HomeΕΠΙ ΠΑΝΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΤΟΥH Φιλαρμονική ήταν και εξακολουθεί να είναι η διαχρονική πολιτιστική σταθερά της Λευκάδας

H Φιλαρμονική ήταν και εξακολουθεί να είναι η διαχρονική πολιτιστική σταθερά της Λευκάδας

Του Δημήτρη Σπ. Τσερέ

ΟΜΙΛΙΑ ΕΠΙ ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΙ 165 ΕΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ

[Εκφωνήθηκε την 19.12.2015, Σάββατο στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΦΕΛ]

Κυρίες και κύριοι, Καλησπέρα σας

Κατ’ αρχάς να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο και όλο το Δ.Σ. της Φιλαρμονικής που μου έκαμαν την τιμή να αναθέσουν σε μένα, αυτή την επετειακή ομιλία για τη συμπλήρωση 165 χρόνων από την ίδρυση του πιο ιστορικού σωματείου της Λευκάδας στον ευρύτερο χώρο του πολιτισμού. Γιατί μπορεί σήμερα να έχουμε πολλούς πολιτιστικούς φορείς αλλά η γηραιά Φιλαρμονική ήταν και εξακολουθεί να είναι η διαχρονική πολιτιστική σταθερά της Λευκάδας – και μη ξεχνάμε ότι λέγοντας Φιλαρμονική σε όλα τα Επτάνησα εννοούμε «μπάντα».

Ο δικός μου ρόλος απόψε είναι να σας δείξω την πορεία της ΦΕΛ σε γενικές γραμμές στη διάσταση του χρόνου. Πότε και σε ποιο κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο γεννήθηκε, πώς ρίζωσε μέσα στην κοινωνία της Λευκάδας, πώς βλάστησε και πώς εξελίχτηκε. Ελπίζω οι δυνάμεις μου να είναι επαρκείς γι’ αυτό. Για τα άλλα, τα πιο ειδικά, τα αμιγώς καλλιτεχνικά και όσα σχετίζονται με τον προγραμματισμό της για το παρόν και το μέλλον εγώ νιώθω ανεπαρκής – γι’ αυτό θα σας τα πουν άλλοι αξιότεροι από μένα.

Όταν άρχισα να γράφω αυτές τις γραμμές, είχα στον νου μου να συνθέσω ένα ιστορικό σημείωμα, που να καλύπτει σε γενικές γραμμές και διαχρονικά τη ζωή της ΦΕΛ. Κατάλαβα όμως αμέσως ότι αυτός ο στόχος, όσο κι αν συμπύκνωνα τη γραφή μου, θα οδηγούσε τελικά σε ένα χρονοβόρο κείμενο, θα ακούγατε δηλαδή περισσότερο εμένα παρά τη μπάντα! Γι’ αυτό επέλεξα αφενός να δώσω κάποια εντελώς βασικά ιστορικά στοιχεία και αφετέρου να δείξω τον αδιάσπαστο δεσμό της ΦΕΛ και της πόλης εστιάζοντας («ζουμάροντας», όπως λέμε, στη σύγχρονη ελληνική!) σε ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις.

Η ΦΕΛ ξέρουμε ότι ιδρύθηκε το 1850. Είναι όμως ίσως άγνωστο στους πολλούς ότι δεν έχουμε καθόλου αρχεία της ΦΕΛ έως το 1931! Άλλα από τα αρχεία αυτά χάθηκαν ή καταστράφηκαν κατά τις ταραχές του αποκλεισμού του 1916-17, την εποχή του Εθνικού Διχασμού, από τους Αγγλογάλλους και άλλα στην Κατοχή όταν κάηκε η λέσχη της «Ομόνοιας» (το κτίριο βρισκόταν εκεί που μέχρι πρόσφατα στεγαζόταν η Νομαρχία Λευκάδας στη ΒΔ πλευρά της κεντρικής πλατείας) και το αρχείο της Φιλαρμονικής μεταφέρθηκε όπως-όπως, για να μην επετακταθεί η φωτιά και στο δικό της κτίριο που ήταν απέναντι. Ο καταστροφικός σεισμός του 1948 συμπλήρωσε την καταστροφή. Ό, τι γνωρίζουμε λοιπόν από το παρελθόν της ΦΕΛ προέρχεται από τον «Φάκελο της Φιλαρμονικής», που απόκειται στα Αρχεία Νομού Λευκάδας, μέσα στον οποίο υπάρχει και η ιστορική διάλεξη του Κ. Μαχαιρά (1925), από την προφορική μνήμη και κυρίως από το δίτομο έργο του Αντώνη Φίλιππα, όπου συγκέντρωσε τις πληροφορίες από το μετά το 1931 διασωθέν αρχείο της ΦΕΛ, από τον ανωτέρω φάκελο των ΑΝΛ, από τον τοπικό Τύπο και τις προφορικές μαρτυρίες.

IMG_0536

Είπαμε ότι η ΦΕΛ ιδρύθηκε το 1950. Στα ιδρυτικά της μέλη συγκαταλέγονται εξέχοντα μέλη της λευκαδικής κοινωνίας, όπως ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, η Χρυσούλα Καλκάνη-χήρα Πέτρου Πετριτσόπουλου (Προέδρου της Ιόνιας Γερουσίας), ο γιατρός και Δήμαρχος Κωνσταντίνος Αλβανίτης και πολλοί άλλοι. Το πρώτο οίκημά της βρισκόταν στη ΝΑ πλευρά της κεντρικής πλατείας, ανατολικά του ξενοδοχείου «ΠΑΤΡΑΙ». Η πρώτη εμφάνισή της γίνεται την παραμονή του Αγίου Σπυρίδωνος την 11.12.1852 και πριν από τον εσπερινό. Η εντύπωση ήταν συγκλονιστική. Ακούστε πως την περιγράφει ο Κ. Μαχαιράς στην προαναφερθείσα διάλεξή του:

Οι ενθυμούμενοι την ιστορική εκείνη νύκτα αφηγούνται ότι ουδέποτε συνεγκεντρώθη τόσον πλήθος εις την πλατεία μας. Άνδρες, γυναίκες και παιδιά διετέλουν εν βρασμώ ψυχής. Απ’ άκρου εις άκρον επεκράτει φρενίτις…Και ταύτα διά τους Λευκαδίους αλλά όσον αφορά το Μουσικόν Σώμα, η εσπέρα εκείνη ήτο αληθής αποθέωσις. Η Μουσική εξήλθεν του Καταστήματός της, όπως θα εξήρχετο εκ του Παλατίου του ο Δόγης της Ενετίας ίνα παραστή εις την εορτήν των γάμων του μετά της Αδριατικής. Οι μουσικοί απηξίουν να παρατηρούν δεξιά ή αριστερά. Δι’ αυτούς τους γίγαντας το πλήθος δεν ήτο άλλο τι ειμή μυρμηκιά…Ευθυτενείς, μεγαλοπρεπείς και κατακτηταί διέσχιζον τα πλήθη..

Είναι από τις περιπτώσεις που η πραγματικότητα δικαιώνεται διά της υπερβολής!

Ας κάνουμε μια μικρή παρέκβαση, για να σκιαγραφήσουμε το πλαίσιο της εποχής: Βρισκόμαστε 35 χρόνια μετά την ίδρυση του Ιονίου Κράτους και 14 χρόνια πριν την Ένωση. Τα Ιόνια νησιά αποτελούν από αιώνες μια διοικητική-κρατική οντότητα υπό τον αστερισμό δυτικών κυριάρχων.Στο πλαίσιο αυτής της οντότητας αναδύεται αυτό που ονομάζουμε «επτανησιακός πολιτισμός». Το συλλογικό σώμα, που υπόκειται στη βάση αυτού του πολιτισμού, είναι είναι ένα τμήμα της Ελληνικής κοινωνίας, το οποίο κάτω από τον κυρίαρχο έχει τη δική του κοινοτική οργάνωση και κάποια μέλη του, κυρίως της ανώτερης τάξης, μετέχουν ως αξιωματούχοι στη διοικητική-κρατική οργάνωση των κυριάρχων• Και αυτή η κρατική-διοικητική οντότητα είναι μια ενότητα που την επέβαλαν οι ξένοι κυρίαρχοι και που αρχικά μεν ήταν αρκετά χαλαρή αλλά πάντως δημιούργησε στις κοινωνίες των επτά νησιών ιστό εσωτερικής οργάνωσης που ενίσχυσε την ανάδυση της συνείδησης μιας νησιωτικής ενότητας, η οποία συνείδηση αποτέλεσε μοχλό για τη μετάβαση στη μορφή ενιαίου κράτους στο χρονικό διάστημα 1800-1864.

Ο «Επτανησιακός πολιτισμός», λοιπόν, κύριο πυλώνα του οποίου αποτελεί η Μουσική, είναι ένα αποτέλεσμα στα πλαίσια μιας διοικητικής ενότητας, η οποία παύει να υφίσταται με την ενσωμάτωση των Ιονίων Νήσων στον εθνικό κορμό και ανασυντίθεται τα τελευταία χρόνια, μέσα σε πολύ διαφορετικές συνθήκες πια, με την μορφή της διοικητικής περιφέρειας. Η κατάργηση της επτανησιακής κρατικής οντότητας όμως δεν έσβησε εντελώς τη συνείδηση της ενότητας, βασικά της πολιτισμικής. Το πολιτιστικό μόρφωμα των Επτανήσων αντιστάθηκε και επεβίωσε ανανεούμενο ως η δυτική συνιστώσα του Νεοελληνικού πολιτισμού που δεν την αποσύνθεσαν ούτε οι τοπικές ετερότητες ούτε η κεντρική τάση για ομοιομορφία.

Ας διατηρήσουμε για λίγο ανοιχτή τη μεγάλη εικόνα: Όταν ιδρύεται η ΦΕΛ, στα Επτάνησα έχουν ήδη ιδρυθεί οι Φιλαρμονικές της Ζακύνθου (1816), του Αργοστολίου (1836, που επανασυστήνεται το 1843), του Ληξουρίου (1837) και της Κέρκυρας (1840). Οι δρόμοι της παιδείας των Επτανήσων – και της μουσικής παιδείας λοιπόν- είναι ανοικτοί προς τη Δύση. Υπάρχει μια παράδοση:Σε όλα τα Ιόνια από τα χρόνια της Βενετοκρατίας και στις επόμενες ξένες κυριαρχίες έχουν ιδρυθεί στρατιωτικές μπάντες. Αυτές αποτελούν την προϊστορία της επτανησιακής μπάντας. Ειδικά, στα χρόνια των Γάλλων Δημοκρατικών (1797-1798) η μπάντα ξέφυγε από το στάδιο της θρησκευτικής χρήσης και πέρασε στο επίπεδο της πολιτικής συμμετέχοντας στις δημόσιες τελετές που συνεχώς πραγματοποιούν οι Γάλλοι στα Επτάνησα. Η μπάντα από τις αρχές του 19ου αι. έπαψε να είναι ένα απλό τελετουργικό σύνολο για θρησκευτικές, στρατιωτικές και κρατικές υποθέσεις και έγινε σημαντικό μουσικό στοιχείο της κοινωνικής και πολιτικής έκφρασης των κατοίκων των αστικών κέντρων και το ρεπερτόριό της διευρύνεται, πέραν των στρατιωτικών εμβατηρίων, με δημοφιλή μουσικά κομμάτια και οπερατική μουσική. Και από τα χρόνια της Αγγλοκρατίας, δίπλα στις στρατιωτικές, αρχίζουν να ιδρύονται και «πολιτικές» μπάντες με έντονη παρουσία και σε ανοιχτούς χώρους.

Μέσα σ’ αυτό το κλίμα γεννήθηκαν όλες οι επτανησιακές μπάντες. Και αποτέλεσαν το δημοφιλέστερο μουσικό σύνολο στον Ιόνιο χώρο και ταυτόχρονα το κύριο μέσο μουσικής εκλαϊκευσης: αυτό σημαίνει και ότι απευθύνονται σε ευρύτερες κοινωνικές ομάδες με τις δημόσιες εμφανίσεις τους (θρησκευτικές και εθνικές εορτές και υπαίθριες συναυλίες) και ότι στελεχώνονται με άτομα που προέρχονται από τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα ιδρύθηκε και η δική μας Φιλαρμονική.

Και για να συμπληρωθεί η εικόνα: Απέναντί στη Λευκάδα βρίσκεται η terra ferma, το νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Διαφορετικός κόσμος, διαφορετικοί μουσικοί δρόμοι, που συγγενεύουν πιο πολύ με την Ανατολή. Δίπλα στην πόλη πάλι η ύπαιθρος, που οι μουσικοί της δρόμοι επικοινωνούν πιο πολύ με την απέναντι στεριά παρά με την πόλη. Και κάτι ακόμα: είναι πεποίθηση αυτών που έχουν καλή σχέση με τα μουσικά δρώμενα της Λευκάδας, ότι, ενώ για την ίδρυση αυτών των Φιλαρμονικών, που προηγήθηκαν της ΦΕΛ, σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι θρησκευτικές-λειτουργικές ανάγκες των άλλων Ιόνιων νήσων, η γενεσιουργός αιτία της ΦΕΛ υπήρξε η αγάπη προς τη μουσική.

Τα άτομα, που πρωτοστάτησαν στην ίδρυση της Φιλαρμονικής, ανήκαν, όπως ήδη είπαμε, στα ανώτερα στρώματα της πόλης και ήταν άνθρωποι σπουδαίας γενικής και μουσικής παιδείας με δυτικο-ευρωπαϊκές καταβολές. Άνθρωποι, που εκτός των άλλων, πολλές φορές στήριξαν οικονομικά το σωματείο, δεδομένου ότι, όπως αποκαλύπτει το διασωθέν αρχείο της, οι οικονομικές δυσκολίες ήταν τεράστες και στην αρχή της ζωής του σωματείου αλλά και σε όλη τη διαχρονική του πορεία.

Το εξαιρετικά ενδιαφέρον με τη Φιλαρμονική όμως είναι ότι (σύμφωνα με το ευρωπαϊκό παράδειγμα, που είχε αναγάγει τις μπάντες στο πλέον διαδεδομένο μέσο εκλαϊκευσης της μουσικής και είχε βγάλει τη μουσική από τα σαλόνια και τις κλειστές αίθουσες στους ανοιχτούς χώρους) ρίζωσε βαθιά στην κοινωνία της Λευκάδας, οι ρίζες της απλώθηκαν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, έγινε το καμάρι και το στολίδι όλης της πόλης. Οι μουσικοί της προέρχονται κυρίως από τα λαϊκά στρώματα της πόλης και όχι από την κοινωνική ελίτ. Έτσι, η Φιλαρμονική -και αυτό είναι πολύ σπουδαίο- αποτέλεσε και αποτελεί φυτώριο νέων μουσικών: Νέα παιδια μυούνται στα μυστικά της Μουσικής εξ απαλών ονύχων δίπλα σε έμπειρους και καταξιωμένους μουσικούς – για να γίνει κατανοητό πόσο μεγάλη σημασία δινόταν στη μουσική μαθητεία των νέων, να πούμε ότι, η αποδοχή κάποιου ως μαθητή στη ΦΕΛ, γινόταν με επίσημη συμβολαιογραφική πράξη. Και πολλοί από αυτούς τους μαθητές σταδιοδρόμησαν επαγγελματικά με μεγάλη επιτυχία. Δεν είναι λοιπόν ένα σωματείο, που μισθώνει εκτελεστές μουσικούς, έστω σπουδαίους, αλλά ένα σχολείο βαθιάς μουσικής παιδείας. Αυτό αποδεικνύεται από το ότι διαχρονικά η Φιλαρμονική, πολλές φορές και σε δύσκολες ώρες, στηρίχτηκε στις δικές της δυνάμεις, «βγάζοντας» αρχιμουσικούς από τα δικά της σπλάχνα, όταν για διάφορους λόγους δεν υπήρχε η δυνατότητα πρόσληψης ξένου αρχιμουσικού, Έλληνα ή ξένου. Υπ’ αυτή την έννοια η ΦΕΛ δικαιούται να σεμνύνεται ότι παράγει πολιτισμό μέσα στον τοπικό κύκλο που δραστηριοποιείται.

Έτσι η ΦΕΛ ταυτίζεται κυριολεκτικά με τη ζωή της πόλης. Δεν είναι μόνο οι μεγάλες επετειακές στιγμές της, τις οποίες συνήθως θυμόμαστε και τις οποίες διαφημίζουμε, για να ικανοποιήσουμε τον επαρχιωτικό μεγαλοϊδεατισμό μας, που ενδημεί σε όλους τους τόπους, όπως είναι η εξαιρετική εμφάνισή της στους Α΄ Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 1896 (με αρχιμουσικό τον ιταλό φλαουτίστα Αντώνιο Μπιφέρνο, με άριστη εμφάνιση -τις στολές του Γολέμη- και εξαιρετική απόδοση) και η επίσης σπουδαία μεμφάνιση στους Μεσο-Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 1906, που απέσπασαν τις ευνοϊκές κριτικές του αθηναϊκού Τύπου• ή οι εμφανίσεις της κατά την ημέρα της Ένωσης, την 21.05.1864, οπότε παιάνισε μπροστά στο Κάστρο κατά την υποστολή της αγγλικής σημαίας και την έπαρση της ελληνικής και έλαβε μέρος σε όλες τις πανηγυρικές εκδηλώσεις της ημέρας αυτής.

Είναι κυρίως οι σταθερές εμφανίσεις της, από την ίδρυσή της, σε ορισμένες εορταστικές εκδηλώσεις της πόλης, πολλές από τις οποίες είναι καταστατικά κατοχυρωμένες. Η πρώτη, είπαμε, έγινε την παραμονή της εορτής του Αγίου Σπυρίδωνος, την 11.12.1852 και την ακολούθησε η εμφάνιση στη Γιορτή της Φανερωμένης το 1853, η οποία από τότε καθιερώθηκε ως η πρώτη καλοκαιρινή εμφάνισή της. Οι εμφανίσεις στις οποίες η ΦΕΛ παιάνιζε δημόσια και αμισθί (άλλες των οποίων διατηρούνται και σήμερα, ενώ άλλες δεν γίνονται) είναι:
Kάθε Κυριακή στην Πλατεία.

Στο εωθινό της Πρωτοχρονιάς, από τα χρόνια της Αγγλοκρατίας ακόμα.
Στις πανηγύρεις της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Θωμά και της Βλαχέρνας,
Την 25 Μαρτίου.
Της Φανερωμένης.
Στις λιτανείας του Επιταφίου και της Λαμπρής.
Ύστερα είναι οι τακτικές εκδηλώσεις στην αίθουσά της
.

10

Και ακόμα οι άλλες «ιδιωτικές» εμφανίσεις, στις οποίες η ΦΕΛ συμμετέχει επί πληρωμή, όπως στις κηδείες.
Αυτό τον δεσμό της ΦΕΛ με την πόλη, αυτό τον δεσμό που δείχνει ότι η ΦΕΛ είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα καλλιτεχνικό σωματείο, ότι είναι κάτι ισοδύναμο με την ανάσα της πόλης, θα σας τον δείξω με πέντε μαρτυρίες:

Την πρώτη την είδαμε στην αρχή: Είναι η ματιά του λευκαδίτη στά μισά του 19ου αι., όπως μας τη διέσωσε ο Κωνσταντίνος Μαχαιράς περιγράφοντας την πρώτη εμφάνιση της 11.12.1852.

Η δεύτερη είναι η ματιά των τριών υπέργηρων, ανύπαντρων (και καταγόμενων από ψηλά τζάκια της πόλης) ηρωίδων του διηγήματος της λευκαδίτισσας πεζογράφου Ανδρομάχης Φίλιππα-Χαριτωνίδου, που τιτλοφορείται «Το Τριτσέντο» και περιέχεται στη συλλογή Ηθογραφίες Λευκαδίτικες, που εξέδωσε η ΕΛΜ το 2010. Της Τσελεστίνας, της Ξανθόρως και της Κιάρας. Η σκηνή διαδραματίζεται περί το 1900 και δείχνει αφενός μεν ότι η Φιλαρμονική αγκαλιάζει και αγκαλιάζεται από ευρύτερα λαϊκά στρώματα και αφετέρου τη δυσαρέσκεια της της ξεπεσμένης αρχοντιάς μπροστά στις νέες εξελίξεις:

Όταν έφθασαν κοντά στην Παναγία των Ξένων, από μακριά είδαν την Tσελεστίνα στο παράθυρο.
Της έκαμαν νοήματα χαιρετισμού και όταν πλησίασαν η Σιόρα Ξανθόρω φωνάζει.
– Θα πάμε στη Σπιανάδα; Σήμερα Κυριακή η Μουσική θα παίζει ώς το μεσημέρι. Ήλθε ένας μαέστρος Ιταλός και λένε πως έβαλε καινούργιο πρόγραμμα. Θα παίξει Tραβιάτα, Λουτσία και Περκόλ.
…………………………………………………………………………………….
Όταν έφθασαν στην Πλατεία, κάθησαν στη συνηθισμέ¬νη τους θέση, από κάτω από ένα σπίτι, έχοντες τις πλάτες τους στον τοίχο για να μη τις φυσάει ο αγέρας.
Κόσμος πολύς άρχισε να πιάνει τα καθίσματα.
H Σιόρα Ξανθόρω βάζει τα γυαλιά της και ρωτά τη Σιόρα Κιάρα για μία, μία.
– Κι αυτός με τη χοντρή γυναίκα, ποιος είναι;
– O Κώστας ο ρεμεσιέρης.
– Και δεν κάνει χωρίς Σπιανάδα η ρεμεσιέραινα;
– Να, βλέπεις, που δεν κάνει, απαντά η συγκαταβατικη Κιάρα.
– Κι αυτός ο ψηλός ο λέλεκας με την κοντή γυναίκα που νομίζει κανείς πως την πήρε από το χέρι;
– Αυτός είναι ο γυρολόγος ο Ντέκος.
– E, πού καταντήσαμε! Κι αυτός ο ξεραγκιανός με την κουτσή;
– O Μίλιος ο λατονιέρης. Απαντά υπομονετική η Σιόρα Κιάρα.
– Γιατί ήρθε; Για να πουλήσει μπρίκια;
– Ξέρω εγώ καημένη! Τι σε νοιάζει εσένα; O καθένας ό¬πως τον γυρίσει ο καιρός κάνει.
– Δεν φεύγομε καλύτερα; Εδώ είναι τα ψηλά τζάκια, ε¬μείς τι θέλομε;
– Κάθισε, καημένη, δεν θα σμαρίρεις. Δεν είναι αρρώ¬στια να κολήσεις.
– Μα δεν μπορώ! Φαστιδιάρω. Δεν πάμε σπίτι να τις βλέπομε από ψηλά;

Η τρίτη είναι η ματιά ενός παιδιού, στις αρχές του Μεσοπολέμου, του Αντώνη Φίλιππα, συγγραφέα του δίτομου έργου ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗ ΛΕΥΚΑΔΑΣ:

Το πατρικό μου σπίτι (τα 2/3 άπ’ το σημερινό ξενοδοχείο «Πάτραι,» στην κεντρική Πλατεία) γειτόνευε βλέπεις με το Κατάστημα τής Φιλαρμονικής, πού στεγαζότανε και τότε στο ίδιο το σημερινό κτίριο στην Αγορά (του Δήμου Μαλακάση, συμβολαιογράφου, άλλοτε των Σταματόπουλων εμπόρων-εισοδηματιών). Κι’ επειδή τότε δεν υπήρχαν τα σημερινά ενδιάμεσα ψηλά κτίρια των Φραγκούλη – Πολίτη και Θειακού, η μουσική, την ώρα πού έκανε πρόβες η Φ., ή, όταν έπαιζε στην κεντρική Πλατεία, έφθανε ανεμπόδιστα ως μέσα στο σπίτι μου, ως την παιδική μου κούνια θάλεγα… Αλλά κι’ όταν μεγάλωσα, μόλις άκουγα να «προβάρει» ή Φ. αμέσως έτρεχα ν’ ανέβω στο Κατάστημά της, για να παρακολουθήσω από κοντά την πρόβα της (όπως κι’ άλλα παιδιά), παρατώντας διάβασμα ή παιγνίδι. Γιατί αυτό είχε πετύχει ή Φ. με τις ωραίες εκδηλώσεις της: Να κάνει φίλους τής μουσικής και τα μικρά παιδιά ακόμα. Αλλά και μέσα στο σπίτι μου είχα την καλή τύχη ν’ ακούσω πολλή μουσική. Κι από μικρός να γνωρίσω πολλά από τα μέλη ή τούς φίλους τής Φ. και της μουσικής, που μαζί με τ’ αλησμόνητα αδέρφια μου (που ποιος λίγο-ποιος πολύ, έπαιζαν και κάποιο όργανο) είχανε φτιάξει μία «όρχηστρούλα», που υπό προϋποθέσεις γινόντανε στη σάλα τού σπιτιού μας (το σημερινό δωμάτιο 1 του ξενοδοχείου).

Η τέταρτη είναι η συλλογική ματιά της πόλης κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου, όπως μας τη διασώζει ο Νίκος Βαγενάς, στο βιβλίο του Πάτρια ίχνη (εκδόσεις fagottobooks 2014) στο κείμενό του που αναφέρεται στον κατεστραμμένο πια Ανθώνα:

Δεν κατέστη γνωστό να βρεθεί η χρονολογία κατασκευής μιας εξαγωνικής εξέδρας, η οποία…..βρισκόταν κοντά στη νότια πλευρά του Κήπου απέχοντας όμως αρκετά από τα λιθόκτιστα σπιτάκια της ίδιας πλευράς. Η εξέδρα αυτή στο μέσον της επιφάνειάς της έφερε ένα παραδοσιακού τύπου μονοφάναρο και επικοινωνούσε με την επιφάνεια του εδάφους με τρεις κτιστές σκάλες. …… Η κατασκευή αυτή ήταν το επίκεντρο των διαφόρων δρώμενων στον Ανθώνα, αναλόγως της εποχής και της περιπτώσεως. Από μαρτυρίες υπέργηρων (ήδη κατά το 1963) συμπολιτών μας, εκτός από τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις, υπήρχαν και εκείνες που εξελίσσονταν αυθόρμητα υπό την επήρεια της επικρατούσας γενικής ευθυμίας, ιδίως τις Κυριακές και όταν, βεβαίως, ο καιρός ευνοούσε τις υπαίθριες συνάξεις.
Έτσι, κατά το πέρας της εαρινής περιόδου ή την αρχή της θερινής, η εξέδρα μετατρεπόταν σε μία μικρή υπερυψωμένη πλατεία, όπου η Φιλαρμονική έτερπε το φιλόμουσο κοινό με διάφορα «κομμάτια» (μαρς, εμβατήρια, άριες κ.ά.) αθάνατων κλασσικών έργων, ταιριαστά, πάντοτε, με την περίπτωση. Η έναρξη της θερινής περιόδου δεν ήταν σταθερή: όταν η γιορτή της Φανερωμένης ήταν πριν από την 21η Μαϊου, άρχιζε με την εθιμοτυπική εμφάνιση της Φιλαρμονικής το βράδυ της, τοπικής εορτής. Αν όχι, άρχιζε με την καθιερωθείσα συναυλία για την επέτειο της Ένωσης της Επτανήσου.

Και η πέμπτη η δική μου-δεκαετία 1960- η ματιά ενός γυμνασιόπαιδου, που έρχεται από απέναντι- από το διήγημα «Η πόλη νυστάζει» που περιέχεται στη συλλογή Άγριο ροδάκινο (Γαβριηλίδης 2010). Είναι απόγευμα Ιουλίου:

Έξι το απόγευμα. Έξι και ένα λεπτό. Ο πρώτος ήχος από τα κρουστά της Φιλαρμονικής θρυμμάτισε άσπλαχνα τη ραστώνη του κοιμισμένου μεσημεριού. Ξυπνάνε φρέσκοι όλοι οι θόρυβοι του απογεύματος. Ανοίγουν με τα γνώριμα τριξίματα οι πόρτες των μαγαζιών. Πλατςςς, ο ταπεινός κουβάς δροσίζει το διψασμένο πεζοδρόμιο….

Σας ευχαριστώ

Προηγουμενο αρθρο
Μαθήτρια από τον Αστακό δώρισε τα μαλλιά της...
Επομενο αρθρο
Φωτορεπορτάζ από το Χριστουγεννιάτικο παζάρι Νυδριού

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.