Ένα κάποιο τέλος…

Τζούλιαν Μπάρνς: Ένα κάποιο τέλος

«Πόσο συχνά διηγείται κανείς την ιστορία της ζωής του; Πόσο συχνά την προσαρμόζει, την εξωραϊζει και κάνει ύπουλες και πανούργες περικοπές; Και όσο περισσότερο τραβάει η ζωή σε μάκρος, τόσο λιγοστεύουν εκείνοι από τους γύρω μας που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την εξιστόρησή μας, να μας θυμίσουν ότι η ζωή μας δεν είναι η ζωή μας, αλλά μόνο η ιστορία που είπαμε γι’ αυτήν. Η ιστορία που είπαμε στους άλλους, κυρίως όμως στον εαυτό μας.»

Το βιβλίο του Τζούλιαν Μπάρνς «Ένα κάποιο τέλος» βραβευμένο με το βραβείο Booker 2011, το διάβασα μέσα σε μια μέρα. Είναι ένα μικρό αριστούργημα διακοσίων δέκα σελίδων, ένα βιβλίο στοχασμού πάνω στις αυταπάτες της μνήμης, στην φθορά, στις αναμνήσεις, στον έρωτα, στον θάνατο. Ένα βιβλίο ανθρώπινο, γεμάτο νοήματα, αλήθειες και φιλοσοφικές σκέψεις για τις επιλογές που κάνουμε στη ζωή και το ποσοστό ευθύνης συλλογικό και ατομικό που έχουμε.

Αναφέρεται στην ιστορία ενός εξηντάρη άνδρα, που η διαθήκη με το ημερολόγιο ενός φίλου του που αυτοκτόνησε, λειτουργεί σαν καταλύτης στην βολεμένη φαινομενικά, μονότονη, ήσυχη ζωή του, και τον φέρνει αντιμέτωπο με τις συνταρακτικές αλήθειες του παρελθόντος, προκαλώντας τον να αμφισβητήσει και να αναθεωρήσει τις αναμνήσεις του, ανατρέποντας τις μέχρι τότε βεβαιότητές του.

«Όταν είσαι στα είκοσι σου, ακόμα κι αν βρίσκεσαι μες στη σύγχυση και στο μπέρδεμα, και δεν έχεις ξεκαθαρίσει τους στόχους και τις επιδιώξεις σου, έχεις πολύ έντονη αίσθηση του τι είναι ζωή, τι είσαι εσύ και τι μπορείς να γίνεις. Αργότερα…αργότερα υπάρχει περισσότερη αβεβαιότητα, περισσότερη αλληλεπικάλυψη, πισωγυρίσματα και ψευδοαναμνήσεις. Τότε μπορούσες να θυμάσαι ολόκληρη τη σύντομη ζωή σου. Αργότερα, η μνήμη γίνεται κάτι γεμάτο με κουρέλια και μπαλώματα. Κάτι σαν το μαύρο κουτί των αεροπλάνων, που καταγράφει τι συνέβη την ώρα του δυστυχήματος. Αν δεν συμβεί τίποτα, η ταινία σβήνεται αυτόματα. Αν, λοιπόν, συντριβείς, γίνεται ολοφάνερο το γιατί. Αν δεν συντριβείς, τότε το ημερολόγιο του ταξιδιού σου δεν είναι και τόσο σαφές.»

«Όμως ο χρόνος …πρώτα μας προσγειώνει και μετά μας μπερδεύει. Νομίζαμε ότι ήμασταν ώριμοι, όταν ήμασταν απλώς ασφαλείς. Φανταζόμασταν ότι ήμασταν υπεύθυνα άτομα, όταν ήμασταν απλώς δειλοί. Ό,τι αποκαλούσαμε ρεαλισμό αποδείχθηκε ένας τρόπος να αποφεύγουμε τις καταστάσεις, αντί να τις αντιμετωπίζουμε. Ο χρόνος…ας μας δοθεί αρκετός χρόνος, και τότε οι πιο γερά θεμελιωμένες αποφάσεις μας θα φαντάζουν σαθρές και οι βεβαιότητές μας, καπρίτσια.»

«Η Ιστορία δεν είναι τα ψέματα των νικητών, όπως είχα κάποτε διαβεβαιώσει απερίσκεπτα τον γέρο -Τζό Χάντ – το ξέρω τώρα πιά. Είναι μάλλον οι αναμνήσεις των επιζώντων, οι περισσότερες από τις οποίες δεν έχουν να κάνουν ούτε με νίκες ούτε με ήττες.»

Φτάνοντας στην τελευταία σελίδα αισθάνθηκα την πληρότητα που σου αφήνει ένα πολύ καλό, μεστό βιβλίο που λειτουργεί και μετά το τέλος της ανάγνωσης καθώς επίσης και την ανάγκη να ξαναπολαύσω αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας μέσα απ’ τις σελίδες του ακόμη μια φορά.

Μια και πλησιάζουν οι γιορτές θεωρώ ότι είναι μια πολύ καλή πρόταση για δώρο και σας το προτείνω ανεπιφύλακτα, όπως επίσης και το βιβλίο του «Τα τρία επίπεδα της ζωής» ‘ένα βιβλίο για το πέταγμα της νιότης, την επιφάνεια του έρωτα και τα άμετρο βάθος της απώλειας.

Επιμέλεια: Ελένη Μ.Ματαράγκα