HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΗ παραλιακή πλατεία έφερε ήδη προ της Ενώσεως την ονομασία Magistrato

Η παραλιακή πλατεία έφερε ήδη προ της Ενώσεως την ονομασία Magistrato

Γράφει ο Νίκος Βαγενάς

Δ’ΛΑΔΗ ΝΑ ΜΗ ΓΚΡΑΤΗΣΩΜΕ ΚΑΙ ΜΕΙΣ ΚΑΤ’ ΑΠ’ Τ’ ΜΠΑΡΑΔΟΣΗ ΜΑΣ;

Και τώρα στο ζουμί της υπόθεσης. Στο προηγούμενο άρθρο σημείωσα ότι ο εκεί παραλιακός χώρος ήταν ήδη… βαφτισμένος, γνωστός στους παλαιούς μπουρανέλλους ως: «Μαϊστράτο», προερχόμενη η ονομασία από την ιταλική λέξη: Magistrato που ερμηνεύεται ως Διοικητής, Δικαστής κι ακόμη ως άρχων.

Με την ευκαιρία αυτή, θα γράψω δυο λόγια επιπλέον σχετικά με την παραπάνω λέξη, προκειμένου να παρακολουθήσομε την κατάληξη, ως ονομασία του παραλιακού χώρου. Προ καιρού, είχα μια συζήτηση «στο ποδάρι», που λέμε, γύρω απ’ αυτό το θέμα, με τον συμπολίτη Θανάση Σίδερη. Πιστός κι αυτός στις αρχικές ονομασίες των χώρων, με ωθεί να δώσω συνέχεια, αφού η στιγμιαία συνάντησή μας, απαιτούσε περισσότερο χρόνο.

Θανάση, επειδή εκείνα τα λίγα που συζητήσαμε «στο ποδάρι» δεν ήταν αρκετά, θα πούμε τώρα τα υπόλοιπα «στο άλλο ποδάρι». Ως εκ τούτου, ελπίζω, πέρα των αστειολογημάτων, να διδαχθούν και μερικοί πάνσοφοι επί των τοπικών πραγμάτων, όπως στην περίπτωση του «Μποσκέττο». Ξέρεις εσύ! Ωστόσο, πρέπει να εκμυστηρευτώ , ότι δεν έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα, με αυτό το θέμα, ίσως επειδή δεν ήταν μέσα στις άμεσες προτεραιότητες μαθήσεως.
dsc_0816

Τη λέξη Magistrato (και καθ’ ημάς ως Μαϊστράτο) συνάντησα για πρώτη φορά σε μια αποτύπωση του κάστρου της Αγιομαύρας, ενός αγνώστου Γάλλου στρατιωτικού μηχανικού. Εν κατακλείδι ο τίτλος του Magistrato είχε να κάνει με την Διοίκηση και λειτουργία του Λοιμοκαθαρτηρίου, γνωστό και ως LAZARETTO. (2).

Ειδικά ο Γάλλος στρ. μηχανικός στο χώρο όπου πριν λίγα χρόνια έστεκε η γνωστή μπαράκα της «Δημήτρως» (στο πλάι του δρόμου, καμιά πενηνταριά μέτρα, πριν το τουριστικό περίπτερο), παρουσιάζει ένα υπερβολικά μακρόστενο κτίριο (περί τα 90μέτρα μάκρος) για το οποίο σημειώνει στο υπόμνημα που συνοδεύει την τοπογραφική αποτύπωση: «officio al magistrate alla Sanita, fatto di lotte», δηλαδή: κτίριο-υπηρεσία στον διοικητή επί της υγείας, καμωμένο εκ λασποπλίνθων (πλίνθοι από νωπό πηλό). Κατ’ έναντι στην αμμουδιά (την καθ’ ημάς Σπιάντζα) και δη κατά το Ιόνιο, το κτίσμα έφερε έναν τριγωνικό αύλειο χώρο, περιφραγμένο από αγκαθωτό σύρμα (γνωστό από τις οχυρώσεις ως tiratura spinosa). Επειδή το εν λόγω σχεδιάγραμμα δεν φέρει χρονολογία, εικάζεται ότι φιλοτεχνήθηκε μεταξύ 1717 και τέλους του 1719.

Αμέσως μετά και την ίδια περίπου συνεχόμενη περίοδο (το ίδιο έτος του1719 ή αρχές του επόμενου), έρχεται ο Αυστριακός (;) στρατ. μηχανικός Gio de Horstein, ο οποίος στη δική του τοπογραφική αποτύπωση του κάστρου και του περιβάλλοντος χώρου, παρουσιάζει το κτίριο της Υγείας με κανονικό περίκλεισμα στον αύλειο χώρο, το οποίο όπως προέκυψε αργότερα, αποτελούταν από αιχμηρο- πασσαλοφραγή. Ωστόσο, το κτίριο αποκαλείται από αυτόν ως Lazaretto.

Στα 1722 έχομε την αποτύπωση του Ενετού στρατ. Μηχανικού Santo Semitecolo. Σε αυτήν εμφανίζεται πάλι το κτίριο της Υγείας (Υγειονομείο) στην ίδια θέση, πλην όμως, από το συνοδευτικό υπόμνημα των αναγκαίων διευκρινήσεων που συνοδεύει την προειπωμένη αποτύπωση, διαπιστώνεται η απόσχιση του Διοικητικού τμήματος από το εξεταστικό – θεραπευτικό τμήμα.

Το Διοικητήριο, λοιπόν, απαντάται στο σημερινό αγρόκτημα κληρονόμων Θεοδώρου Καλκάνη και μάλιστα κοντά στην ακτή της λιμνοθάλασσας, απέναντι ακριβώς από την σημερινή μπαράκα του Δήμου, στην οποία πωλείται το ρεφούδι και συγκεντρώνονται τα αλιεύματα του δημοτικού ιχθυοτροφείου. Το απεικονιζόμενο οίκημα είναι κατά πολύ μικρότερο του κυρίως Υγειονομείου και ο Semitecolo χαρακτηρίζει τη χρήση του ως: Magistrato alla Sanita δηλαδή ότι εκεί διαμένει ο Διοικητής επί της υγείας. Δεν ξέρομε το σκεπτικό αυτού του διαχωρισμού, αλλά όπως και να΄χει το πράγμα η απόσταση μεταξύ Διοικητηρίου και Υγειονομείου ήταν επουσιώδης, δηλαδή γύρω στα 100-120 μέτρα.

Άλλωστε, εκείνη την περίοδο ο ίδιος στρατ. Μηχανικός είχε προτείνει δια σχεδίου και λοιπών παρατηρήσεων επ’ αυτού την ανέγερση ενός νέου Υγειονομείου και μάλιστα έχον αμυντικό σχήμα, στην περιοχή του Καλλιγωνίου κοντά στη θέση «Παναγιά».

Η περιπέτεια του Υγειονομείου δεν τελείωσε στη νέα θέση και το κτίσμα εγκαταλείφθηκε ημιτελές (;). Ωσαύτως υπήρξε και άλλη θέση, πλησίον της σημερινής πόλης, όπως προκύπτει από κάποια αόριστα στοιχεία και σε άλλη φάση πάλι στο κάστρο, αλλά επ’αυτών δεν ξέρω περισσότερα, αφού όπως έχω σημειώσει ήδη, δεν ασχολήθηκα ιδιαίτερα με το θέμα.

Επειδή η ύπαρξη του Λοιμοκαθαρτηρίου ξεκινά από το νησάκι του Αγίου Νικολάου, πάνω εκεί στα Διασίδια και καταλήγει στο άκρο του μόλου της Αγίας Κάρας (στην πόλη) έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον ως θέμα και θα ήταν ευχής έργον εάν κάποιος-α ειδήμων ασχολείτο με περισσότερο ζήλον.

Ο τελευταίος σταθμός του Υγειονομείου, το οποίον πλέον απεκαλείτο με τον τίτλο του Διοικητή, δηλαδή Μαϊστράτο, όπως σημείωσα μόλις παραπάνω, ήταν το βορ. Ανατολικό άκρο του μόλου «τ’ς Άγια Κάρας» και γνωστός ως ‘’molo piccolo’’. Επ’ αυτού έχομε μια βασική πηγή πληροφόρησης που δεν είναι άλλη από την υδατογραφία (acquatinta) του Άγγλου περιηγητή και καλλιτέχνη Καρτράιτ περί το 1820.

dscn1253

Το απεικονιζόμενο τοπίο, τυγχάνει άκρως αναγνωρίσιμο και χωροθετεί το Μαϊστράτο στον σημερινό χώρο που καταλαμβάνει το super market του Τ.Α.Ο.Λ. Μάλιστα, ο καλλιτέχνης φαίνεται να ’χε στήσει το καβαλέτο του, κάπου στο αραγμένο πλωτό μπαρ μπροστά από την ταβέρνα του Μήτα, με τη διαφορά όμως, ότι ο δρόμος ήταν κατά πολύ στενότερος, όπως τον θυμόμαστε εμείς οι παλιότεροι. Στο δεξιό μέρος της υδατογραφίας απεικονίζεται το Διοικητήριο του Μαϊστράτο, το οποίο τονίζεται ιδιαίτερα με την απαραίτητη φρουρά.

Επί πλέον θα πρέπει να ξέρομε ότι η διαμόρφωση της σημερινής παραλιακής πλατείας μπροστά από το Boschetto δεν υπήρχε και η είσοδος προς την κεντρική πλατεία της Χώρας εγινόταν από τα καντούνια της πλατείας του Μαϊστράτο. Άλλωστε ένα εξ αυτών φέρει ακόμη τη λίθινη πλάκα με την αγγλική ονομασία γνωστή ως Seaton Street. Με την πάροδο του χρόνου και μετά την ένωση, ο χώρος του Υγειονομείου φαίνεται να περιστοιχίστηκε με μαντρότοιχο ο οποίος διατηρήθηκε κατά το ένα σκέλος του έως τα μισά της δεκαετίας του 1960. Μάλιστα, επειδή ο μαντρότοιχος ήταν το μοναδικό στοιχείο που απέμεινε, εμείς οι παλιότεροι ενθυμούμαστε ότι έτεμνε εγκαρσίως τον παραλιακό δρόμο, φθάνοντας μέχρι την θάλασσα, υποχρεώνοντας εκείνον που ήθελε να συνεχίσει την πορεία του (είτε προς τη μία κατεύθυνση είτε προς την άλλη) να πηδήξει στο τσόκολο χαμηλά στη θάλασσα και μετά ν’ ανέβει από την άλλη μεριά. Πρωταθλητής αυτού του ιδιότυπου σπορ είχα αναδειχθεί ο καροτσέρης Λιγούλης (ο καθ’ ημάς Γουλ’ Γούλ’ς). Βεβαίως το δράμα της παρακάμψεως του μαντρότοιχου, δεν υφίστατο κάθε φορά που είχε… « μπασά» η θάλασσα και η λύση της προσπέλασης, εδίδετο από τα γειτονικά καντούνια.

1) Το Υγειονομείο της εποχής. 2) Πλατεία Μαϊστράτο (Magistratto) – κινηματογράφος «Φοίνικας» – Σήμερα πλατεία Λιμενικού
1) Το Υγειονομείο της εποχής. 2) Πλατεία Μαϊστράτο (Magistratto) – κινηματογράφος «Φοίνικας» – Σήμερα πλατεία Λιμενικού

Καταλήγομε λοιπόν : Επειδή ο ανατολικός τομέας της Χώρας από το Boscheto και προς τη συζητούμενη παραλιακή πλατεία (επί της οποίας τοποθετήθηκε η προτομή), έφερε ήδη προ της ενώσεως την ονομασία Magistrato, θεωρείται ανεπίτρεπτο, ελαφρά τη καρδία να λαμβάνεται η γομολάστιχα της εξουσίας, προκειμένου να σβηστεί εντελώς εκείνο που έχει συνυφανθεί με την τοπική ιστορία. Και όλα αυτά, εάν και εφ’ όσον επιχειρηθεί η αλλαγή της ονομασίας.

Ωστόσο, δεν αποκλείεται να υπάρξουν και αντίθετες γνώμες ως προς την ξενικότητα της ονομασίας Μαϊστράτο. Επ’ αυτού απαντώ: Εάν όντως υπήρξε άλλη ονομασία του χώρου προ της ανεγέρσεως του Υγειονομείου, ασφαλώς και πρέπει να την προτιμήσομε. Συνεπώς, εάν κάποιος-α διαθέτει τα σχετικά στοιχεία, δεν έχει παρά να τα παρουσιάσει και να επιδιώξομε την επιβολή της παλαιότερης ονομασίας, αρκεί μόνον αυτή να μην αναφέρεται (ή να παραπέμπει) σε επονείδιστες πράξεις ή μισητά πρόσωπα.

dsc_0823

Ύστερα από τα παραπάνω, εάν όντως υπάρξει στο μέλλον σκέψη, μέσω της οποίας θα προτείνεται η μετονομασία του προειπωμένου χώρου ως «πλατεία Θ. Ουσακώφ» και εάν όντως οι τότε κρατούντες διακατέχονται και από μυριοστό δημοκρατικότητας, να επιλεγεί η λύση του τοπικού (της πόλης μόνον) δημοψηφίσματος, ώστε η αποδοχή ή όχι της πρότασης να βαρύνει τους γηγενείς πολίτες και όχι τους διαφόρους επήλυδες. Ρατσιστικό; Ίσως! Την τοπική μας ιστορία την κουβαλάμε εμείς και όχι οι νέο-εγκατεστημένοι!

Αλλοίμονο εάν προάγομε τα πολιτισμικά πράγματα στηριζόμενοι στο συμφέρον της τσέπης μας, στις εισαγόμενες ιδέες και να πανηγυρίζομε για αλλότριες νίκες των πάλαι ποτέ κυριάρχων.

Διαβάστε το 1ο μέρος του άρθρου [ΕΔΩ]

(2)Λόγω της μεταδοτικότητας των λοιμωδών ασθενειών κατά τον μεσαίωνα και εντεύθεν, την περιποίηση των πληγέντων είχαν αναλάβει οι μοναχοί του Τάγματος του Αγίου Λαζάρου. Ωστόσο, προστάτιδα κατά των λοιμωδών ασθενειών, εθεωρείτο η Αγία Παρασκευή, γι’αυτό και ο ομώνυμος ναΐσκος στον δυτικό συνοικισμό του κάστρου τον οποίον κατεδάφισαν από σκοπού οι Ενετοί κατά την εγκατάλειψη της Αγιομαύρας, στα 1715, με σκοπό την επικείμενη πολιορκία της Κέρκυρας από τους Τούρκους.

Προηγουμενο αρθρο
Μεγάλο Αδελφό έστησε στους σταθμούς του μετρό η κυβέρνηση!
Επομενο αρθρο
Ιταλία: Χιονοστιβάδα πλάκωσε ξενοδοχείο -Φόβοι για 30 νεκρούς

1 Σχόλιο

  1. Θοδωρής Αραβανής
    20 Ιανουαρίου 2017 at 08:23 — Απάντηση

    Να δοθεί το σύνθετο όνομα σε αυτό το σημείο :—-””’ Αλώνι πρώην Μαγιστράτο- στο σύνορο με το παλιό υγειονομείο- μετέπειτα χώρος σινεμά Φοίνικα- για ένα διάστημα χωρίς προσδιορισμό- πλατεία Δεσύλα – νυν προτομής Ουσάκωφ- προς τον Μώλο της Αγίας Κάρας- σημείο του γραίγου αγέρα-μώλος για τουριστικά πλεούμενα- δίπλα απ την κατοικία του Θεόδωρου Στάμου- μπροστά από την οικία Σέρβου με το ωραίο ρόπτρο στην πόρτα- και αενάως μετατρεπόμενης ονοματοθεσίας-””’
    Όλα τα παραπάνω ως ονοματοθεσία μπορεί να είναι ίσα με την αμετακίνητη πλέον στον χρόνο ονομασία :” place Desila” ( πλατεία Δεσύλα) για να τιμάται μόνιμα ο ναυτάνθρωπος- ναυπηγός Δεσύλας που έφκιαξε φέρρυ παντόφλα πάνω σε σιδεροβάρελλα κα άφησε και το μπαρ Καράβι.

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.