Μια καλ’μέρα στο Λάμπρο

Γράφει ο Νίκος Βαγενάς

Ένα χειμωνιάτικο σούρουπο, κατέβαινε το παζάρι ο Ζαχαρής μοιράζοντας δεξιά κι’ αριστερά τις απαραίτητες «καλησπέρες». Λίγο πριν φθάσει στην πλατεία, συναντήθηκε με τον, αντιθέτως ερχόμενο, Λάμπρο Καράμπαλη. Λίγο πολύ, όλοι ξέραμε τον Λάμπρο, έναν από τους λίγους εναπομείναντες, μέχρι τότε, Λευκαδίτες, που τους εχαρακτήριζε η ευγένεια, υποβοηθουμένη μάλιστα και από το επιβλητικό παρουσιαστικό του. Πρώτος απηύθυνε την «καλησπέρα» ο Ζαχαρής.
– Καλ’σπέρα Λάμπρο!
– Καλησπέρα και την δέχομαι. Αλλά εκτός από «καλησπέρα», ο κόσμος λέει και καμμιά «καλημέρα»!

Με δυο λόγια, ο Λάμπρος εξέφρασε το φιλικό παράπονο, ότι εκεί που μένει, τον χειμώνα δεν «πατάει ψυχή» και για να ιδεί ένα φίλο, είναι αναγκασμένος να βγει στη Χώρα. Η αλήθεια είναι ότι ο Λάμπρος έμενε στην παραλία, απέναντι ακριβώς από την ανατολική γωνία του Μποσκέττο, όπου πράγματι τον χειμώνα, σπάνια περνούσε άνθρωπος από εκεί, εν συγκρίσει με το καλοκαίρι όπου η βαβούρα του πλήθους δίνει άλλο τόνο, ιδίως στις βραδινές ώρες.

Τέλος πάντων, ύστερα από κάνα-δυό κουβέντες «στο ποδάρι» ο καθένας συνέχισε την βόλτα του. Εκείνη την περίοδο, είχε πέσει φοβερή έλλειψη από πατάτες όχι μόνον στη Λευκάδα αλλά γενικότερα. Αρκετές ημέρες αργότερα (ύστερα από ’κείνη την συνάντηση) εθεάθη ο Ζαχαρής να ανηφορίζει το παζάρι κρατώντας σε κάθε χέρι μια σακκούλα πατάτες, φίσκα μέχρις επάνω. Το ενδιαφέρον είχε ανέβει κατακόρυφα και στην χιλιοειπωμένη ερώτηση: «Πού τ’ς βρήκες;» έδινε πάντα την ίδια στερεότυπη απάντηση:
– Ήρτ’ ένα φορτ’γό δίπλα στο Λάμπρο ντο Γκαράμπαλ’! Σταμάτ’σε ’κει γιατί τόνε κυνγ’άνε οι μανάβ’δες! Ρωτήστε το Λάμπρο να σας ’πει!(1)

Κόσμος άρχισε να συρρέει στην υποδειχθείσα θέση, μηδέ εξαιρουμένων και κάποιων μανάβηδων, πλην όμως φορτηγό με πατάτες πουθενά. Αναγκαστικά ένας-ένας ερωτούσε τον Λάμπρο, ο οποίος στην αρχή εδήλωνε άγνοια και κατόπιν δεν μπορούσε να καταλάβει τι συμβαίνει. Έτσι, λοιπόν, μη βλέποντας ο άλλος το φορτηγό, επήγαινε μέχρι την πόρτα του Λάμπρου:
– Καλ’μέρα Λάμπρο! Μωρέ ’δώ κοντά είν’ ένα φορτ’γό με πατάτες, μη ντου-είδες;

Ως το μεσημέρι δεν μπορεί κανείς να φανταστεί, τι κόσμος παρήλασε από το σπίτι του Λάμπρου και πόσες «καλημέρες» εισέπραξε. Το βραδάκι που συναντήθηκαν ξανά, κατά την καθιερωμένη εσπερινή βόλτα, ο Ζαχαρής ρώτησε:

– Δε μπ’στεύω νάχεις παράπονο για κόσμο π’ δε μπερνάει αμπο ’κεί να σ’ πει καλ’μέρα!
– Όχι, όχι, Ζαχαρή μου και σ’ ευχαριστώ πολύ, φτάνει όμως να μη το ματακάνεις!

(Την ιστορία αυτή είχα την τύχη να ακούσω από τον ίδιο τον Ζαχαρή, μέσα σε φιλικό του γραφείο, σε μία περίοδο που ήμουν εργαζόμενος εκεί).

Το σκίτσο έγινε ειδικά για το άρθρο από την κ. Ιωάννα Φέτση

(1) Εδώ η παραφθορά της γραφής συμβαδίζει με την ηχητική απόδοση της φράσεως. Έτσι όταν η πρώτη λέξη τελειώνει σε «ν» και η αμέσως επόμενη από «τ», τότε (ηχητικά) αυτή αρχίζει από «ντ», δηλαδή φεύγει το «ν» από το τέλος της πρώτης λέξεως και προσκολλάται μπροστά από το αρχικό «τ» της επομένης. Το αυτό συμβαίνει όταν μετά το «ν» αρχίζει η επομένη λέξι από «κ» και ηχητικά μετατρέπεται σε «γκ», ή το τελικό «ν» μετατρέπει ηχητικά το «π» της επομένης λέξεως σε «μπ».
Επίσης για τους αναγνώστες της στήλης που δεν είναι γνώστες της προφοράς, σημειώνεται ότι η «αποβολή» ενός φωνηέντου προ ενός συμφώνου (στο μέσον ή στο τέλος της λέξεως) γνωστοποιείται με απόστροφο αμέσως μετά το σύμφωνο το οποίο μάλιστα τονίζεται ηχητικά πιο έντονα.
Ο ιδιαίτερος ή παρατεταμένος τονισμός ενός συμφώνου μπορεί ακόμα να παρατηρηθεί και με την μη αποβολή του φωνήεντος. Έτσι, για παράδειγμα στο όνομα «Νικολής» αποκόπτεται το «ι» και τονίζεται πιο έντονα το «λ’» (Ν’κολής).