο που πίστευα ότι θα βρω κάποιο στοιχείο για την πολιτική κοινωνική και οικονομική ζωή του τόπου, για να διαμορφώσω μια συνολική εικόνα για τους υποψήφιους και τους εκλεγέντες βουλευτές, δημάρχους και γερουσιαστή, τα δημόσια έργα, τους φόρους, τις παραγωγές κ.α. κατέγραψα κάποια στοιχεία που βρήκα κατά την αναδίφηση και για την Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδος.

Στο πολύ σπουδαίο και βραβευμένο έργο του Αντωνίου Π. Φίλιππα που εκδόθηκε το 1985 από την εταιρεία Λευκαδικών Μελετών με τίτλο «Η Φιλαρμονική Λευκάδος -ιστορική πορεία 135 χρόνων- τόμος Α και Β», έργο που έγινε δίχως τα εργαλεία και τις συνθήκες που σήμερα είναι στη διάθεση του κάθε ερευνητή, δηλαδή ηλεκτρονικοί υπολογιστές, διαδίκτυο, ψηφιακό υλικό, εφημερίδες, έντυπα, βιβλία κ.α.- τα ελάχιστα αυτά στοιχεία σταγόνες εν ωκεανώ όσων στοιχείων παραθέτει, δεν συμπεριλαμβάνονται.

Τα παρουσιάζω λοιπόν μέσα από το μικρό αυτό κείμενο και αν αξιολογηθούν πως κάτι αξίζουν ας χρησιμοποιηθούν από κάθε ενδιαφερόμενο.

Στο έργο « Η Φιλαρμονική Λευκάδος (ιστορική πορεία 135 χρόνων)» του Αντωνίου Π. Φίλιππα παρακολουθόντας τη διαδρομή του σωματείου στο χρόνο, για το έτος 1895 διαβάζουμε για τις διοικητικές αποφάσεις, τις προσπάθειες για εξεύρεση χρημάτων για αγορά οργάνων, για την δωρεά νέων στολών από τους μεγαλέμπορους αδελφούς Γολέμη, για την διοργάνωση λαχείου, για την αφιέρωση στον Δήμαρχο και πρόεδρο της Φιλαρμονικής Γεώργιο Μαχαιρά χειρόγραφων παρτιτούρων για μπάντα «Εμβατήριον Νίκης» από τον πρώην αρχιμουσικό της Φιλαρμονικής Πέργκολα κλπ.(σελ. 158-172 τ. Α΄)

Έχουμε λοιπόν τα καινούργια στοιχεία μέσα από μια επιστολή, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ των Αθηνών στο φύλλο αρ. 4835 Παρασκευή 28 Ιουλίου 1895 σελ. 3 στήλη δ’

ΕΚΔΡΟΜΗ

Της Φιλαρμονικής Εταιρείας Λευκάδος

«Την παρελθούσαν εβδομάδα τη πρωτοβουλία της Επιτροπής της διοικούσης την ημετέραν Φιλαρμονικήν εταιρείαν διενηργήθη εκδρομή, διαρκέσασα 24 ώρας, εις τον Αμβρακικόν κόλπον, ην παρηκολούθησαν ο δήμαρχος κ. Γεώργιος Μαχαιράς, η επιτροπή της εταιρείας, πλείστοι των εταίρων αυτής και το μουσικόν σώμα εν στολή.
Τα μεταφέροντα τους εκδρομείς δύο ατμόπλοια η «Εύβοια» της εταιρείας Τζων Μακ Δούαλλ και Βάρβουρ, και η «Ελλάς» του Γουδή είχον καταλλήλως στολισθήδια σημαιών κτλ αναχωρήσαντα δε την αυτήν στιγμήν εντεύθεν έπλευσαν παραλλήλως καθ΄ όλον το διάστημα του ταξιδίου, τας αυτάς και συγχρόνους τελέσαντα προσεγγίσεις εις Πρέβεζαν, Βόνιτσαν, Καρβασαράν κτλ., και συγχρόνως επέστρεψαν ενταύθα. Το μουσικόν σώμα μετά του δημάρχου και της επιτροπής ευρίσκετο επίτης «Ευβοίας» πλείστων δ’έτυχον πάντες ευγενών και φιλοφρόνων περιποιήσεων εκ μέρους του τε πλοιάρχου κ. Φραγκίσκου Μπία και του υποπλοιάρχου κ. Μιχαήλ Γκίκα, εφ’ ω ο τε δήμαρχος και η επιτροπή εξέφρασον και εγγράφως εις τον ενταύθα κυρ. Πράκτορα της εταιρείας Τζων Μακ Δούαλλ και Βάρβουρ , τας επί τούτω ευχαριστίας των, ποιήσαντες μάλιστα ειδικήν και εύφημον μνείαν δια την χορηγηθείσαν υπό του τροφοδότου εκλεκτήν και άφθονον τροφήν.
Επί του πρυμναίου καταστρώματος είχε στηθη ο κύκλος της Φιλαρμονικής, ήτις καθ’ όλον σχεδόν το διάστημα του πλου εξετέλεσε λαμπρά τεμάχια.Εν Καρβασαρά δε όπου τα ατμόπλοια παρέμειναν μέχρι του μεσονυκτίου, η μουσική επαιάνησεν από της 8-10 μμ. Άπαντες δε οι μουσικοί τε και εκδρομείς έτυχον πλείστων περιποιήσεων εκ μέρους των κατοίκων Καρβασαρά, επιδειξάντων και εν τη περιστάσει ταύτη εγκάρδιον φιλοξενίαν ήτις τους διακρίνει.»

Γράφοντας «την παρελθούσα εβδομάδα» ο άγνωστος λευκαδίτης αποστολέας της επιστολής την 20η Ιουλίου αναφέροντας τα πλοία «Ευβοια» των Τζων Μακ Δούαλλ και Βάρβουρ και «Ελλάς» του Γουδή, μας επιτρέπει ερευνώντας τα δρομολόγια της περιόδου του 1895 να προσδιορίσουμε με ακρίβεια πότε έγινε η εκδρομή.
Κοινά δρομολόγια με αφετηρία το λιμάνι του Πειραιά η Ελληνική Ατμοπλοΐα του Π. Γουδή και η Ελληνική Ατμοπλοΐα των Τζων Μακ Δούαλλ και Βάρβουρ και ώρα 8μμ έχουν τον Ιούλιο του 1895 κάθε Τετάρτη ως εξής:
Ελληνική Ατμοπλοΐα Π.Γουδή: Τετάρτη και ώρα 8μμ εις Λουτράκιον, Αντίκυραν, Ιτέαν, Γαλαξείδιον, Βιτρινίτσαν, Αίγιον, Πάτρα, Ιθάκη, Λευκάδα, Πρέβεζα, Σαλαώραν, Βόνιτσα, Κόπραινα, Καρβασαράν.
Ελληνική Ατμοπλοΐα Τζων Μακ Δούαλλ και Βάρβουρ: Τετάρτη και ώρα 8μμ (δια του Ισθμού) δια Λουτράκιον,Ιτέαν, Γαλαξείδιον, Αίγιον, Πάτρα, Ιθάκη, Λευκάδα, Πρέβεζαν, Σαλαώραν, Βόνιτσαν, Κόπραινα και Καρβασαράν.(1)
Από την Πάτρα για Λευκάδα το ατμόπλοιο «Ελλάς» του Γουδή έφευγε 10μμ ή 9μμ (2)
Έγινε η εκδρομή λοιπόν Παρασκευή 21 Ιουλίου 1895.

Άλλα στοιχεία για το 1895 για την Φιλαρμονική Λευκάδος έχουμε μέσα από ανταπόκριση κείμενο συνεργάτη της εφημερίδας ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ (Κυριακή 7 Δεκ. 1895 αρ .φύλλου 4977 σελ. 6η στήλες γ και δ) όπου γράφει τα ακόλουθα:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ
(Ανταποκριτού μας)

«Η φιλαρμονική μας κάμνει άλματα προόδου. Ο θίασος αύτης αποτελούμενος υπό 35 μουσικών έχει την τύχην να διευθύνηται υπό ικανού μουσικοδιδασκάλου, του κ. Αντωνίου Μπιφέρνου, του θαυμαστού καθ’ όλην την Ιταλίαν πλαγιαυλιστού, όστις είχε την τιμήν να λάβη άλλοτε ως δώρον παρά της Α.Μ. της βασιλίσσης της Ιταλίας βαρυσήμαντον αργυρούν πλαγίαυλον, και όστις είνε επίσης γνωστός ως συνθέτης του «Πολυτίμου Ονείρου» και της συμφωνίας «η Βασιλική Θήρα» ην αφιέρωσεν εις την Α.Μ. τον Σεπτόν ημών Άνακτα. Εκ των δύο τούτων μουσικών συνθέσεων την πρώτην εξετέλεσεν επανειλημμένως η Μουσική και έτυχε της γενικής επιδοκιμασίας.
Αλλά και υπό την έποψιν της στολής η φιλαρμονική μας διακρίνεται χάρις εις τον υπέρμετρον ζήλον και εις την έκτακτον δραστηριότητα της αξιοτίμου επιτροπής, διότι τη ενεργεία και τη πρωτοβουλία αυτής εκομίσθησαν εξ Ιταλίας ωραιόταται και πολυτελέσταται στολαί. Εάν δε, ως πιθανολογείται, προσκληθή και αύτη εις τους Ολυμπιακούς αγώνας, ελπίζεται, ότι θέλει διακριθή. Όλως όμως ιδιαιτέρας μνείας χρήζει η λαμπρά εσπερίς, ην υπόσχεται ημίν η αξιότιμος επιτροπή κατά τας προσεχείς εορτάς εν τω καταστήματι της εταιρείας, εν η εκτός του θιάσου θα λάβει μέρος και όμιλος ερασιτεχνών αποτελούμενος υπό εγχόρδων οργάνων και διευθυνόμενος υπό του αυτού κ. Α. Μπιφέρνου. Κατά την εσπέραν δε ταύτην θα εκκυβευθή και λαχείον διοργανωθέν τη φιλόφρονι φροντίδι και αξιεπαίνω επινοήσει της αξιοτίμου επιτροπής υπό τβν δεσποινίδων και των κυριών του τόπου, ούτινος τα κέρδη έσονται 100 αντικείμενα τέχνης ευγενώς προσφερθέντα υπό των αυτών δεσποινίδων και κυριών. Το λαχείον δε τούτο ετίμησαν η Α.Μ. η Βασίλισσα και η Α.Υ. ο Διάδοχος ευδοκήσαντες ν’ αποδεχθώσιν ανά 100 λαχνούς έκαστος.»

Το μέγα γεγονός

«Σήμερον την 15ην του τρέχοντος μηνός Ιουλίου του 1908, ημέραν της εβδομάδος Τρίτην εγένετο προκήρυξης [απευθυνόμενη προς τους υπηκόους] ότι μετά την μεσημβρίαν να σφαλίσωσι τα καταστήματα και να προσέλθωσιν εις το Διοικητήριον όπερ και εγένετο. Την δεκάτην μετά μεσημβρίαν η αγορά της πόλεως και όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας και γένους συνήχθησαν εις την πλατεία του Διοικητηρίου. Συνέρευσεν όλο το πλήθος εις το ανατολικόν μέρος, όπου η Φιλαρμονική Μουσική της Λευκάδας παιάνισε διάφορα τεμάχια. Προσήλθαν περί τους 150 έως 200 στρατιώται υπό τας οδηγίας των αξιωματικών….

… Κατόπιν ήρχισαν ζητωκραυγαί και πυροβολισμοί, όσον δεν δύναμαι να σας περιγράψω. Αι δύο μουσικαί επαιάνιζαν τον τουρκικό υμνον, μετά δε το πέρας επαιάνισαν τον Ελληνικόν ύμνον… Κατόπιν προηγούμενου του στρατού, ηγούμενων των δυο μουσικών εγένετο παρέλασις εφ’ όλης της πόλεως, παρακολουθούσα όλη η πόλις. Φθάνοντας δε εις το Ελληνικό προξενείο, αμέσως αι μουσικαί επαιάνισαν τον ελληνικό ύμνον και φρενιτιωδώς εκραύγαζαν υπέρ Ελλάδας, οι δε αξιωματικοί πηδούσαν και πατούσαν τα φέσια των. Διερχόμενοι τας οδούς της πόλεως κατέληξαν εις Βρυσούλα.[σ.σ.Πρέβεζα] Εκεί εκάθησαν τα πλήθη όλα και διασκέδασαν μέχρι μεσονυκτίου. Κατόπιν ήλθαν και παρέδωσαν την σημαίαν εις το Δημαρχείον.»*

*Τα στοιχεία για το έτος 1908 προέρχονται από το βιβλίο – ημερολόγιο 1893 – 1912 «Η οθωμανική Πρέβεζα» του Ιωάννη Μ. Ρέντζου, επιμέλεια Γιάννη Ρέντζου Πρέβεζα 2013. Σελιδες. 314- 376.

Με νεώτερη μικρή εργασία θα παρουσιάσω άγνωστα στοιχεία από τη συμμετοχή της Φιλαρμονικής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 και άλλες τοπικές εκδηλώσεις.

Δράγανο 28 Φεβρουαρίου 2017
Μάκης Μελάς