HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΤα καροτσίνια, οι χαμάλες, τα κάρα και ένα ταξί στην παλιά Λευκάδα!

Τα καροτσίνια, οι χαμάλες, τα κάρα και ένα ταξί στην παλιά Λευκάδα!

Συνηθίζουμε να αποκαλούμε κάρα και τα χειρήλατα κάρα αλλά και τα ιππήλατα που κυκλοφορούσαν στην παλιά Λευκάδα. Ο Νίκος Βαγενάς τα ξεχωρίζει σε τρεις κατηγορίες.

Το καροτσίνι

«Τρίτροχο, χειρήλατο, κάρο το οποίο χρησιμοποιούσαν οι μικροχάμαληδες της Χώρας. ….Η πιάτσα των καρροτσινιών βρισκόνταν στις δυο εισόδους της Χώρας, στο λιμάνι και στον Αϊ Μηνά. Η πρώτη εξυπηρετούσε τους επιβάτες των παποριών, του Γλάρου και της Λουτσίντας, είτε κατά την άφιξή τους είτε κατά την αναχώρησή τους, ενώ η δεύτερη κυρίως τους αναχωρούντες μέσω ΚΤΕΛ, το οποίο βρισκόνταν στο ισόγειο του σπιτιού του γιατρού Ξενοφώντα Γρήγορη, που τότε βρισκόταν στην εξοχή, χωρίς βεβαίως να εξαιρούνται και τ’ αγώγια μέσα στη Χώρα, όπως για παράδειγμα η μεταφορά επίπλων από τα ρεμεσιέρικα, τα επιπλάδικα δηλαδή, ή κάποιων…συσκευασμένων αγροτικών προϊόντων, όπως τενεκέδες με λάδι και ασκιά με κρασί για τις ταβέρνες. Μετέφεραν ακόμα μπαούλα και κομμούς σε τυχόν μικρομετακομίσεις. Το σχετικά μικρό τους μέγεθος ευνοούσε τους επιτόπιους ελιγμούς μέσα στα καντούνια της Χώρας, άσχετα αν οι σιδεροντυμένοι τροχοί τρέλλαιναν τον κόσμο καθώς κροτάλιζαν πάνω στα λιθόστρωτα!…»

Οι χαμάλες

Έτσι αποκαλούνταν τα ιππήλατα μακρόστενα κάρα, τα οποία χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά φορτίων μεγάλου όγκου. Η κύρια πιάτσα αυτών των τροχοφόρων ήταν το λιμάνι, ιδίως τις μέρες που αναμενόταν η άφιξη ενός εμπορικού πλοίου, από το οποίο θα ξεφορτώνονταν σακκιά με αλεύρια, ξυλεία, καλαμπόκι, σιδεροβάρελα, ξυλοβάρελα, που περιείχαν ούζο ή μπράντυ κ.ά. καθώς και, την τελευταία χρονική περίοδο, σακκιά με τσιμέντο.

Σπάνια οι χαμάλες εισέρχονταν στα καντούνια και μόνον σ’ εκείνα, των οποίων η είσοδος και η έξοδος ευνοούσαν το «στρίψιμο». Ένα από τα ελάχιστα καντούνια, που τηρούσαν αυτές τις προδιαγραφές, αν και κατά ένα τμήμα παραμένει στενό μέχρι σήμερα, είναι η σημερινή οδός Λευκάτα. Το καντούνι είχε και έχει άμεση επαφή με το παζάρι και παλιότερα -πολύ πριν ανοίξει η οδός 8ης Μεραρχίας-Ηρώων Πολυτεχνείου- είχε μια ευρύχωρη έξοδο στο μόλο της Άγια-Κάρας κοντά στο πορτόνι των Αλυκών. Ήταν πλακόστρωτο, αποτελώντας την εξαίρεση στα τότε υπάρχοντα λιθόστρωτα, και οι από γκρίζο γρανίτη πλάκες του είχαν βαθιές αυλακώσεις, εξ αιτίας της αδιάκοπης τριβής που προξενούσαν τα σιδεροστέφανα των καρόροδων.

Το κάρο

Πασίγνωστο κι αυτό το ιππήλατο μεταφορικό μέσον, αποτελούμενο από ξύλινη καρότσα και δυό παράπλευρους μεγάλους, ακτινωτούς, τροχούς, οι οποίοι είχαν διάμετρο περίπου 1 1/2 μέτρο.

Στις περασμένες εποχές ήταν γνωστό ως κάρο του Δήμου, με το οποίο γινόταν η αποκομιδή των σκουπιδιών.

Επρόκειτο, κυρίως, για το μεταφορικό μέσο, με το οποίο μεταφερόταν ασυσκεύαστο υλικό, δηλαδή σε χύμα κατάσταση, όπως ήταν το αμμοχάλικο, το αλάτι, οι πέτρες για κτίσιμο, χώμα και γενικά ό,τι δεν ήταν εφικτό να μεταφερθεί με τα άλλα κάρα. Η καρότσα ήταν κατασκευασμένη από σανίδες, περιβαλλόμενη στα πλαϊνά από ομοίως ξύλινα παραπέτα, ύψους γύρω στα 40-50 εκατοστά, πλην του οπισθίου, το οποίο ήταν κινητό, δηλαδή προσθαφαιρούμενο. Αυτό ήταν αναγκαίο, ώστε να είναι ευχερής η φόρτωση βαριών υλικών.

Ως επί το πλείστον, το είδος αυτό του κάρου, πλην της μεταφοράς των ασυσκεύαστων υλικών, ήταν κυρίως αγροτικής χρήσης και δη στις περιοχές του κάμπου της Χώρας, όπου ο ελαιώνας καλλιεργούταν εντατικά, και στις Αλυκές που τότε βρίσκονταν σε πλήρη λειτουργία. Έτσι, εκτός από τις ελιές προς τα λιτρουβειά, και το αλάτι προς το κρατικό Μονοπώλιο, με τα κάρα μεταφέρονταν προς τα μανάβικα διάφορα κηπευτικά και λαχανικά από τα περιβόλια. Σε παλιότερες εποχές μεταφερόταν επίσης ακόμα και το σιτάρι στους Μύλους της Γύρας, ενώ δεν έλειψαν και οι μεταφορές αργολίθων από την κοίτη του Βάρδα ή από το νταμάρι του Φρυνιού, τόσο για το κτίσιμο των τοίχων, όσο και για το λίθιασμα των πηγαδιών.*

Ένα ταξί στην κεντρική πλατεία της Λευκάδας το 1945

Στο πίσω μέρος της φωτογραφίας εικονίζεται το κτίριο που στέγασε αργότερα την Νομαρχία και δίπλα η οικία Ψωμά πριν καταστραφεί από πυρκαγιά. Αργότερα το νέο κτίριο που χτίστηκε στέγασε το κατάστημα της Αγροτικής Τράπεζας.

* Νίκος Βαγενάς: «Πάτρια ίχνη – ψηφίδες από τη Λευκάδα του χθες», εκδόσεις: fagottobooks.

Προηγουμενο αρθρο
Δέσποινα Καλέζου: Εθνικά αναγκαία η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών
Επομενο αρθρο
Εγκαίνια Συλλογής Παραδοσιακής Τέχνης του Διεθνούς Φεστιβάλ Φολκλόρ

2 Σχόλια

  1. Κρητικός Σπύρος
    16 Νοεμβρίου 2019 at 12:39 — Απάντηση

    Το αυτοκίνητο της φωτογραφίας είναι μάρκα PLUMOYTH μοντελο 1948 ΄(Αμερικής) και πολύ πιθανόν να είναι το αυτοκίνητο του πατέρα μου, αφού είχε ακριβώς το ίδιο. Πιο πιθανή ημερομηνία της φωτογραφίας είναι το 1955, αφού τότε έφερε ο πατέρας μου το αυτοκίνητο αυτό στην Λευκάδα. Κρητικός Σπύρος.

  2. μακης μελας
    10 Μαΐου 2018 at 11:18 — Απάντηση

    Κα Σαντα τα κτηρια που στεγαζαν την λεσχη Ομονοια και την οικια Ψωμα καηκαν κατα την Κατοχη της Λευκαδας ….και πριν το 1945. [Πληροφοριες στο βιβλιο της κας Μαραγκου] . Απο τα κτηρια που διακρινονται , πισω απο την πλατη του κ Σταυρου ειναι το κτηριο με το φαρμακειο κ. Χαρ Καβαδα , ελαχιστα η οψη προς πλατεια και προς την οδο Σιττωνος , στο κεντρο το κτηριο του Δημαρχειου με την σημαια, και [δεξια οπως βλεπουμε την φωτογραφια] το κτηριο που στεγαζε το ξενοδοχειο Πατρων και καφενειο στο ισογειο. Μεταξυ των κκ Σταυρου και Μαλακαση διακρινεται το περιπτερο που υπηρχε μεχρι πριν λιγα χρονια στη γωνια της πλατειας . 10 μαη 2018 Μακης Μελας

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.