Πολιτιστικός Σύλλογος Σφακιωτών «ο Φωτεινός»: τέσσερα χρόνια προσφορά στον πολιτισμό

Του Μίμη Κούρτη

Με ρίζες που ανάγονται στο 1960, σύμφωνα με τον τοπικό τύπο της εποχής και προσωπικές μαρτυρίες, ο πολιτιστικός σύλλογος «Ο ΦΩΤΕΙΝΟΣ» Σφακιωτών συνεχίζει να υπηρετεί την παράδοση.

Μετά από περιοδικές παύσεις, λόγω των εκάστοτε συγκυριών, παίρνει και πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο στα πολιτιστικά δρώμενα του νησιού και όχι μόνο.Επίσημα ιδρύθηκε το 1983, για να περάσει το 1990 στο Πνευματικό κέντρο του ενιαίου δήμου Σφακιωτών. Όταν κατέρρευσε ο Καποδίστριας, ήταν κοινή η διαπίστωση, πως ο σύλλογος έπρεπε να μείνει ζωντανός, για να προσφέρει πολιτισμό στην περιοχή.

Από το 2011 που λειτούργησε το χορευτικό τμήμα, μέχρι το 2014, ο «ΦΩΤΕΙΝΟΣ » αναδεικνύεται πρωτοπόρος του πολιτισμού, όχι μόνο στους Σφακιώτες και τη Λευκάδα, αλλά σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Δεν περιορίζεται μόνο στο χορευτικό τμήμα, που αριθμεί περίπου 60 χορευτές προσχολικής, σχολικής ηλικίας και ενηλίκων. Έχει προβεί σε ενέργειες και εκδηλώσεις, που συνιστούν ένα σύλλογο ενεργό και αξιοθαύμαστο, και τις οποίες παραθέτω πιο κάτω, χρονολογικά.

2011

Το Γενάρη του 2011 ξεδιπλώνει τα φτερά του «ο ΦΩΤΕΙΝΟΣ» με την αγωνία στο κατακόρυφο, αλλά και με περισσή διάθεση να δράσει και να δημιουργήσει. Πρώτη δραστηριότητα κατασκευή Λευκαδίτικης κούκλας και τα σεμινάρια Λευκαδίτικης βελονιάς.

Ακολούθησαν οι προβολές ταινιών και η γιορτή της Τσικνοπέμπτης. Με ιδιαίτερη επιτυχία δίνεται η συναυλία του Τάκη Κωσταντακόπουλου με τραγούδια του Νέου Κύματος.

Στο ξωκλλήσι του Προφήτη Ηλία, γίνεται η πρώτη φωτογράφηση του χορευτικού τμήματος.

Αναβιώνει το έθιμο «Τ’ ΑΗ ΓΙΑΝΝΙΟΥ ΤΑ ΛΑΜΠΑΡΔΑ», κυκλικοί χοροί γύρω από τις αναμμένες φωτιές.

Και φτάνουμε στη γιορτή της παραδοσιακής λαδόπιτας, που συνδυάστηκε με την πρώτη έκθεση Λαϊκής Τέχνης και τοπικών παραδοσιακών προϊόντων.

Ύστερα ακολουθούν οι γιορτές κρασιού και η συμμετοχή στη γιορτή του πολιούχου Αγίου Σπυρίδωνα, στις 11 Αυγούστου.

Επιβλητική είναι η συμμετοχή στη λιτάνευση των λειψάνων του Αγίου Γεωργίου Καρσλίλη στην πόλη της Λευκάδας.Κορυφαία στιγμή η συμμετοχή στο φολκλορικό φεστιβάλ Λευκάδας. Με Λευκαδίτικους χορούς στην έναρξη, στην κεντρική παρουσία τραγούδια και χορούς της Καππαδοκίας και Κρητικούς χορούς στη λήξη, πέρασε με μεγάλη επιτυχία τις πρώτες εξετάσεις στη μεγάλη γιορτή της Λευκάδας.
Ακολουθεί ένα πέρασμα σε διάφορα χωριά της Λευκάδας.

Για να φτάσουμε στη γιορτή ροδιού στον Αη Νικόλα, ενώ μεγάλη επιτυχία σημείωσε η έκθεση εφημερίδων του 1940.

Με απαγγελίες και ανάγνωση επίκαιρων κειμένων τιμήθηκε το Νοέμβρη η επέτειος του Πολυτεχνείου.
Το Δεκέμβρη έγινε το μάζεμα της κ’τσούνας, που μαζί με τα κάλαντα μοιράστηκαν στους κατοίκους των Σφακιωτών.Και η χρονιά έκλεισε με το Χριστουγεννιάτικο χορό του συλλόγου. Ένας χρόνος, πολλές εκδηλώσεις!!!

2012

Με τη κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας ξεκίνησε η νέα χρονιά, ενώ προβλήθηκε για τους μικρούς φίλους η ταινία «ΞΥΠΟΛΥΤΟ ΤΑΓΜΑ».Μεγάλη στιγμή, η παράσταση «ΠΑΡΘΕΝ Η ΡΩΜΑΝΙΑ», ένα αφιέρωμα στη ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ των ΠΟΝΤΙΩΝ που αποτέλεσε μια από τις πιο σπουδαίες εκδηλώσεις του συλλόγου. Σημαντική η παρουσία της χορωδίας της Μητρόπολης και ανατριχιαστικό το βίντεο και οι αφηγήσεις από γράμματα μελλοθανάτων. Εισηγητές της βραδιάς ο πόντιος γυμναστής Περικλής Ματσκαλίδης και η Αρχοντιά Μιχαηλόγλου, ενώ ο παπά Βασίλης Κακλαμάνης ήταν συγκλονιστικός στην ανάγνωση κειμένων για τους κρυπτοχριστιανούς του Πόντου.

Φιλοξενία του συλλόγου «ΕΥΛΟΓΟΣ ΚΡΗΤΩΝ-Ο ΨΗΛΟΡΕΙΤΗΣ» και συμμετοχή στον ποδηλατικό γύρο σε συνδυοργάνωση με τους άλλους Δήμους και πεζοπορία στα Σταυρωτά.

Δημιουργία τράπεζας αίματος και εθελοντική αιμοδοσία, ενώ έγινε εκστρατεία καθαρισμού των χωριών.

Συμμετοχή στον ημιμαραθώνιο του νησιού και συνοδεία της εικόνας της πολιούχου Φανερωμένης την ημέρα της μνήμης της.

Του Αη Γιαννιού τα λάμπαρδα, γιορτή λαδόπιτας, δεύτερη έκθεση λαϊκής τέχνης και παραδοσιακών προϊόντων, γιορτή κρασιού και συμμετοχή στη λιτάνευση της εικόνας του πολιούχου Αγίου Σπυρίδωνα, στις 11 Αυγούστου.Και φτάνει η ώρα του φολκλορικού φεστιβάλ Λευκάδας. Έναρξη με Λευκαδίτικους χορούς. Στην κεντρική παρουσία, Ποντιακοί χοροί και τραγούδια. Εκεί έμελλε ο χορός ΣΕΡΡΑ, να γίνει διαβατήριο επιτυχίας για το σύλλογο. Στη λήξη, χοροί από τη Λέσβο.

Παρουσία σε Εξάνθεια, Κάβαλο, Κατούνα, Σούλι Πατρών και κεντρική παρουσία στα Λαζαράτα. Με κ’τσούνες, κάλαντα και Χριστουγεννιάτικο χορό κλείνει μια ακόμα πετυχημένη χρονιά!

2013

Και πάλι οι δραστηριότητες του συλλόγου ξεκινούν με την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας, για να ακολουθήσει το αποκριάτικο πάρτι την Τσικνοπέμπτη.
Ακολουθεί ένα μεγάλο και καταπληκτικό αφιέρωμα στο Αιγαίο με τίτλο «ΜΕΣ’ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΑ ΝΗΣΙΑ, ΑΓΓΕΛΟΙ ΦΤΕΡΟΥΓΙΖΟΥΝ».

Η κατασκευή και διάθεση πασχαλινών λαμπάδων, είναι η επόμενη ενέργεια του συλλόγου.

Αρχή του καλοκαιριού και το παιδικό χορευτικό τμήμα συμμετέχει στο παιδικό φεστιβάλ παραδοσιακών χορών της Καρυάς.

Και φτάνει η γιορτή της λαδόπιτας, η τρίτη έκθεση λαϊκής τέχνης και παραδοσιακών προϊόντων και γίνεται η υποδοχή των αποστολών των αδελφοποιημένων πόλεων. Η παρουσία του ”ΦΩΤΕΙΝΟΥ” στο Φολκλορικό Φεστιβάλ Λευκάδας 2013 είναι γεγονός. Με ένα δρώμενο, εμπνευσμένο από το ποίημα του Βαλαωρίτη Φωτεινός, κατέπληξε το κοινό, ενώ ακολούθησαν Λευκαδίτικοι χοροί. Στην κεντρική παρουσία οι χορευτές εντυπωσίασαν με τους Κρητικούς χορούς, ενώ στη λήξη παρουσίασαν χορούς και τραγούδια της Κάτω Ιταλίας.

Ακολούθησαν εμφανίσεις στη Νικιάνα και στον Κάβαλο και βέβαια στα Λαζαράτα η κεντρική χορευτική βραδιά.
Στη σχολική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου, συμμετείχε το παιδικό χορευτικό τμήμα. Η χρονιά έκλεισε με τον Χριστουγεννιάτικο χορό του συλλόγου.

2014

Όπως είναι φυσικό, με την κοπή της Πρωτοχρονιάτικης πίτας ξεκίνησε η νέα χρονιά, ενώ ακολούθησε η αποκριάτικη γιορτή την Τσικνοπέμπτη.Σημαντική εκδήλωση το αφιέρωμα στον Έρωτα μέσα από την παράδοση.

Φέτος ο σύλλογος δεν αρκέστηκε στην κατασκευή πασχαλινών λαμπάδων, αλλά δημιούργησε έκθεση, μέσω της οποίας τις διέθεσε.

Για μια ακόμα φορά ο σύλλογος προχωρά στην καθαριότητα των χωριών.

Υπέροχη στιγμή η συμμετοχή στο γιορτασμό της Πρωτομαγιάς στην Κόκκινη Εκκλησιά με το σύλλογο Πλατυστόμων. Το παιδικό χορευτικό τμήμα του συλλόγου ομόρφυνε με την παρουσία του το ήδη ανθισμένο φυσικό τοπίο.

Σειρά έχει το θεατρικό τμήμα του Φωτεινού. Η μαύρη κωμωδία των Ρέππα-Παπαθανασίου «ΜΠΑΜΠΑΔΕΣ ΜΕ ΡΟΥΜΙ», παρουσιάστηκε με ιδιαίτερη επιτυχία, σε σκηνοθεσία Ξενοφώντα Κτενά.

Ένα αφιέρωμα στα Ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας, με τίτλο «KALOS IRTΕTE», άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις στους θεατές.

Ο σύλλογος συνάντησε επισκέφτηκε αντιπροσωπεία, της αδελφοποιημένης με τη Λευκάδα, Γαλλικής πόλης LEUCATE. Ύστερα ακολούθησαν οι καθιερωμένες γιορτές, Τ’ Αη Γιαννιού τα λάμπαρδα και οι πιο πετυχημένες, ίσως, γιορτές κρασιού. Ο «ΦΩΤΕΙΝΟΣ» ταξιδεψε μέχρι την Χαλκιδική και πήρε μέρος στις πολιτιστικές εκδηλώσεις της περιοχής.

Το παιδικό χορευτικό τμήμα, πήρε ξανά μέρος στο φεστιβάλ παιδικών συγκροτημάτων της Καρυάς.

Η γιορτή της λαδόπιτας πραγματοποιήθηκε για τέταρτο χρόνο, όπως και η 4η έκθεση λαϊκής τέχνης και παραδοσιακών προϊόντων.

Στις 11 Αυγούστου πήρε μέρος στη λιτάνευση της εικόνας του πολιούχου Αγίου Σπυρίδωνα.
Στην έναρξη του Φολκλορικού Φεστιβάλ Λευκάδας, ο «ΦΩΤΕΙΝΟΣ» ,παρουσίασε, όπως πάντα, Λευκαδίτικους χορούς με το δρώμενο να ενθουσιάζει ξανά. Για την κεντρική παρουσία επέλεξε έναν από τους δυσκολότερους, αλλά ομορφότερους χορούς της Μακεδονίας (Ημαθία) το περίφημο «ΡΟΥΜΛΟΥΚΙ» με το εντυπωσιακό ΚΑΤΣΟΥΛΙ (γυναικείος κεφαλόδεσμος).Το κοινό, με το αλάνθαστο κριτήριο, αποθέωσε τους χορευτές. Στη λήξη παρουσίασε χορούς και τραγούδια της Ανατολικής Ρωμυλίας.

Η τελευταία, καθιερωμένη παράσταση, στα Λαζαρατα, είχε τον τίτλο: Ρ Ω Μ Ι Ο Τ Ο Π Ο Σ. Μια ιστορική μουσικοχορευτική αναδρομή από την Αρχαία Ελλάδα μέχρι την Ανατολική Ρωμυλία, με παράσταση ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ και καταπληκτικούς χορούς και τραγούδια.

Και οι εκδηλώσεις τελείωσαν με την προβολή βίντεο, που παρουσίαζε τις εκδηλώσεις του συλλόγου, στην τετραετία 2011-2014,με την βοήθεια του οποίου, γράφτηκε αυτό το κείμενο.Όλο αυτό το ποικίλο έργο, δεν είναι θαυμαστό; Αν αναλογιστεί κανείς τις συγκυρίες της εποχής, που τείνουν να θέσουν στο περιθώριο τον πολιτισμό στη χώρα μας, τότε καταλαβαίνετε το βάρος και την αξία του συλλόγου.

Και οφείλει την μεγάλη επιτυχία του στους προοδευτικούς κατοίκους της περιοχής, που στηρίζουν το σύλλογο με προσωπική προσφορά και ανιδιοτέλεια, αλλά και στον πρωτομάστορα, χοροδιδάσκαλο, ΓΕΡΑΣΙΜΟ ΛΟΓΟΘΕΤΗ. Με προσωπική αυταπάρνηση και σκληρή δουλειά, παρακάμπτει και αυτήν ακόμα την προσωπική του ζωή, για να φτάσει ο « ΦΩΤΕΙΝΟΣ», στον επιθυμητό στόχο, με το σωστό αποτέλεσμα.

Ο Φ Ω Τ Ε Ι Ν Ο Σ, ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΖΩΝΤΑΝΗ ΣΠΙΘΑ, ΠΟΥ ΜΕΡΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΡΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΛΟΓΑ ΚΑΙ ΛΑΜΠΑΔΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΠΑΞΙΑ ΚΑΠΟΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΑΙΕΙ ΤΗΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΠΡΑΞΙΑ ΤΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΩΝ, ΠΟΥ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΓΙΑ ΤΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ.

(Οι περισσότερες φωτογραφίες είναι από το αρχείο του συλλόγου.)