Τα Καφενεία – Του Δημήτρη Σολδάτου

Τα καφενεία ασκούσαν πάνω μου μια γοητεία καταλυτική. Παλαιότερα, εκεί, σύχναζαν μόνον άντρες.
Σαν ήμουν παιδί, ονειρευόμουν την στιγμή που θα ερχόμουν σε «νόμο ηλικίας» ώστε να μπορώ κι εγώ να «συνωμοτώ» – γύρω απ’ το ξύλινο τραπεζάκι, δίπλα απ’ την χνωτισμένη τζαμαρία, μαζί με τους υπόλοιπους, ενώ η σόμπα θα φλόγιζε το πρόσωπό μου – για όλα τα μυστήρια του κόσμου με τα παράξενα ονόματα, όπως: ζωή, γυναίκα, κοινωνία, πολιτική.

Το καφενείο ήταν ένας πλανήτης με άρωμα καφέ το πρωί. Μ’ ευωδιά ούζου, τσίπουρου και κονιάκ το βράδυ. Με σύννεφα τσιγάρων, με δική του γλώσσα, με διαλέκτους ανά παρέα, με κώδικες και μυστικά επτασφράγιστα, για τους αμύητους.

Το καφενείο ήταν μια μουσική συμφωνία με πρωτότυπα μουσικά όργανα: ήχοι ζαριών, πούλια που χτυπιούνταν σαν πλήκτρα, άλλοτε τρυφερά κι άλλοτε με μανία, ξεκούκισμα κομπολογιών που υπερηφανεύονταν για την καταγωγή τους – άλλο από μαύρη πέτρα του Καυκάσου, άλλο από κεχριμπάρι, από κόκαλο ψαριού, από μέταλλο ή μαργαριτάρι – τσουγκρίσματα ποτηριών, γροθιές που πέφταν στο τραπέζι, γέλια, χαχανητά, αναστεναγμοί…

Κι ύστερα, ο καθένας γινότανε μαέστρος για λίγο:

– Φέρε μια γύρα ακόμα!
– Κέρασε τον Νικόλα!
– Να σου ζήσει!
– Άντε, και στα δικά σου!
– Ζωή σε λόγου μας!

Το καφενείο ήταν ένας χώρος ποιητικός, που πέρασε ρυθμικά στον πεζό λόγο. Δημιουργήθηκαν τα καφέ, οι καφετέριες κοινώς.

Το μπακιρένιο μπρίκι βγήκε απ’ τα κάρβουνα και μπήκε στην μηχανή. Ο ελληνικός έγινε φιλαράκι με τον φραπέ, με τον καπουτσίνο, με τον εσπρέσο, με τον ιρλανδικό, με τον γαλλικό… Συχνάζουν και γυναίκες τώρα εκεί κι ανήλικα και κάθε καρυδιάς καρύδι. Ούτε αποτελούν στέκια αυτά τα μαγαζιά. Σήμερα πας στο ένα κι αύριο στο άλλο, σ’ όποιο είναι κοντύτερα στην δουλειά σου ή έχει καλύτερες τιμές ή πιο όμορφη σερβιτόρα. Ακόμα και τα λεγόμενα παραδοσιακά, μαϊμουδίζουν μια εποχή που πέρασε πλέον. Δεν είναι παραδοσιακά, αλλά ρετρό. Έτσι, για να «πάρεις μυρωδιά» άλλων καιρών – κι ύστερα να ξαναγυρίσεις, θέλεις δεν θέλεις, εκεί που ανήκεις…*

* Απόσπασμα από το βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών βιβλίο του Δημήτρη Ε. Σολδάτου «ΚΑΦΕ ΡΕΤΡΟ». Επανακυκλοφορεί από το Βιβλιοπωλείο Τσιρίμπαση.