HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΤο Κατηχητικό – Γράφει ο Σπύρος Φλογαΐτης

Το Κατηχητικό – Γράφει ο Σπύρος Φλογαΐτης

Γράφει ο Σπύρος Ι. Φλογαΐτης

spyridon_flogaitisΟι γονείς μου δεν ήταν αυτό που θα αποκαλούσαμε άνθρωποι της εκκλησίας. Ο πατέρας μου μάλιστα καθόλου, ενώ η μάνα μου πήγαινε στην εκκλησία όποτε μπορούσε, στους Αγίους Αναργύρους, την ενορία μας. Εγώ όμως ήμουν τακτικός στην εκκλησία, και πολύ νωρίς έγινα παπαδάκι, στην υπηρεσία του παπά Φραγκούλη.

Μου άρεσε αυτός ο ρόλος, που υπηρετούσα με συνέπεια και σεβασμό προς την εκκλησία, ίσως γιατί, για ανεξήγητους λόγους, πάντοτε είχα μια προσήλωση στους θεσμούς και τη λειτουργία τους. Εκεί, στο ιερό συνάντησα το γιο του παπά, τον Αποστόλη, τον Κώστα τον Αραβανή, που έγινε Δήμαρχος, τον Βασίλη Φέτση, που επίσης έγινε Δήμαρχος, και μάλιστα τον πολυαγαπημένο μου Λουκά Νησιώτη, τον επιλεγόμενο Μουτρούκαλη, με δυο λόγια ήμουν λόγω μακράς προϋπηρεσίας ο επικεφαλής αυτής της ιδιόμορφης συντροφιάς με τα μανάλια.

Δεξιός Ψάλτης ήταν ο γιος του καλού μας νεωκόρου, ο ανεπανάληπτος Πάνος Ορφανός, που περιστοιχιζόταν πάντα από τους καλλίτερους αυτοδίδακτους χορωδούς της πόλης, και που σημάδεψε την εποχή του. Αριστερός Ψάλτης ήταν ο Κατσ’νάς, ένας καλός άνθρωπος, σε μιαν ιδιότυπη συγκατοίκηση με τον Ορφανό, αφού καμιά σχέση μουσικής ποιότητας δεν είχε μαζί του. Θα μου μείνουν αξέχαστες οι ακολουθίες των Παθών, με όλα τα θεατρικά τους στοιχεία πέραν των μουσικών, με αποκορύφωμα την Μεγάλη Παρασκευή, που το μεγάλο θέμα στην εκκλησία ήταν κάθε χρονιά αν ο Γυμνασιάρχης Γιάννης Παπαδάτος, Λευκαδίτης εκπαιδευτικός μεγάλου κύρους, που επισκέπτονταν την πόλη για τις γιορτές, θα ερχόταν στους Αγίους Αναργύρους ή θα πήγαινε στην Παναγία των Ξένων, την ενορία της αδελφής του, της κυρά Βαγγελούλας, της μάνας του Τάκη και του Παντελή Σταματέλλου, όπου ιερουργούσε ο παπά Γιώτας.

Συνήθως όμως ερχόταν στους Αγίους Αναργύρους, και ο σεβαστικός Πάνος Ορφανός του έδινε με τιμή την πρωτοκαθεδρία για να διευθύνει αυτός την ψαλμωδία, πράγμα που ο Γυμνασιάρχης έκανε με γνώση, πίστη, και πειθαρχία, αφήνοντας στην ψυχή μας, τουλάχιστον στην δική μου παιδική ψυχή, αξέχαστες συγκινήσεις και άσβεστες μνήμες.

Η χορωδία των Αγίων Αναργύρων στις αρχές δεκαετίας του ’70 κατά την περιφορά του Επιταφίου. Εικονίζονται από δεξιά προς τ’ αριστερά: Στάθης Βρεττός, Πάνος Ορφανός, ο νεαρός Σπύρος Αραβανής, Δημήτριος Γρηγόρης, Θεόδωρος Αραβανής, Σπύρος Λομπράνος, Κώστας Παρίσης, Σωτήρης Παρίσης, Άγγελος Παπανελόπουλος, Γιάννης Πολίτης(επίτροπος Αγίων Αναργύρων), Κώστας Ζακυνθινός. Ακολουθεί την περιφορά ο Νίκος Κατωχιανός με την κόρη του Ιωάννα.
Η χορωδία των Αγίων Αναργύρων στις αρχές δεκαετίας του ’70 κατά την περιφορά του Επιταφίου. Εικονίζονται από δεξιά προς τ’ αριστερά: Στάθης Βρεττός, Πάνος Ορφανός, ο νεαρός Σπύρος Αραβανής, Δημήτριος Γρηγόρης, Θεόδωρος Αραβανής, Σπύρος Λομπράνος, Κώστας Παρίσης, Σωτήρης Παρίσης, Άγγελος Παπανελόπουλος, Γιάννης Πολίτης(επίτροπος Αγίων Αναργύρων), Κώστας Ζακυνθινός. Ακολουθεί την περιφορά ο Νίκος Κατωχιανός με την κόρη του Ιωάννα.
1-006
Εικονίζονται από αριστερά: Αποστόλης Φραγκούλης, Αντώνης Κανιός, Πάνος Ορφανός, Μήτσος Γρηγόρης, Σπύρος Αραβανής, Κώστας Ζακυνθινός (Κατσ’νάς). Πίσω σειρά: Θεόδωρος Αραβανής, Σωτήρης Παρίσης, Σπύρος Λομπράνος, Νιόνιος Πατσάς.

Όταν μεγάλωσα και ήμουν στις τάξεις του Λυκείου, πήρα τη θέση μου δίπλα στον Πάνο Ορφανό, πράγμα που αισθανόμουν ως τιμή και κατάκτηση, αφού ούτε καλός χορωδός ήμουν, ούτε αυτοπεποίθηση είχα σε τέτοιους ρόλους. Με αγαπούσαν όμως όλοι, ο Πάνος, Θοδωράκης της Ανθής, ο Νιόνιος ο Λιαλιαράς, που έκανε βαρύτονο και με είχε υπό την προστασία του, όπως άλλωστε και στη Νέα Χορωδία Λευκάδος, όπου τραγουδούσα βαρύτονο δίπλα του.

Όμως τα χρόνια εκείνα υπήρχε επιπλέον το Κατηχητικό. Σ’ αυτό διακρίθηκε ένας άνθρωπος που αγαπήθηκε πολύ από τη Λευκάδα και όλους εμάς που μας δίδαξε, ο παπά Δημοσθένης Παπακωστόπουλος, που έκανε τα μαθήματα του Κατηχητικού από τότε που ήταν ακόμη λαϊκός, στον Άη Νικόλα και αργότερα στην «αίθουσα», όπως έλεγαν οι κυρίες, δίπλα στην Εκκλησία. Την λειτουργία αυτή της κοινωνίας της εποχής όμως σημάδεψε ο πατήρ Δημήτριος.

Μια μέρα, κάπου στην πρώτη Γυμνασίου πρέπει να ήμουνα, ειδοποιηθήκαμε ότι ήλθε ένας νέος ιεροκήρυκας, ο πατήρ Δημήτριος Φωτίου. Αν θυμάμαι καλά ήταν Λαρισαίος την καταγωγή, ο άνθρωπος που έφερε στη Λευκάδα την θρησκευτική οργάνωση «Μέγας Βασίλειος» και τα περιοδικά «Σωτήρ» και «Προς τη Νίκη», αποσπώντας το νησί από τους κόλπους της παραδοσιακής θρησκευτικής οργάνωσης «Ζωή», σε συνέχεια ενός σχίσματος που είχε προκληθεί στους κόλπους της αρχικής ενιαίας οργάνωσης.

Οι κυρίες του Κατηχητικού δεν είχαν καμιά δυσκολία να ακολουθήσουν τη νέα οργάνωση, καθόσον μάλιστα ο πατήρ Δημήτριος ασκούσε επάνω τους μιαν ιδιότυπη θρησκευτική επιρροή με αποτέλεσμα την απόλυτη υπακοή. Μερικές κυρίες, φέρνανε στο κατηχητικό και τους συζύγους τους, εκ των οποίων οι περισσότεροι δεν μπορούσαν να κάμουν κι’ αλλιώς, αλλά και κυρίως τα παιδιά τους και μάλιστα τις κόρες τους. Έτσι το Κατηχητικό ήταν εξ αντικειμένου ο προσφορότερος χώρος για μας τα αγόρια να διασταυρωθούμε με τα κορίτσια, παραδόξως η μόνη εκπαιδευτική διαδικασία μεικτού χαρακτήρα της εποχής.

Μαζί με τον Τάκη και τον Παντελή Σταματέλλο, τον Βασίλη Φέτση, καθώς και με τον Λουκά Νησιώτη, Μουτρούκαλη, και άλλους που τώρα διαφεύγουν της μνήμης μου, αποτελούσαμε την κεντρική ομάδα του πατέρα Δημητρίου. Οι αδελφοί Σταματέλλου δεν μπορούσαν να κάνουν κι’ αλλιώς, αφού η κυρά Βαγγελούλα ήταν πολύ του κατηχητικού, ο Λουκάς είχε μιαν ιδιότυπη πρόσληψη της θρησκείας, συγχρόνως πολύ κοντά της αλλά και με κάποια λοιδορία, ενώ εγώ τα έπαιρνα κυριολεκτικά όλα στα σοβαρά. Ακολουθούσαν και οι νεότεροι, όπως ο Σπύρος Αρβανίτης, που σήμερα είναι συμβολαιογράφος, και πολλοί άλλοι καλοί φίλοι από εκείνα τα χρόνια.

Ο πατήρ Δημήτριος ήταν στέρεος στην προσέγγιση των θρησκευτικών θεμάτων, με ξεκάθαρες απόψεις και προσήλωση στο έργο του, κυριολεκτικά σημάδεψε την εποχή του, και, αν και πέρασαν και άλλοι άξιοι ιεράρχες, όπως πχ ο πατήρ Καλλίστρατος, παρέμεινε αξεπέραστος, ιδιαίτερα για τις κυρίες.
Ένα από τα έργα του ήταν η δημιουργία της νέας «αίθουσας», κτιρίου αυτή τη φορά, στο οικόπεδο πίσω από τον Παντοκράτορα.

Μια από τις πιο δραστήριες και χρήσιμες στην προσπάθεια του πατρός Δημητρίου οικογένεια, ήταν οι αδελφές Σκληρού, η σύζυγος του Αριστείδη Λίτσα Σταύρου και η αδελφή της Βασιλικούλα. Πέραν της αρχοντιάς, του ήθους και της θέσης τους στην λευκαδίτικη κοινωνία της εποχής, αποτελούσαν κυριολεκτικά την ψυχή πολλών δράσεων και μάλιστα της χορωδίας.

img_0043

Χάρη στην κυρία Σταύρου, η οικογένεια παραχώρησε το οικόπεδο που συνεχίζει μετά το μικρό κοιμητήριο της ιδιωτικής εκκλησίας Παντοκράτορας, και με έρανο χτίστηκε το νέο Κατηχητικό. Απέναντι, έμενε ο καθηγητής μας των ελληνικών εκείνη την εποχή στο Γυμνάσιο, ο Σπύρος Ζαμπέλης, που κάθε άλλο παρά σχέση είχε με όλ’ αυτά. Την ημέρα λοιπόν των εγκαινίων, παρακολουθούσε πίσω από το περβάζι του παραθύρου του την τελετή, με την μύτη του που θύμιζε τον Σιρανό ντε Μπερζεράκ να προεξέχει ανάμεσα στα σκούρα. Την άλλη μέρα, ήλθε στο σχολείο γεμάτος κέφια:

«-Ακούσατε παιδάκια τι είπε ο ιεροκήρυκας; Είπε ότι θεία πρόνοια φρόντισε να διατηρηθεί αυτό το οικόπεδο μετά από τόσους σεισμούς που έχουν πλήξει το νησί. Δηλαδή, παιδάκια, θα μπορούσε από τους σεισμούς να πέσει η μια πέτρα πάνω στην άλλη και να πάει χαμένο το οικόπεδο! Δεν μας έλεγε καλλίτερα ότι του έδωσαν το οικόπεδο γιατί κανείς δεν θέλει να κτίσει δίπλα σε νεκροταφείο! Χα, χα, χα!»

Κάποια στιγμή, ούτε που κατάλαβα πότε ακριβώς, η εποχή των κατηχητικών όπως την είχαμε ζήσει είχε τελειώσει. Αλλά και εγώ είχα μεγαλώσει και δεν παρακολούθησα πλέον τις εξελίξεις, σε μια κοινωνία που γκρέμιζε κάθε τι που θύμιζε τις παλιές εποχές.

Πιστεύω όμως ότι, όταν έφυγε από τη Λευκάδα ο πατήρ Δημήτριος, κανείς δεν μπορούσε να πει κάτι κακό γι’ αυτόν ή για το έργο του, ότι δεν αγάπησε την Λευκάδα και την κοινωνία της, ότι δεν προσπάθησε να προσφέρει, ότι δεν την υπηρέτησε πιστά και με όλες του τις δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση, έμεινε στις καρδιές ανθρώπων σαν κι’ εμένα, που, αν και στη συνέχεια αναθεώρησα, ωριμάζοντας, πολλές από τις προσεγγίσεις της παιδικής μου ηλικίας, δεν θα μου άρεσε να ξεχάσω τον άνθρωπο, που μέχρι τα βαθιά του γεράματα, ρωτούσε με αγωνία και αγάπη για να μαθαίνει τα νέα του παιδιού που αγάπησε.

Σπύρος Ι. Φλογαΐτης

Προηγουμενο αρθρο
Ο Σύλλογος εργαζομένων του Γ.Ν. Λευκάδας καταδικάζει την δίωξη του δημάρχου της Πάτρας
Επομενο αρθρο
Το αλώνισμα της φακής στην Εγκλουβή, κάποτε

1 Σχόλιο

  1. mr
    2 Μαρτίου 2017 at 08:47 — Απάντηση

    Εξαιρετικό άρθρο φίλε Σπύρο ! Συνέχιζε να μας θυμίζεις όμορφες ιστορίες και γεγονότα της παλαιάς όμορφης Λευκάδας μας !

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.