Να μην επαναληφθούν τα ίδια

Το 1994 έκανε 2 σχετικά μικρούς σεισμούς -για τα μετέπειτα δεδομένα του νησιού μας. Τα χωριά που χτύπησε τότε ο σεισμός ήταν το Καλαμίστι, ο Δρυμώνας, η Εξάνθεια. Οι κάτοικοι των υπόλοιπων περιοχών του νησιού δεν θυμούνται καν το σεισμό.

Τάχιστα τα χωριά κρίθηκαν σεισμόπληκτα και έτσι για πρώτη φορά στη σύγχρονη ζωή του νησιού γνωρίσαμε και βιώσαμε την κρατική αρωγή των σεισμοπλήκτων περιοχών. Κι όπως γίνεται πάντα στη χώρα μας, την καταστρατηγήσαμε μέχρι εκεί που δεν έφτανε άλλο.

Αν δεν με γελάει η μνήμη μου πρωταρχικά σεισμόπληκτα χαρακτηρίστηκαν τα τρία παραπάνω χωριά. Σύντομα όπως και με τη μεσολάβηση του βουλευτή που έπρεπε να ικανοποιήσει όσο το δυνατόν περισσοτέρους πελάτες, σεισμόπληκτα χαρακτηρίστηκαν και άλλα χωριά: Καρυά, Εγκλουβή, Σφακιώτες, Πλατύστομα, Βαυκερή, Πηγαδισάνοι. Ποιο χωριό εκείνη την εποχή δεν είχε εγκαταλειμμένα και για διάφορους λόγους εκτός σεισμού, μισοερειπωμένα σπίτια;

Το κράτος χορήγησε δάνεια στους σεισμοπαθείς για την επισκευή των σπιτιών που πλήγηκαν από τους σεισμούς. Τα δάνεια ήταν άτοκα για 15 χρόνια συν δυο χρόνια περίοδο χάριτος. Χορηγήθηκε επί πλέον δωρεάν κρατική αρωγή σε μετρητά, το 30% του δανείου, ανέξοδη εγγραφή υποθήκης και έγιναν δεκτοί ελλιπείς τίτλοι ιδιοκτησίας. Τα δάνεια δόθηκαν με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.

Κάπως έτσι ξεκίνησε η φάμπρικα των σεισμοπλήκτων στο μικρό νησί μας. Κάπως έτσι έγιναν τουριστικά δωμάτια και ξενώνες στα χωριά. Κάπως έτσι έφτιαξαν όλα τα εγκαταλειμμένα σπίτια τους όσοι από χρόνια είχαν φύγει και ζούσαν είτε σε άλλα μέρη της Ελλάδας είτε στο εξωτερικό.

Το έτος 2000 με αφορμή πάλι κάποιο σεισμό που ούτε αυτόν τον θυμόμαστε, σεισμόπληκτα χαρακτηρίστηκαν και άλλα χωριά, πλην των παραθαλασσίων χωριών του ανατολικού μέρους του νησιού.

Τα δάνεια των σεισμών πριν το 2003, τα χορήγησε κατ’ αποκλειστικότητα η Αγροτική τράπεζα. Αυτός είναι ο λόγος που γνωρίζω από πρώτο χέρι την κατάσταση την οποία ανέφερα ως φάμπρικα, παραπάνω. Η τράπεζα δεν είχε κανένα δικαίωμα ελέγχου της νομιμότητας των δανείων. Δεχόταν έτοιμους φακέλους τους οποίους και διεκπεραίωνε.

Από τα σχεδόν 2000 δάνεια που χορηγήθηκαν γι’ αυτούς τους σεισμούς μόνο το 20% αφορούσε πραγματικά πληγέντες. Όλα τα υπόλοιπα εντάχτηκαν σε ένα αλισβερίσι που ξεκίνησε με το: ελάτε και το κράτος μοιράζει χρήματα!

Ακόμα και στα πέρατα της οικουμένης όπου υπάρχει ομογένεια, στάλθηκαν επιστολές από επιτήδειους, καλώντας τους μετανάστες να έρθουν να φτιάξουν δωρεάν τα σπίτια τους. Καλύβια μισογκρεμισμένα από χρόνια, εντάχθηκαν στο κυρίως σπίτι και χαρακτηρίστικε σεισμόπληκτο, σπίτια ερειπωμένα από άλλους εκτός του σεισμού λόγους, ξαναέγιναν καινούργια. Κανενός αλλού είδους κριτήριο δεν εφαρμόστηκε, ώστε να υπάρξει τουλάχιστον μια στοιχειώδης δικαιοσύνη μέσα στο μπάχαλο. Μπορούσε κάποιος να ήταν μέγας και τρανός, να είχε άλλα 10 σπίτια, αλλά με τη βοήθεια του κράτους να χτίσει ακόμα ένα, στο παλιοκάλυβο του πατέρα του στο χωριό.

Όλα αυτά τα χρόνια μπήκαν πολλά χρήματα στο νησί. Τεχνικοί και τεχνίτες έμποροι, επαγγελματίες και ένα σωρό συναφή επαγγέλματα δούλεψαν με το παραπάνω. Και όλοι μαζί δουλέψαμε το κράτος! Εκείνα τα χρόνια είχα θυμάμαι κάνει ένα χοντρικό λογαριασμό. Αθροίζοντας τα ποσά όσων δεν δικαιούνταν και ευεργετήθηκαν, όσων, εκ των υστέρων δεν επέστρεφαν τις δόσεις των δανείων, συν το 30% της δωρεάς που δόθηκε, συν την ατέλεια στην εγγραφή της υποθήκης, συμπέρανα πως θα μπορούσε να είχε χτιστεί ένα καινούργιο κτίριο Νοσοκομείου με τα δεδομένα εκείνης εποχής!

Το χρήμα κινήθηκε, και κανένας δεν είπε λέξη. Όλοι μείναμε ευχαριστημένοι. Υπήρξε και υπάρχει μια ένοχη σιωπή για το γεγονός. Βλέπετε για την κατάντια της χώρας φταίνε πάντα οι άλλοι. Η φάμπρικα των σεισμοπλήκτων της Λευκάδας επιβάρυνε κατά ένα μικρό ποσό το γενικότερα δανεισμό της χώρας, αλλά ποιος τα υπολόγιζε εκείνη την εποχή; Πολλές τέτοιες, διαφόρων λογιών φάμπρικες, προστέθηκαν στην καταλήστευση του δημοσίου χρήματος. Ποιος ασχολήθηκε και ασχολείται σήμερα με το τι είναι δίκαιο ή όχι; Ποιος ακόμα δείχνει φροντίδα για το νοικοκύρεμα του κράτους. Το παν ήταν και είναι, το χρήμα -έστω και ψυχία του- να διαχέεται για να δημιουργεί πολλούς συνενόχους.

(Το 2003 με τον μεγάλο σεισμό, επειδή δεν υπήρχε πια κτίριο ερειπωμένο στο νησί που να μην έχει καλυφτεί από τις παραπάνω φάμπρικες, έγινε η πιο δίκαιη κατανομή των σεισμοπλήκτων δανείων. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι όσοι ήταν δικαιούχοι δανείων, ήταν και πληγέντες.)

Χωρίς ακόμα να έχουμε στοιχεία από τον τωρινό σεισμό είναι φανερό πως το νησί μας αυτή τη φορά πλήγηκε ανεπανόρθωτα, στην καρδιά του. Καλώς ή κακώς η στροφή του νησιού στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού, δεν άφησε περιθώριο να αναπτυχθεί οτιδήποτε άλλο. Όχι, δεν καταστράφηκαν οι παραλίες του, όπως ανοήτως – στα πλαίσια της δήθεν ενημέρωσης- διαδίδεται. Οι παραλίες μέχρι το καλοκαίρι με την επέμβαση της σοφής φύσης θα ξαναγίνουν. Αυτές που πλήγηκαν όμως, είναι οι υποδομές που οδηγούν στις παραλίες.

Δεν γνωρίζουμε προς ποια κατεύθυνση είναι αστραμμένη η προσοχή των αρμοδίων στις επαφές τους με το κεντρικό κράτος. Δεν ξέρουμε αν έχουν σχέδιο, αν γνωρίζουν την ακριβή κατάσταση. Ασφαλώς και πρωταρχικα πρέπει να βοηθηθούν και να ενισχυθούν οι πληγέντες από τον τωρινό σεισμό, αλλά ας μην ξανανοίξουμε άλλες φάμπρικες εις βάρος των πραγματικών προβλημάτων. Η προσοχή και οι φροντίδα όλων πρέπει να στρέφονται στην αποκατάσταση των υποδομών ώστε να λειτουργεί το νησί και στη δημιουργία ασφαλούς πρόσβασης στις παραλίες που επλήγησαν. Από αυτές ζει το νησί. Στον όνομα και στη φήμη αυτών των παραλιών έχουν επενδυθεί πολλά χρήματα.

Ας μη γίνει το ίδιο όπως με τους παλιότερους σεισμούς. Τα πράγματα άλλαξαν. Τα χρήματα λιγόστεψαν. Ας αφήσουν αυτή τη φορά οι αρμόδιοι κατά μέρος τους πελάτες – ψηφοφόρους και ας στραφούν στο γενικό καλό, που δεν είναι άλλο από την αποκατάσταση ασφαλών υποδομών για την προσέγγιση στις παραλίες μας.
Αλλά και η δική μας προσοχή ως πολίτες πρέπει προς τα εκεί να είναι στραμμένη και όχι σε ευκαιριακά ψηφοθηρικά μέτρα.