HomeΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣΗ επική ζωή της Μαρία Κάλλας

Η επική ζωή της Μαρία Κάλλας

Η επική ζωή της Μαρία Κάλλας είναι μυστηριώδης σαν κάποια ιστορία της Ελληνικής μυθολογίας και είναι γεμάτη με παραδοξότητες που θυμίζουν έντονα την πλοκή αρχαιοελληνικής τραγωδίας.

Β΄ Μερος

Του Χρήστου Χαλκιά

Διαβάστε το Α’ Μέρος [ΕΔΩ]

«ΘΕΛΩ ΝΑ ΖΗΣΩ…»

Στα μέσα της δεκαετίας του ’50 ο κόσμος ήταν όλος δικός της. Από το Μιλάνο ως και την Νέα Υόρκη, το όνομα της βούιζε ως το απόλυτο ρεφρέν της δόξας.

Στις 19 Δεκεμβρίου 1958 η τυραννική και καταπιεστική λόγω της τελειοθηρίας της, πριμαντόνα Μ. Κάλλας, έκανε το θριαμβευτικό ντεμπούτο της στο “Theatre de L’ Opera”, των Παρισίων.
Στη παράσταση παραβρέθηκαν ο πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, ο δούκας και η δούκισσα του Εδιμβούργου, η Μπριτζίτ Μπαρντώ, ο Τσάρλυ Τσάπλιν, οι Ρότσιλδς, ο Αγά Χαν, ο Φρανσουά Σαγκάν, ο Ζακ Κοκτώ και μεταξύ πολλών άλλων επωνύμων ενας ζάπλουτος Έλληνας εφοπλιστής, ο Αριστοτέλης Ωνάσης πού έστειλε και μια αγκαλιά λουλούδια.

Επόμενος σταθμός της Μαρίας ήταν το Κόβεν Γκάρντεν του Λονδίνου όπου ξεσήκωσε τους πάντες τραγουδώντας «Μήδεια», η οποία είχε να παιχτεί από το 1870… Ξανά παραβρέθηκε όλη η ελίτ της Βρετανίας με πρώτο τα θεωρεία το λόρδο Τσώρτσιλ.
Ο περίεργος Έλληνας εφοπλιστής έφερε μαζί του και 40 προ σκεκλημένους, μολονότι ήταν γνωστό στους πάντες ότι όχι μόνον ήταν αδαής αλλά και ουδέποτε στο παρελθόν είχε δείξει κάποιο ενδιαφέρον για την Όπερα…

Μετά την παράσταση ακολούθησε ο καθιερωμένος χορός στο «Ντόρτσεστερ», και ο Ωνάσης ήταν ιδιαίτερα περιποιητικός και διαχυτικός προς την Μαρία. Μια πρόταση για μια κρουαζιέρα με το γιοτ του συνάντησε την άρνηση του προστατευτικού Μενεγκίνι πού είπε ότι η θάλασσα μπορεί να βλάψει τη φωνή της…Από την άλλη πλευρά βέβαια υπήρχε και το βαρύ πρόγραμμα των απειλημένων υποχρεώσεων της πριμαντόνας ανά την υφήλιο.

Μετά τις εμφανίσεις της Μαρίας στο Άμστερνταμ και τις Βρυξέ λες, το ζεύγος Μενεγκίνι επέστρεψε στην βίλα τους στο Σιρμιόνε, στις ακτές της λίμνης Γκάρντα…Το τηλέφωνο χτύπησε. Στον Ωνάση δεν ήταν εύκολο να αρνηθεί κάποιος. Άρχισε τις διπλωματικές πιέσεις και τελικά ο Μενεγκίνι υπεχώρησε και είπε το ναι.

Άραγε είχε τόσο πολύ εντυπωσιασθεί ο Ωνάσης από την Ελληνίδα αυτή ιέρεια της τέχνης που την ήθελε να κοσμήσει την λίστα των επώνυμων προσκεκλημένων όλης της γης στη «Χριστίνα»;

Το βράδυ της 21ης Ιουλίου ο κος Ωνάσης και η σύζυγος του . Τίνα Λιβανού-Ωνάση, παρέθεσαν δείπνο στο ζεύγος Μενεγκίνι-Κάλλας στο «Οτελ ντε Παρί» του Μόντε Κάρλο.

Η κρουαζιέρα θα άρχιζε το επόμενο πρωινό τα χαράματα της 22ας Ιουλίου και θα διαρκούσε μέχρι τις 13 Αυγούστου 1959.

Η αυτοκρατορική “Χριστίνα” αγέρωχη απέπλευσε από το Μόντε Κάρλο. Εκτός του ζεύγους Ωνάση και του επισήμως προσκεκλημένου ζεύγους Μενεγκίνι, στην κρουαζιέρα συμμετείχαν ο λόρδος και η λαίδη Τσώρτσιλ, ακολουθούμενοι από την κόρη τους Diana Sandys, τον προσωπικό γιατρό τους λόρδο Μόργκαν, και τον γραμματέα τους A. M. Browne με την σύζυγο του λαίδη Σάργκαντ. Αργότερο προστέθηκαν το ζεύγος Ουμπέρτο Ανιέλλι, ο πρόεδρος δηλαδή της ΦΙΑΤ και μια από τις ετεροθαλείς αδελφές του Ωνάση με τον άνδρα της, καθηγητή Θεόδωρο Γαρουφαλίδη.

Πρώτος σταθμός ήταν το Πόρτο Φίνο όπου κατέφθασε για να τραγουδήσει ο Gracie Fields, γνωστός τροβαδούρος της δεκαετίας του ’30. Πραγματικά πρόσφερε μια ρομαντική γεμάτη νοσταλγία βραδιά στους συνδαιτυμόνες.

Στη συνέχεια η θαλαμηγός ταξιδεύοντας στα ανοικτά του Ιο νίου, μέσω του Ισθμού της Κορίνθου κατάπλευσε στην Ανάβυσσο. Εκεί ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κων/νος Καραμανλής με την σύζυγο του Αμαλία Μεγαπάνου, κατέφθασαν για να παραβρεθούν σε δείπνο προς τιμήν του Ουΐστον Τσώρτσιλ.

Οπουδήποτε άραζε η “Χριστίνα” εστεμμένοι και αρχηγοί κρατών κατέφθαναν για να αποδώσουν τιμές στον “πατέρα της νίκης”. Ο Ωνάσης πάντα ήξερε τι έκανε…


Αφού έκανε μικρές στάσεις στο Ναύπλιο για μια επίσκεψη στην Επίδαυρο, στη Ρόδο όπου γυριζόταν τα «Κανόνια του Ναβαρόνε» και στην Χίο, στις αρχές Αυγούστου η “Χριστίνα” εισήλθε στα Δαρδανέλια. Ήδη όμως άρχισε να συζητάται μεταξύ του προσωπικού και των καλεσμένων η υπερβολική στοργή του Άρη για την Μαρία και το γεγονός ότι δαπανούσαν μαζί πολλές μεταμεσονύκτιες ώρες συζητώντας και γελώντας…

Στις 4 Αυγούστου η θαλαμηγός έριξε άγκυρα στο λιμάνι της Κων/πολης. Ακολούθησε επίσκεψη του πρωθυπουργού της Τουρκίας Μεντερές για να υποβάλει τα σέβη του στον Τσώρτσιλ και επισκέψεις των προσκεκλημένων στο Τοπ Καπί.

Στις 6 Αυγούστου ο Άρης χέρι-χέρι με την Μαρία επισκέφθηκαν τον οικουμενικό πατριάρχη Αθηναγόρα και το βράδυ δόθηκε μεγάλη δεξίωση στο “Instabul Hilton”. Εν τω μεταξύ η θύελλα για τον έρωτα Ωνάση-Μαρίας σάρωνε την “Χριστίνα”. Ακολούθησαν πεισματώδης καταστάσεις εκ μέρους του Μενεγκίνι, με τον οποίον ο Άρης ήταν σχεδόν συνομήλικος και ψυχρή αντιμετώπιση εκ με ρους της συζύγου του, Τίνας.

Μονολότι οι δημοσιογράφοι έχουν μυρισθεί την όλη κατάσταση και στοιχηματίζουν ότι η κρουαζιέρα θα τελειώσει άδοξα και πρόωρα, η “Χριστίνα” σαλπάρει κανονικά βάσει του προγράμματος για την Σμύρνη, την χαμένη πατρίδα του Άρη. Εκεί εκείνος βγήκε τη νύχτα ζώντας έντονες συγκινήσεις επισκεπτόμενος το χάνι του βεζίρη όπου ο πατέρας του είχε τα γραφεία του.

Η Μαρία εν τω μεταξύ απροκάλυπτα δηλώνει στον άνδρα της ότι γνώρισε στον Άρη τον μεγάλο έρωτα της ζωής της.
Είχε φθάσει στην κρίσιμη καμπή, είδε ότι η ζωή της ήταν μόνο καριέρα, ένοιωθε καταγοητευμένη από τον μυθικό Αρίστο, που ολόκληρες στρατιές ανθρώπων περίμεναν τις εντολές του.
Στο κάτω-κάτω ήταν και οι δύο Έλληνες, ξεκίνησαν φτωχοί, μιλούσαν την ίδια γλώσσα, είχαν την ίδια νοοτροπία και κουλτού ρα… «Ήθελε να ζήσει…», όπως χαρακτηριστικά είπε.

Μετά απο μια ολιγόωρη στάση στην Ιτέα για προσκύνημα στους Δελφούς η “Χριστίνα” στις 13 Αυγούστου σύμφωνα με το πρόγραμμα επέστρεψε στην βάση της στο Μόντε Κάρλο.

Οι δημοσιογράφοι κατακλύζουν το λιμάνι. Ο Άρης δηλώνει ότι δεν συμβαίνει τίποτα, αλλά το ηφαίστειο σιγοβράζει… Ακολουθεί μια μελοδραματική συνάντηση Ωνάσση-Κάλλας-Μενεγκίνι. Για τα δύο ζευγάρια έφθασε οριστικά το τέλος του γάμου τους…

Ο παγκόσμιος τύπος οργιάζει. Οι παπαράτσι ανακαλύπτουν τον Άρη να χορεύει μάγουλο με μάγουλο με την Μαρία, σε ένα αριστοκρατικό κέντρο του Μιλάνου. Η Τίνα βρίσκεται στην Βενετία στον ετήσιο χορό της κοσμικογράφου Ελσας Μάξγουελ, στο “Οτελ Ρουαγιάλ Ντανιέλι” και χορεύει με τον κόμη Μπράντο ντ’ Αντα.
Τελικά μαζεύει τα πράγματα της και παίρνοντας τα δύο παιδιά της εγκαταλείπει την “Χριστίνα”. Στις 11 Νοεμβρίου ο Ωνάσης με την Κάλλας αυτή τη φορά φεύγουν μόνοι τους για κρουαζιέρα…

Στις 25 Νοεμβρίου η Τίνα κάνει την κάτωθι δημόσια ανακοίνωση: «Εύχομαι πάντα στον κ. Ωνάση, να είναι καλά, και ελπίζω αφού τελειώσουν όλ΄αυτά να συνεχίζει να χαίρεται το είδος της ζωής που προφανώς διάλεξε και στην οποία εγώ δεν έχω να παίξω κανένα ρόλο.

Ο Μενεγκίνι επίσης έκανε την ακόλουθη δηκτική δήλωση:
«Για ότι μου έκανες θα πληρώσεις ξανά και ξανά για τις υπόλοιπες ημέρες της ζωής σου. Δεν θα γνωρίσεις ποτέ ευτυχία. Σας λυπάμαι γιατί και οι δύο θα καταλήξετε γι’ αυτό στην κόλαση…»

Ποιος όμως υπολογίζει τις κατάρες του καημένου του γέρο-Μενεγκίνι; Τα αργυρόηχα γέλια των εραστών υποδέχθηκαν το νέο έτος 1960 και με όνειρα την νέα δεκαετία.
Η Μαρία πλέει σε πελάγη ευτυχίας. Αυτή είχε τον “πασά” της, όπως η ίδια αποκαλούσε τον άνδρα της ζωής της, τον Ωνάση, και αυτή ήταν η “Μαριώ”, όπως τη φώναζε πάντα ο Ωνάσης.

Λάτρευε τον Αρίστο σαν θεό και ευελπιστούσε σε ένα σύντομο γάμο. Εν τω μεταξύ την ίδια χρονιά (1960) η Τίνα και ο Μενεγκίνι πήραν τα διαζύγια τους.

Για να είναι κοντά στον Άρη η Κάλλας ερμήνευσε τους ρόλους της “Νόρμας” και της “Μήδειας” στο φεστιβάλ της Επιδαύρου το 1960 και 1961. Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου συγκλονίστηκε από την εξαίσια φωνή της και την ασύγκριτη τέχνη της.

Στις 11 Δεκεμβρίου του 1961 η Κάλλας ερμηνεύει την “Μήδεια” του Κερουμπίνι στη Σκάλα του Μιλάνου. Εκεί ανέσυρε από την λήθη και ξανάδωσε ζωή στο αριστούργημα αυτό με συναρπαστικό τρόπο και καθήλωσε το κοινό της.

Ο Ωνάσης όμως δεν έδειχνε να βιάζεται, όσο για τα παιδιά του
-ο Αλέξανδρος και η Χριστίνα- αντιμετωπίζουν ψυχρά την “τραγουδίστρια”, όπως την έλεγαν. Την ίδια εποχή ο Άρης αγοράζει στα ανοικτά της Λευκάδας, το νησί Σκορπιός, 700 στρεμμάτων.
Ικανοποιημένος από το νέο απόκτημα του το καλοκαίρι του 1963 επισκέπτεται την Λευκάδα όπου γίνονται οι ετήσιες Γιορτές Λόγου και Τέχνης. Η Μαρία πού αρνήθηκε να παρουσιασθεί σε μεγάλες και διάσημες Όπερες για χάρη του Άρη, τώρα τραγού δησε στο τοπικό αυτό φεστιβάλ. Το πλήθος έμεινε άφωνο, “Τα πάντα μαρμάρωσαν μέσα στην Αυγουστιάτικη νύχτα…” έγραψαν την επόμενη μέρα οι Αθηναϊκές εφημερίδες.

Την ίδια χρονιά επισκέπτεται την Ελλάδα, η πρώτη κυρία των ΗΠΑ, η Τζάκυ Κέννεντυ. Στο πάρτι των επισήμων είναι παρών και ο Άρης που την προσκαλεί για μια κρουαζιέρα όποτε θέλει…
Μια σειρά τραγωδιών θα φέρουν όλο και πιο κοντά την Τζάκυ με τον Άρη. Αρχές του καλοκαιριού του 1964 πέθανε ο νεογέννητος γιος της Τζάκυ και αυτή για να ξεφύγει αποφασίζει να δεχθεί την πρόσκληση του Ωνάση.

Ενώ ο Ωνάσης αρχικά δηλώνει ότι δεν θα είναι παρών, στα μέσα της κρουαζιέρας εμφανίζεται σαν μόνιμος ξεναγός της.
Ο Λευκός Οίκος ανησυχεί καθώς ο Αμερικανικός τύπος γράφει πολλά και περίεργα για την μακρά, διάρκειας ενάμισι μηνός κρουαζιέρα αλλά η Τζάκυ δεν ακούει τίποτε. Είναι καταγοητευμένη με το Ελληνικό καλοκαίρι, την ξεγνοιασιά και την προσωπικότητα του Ωνάση. Όταν γύρισε πίσω ο Λευκός Οίκος της φαινόταν σαν ένα φτωχό αποικιοκρατικό μέγαρο.

Στις 22 Νοεμβρίου δολοφονείται ο άνδρας της, ο Τζών Κέννε ντυ και ο Ωνάσης καταφθάνει στο Λευκό Οίκο να υποβάλλει τα θερμά συλλυπητήρια του. Η Μαρία από γυναικείο ένστικτο ανησυχεί, αλλά δεν μπορεί να υποψιαστεί την συνέχεια. Άλλωστε στις 3 Δεκεμβρίου 1963 ο Άρης στο Μαξίμ των Παρισίων γιορτάζει τα τεσσαρακοστά γενέθλια της…

Το όνειρο όμως μιας ήσυχης και ευτυχισμένης ζωής δίπλα στον Ωνάση –αν ήταν δυνατόν- έχει πλέον ξεφτίσει αλλά συνεχίζει τα καλοκαίρια να κάνει κρουαζιέρες μαζί του.

Το 1965 η Μαρία Κάλλας ερμηνεύει την “Τόσκα” στο Κόβεν Γκάρντεν. Τα χρόνια της δόξας φαίνεται να τελειώνουν.
Περνώντας τα 40, η φωνή της είχε αρχίσει να παρακμάζει και να αποτελεί μόνο μία ανάμνηση αυτού που ήταν κάποτε. Και όμως αυτή η παρακμή της φωνής της την ώρα της ωριμότητας, ακόμα εντυπωσιάζει. Οι αιτίες για τη πρόωρη αυτή κατάπτωση έχουν κατά καιρούς αποδοθεί στις αυστηρότατες δίαιτες, στις οποίες είχε υποβληθεί, στη θάλασσα ή και συνεχή ξενύχτια της πλάι στους κοσμικούς, τον Ωνάση, το ζεύγος Ρενιέ του Μονακό, κ.α.

Όσο οι φωνητικές της ικανότητες την πρόδιδαν, οι εμφανίσεις της αραίωναν. Ο θρόνος της άρχισε πλέον σοβαρά να απειλείται από μια άσημη Ισπανίδα, την Μονσεράτ Καμπαγιέ που κάνει παγκόσμιο πάταγο το 1965…Την ίδια χρονιά η Κάλλας σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να δείξει ότι η θεσπέσια φωνή της παραμένει η ίδια, και ότι συνεχίζει να είναι η «απόλυτη πριμαντόνα», αποφασίζει να τραγουδήσει «Τόσκα» στην Ν. Υόρκη.
Η φωνή της ήταν κακή, αλλά ίσως πιο κακό για την Μαρία ήταν ότι παρούσα στην παράσταση ήταν η χήρα του Τζών Κέννεντυ…
Στις 29 Μαΐου κατέρρευσε επί σκηνής σε κάποιο άλλο θέατρο…

Μάρτιος του 1968 η χήρα Κέννεντυ –που εν τω μεταξύ είχε συναντήσει αρκετές φορές τον Ωνάση- δέχεται μια κρουαζιέρα στην Καραϊβική. Κάπου ανάμεσα στις Παρθένους Νήσους και τις Μπαχάμες έγινε η πρόταση γάμου εκ μέρους του Άρη…

Το θέμα ήταν λεπτό δεδομένου ότι οι ΗΠΑ βρισκόταν σε προ εκλογική εκστρατεία και μια τέτοια ανακοίνωση θα έβλαπτε τον κουνιάδο της Ρόμπερτ. Στις 5 Ιουνίου 1968 ο Ρόμπερτ Κέννεντυ δολοφονήθηκε στο ξενοδοχείο «Αμπασαντέρ» του Λος Άντζελες, τρεις μήνες μετά την δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ…
Πανικόβλητη η Τζάκυ δήλωσε:
“Μισώ αυτή την χώρα. Περιφρονώ την Αμερική και δεν θέλω τα παιδιά μου να ζήσουν πλέον εδώ…”. Στις 17 Αυγούστου γίνεται επίσημο γεύμα στο Σκορπιό. Ο λαϊκός τραγουδιστής Σ. Κόκκοτας καλείται να τραγουδήσει για την περίπτωση. Ακριβώς δύο μήνες αργότερα η μητέρα της Τζάκυ δηλώνει τον επικείμενο γάμο.

Η N.Y. Post έγραψε: “Είναι γέρος, είναι ξένος, είναι απαράδεκτα πλούσιος, και έχει την σκοτεινή εμφάνιση μέλους μαφίας…”

Την 28η Οκτωβρίου 1968, έγινε ο γάμος και η Μαρία Κάλλας έκανε την ακόλουθη δηκτική δήλωση: “Πρώτα έχασα το βάρος μου, μετά την φωνή μου και τώρα τον Ωνάση. Η Τζάκυ ήταν αρκετά έξυπνη να δώσει ενα παππού στα παιδιά της..”

«Ω Θεοί, τι κατάρα…»

Η Τζάκυ αποδεικνύεται αλλοπρόσαλλη και σπάταλη πέρα από κάθε φαντασία. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Fred Sparks μό νο μέσα σε ένα χρόνο δαπάνησε για λούσα $20.000.000…
Ο Ωνάσης σύντομα κουράστηκε μαζί της και απογοητεύθηκε και δεν δίστασε να καταφύγει πάλι στη Μαρία. Αφού κτυπούσε και δεν απαντούσε, άρχιζε να φωνάζει και τελικά απείλησε να σπάσει τη πόρτα. Τον δέχθηκε, αλλά τα πράγματα δεν ήταν πλέον όπως πριν…Τον Μάιο του 1970, οι παπαράτσι τους συνέλαβαν να τρώνε στο Μαξίμ, ενώ πολλές φορές ξενυχτούσε στο διαμέρισμα της.

Ιανουάριο του 1973 η κατάρα κτύπησε τον Οίκο των Ατρειδών.
Ο εικοσιδυάχρονος γιος του Αριστοτέλη, Αλέξανδρος σκοτώθη κε σε αεροπορικό ατύχημα την 22α Ιανουαρίου. Τέλη Σεπτεμβρί ου του ίδιου χρόνου η Κάλλας ακυρώνει την προ πολλού αναμενόμενη εμφάνιση της στο Λονδίνο. Επικράτησε πανικός και υστερία. Για τις 6.000 θέσεις υπήρχαν 60.000 κρατήσεις…

Σε μια απεγνωσμένη ύστατη προσπάθεια τελικά αρχίζει μια παγκόσμια περιοδεία στα 1974 πού κατέληξε στην Ιαπωνία με τον ντι Στεφάνο. Αρχές Φεβρουαρίου 1975 ο Ωνάσης εισάγεται επειγόντως στο Αμερικανικό Νοσοκομείο των Παρισίων. Τον επισκέπτεται για τελευταία φορά. Ήταν μια μουντή και βροχερή μέρα το Σάββατο της 15ης Μαρτίου 1975 όταν έμαθε το θάνατο του.
Λίγα τετράγωνα πιο πέρα θρήνησε βουβά το τέλος της μεγάλης της αγάπης.

Τριάντα μήνες αργότερα στις 16 Σεπτεμβρίου 1977, πέθανε έρημη, μόνη και δυστυχισμένη -όπως οι περισσότερες τραγικές ηρωΐδες που ερμήνευσε- μάλλον από συγκοπή. Η κηδεία της έγινε στην Ελληνορθόδοξη εκκλησία στη οδό Ζώρζ Μπιζέ των Παρισίων. Ήταν μόνο 54 ετών. Τον επόμενο χρόνο (Ιούλιος του 1978) τα προσωπικά της είδη πωλήθηκαν σε δημοπρασία στο ξενοδο χείο «Γεώργιος 5ος» των Παρισίων. Την Άνοιξη του 1979 η τέφρα της Κάλλας διασκορπίστηκε από τον Έλληνα υπουργό Πολιτισμού στο Αιγαίο.

Στην μοναδική από κάθε άποψη καριέρα της τραγούδησε: 84 Νόρμες, 58 Βιολέττες, 74 Λουτσίες, και πολλές Αΐντες και Μηδιες. Έδωσε νέα πνοή με τις ερμηνείες της σε μισοξεχασμένες μπελκάντο Όπερες του 19ου αιώνα, του Μπελίνι και του Ντονιτσέτι.
“Η συνεισφορά της Κάλλας στην Ιταλική Όπερα είναι ανάλογη του Βέρντι, η Κάλλας ήταν η πρώτη σοπράνο που ξεπέρασε τα όρια της τέχνης της και καθιερώθηκε ως η πριμαντόνα σταρ που έφερε την όπερα κοντά στην αντίληψη των μαζών…” Φ. Τζεφιρέλλι

Προηγουμενο αρθρο
Ανακοίνωση ΚΚΕ για το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967
Επομενο αρθρο
Ενθρόνιση Ηγούμενου Ιεράς Μονής Φανερωμένης Λευκάδας [φωτό+βίντεο]

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.