Τα ξύλινα σπίτια της Λευκάδας – Αντισεισμικά, αλλά εύφλεκτα

Πριν από το άρθρο που ακολουθεί που το αναδημοσιεύουμε από το: www.ethnos.gr θεωρήσαμε χρήσιμο να παραθέσουμε την παρακάτω εικόνα με την σημείωση που την συνοδεύει. Αν διαβάζουμε σωστά τον χάρτη τα κτίρια που καταστράφηκαν από την πυρκαγιά της Δευτέρας 8 Αυγουστου 2016, περιλαμβάνονται στο ρυμοτομικό σχέδιο του 1825.

[Σημείωση: στη θέση της εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων S. Anargiri έχουμε προσθέσει το [S] για καλύτερο προσανατολισμό.]

Πολύχρωμα και αντισεισμικά, με τρόπο κατασκευής που υιοθετήθηκε [] μέσα από την εμπειρία των παραδοσιακών μαστόρων, τα κτίρια αυτά δοκιμάστηκαν στην πράξη το 1825 με τον ισχυρό σεισμό των 6,7 Ρίχτερ που έπληξε τη Λευκάδα ενώ στη συνέχεια το κατασκευαστικό τους μοντέλο κωδικοποιήθηκε σε οικοδομική νομοθεσία.Σύμφωνα με την Ελλη Βιντζηλαίου, καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, η οποία συμμετέχει σε διεθνή επιστημονική ομάδα που έχει καταθέσει ερευνητική πρόταση για τη μελέτη των ξύλινων οικημάτων της Λευκάδας, «το δομικό τους σύστημα δεν συναντάται πουθενά αλλού στον κόσμο.

Με παραλλαγές αντίστοιχα συστήματα εμφανίζονται στην Πορτογαλία -είναι η περίφημη casa pombalina, ένας τύπος σπιτιού που ξεκίνησε να φτιάχνεται μετά από έναν καταστροφικό σεισμό που χτύπησε τη Λισαβόνα πριν από 250 χρόνια- ενώ παρόμοια δόμηση εντοπίζεται επίσης στην Τουρκία και το Ιράν».

Ο πεζόδρομος της πόλης της Λευκάδας είναι στολισμένος με πολλά δείγματα αυτού του δομικού συστήματος, με τον τοίχο του επάνω ορόφου να καλύπτεται συχνά από ραβδωτή λαμαρίνα -βαμμένη σε ζωηρά χρώματα- ώστε η κατασκευή να είναι ελαφρύτερη.

Το παλαιό Δημαρχείο και το Γυμνάσιο της Λευκάδας τα οποία είχαν χτιστεί ως κατοικία και Τοποτηρητήριο του Άγγλου αρμοστή θεωρούνται υποδειγματικά έργα αυτού του τρόπου κατασκευής.

Τα ξύλινα σπίτια είναι φτιαγμένα με ένα έξυπνο σύστημα μεικτής δόμησης που περιλαμβάνει πέτρες στο ισόγειο και ξύλο στους ορόφους ενώ στο εσωτερικό των τοίχων του ισογείου υπάρχει δευτερεύων βοηθητικός φέρων οργανισμός από αραιά ξύλινα υποστυλώματα τα οποία υποβαστάζουν τους ορόφους. Ετσι, τα κτίρια αυτά έχουν ένα ασύγκριτο αντισεισμικό πλεονέκτημα: Ακόμη και αν τμήματα της λιθοδομής στο ισόγειο καταρρεύσουν, το επάνω τμήμα συνεχίζει να στηρίζεται μέχρι να αποκατασταθούν οι βλάβες.

Σύμφωνα με τον Δήμο Μαλακάση, ο οποίος έχει γράψει βιβλίο για τα παραδοσιακά σπίτια του νησιού, για το χτίσιμό τους ολόκληροι κορμοί δέντρων αλείφονταν με κατράμι και πίσσα και τοποθετούνταν στα θεμέλια σε όλο το μήκος και πλάτος της οικοδομής. Προηγουμένως τα ξύλα είχαν τοποθετηθεί στη λάσπη της λιμνοθάλασσας κοντά στη Χώρα.

Οι κορμοί σκεπάζονταν με μείγμα τριών διαφορετικών υλικών από ψιλή άμμο, πελεκητές πέτρες και σκόνη πορσελάνης, με αποτέλεσμα η θεμελίωση να κινείται ως ενιαίο σύνολο σε περίπτωση σεισμού.

Η κατασκευή του πρώτου ορόφου βασιζόταν στη χρήση του ξύλου ενώ ο τοίχος φτιαχνόταν με τρόπο που έκανε το σπίτι ευλύγιστο και σχημάτιζε την «υποδομή» για το πλέξιμο της ξυλοδεσιάς που έδινε στο κτίριο ένα ιδιαίτερο ύφος και ελαφράδα. Τέλος τοποθετούνταν η οροφή του σπιτιού, που ήταν κι αυτή ξύλινη.

Το κτίριο επιστηλωνόταν από το έδαφος του ισογείου μέχρι το πάτωμα του πρώτου ορόφου μ’ ένα δεύτερο ξύλινο σύστημα από κολόνες, οι οποίες τοποθετούνταν σε μικρή απόσταση από τη λίθινη κατασκευή, ώστε να αποφεύγεται η σύγκρουση του ξύλου με τον πέτρινο τοίχο σε περίπτωση σεισμικών δονήσεων.

Σχετικα αρθρα: Γιατί άντεξαν στα ρίχτερ κτίρια 150 ετών στη Λευκάδα