Λευκάδα: Ενα μαργαριτάρι στη σμαραγδένια θάλασσα

Ο χάρτης δείχνει ένα νησί που μοιάζει να θέλει να βουτήξει στο Ιόνιο με έναν μικρό δισταγμό κρατώντας από το χέρι την ηπειρωτική Ελλάδα. Σαν ένα μικρό παιδί που θέλει να πρωτοβουτήξει στη θάλασσα και κάπως έτσι να εξερευνήσει τις ανεξάντλητες δυνάμεις του.

Η Λευκάδα είναι ένα από τα νησιά της χώρας μας που η εξερεύνηση αποκτά μια συναρπαστική αίσθηση. Και αυτό γιατί είναι ένα νησί που τα έχει όλα: ατέλειωτες αμμώδεις παραλίες και βοτσαλωτές αγκαλιές, πυκνά δάση και καταρράκτες, λιμνοθάλασσες και βουνά, χωριά χαμένα στο πράσινο και μεγάλα κάστρα, απομονωμένους φάρους και παλιές εκκλησίες. Και είναι επίσης ένας τόπος με πολλά όμορφα μυστικά.

Νησί ορεινό με τα Σταυρωτά, τον Πύργο και το Μέγα Ορος να υψώνονται κοντά το ένα στο άλλο, χωρίζεται διακριτά σε τρία μέρη: στη δυτική ακτογραμμή με τις διάσημες παραλίες, στην ανατολική ακτογραμμή με τους γλυκούς όρμους και τη λευκαδίτικη «μικρονησία» και στο τραχύ εσωτερικό της με τα δύσβατα από την οργιώδη βλάστηση μονοπάτια.

Το πρώτο που συναντάει κανείς φτάνοντας από τις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας είναι το κάστρο της Αγίας Μαύρας, μεσαιωνικής πρωτεύουσας του νησιού, με τον παλιό φάρο να υποδέχεται τα εκατοντάδες κότερα που κάθε χρόνο περνάνε από τον στενό δίαυλο και την πλωτή γέφυρα που συνδέει το νησί με την Ελλάδα. Από εδώ ξεκινάει και μια μεγάλη σε μήκος αμμολωρίδα με τις παραλίες Αμμόγλωσσα, Γύρα, Αγιο Ιωάννη και Μύλους να σε πρωτοσυστήνουν στις υπέροχες αμμουδιές του νησιού. Η λεπτή λωρίδα γης αγκαλιάζει έναν αβαθή κόλπο δημιουργώντας μια μεγάλη λιμνοθάλασσα που αποτελεί σημαντικό υγρότοπο για πολλά είδη της ορνιθοπανίδας, αλλά και περιοχή που τα ψάρια του Ιονίου έρχονται για να γεννήσουν. Στα νότια της λιμνοθάλασσας, προστατευμένη από παντού, χτίστηκε η όμορφη πρωτεύουσα του νησιού.

Μια πόλη-στολίδι

Χτισμένη στη σημερινή της θέση το 1684 από τον Ενετό Μοροζίνι η πόλη της Λευκάδας διατηρεί μέχρι σήμερα το χαρακτηριστικό μέτρο των μεσαιωνικών οικισμών με τα χαμηλά σπίτια και τα στενά σοκάκια που απλώνονται ακτινωτά από τον κεντρικό εμπορικό δρόμο. Τα μικρά στενά σας οδηγούν στη κεντρική πλατεία της πόλης, όπου δεσπόζει το τριώροφο κτίριο της οικογενείας Σταματοπούλου, που σήμερα στεγάζει τη Νομαρχία Λευκάδας αλλά και ο όμορφος Αγιος Σπυρίδωνας. Αν προτιμήσετε να κατευθυνθείτε προς την παραλία θα βρεθείτε στο Μποσκέτο, το πάρκο που βρίσκεται λίγο πριν από τη μεγάλη μαρίνα και «φιλοξενεί» τις προτομές των μεγάλων λογοτεχνών που γεννήθηκαν στο νησί, όπως του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, του Αγγελου Σικελιανού και του Λευκάδιου Χερν. Στον μικρό λαβύρινθο της πόλης θα ανακαλύψεις πολλές, όμορφες εκκλησίες, όπως τον Αγιο Μηνά, τον Αγιο Νικόλαο, τα Εισόδια της Θεοτόκου, τον Παντοκράτορα, την Παναγία των Ξένων, τον Αγιο Δημήτριο, όλες μικρά στολίδια με σκαλιστά τέμπλα και ιδιαίτερη εκκλησιαστική ζωγραφική.

Στην πόλη αξίζει να επισκεφθείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο, τη Δημόσια Βιβλιοθήκη στην παλιά κατοικία της οικογένειας Ζουλίνου, το Λαογραφικό Μουσείο του Μουσικοφιλολογικού Ομίλου Ορφέα, το Ιστορικό Κέντρο του μεγάλου ποιητή Λευκάδιου Χερν και το Μουσείο Φωνογράφου με την έκθεση των παλαιών αντικειμένων.

Δαντελένια ακτογραμμή

Με αφετηρία την πόλη ξεκινήστε την πρώτη διαδρομή που κινείται στη γλυκιά ανατολική ακτογραμμή. Μικροί όρμοι με παραλίες, δίαυλοι ανάμεσα σε νησιά και από πάνω τους ήρεμοι καταπράσινοι λόφοι. Λίγο μετά την πόλη συναντάτε την εκκλησία της Παναγίας της Μεγαλοβρυσιώτισσας με το όμορφο καμπαναριό και ακολούθως φτάνετε στον οικισμό Καλλιγόνι που είναι χτισμένος κοντά στη θέση της αρχαίας πρωτεύουσας του νησιού Νήρικος. Ακολουθούν οι Καρυώτες απ’ όπου μια παράκαμψη σας βγάζει στις παλιές Αλυκές του Αλέξανδρου με το μαγευτικό τοπίο. Οι αλυκές βρίσκονται στο στενότερο σημείο μεταξύ Λευκάδας και Στερεάς και κοιτάνε το νησάκι Φόρτι με το κάστρο του, ενώ απέναντι, στον λόφο κοντά στην Πλάγια Αιτωλοακαρνανίας υψώνεται το κάστρο του Αγίου Γεωργίου.

Επιστρέφοντας στον κεντρικό δρόμο περνάτε δίπλα από το όμορφο λιμανάκι της Λυγιάς που αποτελεί το επίνειο του χωριού της Κατούνας και κινούμενοι στην ακτογραμμή συναντάτε στη σειρά την παραλία Τεμπέλη, τον οικισμό Παράδεισο, όπου βρίσκεται η Κοιλάδα του Ερωτα και τον Επίσκοπο πριν φτάσετε στη Νικιάνα. Οι μικρές παραλίες διαδέχονται η μία την άλλη μέχρι να φτάσετε στο κοσμοπολίτικο Νυδρί: Μαγεμένου, Κεραμιδάκι, Πασά.

Το πυκνοδομημένο Νυδρί αποτελεί το τουριστικό κέντρο του νησιού, καθώς εκτός από τα πολλά ξενοδοχεία και καταλύματα και τα δεκάδες κότερα και ιστιοπλοϊκά που απαγκιάζουν εδώ, ξεκινάνε από το λιμάνι τα καραβάκια που σας μεταφέρουν στο απέναντι Μεγανήσι. Το Νυδρί, παλιό γραφικό ψαροχώρι είναι χτισμένο στην είσοδο του μεγάλου απάνεμου όρμου του Βλυχού και κοιτάει προς τη «μικρονησία» της Λευκάδας, τα όμορφα «Πριγκιποννήσια». Πρωταγωνιστής ο διάσημος Σκορπιός του Ωνάση και ακολουθούν η Σπάρτη, παλιό καταφύγιο θηραμάτων, το μικρό Χελωνάκι, η Μαδουρή, όπου έζησε τα τελευταία χρόνια του ο Βαλαωρίτης και το Σκορπίδι, ιδιοκτησίας Λιβανού.

Καταρράκτες και παραλίες

Αξίζει να ακολουθήσετε τη διαδρομή που ξεκινάει από το Νυδρί και ανεβαίνει προς τα ηπειρωτικά, κοντά στη Ράχη, μέχρι να φτάσετε στην αρχή ενός μικρού κατάφυτου μονοπατιού που οδηγεί στους Καταρράκτες του Δημοσάρη, μια περιοχή με ερείπια από υδρόμυλους που άλεθαν το σιτάρι παλαιότερα.

Ο όρμος Βλυχού πίσω στην ακτογραμμή πήρε το όνομά του από το παραδοσιακό χωριό που βρίσκεται στις ακτές του και κοιτάει απέναντι προς τη χερσόνησο της Αγίας Κυριακής και το χωριό Γένι. Στην άκρη της χερσονήσου, ένα μικρό μονοπάτι σας οδηγεί στο εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής, χτισμένο στη θέση ενός αρχαίου ιερού των Νυμφών. Το τοπίο της περιοχής είναι ειδυλλιακό, καθώς τα πεύκα, οι ελιές και τα πουρνάρια φτάνουν μέχρι τη θάλασσα ρίχνοντας τις σκιές τους στα γαλαζοπράσινα νερά. Στην απέναντι πλευρά της χερσονήσου βρίσκεται ο όρμος Δεσίμι με μία από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού που κοιτάει προς το Μεγανήσι και το νησάκι Θηλιά. Από το Δεσίμι ξεκινάει ένας χωματόδρομος που αξίζει να ακολουθήσετε, καθώς κατά μήκος του απλώνονται μικρές παραλίες που δεν συγκεντρώνουν πολλούς τουρίστες. Ο δρόμος καταλήγει στον περίφημο Πόρο, ένα γραφικό και ιστορικό χωριό χτισμένο αμφιθεατρικά στις πλαγιές ενός λόφου και που κοντά του βρίσκονται τα ερείπια μιας αρχαίας αγρέπαυλης.

Ο δρόμος οδηγεί πάλι προς τη θάλασσα και τις παραλίες του Μικρού Γιαλού και της Ρούδας. Η διαδρομή στην ανατολική ακτογραμμή της Λευκάδας ολοκληρώνεται στα Σύβοτα, ένα ακόμα χωριουδάκι χτισμένο στη θάλασσα σε ένα σημείο όπου σύμφωνα με τον Γερμανό αρχαιολόγο Wilhelm Dorpfeld αποβιβάστηκε ο Οδυσσέας, επιστρέφοντας στην Ιθάκη.

Ατέλειωτες χρυσές αμμουδιές

Για πολλούς ταξιδιώτες η δυτική ακτογραμμή της Λευκάδας συγκεντρώνει τις ομορφότερες παραλίες της χώρας και δεν είναι τυχαίο ότι κάθε χρόνο κάποια από αυτές συμπεριλαμβάνεται στις κορυφαίες παραλίες του πλανήτη στα ταξιδιωτικά ρεπορτάζ των εντύπων του εξωτερικού. Εδώ τα ύψη πρωταγωνιστούν καθώς τα βουνά πέφτουν απότομα στο Ιόνιο καταλήγοντας σε λαμπρές αμμουδιές που όλες χαρακτηρίζονται από ένα υπέροχο ψιλό βοτσαλάκι.

Ξεκινώντας πάλι από τη πόλη της Λευκάδας περνάτε από το χωριό Τσουκαλάδες, χτισμένο σε ύψωμα και λίγο μετά φτάνετε στην πρώτη μεγάλη παραλία, τα Πευκούλια, με την ονομασία της να περιγράφει τη φυσική ομορφιά της, καθώς τα πεύκα φτάνουν μέχρι την ακροθαλασσιά.

Ακολουθεί ο περίφημος Αγιος Νικήτας, παλιός ψαράδικος οικισμός που παρότι έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός, με δυσκολία κρατάει τον παλιό του χαρακτήρα, λόγω της τουριστικής ανάπτυξης. Από το τέλος του οικισμού ξεκινάει ένα ανηφορικό μονοπάτι που οδηγεί σε μία από τις κορυφαίες παραλίες του νησιού, τον Μύλο. Η δύσκολη πρόσβαση σώζει τον Μύλο από τον έντονο συνωστισμό και έτσι εδώ μπορείτε να απολαύσετε τη θάλασσα με μεγαλύτερη άνεση. Ακολουθεί το Κάθισμα, που συγκεντρώνει και τον περισσότερο κόσμο, καθώς στην παραλία βρίσκονται ταβέρνες και καφετέριες. Παρ’ όλα αυτά μπορεί κανείς να περπατήσει πιο νότια κατά μήκος της αμμουδιάς και αφού καβατζάρει τα βράχια που βουτάνε στη θάλασσα να βρεθεί στην παραλία Γάιδαρος.

Το άγριο πρόσωπο του νησιού

Επόμενη στάση στο ορεινό χωριό Καλαμίτσι που στα πόδια του έχει τις πιο μικρές, αλλά εξίσου όμορφες παραλίες, Αβάλι, Καβαλικευτά και Μεγάλη Πέτρα, ενώ κοντά στο χωριό βρίσκεται και το όμορφο ξωκλήσι της Παναγίας των Κήπων. Η πορεία συνεχίζει προς τα νοτιοδυτικά αποκαλύπτοντας το πιο άγριο τμήμα του νησιού με τα γραφικά χωριουδάκια να κρέμονται από τις δασωμένες πλαγιές πάνω από τους απότομους γκρεμούς. Πρώτα συναντάτε τα Χορτάτα και στη συνέχεια το Κομηλιό, το Δράγανο και το Αθάνι, ενώ στη θάλασσα και σε μια απόσταση 8 χιλιομέτρων απλώνονται χρυσές παραλίες που μόνο με πλεούμενο μπορεί κανείς να προσεγγίσει, ενώ μέσα στη θάλασσα, περίπου 1,5 ναυτικό μίλι από τις ακτές, υψώνεται η βραχονησίδα Σέσουλα.

Κάτω από το Αθάνι βρίσκεται η παραλία Γιαλός, ενώ λίγο μετά το χωριό, στον δρόμο που οδηγεί προς το ακρωτήριο Λευκάτας, διάφορες διακλαδώσεις οδηγούν στην πιο όμορφη παραλία του νησιού, τους μαγικούς Εγκρεμνούς. Τριακόσια σκαλοπάτια σας οδηγούν από τον λόφο στη λευκή αμμουδιά όπου σας περιμένουν νερά σμαραγδένια και πεντακάθαρα.

Συνεχίζοντας νοτιότερα φτάνετε στην πιο φημισμένη παραλία του νησιού, το Πόρτο Κατσίκι, ενώ τελευταίος σταθμός είναι το εντυπωσιακό ακρωτήριο Λευκάτας, μια τοποθεσία ζωσμένη από μύθους. Εδώ τοποθετείται το ομηρικό πέρασμα «Λευκάς Πέτρη», που έδωσε το όνομά του στο νησί, εδώ υπήρχε ιερό του Απόλλωνα και από εδώ, όπως λέει ο θρύλος, έπεσε η Σαπφώ από τον καημό της για τον Φάωνα.

Μια καταπράσινη ενδοχώρα

Μπορεί οι ατέλειωτες και απαστράπτουσες παραλίες της Λευκάδας να σας μαγνητίσουν τόσο που δεν θα θέλετε να ξεκουνήσετε, εντούτοις όμως σε αυτό το νησί χρειάζεται να διατηρήσετε ένα πιο εξερευνητικό πνεύμα. Η λευκαδίτικη ενδοχώρα είναι απλά μαγευτική. Παντού οργιαστική βλάστηση, όμορφα περιβόλια, παλιά χωριά και σημεία με ναούς, μύλους, αλώνια, πηγάδια και άλλα πολλά. Παντού κάτι να ανακαλύψεις.

Ξεκινώντας πάλι από τη πόλη της Λευκάδας και περνώντας τον δρόμο που κινείται ηπειρωτικά σύντομα θα βρεθείτε στην ευρύτερη περιοχή των Σφακιωτών, του κεφαλοχωριού στα βόρεια. Εδώ η γη ήταν από πάντα εύφορη και συγκέντρωνε πολλούς κατοίκους του νησιού, ενώ σήμερα ένας δαίδαλος από δεκάδες περιπατητικές διαδρομές κάτω από τα δέντρα συνδέει τα χωριά και σας οδηγεί σε μοναδικά σημεία θέας.

Αρχή από το χωριό Λαζαράτα και τον Ναό του Προφήτη Ηλία, απ΄ όπου θα ρίξετε μια πανοραμική ματιά προς τα νότια και με οδηγό έναν χάρτη θα αναγνωρίσετε από ψηλά, τα περισσότερα χωριά. Πίσω στον κεντρικό δρόμο και λίγο μετά το παραδοσιακό χωριό Κάβαλος, ένας ανηφορικός δρόμος οδηγεί στο όμορφο ξωκλήσι του Παντοκράτορα που κοντά του υψώνεται ο παλιός ανεμόμυλος του Κοσπέτου.

Ο δρόμος οδηγεί στη συνέχεια προς το επιβλητικό Φαράγγι της Μέλισσας. Μικρές σπηλιές, κάθετα βράχια, παλιοί νερόμυλοι και γεφυράκια παρελαύνουν σε ένα σημείο που τρεις χείμαρροι συναντιούνται κάτω από τις πυκνές σκιές από τα πλατάνια, τις ιτιές, τις λεύκες και τα πεύκα.

Δροσιά στη μέση του καλοκαιριού

Μία άλλη υπέροχη διαδρομή που σας μεταφέρει στην ενδοχώρα του νησιού είναι αυτή που από τη Νικιανά οδηγεί προς τη Βαυκερή και την Εγκλουβή. Πρώτη στάση το ασκηταριό των Αγίων Πατέρων και αμέσως μετά στη σειρά τα χωριά Κολλυβάτα, Αλέξανδρος, Κοχλάτα και Πλατύστομα. Από εδώ φτάνετε γρήγορα στη Βαυκερή, απ’ όπου ένας δύσβατος χωματόδρομος που καλύτερα θα ήταν να τον περπατήσετε σας οδηγεί στη περίφημη Μονή των Αγίων Ασωμάτων που βρίσκεται μέσα σε ένα πυκνό δάσος βελανιδιών.

Ο κεντρικός δρόμος σας βγάζει στη συνέχεια σε ένα διάσελο όπου βρίσκεται η Εγκλουβή με την όμορφη πλατεία με τον μεγάλο πλάτανο. Ο δρόμος συνεχίζοντας περνάει δίπλα από το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Δονάτου με τα πολλά πηγάδια και γυρνάει πάλι προς τα βόρεια προς τον Αμμόκαμπο και τη Στρυφτούνα. Ολη αυτή η διαδρομή κινείται πάνω σε ψηλά διάσελα και λόφους προσφέροντας μοναδικά σημεία θέας προς ολόκληρη τη Λευκάδα. Σύντομα φτάνετε στην Καρυά, παλιό κεφαλοχώρι με ιδιαίτερα παραδοσιακά στοιχεία στα οποία πρωταγωνιστούν τα κεντητά και η διάσημη «καρσάνικη βελονιά» της Λευκάδας. Ακολουθούν οι Πηγαδησάνοι με όνομα που παραπέμπει στα πολλά πηγάδια και αμέσως μετά τα αμφιθεατρικά Εξάνθεια όπου πρωταγωνιστεί το όμορφο καμπαναριό της εκκλησίας.

Ο κεντρικός δρόμος του νησιού περνώντας από τον Αγιο Πέτρο σας βγάζει νότια στην Πόντη και τη Βασιλική με την παραλία που είναι μία από τις αγαπημένες των σέρφερ που επισκέπτονται το νησί. Από τη Βασιλική η διαδρομή βγαίνει προς την Κοντάραινα, όπου θα θαυμάσετε την επιβλητική εκκλησία της Παναγιάς, ενώ αξίζει να φτάσετε μέχρι τον όρμο Καστρί που βρίσκετε το πιο απομονωμένο Αμμούσι με τα ταβερνάκια του. Πάλι από τη Βασιλική αξίζει να πάρετε τον δρόμο προς τα ηπειρωτικά και τον Σύβρο, το κεφαλοχώρι με τους 24 μύλους, το σπήλαιο του Καρούχα και τις υπέροχες πηγές της Κερασιάς, ολοκληρώνοντας μια διαδρομή που έχει για κατάληξη της ένα από τα πιο δροσερά σημεία του νησιού.

Κείμενο: Δαυίδ Κουτσογιαννόπουλος
Φωτογραφίες: Ηρακλής Μήλας

Πηγή: www.ethnos.gr