Η Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα

21 Μαΐου 1864, 12 το μεσημέρι. Οι βρετανικές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές αναχωρούν από τα νησιά του Ιονίου. Η βρετανική και ελληνική φρουρά αποδίδουν τιμές στον αντιπρόσωπο της Α.Μ. Βασίλισσας Βικτώριας της Αγγλίας.

Ο τελευταίος Βρετανός Αρμοστής, Σερ Ερρίκος Νάιγκ Στόρξ επιβιβάζεται στη ναυαρχίδα του βρετανικού στόλου της Μεσογείου «Δούξ του Μάλβουρυ» και αναχωρεί. Οι βρετανικές φρουρές στα φρούρια αντικαθίστανται από ελληνικά στρατιωτικά τμήματα, υποστέλλονται οι βρετανικές σημαίες και γίνεται έπαρση της Ελληνικής.

Ο Θρασύβουλος Ζαΐμης, έκτακτος απεσταλμένος της Κυβερνήσεως απευθύνει στους κατοίκους των νησιών προκήρυξη: «Συμπολίται, το μέγα εθνικόν έργον της Ενώσεως της Επτανήσου μετά της κοινής μητρός ιδού ότι ετελέσθη. Οι πατριωτικοί υμών αγώνες στέφονται σήμερον με της επιτυχίας τον Στέφανον, και η σημαία η Ελληνική κυματίζει ήδη επί των τειχών των ωραίων υμών νήσων….»

Η παράδοση του φρουρίου της Λευκάδος

Το πρωί στις 21-5-1864 παραδίδεται στις ελληνικές αρχές το φρούριο της Αγίας Μαύρας. Στις 6 το πρωί η Αγγλική φρουρά μπαίνει στη φρεγάτα «Μάγισσα» και στις 8 φτάνουν ο Μητροπολίτης, ο Έπαρχος και ο κλήρος. Έπειτα από τις σχετικές προσφωνήσεις η αγγλική σημαία που κυμάτιζε στο φρούριο υπεστάλη. Τα κλειδιά του φρουρίου παραδίδονται σε ελληνικό απόσπασμα, οι Άγγλοι φεύγουν και ο Έπαρχος Ευάγγ. Τσαρλαμπάς υψώνει την ελληνική σημαία. Κατά την στιγμήν της υψώσεως χαιρετίζεται παρά της αγγλικής Φρεγάτας «η Μάγισσα» με 21 πυροβολισμούς των τηλεβόλων.

Ιστορική αναδρομή

Η εθνική ιστορική μνήμη, 150 χρόνια μετά το 1864, επιβάλλει ένα ταξίδι στο χρόνο.

Επτάνησα: Κέρκυρα, Παξοί, Κεφαλονιά, Ιθάκη, Κύθηρα, Λευκάδα, Ζάκυνθος, 29 στην πραγματικότητα, μαζί με τις νησίδες Οθωνοί, Στροφάδες, Ερικούσα, Μαθράκι, Κάλαμος, Αντικύθηρα, Αντίπαξοι, Μαδουρή, Μεγανήσι κ.ά. Απότομοι βράχοι, δαντελένια ακρογιάλια, εκκλησίες με τα ιερά σκηνώματα των Αγίων Σπυρίδωνος, Διονυσίου, Γερασίμου. Νησιά με πανάρχαιους μύθους, ήθη, παραδόσεις, λαμπρούς ποιητές. Διονύσιος Σολωμός, Λορέντζος Μαβίλης, Ανδρέας Κάλβος, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Άγγελος Σικελιανός, Ανδρέας Λασκαράτος, Ιάκωβος Πολυλάς, Νικόλαος Μάντζαρος… Από την αρχαιότητα ακόμη τα Επτάνησα εμφορούνται από τις πατρογονικές αρετές και τα υψηλά ιδανικά, την αγάπη για τις τέχνες και την επιστήμη και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ελλάδας.

Μέχρι την ένωσή τους με την Ελλάδα γνωρίζουν διαδοχικά διάφορους κατακτητές. Ενετούς, μέχρι το 1797 που καταλύεται η Δημοκρατία της Βενετίας από το Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Γάλλους και στη συνέχεια Ρώσους και Τούρκους με τη συμπαράσταση των Άγγλων, που ιδρύουν την Ιόνια Πολιτεία. Ξανά Γάλλους μέχρι την 1η Οκτωβρίου 1809.

43 χρόνια μετά την Εθνική Παλιγγενεσία του 1821 τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας προσδιορίζονται από τη νοητή γραμμή Αμβρακικού- Παγασητικού. Μετά την ήττα του Ναπολέοντα (Βατερλώ 1815) Αγγλία, Ρωσία, Γαλλία, Αυστρία και Πρωσσία, υπογράφουν τη Συνθήκη των Παρισίων 5-11-1815, που συστήνει το «Κράτος των Ηνωμένων Ιονίων Νήσων». Κατά το Β΄ άρθρο της Συνθήκης το κράτος αυτό τίθεται υπό την «Προστασία» του Ενωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας. Η Αγγλοκρατία (1810-1864) αρχίζει για τη Λευκάδα από τις 26 Μαρτίου 1810, που ο Διοικητής του αγγλικού αγήματος, sir John Oswald καταλαμβάνει την Λευκάδα. Δεν ήταν εύκολη περίοδος για τους «προστατευόμενους».

Ιωάννης Καποδίστριας

Ο Ιωάννης Καποδίστριας κατέκρινε τον αυταρχισμό, τη σκληρότητα και τις εκτελέσεις, στήριξε με σθένος τα εθνικά συμφέροντα των επτανησίων και έλεγε:« Η υπόθεση των Ιονίων Νήσων είναι υπόθεση της καρδιάς μου και του πνεύματός μου».

Οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες, σε συνδυασμό με το εθνικό αίτημα για την Ένωση με την Ελλάδα, οδήγησαν στην οριστική επίτευξή της. Με τη Συνθήκη του Λονδίνου ο Βασιλιάς της Δανίας δέχεται το στέμμα για τον Πρίγκιπα Γεώργιο. Στις 5 Οκτωβρίου 1863, κατά την πανηγυρική συνεδρίαση της ΙΓ΄ Βουλής, διαβάζεται το ψήφισμα της Ενώσεως, που το είχε διατυπώσει ο Αριστ. Βαλαωρίτης. Στις 29 Μαρτίου 1864 υπογράφεται στο Λονδίνο η συνθήκη της παραχωρήσεως της «Ηνωμένης Πολιτείας των Ιονίων Νήσων» στο Ελληνικό κράτος.

Οι πρώτοι επτανήσιοι βουλευτές, επί διοικήσεως του μπουρλοτιέρη Κων/νου Κανάρη, συμμετέχουν σε πανηγυρική εθνοσυνέλευση στην Αθήνα. Οι λοιποί βουλευτές τους υποδέχονται μέσα σε ακράτητο ενθουσιασμό και με την κραυγή «Να έλθουν οι αδελφοί μας».

Ύστερα από 54 χρόνια 8 μήνες και μία ημέρα η Αγγλοκρατία έχει τελειώσει. Τα Επτάνησα είναι ελληνικά μετά από μάχες, αγώνες και θυσίες. Καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα, στα φρούριά τους υψώνεται η ελληνική σημαία κι ο Ύμνος στην Ελευθερία ηχεί απ’ άκρη σ’ άκρη.

Οι στίχοι του Λευκαδίτη ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη απηχούν τα αισθήματα χαράς της εποχής.

«Ασπασμός προς την Μητέρα Ελλάδα»
Άνοιξε, μάννα μας γλυκειά
Την άφθαρτη καρδιά σου
Κι αγκάλιασέ τα τα φτωχά
Τα μαύρα τα παιδιά σου.
…………………………….
Ευλογημένη τρεις φορές,
Ευλογημέν’ η μέρα
Που ευρήκαμε τον κόρφο σου,
Γλυκειά γλυκειά μητέρα!

Ουρανία Σολδάτου Εκπαιδευτικός
—————————————–

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
1. Α. Ιδρωμένου, Ο υπέρ Ανεξαρτησίας Αγών των Επτανησίων
2. Αρχειοφ. Λευκάδος. Εφημερίς Επίσημος του Ηνωμένου Κράτους των Ιονίων Νήσων
3. Βικτ. Δούσμανη, Συμβολή εις την Ιστορίαν της Ενώσεως της Επτανήσου, Αθήναι 1924
4. Γεωργίου Φιλαρέτου, Ξενοκρατία και Βασιλεία εν Ελλάδι
5. Επ. Κυριακίδου, Ιστορία του συγχρόνου Ελληνισμού Β΄
6. Επίσημος Εφημερίς του Βασιλείου της Ελλάδος
7. Ηλία Ζερβού Ιακωβάτου, Επτάνησος Πολιτεία
8. Ιωάνν. Καποδίστρια, Αυτοβιογραφία
9. Κ. Μαχαιρά, Λευκάς και Λευκάδιοι
10. Π. Κοριατοπούλου- Αγγελή 1864-2014 – 150 Χρόνια από την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα
11. Π.Γ.Ροντογιάννης, Ιστορία της Νήσου Λευκάδος, Τόμος Β΄, Αθήνα 1982
12. Σ. Ρομποτής, 150ή επέτειος της Ένωσης των Ιονίων νησιών με την Ελλάδα
13. Σπυρ.Χρ. Βερυκίου, Ιστορία των Ην. Κρατών των Ιονίων Νήσων
14. Υπουργείον Εξωτερικών, Έγγραφα επίσημα αφορώντα τας επί του Επτανησιακού Ζητήματος Διαπραγματεύσεις