HomeΕΠΙ ΠΑΝΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΤΟΥΤα παλιά μονοπάτια και η σύγχρονη ανοησία

Τα παλιά μονοπάτια και η σύγχρονη ανοησία

Ήταν το 2012, όταν ο «Φωτεινός» Σφακιωτών σε συνεργασία με τον «Φίλανδρο» πραγματοποίησαν στους Σφακιώτες αγώνα ορεινής ποδηλασίας. Μια προσπάθεια που δεν είχε συνέχεια.  Αποτέλεσε  ίσως το έναυσμα,  να κοιτάξουμε λίγο και προς την ενδοχώρα του νησιού και τις δυνατότητες της.  Υπήρχαν όμως από νωρίτερα  κάποιες φωνές που έκαναν λόγο για τις δυνατότητες που έχει το νησί μας πέρα από το γνωστό μοτίβο θάλασσα – παραλία

Κανένας δεν είχε ασχοληθεί με τα παραδοσιακά μονοπάτια ως κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, ως μια εναλλακτική μορφή τουρισμού, αλλά και σαν μέρος άθλησης των ντόπιων.

10

Η συνέχεια έγινε από τον Ορειβατικό σύλλογο Πρέβεζας. Πρόκειται για έναν παλιό και πολύ δραστήριο σύλλογο, ο οποίος έχοντας στα μέλη του και αρκετούς Λευκαδίτες, στα πλαίσια εξόρμησής του στη Λευκάδα, αποφάσισε να ανοίξει ένα παλιό μονοπάτι. Σε συνεργασία με τον εξίσου δραστήριο και αποτελεσματικό Σύλλογο Επαγγελματιών Νικιάνας, και με τη βοήθεια παλιότερων κατοίκων της περιοχής, άνοιξαν το μονοπάτι: Νικιάνα- Σκάροι- Κολυβάτα- Κόκκινη Εκκλησιά.

Η διάνοιξη του μονοπατιού, ο πρώτος αγώνας ορεινού τρεξίματος που έγινε το 2014 στη Νικιάνα, καθώς και όλη η προετοιμασία που προηγήθηκε, έγινε αφορμή πολλοί ντόπιοι να βρεθούνε κοντά σ’ αυτή τη δραστηριότητα, είτε σαν αθλητές είτε σαν αθλούμενοι ή σαν εθελοντές. Εν όψει του αγώνα το μονοπάτι καθαρίστηκε και ο αγώνας προετοιμάστηκε και πραγματοποιήθηκε άψογα.

Η διάνοιξη και άλλων παλιών μονοπατιών ξεκίνησε δειλά στην αρχή από μικρές μεμονωμένες προσπάθειες, τελείως αθόρυβα, για να φτάσουμε σήμερα να μιλάμε για ένα πολύ σημαντικό έργο σε όλο το νησί. Με τον καιρό δημιουργήθηκε μια μεγάλη σχετικά ομάδα. Άλλοι επειδή ήθελαν οι ίδιοι να αθληθούν στο ορεινό τρέξιμο και άλλοι επειδή βρήκαν εξαιρετικά ενδιαφέρον να ανακαλύπτουν τα χνάρια των προγόνων μας.

19

Η ομάδα αποτελείται από νέους άνδρες και γυναίκες που έχουν ο καθένας τη δουλειά του.  Από στόμα σε στόμα παρακινήθηκαν και σιγά – σιγά συγκεντρώθηκαν έχοντας έναν κοινό παρανομαστή. Τη διάνοιξη των μονοπατιών στον ελεύθερο χρόνο τους.

Η επόμενη άψογη διοργάνωση του αγώνα ορεινού τρεξίματος της Νικάνας έγινε το 2015. Όλη η ομάδα συνέβαλε και βρέθηκε κοντά στην προσπάθεια από κάθε πόστο. Ντόπιοι και ξένοι αθλητές κινήθηκαν σε ένα μονοπάτι που η ιστορία του πάει πολύ πίσω στο χρόνο. Ανακάλυψαν την εναλλαγή της φύσης και την ομορφιά του Λευκαδίτικου τοπίου.

17

Η ομάδα διάνοιξης μονοπατιών συνεχίζει να παράγει ένα σημαντικό έργο αλλά τελείως ασύντακτα και χωρίς καμιά επίσημη καθοδήγηση. Εν τω μεταξύ απέκτησε εξειδίκευση και γνώσεις. Χρησιμοποιώντας χάρτες του στρατού, κατάλληλα εργαλεία, την τεχνολογία, τη βοήθεια των παλιότερων -που γνώριζαν τα μονοπάτια- και έχοντας πολύ όρεξη για προσφορά, συνεχίζουν μέχρι σήμερα. Καταγράφουν τα μονοπάτια σε GPS.  Έχουν μέχρι στιγμής διανοίξει 10 παραδοσιακά μονοπάτια σε διαδρομές εξαιρετικής ομορφιάς, στις περιοχές: Σκάροι, Καρυά, Εγκλουβή, Εξάνθεια. Στις τάξεις της υπάρχουν και  τεχνικοί, που  είναι σε θέση να καταγράψουν και να αποτυπώσουν όλα τα μονοπάτια.

Από πολλές ευτυχείς συγκυρίες, από μεράκι, από αγάπη για τον τόπο, κατάφερε αυτό το νησί, χωρίς την ανάμειξη κανενός υπευθύνου και αρμοδίου τοπικού παράγοντα, να αποκτήσει μια σημαντική πρωτοβουλία. Αγνή, εθελοντική, φρέσκια με γνώσεις και εξοικείωση με την τεχνολογία, τη χρήση του πριονιού, με αντοχές και όρεξη.

11 001

Η ιστορία με τα παραδοσιακά μονοπάτια της Λευκάδας σε τεχνικό επίπεδο είχε ξεκινήσει από το 2011. Έγινε μια καταγραφή και καλαίσθητη απεικόνιση των μονοπατιών σε χάρτη με τίτλο «Πεζοπορικές διαδρομές – μικρός οδηγός». Η εργασία πραγματοποιήθηκε από τους: Π. Ματσούκα, Κώστα Γληγόρη, Γαλάτεια Πανούση. Κυκλοφόρησε επίσης και ένα φυλλάδιο εξίσου χρήσιμο και κατατοπιστικό με τίτλο «Περιπατητικές διαδρομές στη Λευκάδα».Είναι επίσης αναρτημένο στην ιστοσελίδα της Περιφέρειας.

Βρεθήκαμε σε διαφορετικές χρονικές στιγμές κοντά στην ομάδα και μιλήσαμε με πολλούς από αυτούς που την αποτελούν. Αναφέρουμε μερικά από αυτά που αποκομίσαμε:

2022

– Η διάνοιξη των παλιών μονοπατιών δεν γίνεται με εργολαβίες και μπουλντόζες. Είναι μια δουλειά που θέλει προσοχή, εξοικείωση και γνώση του χώρου. Μόνο σε κάποιες δύσκολες περιπτώσεις  θα μπορούσε να χρειαστούν κάποιοι εργάτες, αλλά κάτω από αυστηρή επιτήρηση.

– Η Λευκάδα έχει χιλιάδες μονοπάτια. Είναι ευνόητο πως ούτε μπορούν, αλλά ούτε και χρειάζονται να ανοιχτούν όλα. Αυτό που χρειάζεται είναι ένας κεντρικός σχεδιασμός από το Δήμο, για το ποια θα ανοιχτούν, με βάση κάποια λογική και φιλοσοφία. (π.χ. εναλλαγή τοπίου βουνό – θάλασσα, αρχαιολογική ή άλλη σημασία, σύνδεση με παλιά μοναστήρια κ.λ.π.)

– Είναι ευκολότερη η αναγνώριση και η διάνοιξη ενός μονοπατιού από τη συντήρησή του. Αν θέλουμε, η όποια προσπάθεια γίνεται, να διατηρηθεί στο χρόνο, αυτή πρέπει να γίνει σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, που θα την κάνουν κτήμα τους και θα αναλάβουν μέσω εθελοντικών πρωτοβουλιών τη συντήρησή των μονοπατιών.

Ψάχνοντας ακόμα περισσότερο το θέμα βρήκαμε κάτι εξίσου ενδιαφέρον. Ένα μικρό μέρος από μια εργασία του Αλέξανδρου Τυρολόγου που είχε προετοιμαστεί, για τις περσυνές καλοκαιρινές εκδηλώσεις στον Αλέξανδρο από το σύλλογο «Φηγός, οι οποίες τελικά αναβλήθηκαν.

Από το Δρυόδασος των Σκάρων στις Ξερολιθιές της Εξάνθειας. Η ύφανση μιας διαδρομής στον ιστό μονοπατιών της ορεινής Λευκάδας.

2321

“Ως κεντρικό και βασικό άξονα εντοπίσαμε την αδιάκοπη διαδρομή από την Ανατολική προς τη Δυτική πλευρά του νησιού. Εκκινώντας ανατολικά στην περιοχή του Δρυόδασους των Σκάρων που αποτελεί μνημείο της φύσης μέσω συνεχόμενης διαδρομής καταλήγουμε στον οικισμό της Εξάνθειας με τις χαρακτηριστικές ξερολιθιές οι οποίες αποτελούν μνημείο ανθρώπινου μόχθου. Από την ανατολή του ηλίου με θέα τα Πριγκιπονήσια στο ηλιοβασίλεμα του Ιονίου.

16Μια διαδρομή που αναδεικνύει φυσικό και πολιτιστικό πλούτο. Συνδέει άμεσα τους οικισμούς Κολυβάτα, Αλέξανδρο, Κιάφα, Πλατύστομα, Βαυκερή, Εγκλουβή, Εξάνθεια μέσω τοπίων ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, στοιχείων τοπικού αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, δασών, σημείων θέασης, εκκλησιών και Μοναστηριών κ.α.

Πάνω λοιπόν σε αυτόν τον κεντρικό άξονα μπορούν να ενσωματωθούν μονοπάτια προς άλλους οικισμούς και άλλους κόμβους με περιβαλλοντικό και μνημειακό χαρακτήρα. Έτσι λοιπόν «υφαίνεται» το δίκτυο μονοπατιών με μορφή «ιστού» Για παράδειγμα εύκολα και άμεσα γίνεται η διασύνδεση με τον οικισμό Καρυάς. Ή μέσω του διανοιγμένου μονοπατιού του Lefkas Trail Running του αξιόλογου αγώνα ορεινού τρεξίματος προς το λιμάνι της Νικιάνας. Ή από την Εξάνθεια προς το Δρυμώνα και τον Άγιο Νικήτα. Είναι όμως σημαντικό να υπάρχει διασύνδεση ώστε να αποτελεί ενιαίο δίκτυο στο οποίο να ενεργοποιούνται και να συμμετέχουν οι εμπλεκόμενες τοπικές κοινότητες.»

Σαν προεκλογική παντιέρα χρησιμοποίησε τη διάνοιξη και αξιοποίηση των παλιών μονοπατιών, η παράταξη που σήμερα είναι επικεφαλής στο Δήμο. Όταν ανέλαβε, είχε στη διάθεση της όλα όσα παραπάνω αναφέραμε. Αυτό που χρειαζόταν ήταν οργάνωση, καθορισμός προτεραιοτήτων, πλαίσιο δράσης και διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες.”

Μέλη της ομάδας συναντήθηκαν  με τον πρόεδρο της επιτροπής τουρισμού κ. Γεωργάκη και με τον Δήμαρχο. Έθεσαν στη διάθεση τους τη δράση και το δυναμικό τους. Έφυγαν απογοητευμένοι…

Μετά από ενάμιση χρόνο τα βήματα που έκανε ο Δήμος είναι το εξής ένα: απευθείας ανάθεση σε μηχανικό στην Άρτα (!) για τη: «μελέτη, αποτύπωση και καταγραφή μονοπατιών Λευκάδας» έναντι 15.000 ευρώ.

Τώρα, πως ο Αρτινός θα βρει τα μονοπάτια της Λευκάδας, με τι τρόπο θα τα εντοπίσει, αυτό είναι μια άλλη συζήτηση. Όπως μια άλλη συζήτηση είναι, γιατί να πεταχτούν τόσα χρήματα, όταν υπάρχει μια δουλειά έτοιμη, που έχει γίνει εθελοντικά. Δεν θα παραξενευτούμε καθόλου, αν βλέποντας τη μελέτη, ανακαλύψουμε τις δουλειές που έχουν γίνει μέχρι σήμερα από τους ντόπιους, σε καινούργια συσκευσία. Ούτε θα είναι η πρώτη φορά.

Καταλαβαίνουμε, πως μάλλον οι διοικούντες και να ήθελαν να κάνουν κάτι, δεν έχουν ιδέα. Αφήνουν αναξιοποίητες τις τοπικές δυνάμεις και ψάχνουν στην Άρτα τον κρυμμένο θησαυρό.

Προηγουμενο αρθρο
Κατμάρ: Το νηστήσιμο γλυκό!
Επομενο αρθρο
To σύνδρομο της άδειας φωλιάς

3 Σχόλια

  1. Ασλανίδης Λεωνίδας
    9 Απριλίου 2017 at 20:15 — Απάντηση

    Συνιστούμαι προσοχή στους ιδιοκτήτες σκύλων . Στο μονοπάτι απο Κολλυβατα προς κεραίες Σκάρου στο ομορφο δασος της βελανιδιάς καποιοι εχουν ριξει φόλες .Σημερα το πρωί πεζοπορόντας στο μονοπάτι χάσαμε απο φόλα τον σκύλο μας που είχε ανεβεί ολες τις ελληνικές κορυφές . Τον θάψαμε κάτω απο τις κεραίες . Ευχαριστούμε Λευκάδα.

  2. Julie
    16 Μαρτίου 2016 at 20:56 — Απάντηση

    Μπράβο για το άρθρο σας, και στους εθελοντές που προσπαθούν για την διατήρηση και αξιοποίηση των μονοπατιών. Προσφέρουν μια επιπλέον επιλογή δραστηριότητας στους κατοίκους του νησιού και ένα μεγάλο ατού για την ανάπτυξη ενός εναλλακτικού τουρισμού, που θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά στην επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν.
    Ένα άλλο σημαντικό βιβλίο κυκλοφόρησε το 2010 στα ελληνικά, αγγλικά και ολλανδικά από τις εκδόσεις Fagotto, αυτό της Κας Lida Out «Λευκάδα περπατώντας» με 30 διαδρομές στα παλιά μονοπάτια (και με συντεταγμένες), το οποίο χρησιμοποιείται ευρέως από ντόπιους και επισκέπτες, και ενημερώνεται και στις τρεις γλώσσες.
    http://www.lefkadaslowguide.gr/uploads/books/1370947740.jpg

  3. ΑΜΑΛΙΑ
    16 Μαρτίου 2016 at 09:28 — Απάντηση

    Γράφετε “Καταλαβαίνουμε, πως μάλλον οι διοικούντες και να ήθελαν να κάνουν κάτι, δεν έχουν ιδέα…”. Είστε τόσο μα τόσο επιεικής!!! Οι άνθρωποι όχι μόνο έχουν μαύρα μεσάνυχτα αλλά (και αυτό είναι χειρότερο) νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα και ότι τους χρωστάμε και χάρη που μας “κυβερνάνε”! Αυτό δηλαδή που ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι το βίτσιο των ανίκανων.

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.