Παρακολουθήσαμε παραδοσιακό αλώνισμα στο Άλατρο

«Όσοι έζησαν – ή ζουν ακόμα – στην ατμόσφαιρα και στο λυτρωτικό ίσκιο του αγροτικού σπιτιού, έχουν ριζωμένη βαθιά τους την γνησιότητα των καταβολών του λαϊκού μας βίου.

Ο Ιούλιος μήνας λέγεται και Αλωνάρης, γιατί αυτόν τον μήνα οι γεωργοί αλώνιζαν τα σπαρτά τους. Καμιά φορά, βέβαια, αν δεν τους έπαιρνε ο χρόνος αλώνιζαν και τον Αύγουστο. Σ’ αυτές τις ώρες όλοι βρίσκονται σε συναγερμό, παιδιά, γυναίκες, άντρες: Άλλος αλωνίζει δικό του, άλλος βοηθάει το γείτονα ή το συγγενή του κι άλλος είναι αγωγιάτης. Σήμερα κανένας πια δεν αλωνίζει στο αλώνι. Τ’ αλώνια έγιναν χωράφια ή εγκαταλείφθηκαν και μείνανε θλιμμένοι και βουβοί μάρτυρες μιας εποχής που ανήκει οριστικά στο παρελθόν…»*

Το Άλατρο είναι χωριό του νομού Λευκάδας. Βρίσκεται σε υψόμετρο 530 μέτρων δυτικά της κοινότητας Χαραδιάτικα και δυτικά του κόλπου του Βλυχού. Η ερήμωση του ξεκίνησε την δεκαετία του ’50. Σώζονται μέχρι σήμερα πολλά αλώνια, πράγμα που μαρτυρά πως την εποχή της ακμής του, είχε πολλά γεννήματα. Φημίζεται για το νερό του και για την εκπληκτική θέα που έχει.

«Συλλογική είναι η προσπάθεια για την αναβίωση του παραδοσικαού αλωνίσματος», μας είπε ο Ηρακλής Μαυροκέφαλος, αλλά εμείς καταλάβαμε πως ο ίδιος είναι η ψυχή της όλης προσπάθειας. Συμμάχους έχει πολλούς νεαρούς ιδιοκτήτες αλόγων που τον συντρέχουν σ’ αυτό το ετήσιο αντάμωμα – γιορτή όσων κατάγονται από το χωριό.

Ήταν πολλοί όσοι συγκεντρώθηκαν σήμερα σε ένα από τα αλώνια που βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο του χωριού, δίπλα στο εκκλησάκι του Άι’ Γιάννη. Οι τόνοι χαμηλοί, η περιποίηση πολύ καλή, υπήρχε ζωντανή μουσική και ευτυχώς η ατμόσφαιρα δεν μύρισε τσίκνα. Προσφέρθηκε ριγανάδα και προβατίνα που ήρθε ψημένη στον τόπο της εκδήλωσης.

Κριθάρι επέλεξαν να αλωνίσουν με τον παραδοσιακό τρόπο σήμερα στο Άλατρο. Δυο άλογα στο κέντρο του αλωνιού και άλλα δεμένα τριγύρω και αρκετοί γνώστες της διαδικασίας του αλωνίσματος πήραν μέρος στο τελετουργικό. Ο κτηνίατρος Γιάννης Κατωπόδης αποδείχτηκε καλός «οδηγός» όχι μόνο των ζώων αλλά και της διαδικασίας του αλωνίσματος. Ήταν μια από τις γνησιότερες εκδηλώσεις του φετινού καλοκαιριού.

*Πανταζής Κοντομίχης: «Τα Γεωργικά της Λευκάδας», εκδόσεις Γρηγόρη.