Καλή Παναγιά!

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

Μια Παναγιά
μιαν αγάπη μου έχω κλείσει
σ’ ερημοκλήσι αλαργινό…

Η Παναγιά είναι το επίκεντρο του Ελληνορθόδοξου Αυγούστου. Η Παναγιά που δέχεται τις ικεσίες των πιστών,  προκειμένου να μεσολαβήσει στο Γιό της, το Χριστό για τις μύριες όσες τραγωδίες του ανθρώπου. Η Παναγιά γίνεται μεσίτρια προκειμένου να αποθέσει τα αιτήματα των θνητών στον Θεό Γιό της μέσα απο τις δεήσεις που μιλούν για το ανθρώπινο δράμα.

Ναι οι παρακλήσεις αποτελούν την επίκληση της Παναγιάς για μεσολάβηση, για σωτηρία του σώματος και της ψυχής. Γιατί η μητέρα αποτελεί πυλώνα επιρροής, είναι η απώτατη μορφή εξάρτησης ακόμη και του Θεανθρώπου Ιησού.

Είναι πολύ σημαντική στιγμή της Ορθοδοξης τελετουργίας η περίοδος των παρακλήσεων, καθώς αναδεικνύει αυτή την ισότιμη σχέση του προσευχομένου με την Παναγιά. Η Παναγιά δεν είναι η απόμακρη Πλατυτέρα των Ουρανών, είναι το γήινο πρόσωπο που έδωσε σάρκα και οστά στον Χριστό. Είναι εκείνη που αποτέλεσε τη μήτρα της Γέννησης του Θεού και της αναβάπτισης του ανθρώπινου γένους.

Ναι, η εικόνα της Παναγιάς που κρατάει στα χέρια της το βρέφος άλλοτε βλοσυρή κι άλλοτε χαμογελώντας σ΄αυτό, είναι η οικειότερη έκφραση της Ορθόδοξης εικονογραφίας. Είναι η στιγμή που ο άνθρωπος εξισώνεται με το θείο μέσα απο τον φυσικό λόγο της μητρότητας. Είναι η ώρα που γονυπετής παρακαλάει τη μητέρα να δεηθεί στο υπέρτατο όν για την κάθε είδους διάσωσή του.

Οι παρακλήσεις είναι η εγγύτερη μορφή της Ορθόδοξης υμνωδίας προς την εξανθρώπιση του Θεού, προς το πλησίασμά του στο ανθρώπινο γένος, προς την εγγύτητά του με το αντικείμενο της σωτηρίας. Αυτές οι παρακλήσεις διαχωρίζουν την Ορθόδοξη λατρεία απο τα υπόλοιπα χριστιανικά δόγματα, καθώς αναδεικνύουν τη σχέση της μητρότητας σε ύπατο δίαυλο επικοινωνίας με το Θεό.

Διαβάζοντας προσεκτικά τις παρακάτω φράσεις των παρακλήσεων αντιλαμβάνεται κανείς το δέος προς την Παναγιά, την ανάγκη του ανθρώπου να την κάνει μεσίτρια προς τον Κύριο, Σωτήρα των σωμάτων και των ψυχών.

«Χαλεπαίς αρρωστίαις, και νοσεροίς πάθεσιν, * εξεταζομένω, Παρθένε, συ μοι βοήθησον, * των ιαμάτων γαρ, ανελλιπή σε γινώσκω,* θησαυρόν, Πανάμωμε, τον αδαπάνητον.

Διάσωσον, * από κινδύνων, τους δούλους σου, Θεοτόκε, * ότι πάντες μετά Θεόν, εις σε καταφεύγομεν, * ως άρρηκτον τείχος και προστασίαν.

Eπίβλεψον,* εν ευμενεία, πανύμνητε Θεοτόκε, επί την εμήν χαλεπήν τού σώματος κάκωσιν, και ίασαι της ψυχής μου το άλγος.»

Πόνοι ψυχής και σώματος κατατίθενται στην Παναγία που γίνεται οικεία για αυτό της αποδίδονται τόσοι και τόσοι ποιητικοί χαρακτηρισμοί απο το ανθρώπινο γένος, χαρακτηρισμοί που συνδέονται με τόπους και ιδιαιτερότητες τόπων.

Παναγία Φανερωμένη, Εκατονταπυλιανή, Γρηγορούσα, Παναγία του Σουμελά, Παναγία Αθηνιώτισσα, Παναγία Οδηγήτρια, Παναγίτσα, Παναγία των Ουρανών, Παναγία των Κάμπων…

Οπως πολύ γλαφυρά γράφει ο Σεβασμιώτατος Προικονήσου κ. Ιωσήφ:

«Την δέησίν μου δέξαι την πενιχράν, «Κυρά των Αμπελιών», Αίγαιο-πελαγίτισσα Παναγία, Γρηγορούσα Άθηνιώτισσα, Παραμυθία Αγιορείτικη, Φανερωμένη πολλάκις στις πέτρινες ώρες των παιδιών Σου, καί κλαυθμόν μη παρίδης καί δάκρυα, καί στεναγμόν, άλλ’άντιλαβοϋ μου ως αγαθή καί τάς αιτήσεις πλήρωσον. Αυτές, πού μέσα στην αυγουστιάτικη κάψα ή παναθλία καί ταπεινή μου ψυχή Σού υποβάλλει, Ζωοδόχε Πηγή, φλογιζόμενη μέσ’ στο καμίνι των συμφορών καί των θλίψεων. Γιατί, αληθινά, προς τίνα καταφύγω άλλην Αγνή; Πού προσδράμω, λοιπόν, καί σωθήσομαι; Που πορευθώ; Τέτοιες ώρες, στείρες καί δάκρυνες,πού,έκύκλωσαν αι του βίου με ζάλαι, ώσπερ μέλισσαι κηρίον, Παρθένε;Ποιά πόρτα, Πορτάίτισσα, θα με δεχτή, αν δεν μου άνοιξης Σύ την Έκατονταπυλιανή αγάπη Σου; Σέ ποιόν, Γοργοεπήκοε, τον πόνο μου θα πω, τον πόνο πού με βρήκε εξ αμέτρητων αναγκών καί θλίψεων καί εξ εχθρών δυσμενών καί συμφορών βίου, για να μου δώση, Ελεούσα μου, προθυμερά παντελή σωτηρίαν καί πλατυσμόν.»

Ευτύχησα σαν παιδί να παρευρίσκομαι κάθε απόβραδο στις παρακλήσεις που τελούνταν τις βραδυνές ώρες του Δεκαπενταύγουστου στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων Λευκάδας. Και να θαυμάζω τους παρακλητικούς λόγους προς την Παναγία , λόγους που ηχούσαν μελιστάλαχτοι απο την ψαλμωδία της πολυφωνικής χορωδίας του Πάνου Ορφανού και του σεπτού πατερούλη μου, εφημέριου του ναού.

Τώρα μακριά και μόνη αναπολώ μέρες Λευκάδας, παρότι οι παρακλήσεις τελούνται με κατάνυξη στους Ελληνορθόδοξους ναούς του Μόντρεαλ.