HomeΕΠΙ ΠΑΝΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΤΟΥΠερί Ελευθερίας ο Λόγος ! – Του Νίκου Βαγενά

Περί Ελευθερίας ο Λόγος ! – Του Νίκου Βαγενά

Σήμερα θα παρασπονδήσω αλλάζοντας θέμα, το οποίο άπτεται μεν του παρελθόντος αλλά οι προεκτάσεις του φθάνουν έως των ημερών μας. Προ ημερών, λοιπόν, έκανα ένα «ξεκαθάρισμα» στη βιβλιοθήκη του προσφάτως αποβιώσαντος αδελφού μου προκειμένου να μειωθεί όλο εκείνο το χαρτομάνι που είχε μαζέψει και ομολογώ ότι το αντίστοιχο δικό μου, δεν είχε πού να κρυφτεί από τη ζήλεια του.

POMANTSO

Μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου βρέθηκε διπλωμένη, σαν χαρτοφάκελλο, μια σελίδα του παλιού περιοδικού (και γνωστού στους μεγαλυτέρους), ΡΟΜΑΝΤΣΟ, όπου μέσα περιείχε μια φωτογραφία. Το ενδιαφέρον μου, κίνησε ο αναγραφόμενος τίτλος ενός χρονογραφήματος, το οποίο επιμελείτο ο εξαίρετος χρονογράφος Ασημάκης Γιαλαμάς. Ο τίτλος προσομοιάζει με τον αντίστοιχο που αναφέρεται σ’ έναν μύθο του Αισώπου, όπου πρωταγωνιστές και στα δύο κείμενα εμφανίζονται τα τετράποδα. Και στο δυο κείμενα, τα οποία σημειωτέον χωρίζει το χρονικό διάστημα 2500 χρόνων, έδωσα τον παραπάνω τίτλο, επειδή όπως θα προκύψει μετά την ανάγνωσή τους, τα πράγματα που αφορούν το θέμα της ελευθερίας, παραμένουν αναλλοίωτα. Ας αρχίσωμε όμως με τον μύθο του Αισώπου, ως το αρχαιότερο κείμενο:

207

«Έτυχε μια φορά στις παρυφές του δάσους που περιέβαλλε την πόλη να συναντηθούν ένας σκύλλος και ένας λύκος. Ο μεν σκύλλος καλοθρεμμένος και καθαρός, ο δε λύκος αδυνατισμένος, ταλαίπωρος και γενικά… αξάγγλειος(1) από τη συνεχή αναζήτηση τροφής. Μετά τις πρώτες συστάσεις γνωριμίας και τη συζήτηση περί ανέμων και υδάτων, ρωτάει ο λύκος:

– Δε μου λες, ξάδελφε! Πώς τα καταφέρνεις και είσαι τόσο ακμαίος;
– Να σου ’πω! Έχω έναν κύριο (αφεντικό) ο οποίος μου εξασφαλίζει το φαγητό τρεις φορές την ημέρα, μου κάνει μπάνιο και επί πλέον μου διαθέτει και σπιτάκι για να μην κοιμάμαι στη βροχή, στο κρύο ή όταν κάνει ζέστη.

Ζήλεψε ο λύκος και τον παρακάλεσε να βρει έναν παρόμοιο αφέντη και γι’ αυτόν. Δέχτηκε ο σκύλλος και τούκανε νόημα να τον ακολουθήσει. Καθώς όμως έστριψε φάνηκε ένα ασπριδερό σημάδι τριγύρω στο λαιμό του. Αυτό δεν πέρασε απαρατήρητο από τον λύκο που, γεμάτος περιέργεια, ρώτησε:
– Αυτό το σημάδι στο λαιμό σου τι είναι;
– Δεν είναι τίποτα. Είναι το σημάδι που αφήνει το λουρί όταν με δένει ο κύριός μου, για να μη φεύγω.
Η απάντηση δεν άρεσε καθόλου στον λύκο.
– Ξάδελφε, άει στο καλό! Κάλλιο λεύτερος και νηστικός παρά δεμένος και χορτάτος.»


205Ας περάσωμε τώρα στο χρονογράφημα του Ασημάκη Γιαλαμά. Για όσους έχουν την δυνατότητα να βρουν το πρωτότυπο κείμενο δίνω τα στοιχεία: ΤΟΜΑΝΤΣΟ: ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ, ΤΡΙΤΗ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1983, ΑΡΙΘ. ΤΕΥΧΟΥΣ 2088.
Επειδή η ανευρεθείσα σελίδα ήταν σχεδόν σχισμένη, τα γράμματα ξεθωριασμένα και το χαρτί γεμάτο από μάκιες (λεκέδες) του χρόνου, δεν ωφελούσε να δημοσιευτεί προς επίρρωσιν του κειμένου:


 

ΜΑΘΗΜΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Το ηλικιωμένο αντρόγυνο έφερε στο πάρκο το σκυλί του. Ένα σκυλί όμορφο, καλοθρεμμένο και καλοκουρεμένο. Η εμφάνισή του και η ζωηράδα του έδειχναν ότι τ’ αφεντικά του το περιποιόνταν πολύ. Το είχαν δέσει μ’ ένα λουρί, που το κρατούσε ο σύζυγος.

Το σκυλί τραβούσε το λουρί, ανυπόμονο να το αφήσουν ελεύθερο, να τρέξει στο πάρκο, ώσπου ήρθε η στιγμή της αποδέσμευσής του. Ο ηλικιωμένος κύριος το έλυσε και το τετράποδο όρμησε, ασυγκράτητο και χαρούμενο, στο δενδροφυτευμένο χώρο, όπου είχε φυτρώσει το πρώτο ανοιξιάτικο χορτάρι. Έτρεχε σαν τρελλό, ανάμεσα στα δένδρα, πηδούσε, στριφογύριζε, κυλιόταν στο χορτάρι και άφηνε μικρά γαυγίσματα αγαλλίασης και ευτυχίας.

– Για ιδές χαρά!… είπα στο φίλο και συμπεριπατητή μου στο πάρκο. Το ζώο, ίσως ζει κλεισμένο σε κάποια πολυκατοικία και χαίρεται την επιστροφή του στο φυσικό περιβάλλον.
– Χαίρεται την ελευθερία του, είπε ο φίλος μου. αν ήταν ακόμα δεμένο, δε θα χαιρόταν τόσο κι ας βρισκόταν στο ίδιο περιβάλλον.

Και πραγματικά. Αφού έπαιξε το σκυλί λίγη ώρα ο ηλικιωμένος κύριος το φώναξε, για να το ξαναδέσει. Το σκυλί κατάλαβε ότι θα το ξανάδεναν και δεν έλεγε να πάει κοντά στον αφέντη του. Εκείνος όμως το φώναξε πιο επιτακτικά και το τετράποδο υπάκουσε. Πλησίασε, αργά, με κατεβασμένα τ’ αυτιά και ο κύριος του ξαναπέρασε τη θηλειά του λουριού στο λαιμό. Και το τράβηξε, για να γυρίσουν σπίτι. Καθώς περνούσε το αντρόγυνο, με το ζώο, πλάϊ μας, το σκυλί στράφηκε και μας κοίταξε μ’ ένα λυπημένο βλέμμα.

– Έτσι είναι, φίλε, του είπε σιγανά ο φίλος μου. για να έχεις την καλοπέρασή σου στο σπίτι των αφεντικών σου, θυσίασες την ελευθερία σου.

Κι όταν απομακρύνθηκε το αντρόγυνο, σέρνοντας το λυπημένο σκυλί, ο φίλος μου, μου είπε:
– Ξέρεις ότι γνωρίζω ένα σκύλλο, που δεν δέχεται να θυσιάσει την ελευθερία του, για την καλοπέραση; Άκου την ιστορία του και κάν’ την, αν θέλεις, χρονογράφημα, όπως ο Ροΐδης έκανε διήγημα την ιστορία ενός άλλου σκύλλου.
« Ο σκύλος, που σου λέω, είναι αδέσποτος και ζει στην πλατεία που είναι μπροστά στο σπίτι μου. Πολλοί περίοικοι, που έχουν σκυλλιά, τα βγάζουν στην πλατεία και τ’ αφήνουν ελεύθερα, να κινηθούν και να παίξουν. Ο αδέσποτος σκύλλος παίζει μαζί τους. Για τα σκυλιά, που έχουν αφεντικά, το παιχνίδι κάποτε τελειώνει. Οι ιδιοκτήτες τους τα πιάνουν και τα ξαναδένουν, για να τα πάνε στο σπίτι.
» Τότε, να ’δεις τη συμπεριφορά του αδέσποτου σκύλλου! Κοιτάει τα δεμένα και σερνόμενα αδέρφια του και φαίνεται να νοιώθει γι’ αυτά οίκτο και περιφρόνηση μαζί. Και όταν μένει μόνος του στην πλατεία βαδίζει πέρα-δώθε, με το κεφάλι ψηλά, έκδηλα καμαρώνοντας, που ζει αδέσμευτος και ανεξάρτητος.

» Στα μέσα του Φλεβάρη, που έριξε εκείνο το διαβολεμένο χιόνι, περνούσα από την πλατεία, γυρνώντας στο σπίτι μου και είδα κάτω από ένα παγκάκι, συμμαζεμένο, τον αδέσποτο σκύλλο. Είχε γίνει ένα κουβάρι κι έτρεμε από το κρύο. Πλησίασα και τον χάϊδεψα, γιατί έχω φιλία μαζί του και του έκανα νόημα να με ακολουθήσει. Δίστασε, αλλά τελικά σηκώθηκε και με ακολούθησε ως την πολυκατοικία που μένω.
» Άνοιξα την πόρτα της πολυκατοικίας, μπήκα και τον κάλεσα να μπει κι αυτός. Δεν έμπαινε. Στεκόταν και με κοιτούσε, με φανερή δυσπιστία. Μένω, όπως ξέρεις στο ισόγειο της πολυκατοικίας. Μπήκα στο διαμέρισμά μου κι έβαλα σε μια πιατέλα ένα κομμάτι ψητό κρέας και βγήκα στο διάδρομο. Έβαλα την πιατέλα κοντά στην είσοδο και ξανακάλεσα το αδέσποτο σκυλί να μπει και να φάει.

» Ε, λοιπόν, θα το πιστέψεις; Δεν μπήκε. Παρά τη φιλία, που έχουμε. Κοιτούσε το κρέας κι αναγλειφόταν, αλά δεν έμπαινε, γιατί σίγουρα φοβόταν μην κλείσω την πόρτα και μείνει μέσα. Περίμενε μην του πετάξω το κρέας έξω από την πολυκατοικία. Αλλ’ όταν πείστηκε ότι δεν είχα τέτοιο σκοπό, παράτησε και το φαγητό και τη θαλπωρή της στέγης. Στράφηκε κι απομακρύνθηκε ενώ χιόνιζε ακόμα. Πήγε πάλι και κουλουριάστηκε κάτω από το παγκάκι, της πλατείας, δίνοντάς μου έτσι ένα γενναίο μάθημα ελευθερίας.»
Ασημάκης Γιαλαμάς


Διαπιστώνεται, λοιπόν, ότι πρόκειται για ταυτόσημα προφητικά κείμενα που σκοπό έχουν να μας υπενθυμίσουν ότι η ελευθερία έχει ποικίλες όψεις και αποκτάται ή διατηρείται με όποιες και όσες θυσίες είτε είναι ματωβαμμένες είτε μας καλεί να στερηθούμε ακόμα και βασικά αγαθά. Σ’ αυτούς του θλιβερούς καιρούς, που άλλοι έχουν διαμορφώσει, έτσι για ’μας, δεν έχωμε το κουράγιο της αντίστασης ούτε το φιλότιμο του λύκου ή του σκύλλου μόνο και μόνο μη χάσωμε το τασάκι με την… σκυλοτροφή!!! Οι δυο συγγραφείς άφησαν τα ζώα νηστικά, αλλά ελεύθερα! Οι δικοί μας κύριοι (αυτό σηκώνει κουβέντα, ποιοι είναι οι πραγματικοί) φρόντισαν, με τη θέλησή μας βεβαίως, να μένουμε και νηστικοί και δεμένοι!!! Και εις ανώτερα!

(1) Αξάγγλειος-α = Αυτός-ή που έχει τα μαλλιά αχτένιστα, μπερδεμένα τα οποία για να ξεπλέξουν θέλουν τσιγκριάρια, δηλαδή ξύλινες πλάκες με αιχμηρές μεταλλικές ακίδες που σύρονται μεταξύ τους δια της τριβής, με τα μαλλιά στο ενδιάμεσό τους.

Προηγουμενο αρθρο
Συναυλία Μαρινέλλας - Χατζή στο Ανοιχτό Θέατρο Λευκάδας
Επομενο αρθρο
Το Σπήλαιο Παπανικολή στο Μεγανήσι ανάμεσα στις ομορφότερες θαλασσοσπηλιές της Ελλάδας

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.