HomeΕΠΙ ΠΑΝΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΤΟΥΑπάντηση σε άτιτλο σχόλιο – Του Νίκου Βαγενά

Απάντηση σε άτιτλο σχόλιο – Του Νίκου Βαγενά

(Το σχόλιο στο οποίο απαντά ο Νίκος Βαγενάς δημοσιεύεται και στο τέλος του άρθρου για διευκόλυνση των αναγνωστών.)

Κατά κανόνα ευρίσκομαι σε δύσκολη θέση, οσάκις απαιτείται να απαντήσω εγγράφως στις διάφορες αιτιάσεις των μη συμφωνούντων αναγνωστών, σε ότι αφορά κάποια από τα δημοσιεύματά μου. Η εκ μέρους μου καθυστερημένη απάντηση επί των αιτιάσεων, δεν έγκειται στην υποτιθέμενη αποστόμωσή μου, αλλά στην η επιλογή μου, ως προς τη μη κατοχή διαδικτυακού μέσου επικοινωνίας και άλλων συναφών προϊόντων της τεχνολογίας. Ως εκ τούτου τα δημοσιεύματα που με αφορούν, σε προσωπικό επίπεδο, υποπίπτουν στην αντίληψή μου εκ των υστέρων, ξέχωρα δε που προβληματίζομαι εάν αξίζει τον κόπο να απαντήσω!

Επί του προκειμένου: Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι ένα δημοσίευμά μου προ τριετίας και που αναδημοσιεύτηκε προσφάτως (αρχές Αυγούστου ΄16) στην παρούσα ιστοσελίδα, θα επέφερε ζωηρή αντιπαράθεση. Συγκεκριμένα στο εν λόγω δημοσίευμα, αναφέρομαι στον χαρακτηρισμό του Κάστρου της Αγίας Μαύρας υπό εθνολογική ταυτότητα και μάλιστα υπό τον τίτλο: «Το….. Βενετσιάνικο Κάστρο της Αγίας Μαύρας» όπου επιπροσθέτως, δια επισυναπτόμενου σχεδιαγράμματος εκτίθεται η γνώμη μου, περί των αλλεπάλληλων μεταβολών του σχήματος και του μεγέθους που υπέστη το Μνημείο κατά την μακραίωνη διαδρομή του.

Ειδικά μέσω του κειμένου, εκφράζω τον προβληματισμό μου ως προς τον εθνολογικό χαρακτηρισμό που συνοδεύει το Κάστρο με προσφιλή είτε εκείνον του «Φράγκικου» είτε εκείνου του « Βενετσιάνικου». Καταλόγων, προτείνω να αποκαλείται απλώς ως «Κάστρο της Αγίας Μαύρης» εφ όσον βεβαίως θέλομε να θεωρούμεθα αμερόληπτοι ως προς τον χαρακτηρισμόν. Μάλιστα προκειμένου ο αναγνώστης να κατανοήσει τι ακριβώς θέλω να πω, προέβην στη σύμμεικτη εικόνα των αλληλοδιαδόχων φάσεων δια εγχρώμων γραμμών εκφράζουσα η κάθε μία συγκεκριμένον κυρίαρχον του κάστρου.

Τώρα ως προς τη διαφωνία που μπορεί να έχει κανείς ως προς τις υπ’ εμού προτεινόμενες μεταβολές, αυτό είναι θεμιτό, πλην όμως άπτεται άλλου θέματος. Ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι επί του κυρίως κορμού του κάστρου δεν παρέμειναν ίχνη των πάλαι ποτέ κυριάρχων. Εν τούτοις υπάρχουν και αντίθετες γνώμες που προσπαθούν με πρωτοφανή εμμονή να συνδυάσουν την εθνολογική ταύτιση του με έναν εξ αυτών. Επί του προβλήματος αυτού και μόνον αναφέρομαι στο προειπωμένο δημοσίευμα, δίχως να αναφέρομαι εκ παραλλήλου σε ιστορικά ή οχυρωματικά στοιχεία ανά εποχή. Φρονώ ότι μια προσθήκη των τειχών καθ’ ύψος, μια προσθήκη επισκευής ή αντιστηρικτικής φύσεως, μια τροποποίηση των αμυντικών γραμμών ή μεταλλαγή ενός πεπαλαιωμένου στοιχείου επί του κυρίως κορμού, σε άλλο και σύγχρονο, δεν αποτελεί ισχυρή βάση για σοβαρή ένσταση ή συζήτηση.

Κατόπιν αυτού, επενέβει με δυναμικό τρόπο η κ. Μαρία Λαμπρινού, δημοσιεύουσα σχόλιο (μετά επισυναπτομένου σχεδιαγράμματος) του οποίου η τελευταία παράγραφος υπερχειλίζει (λίαν επιεικώς) αρνήσεως και αιτιάσεων. Επ’ αυτού απαντώ:

Κ. Λαμπρινού, ύστερα από αμφιταλάντευση αποφάσισα να υποστώ την βάσανον της απαντήσεως, παρ’ όλο που κατά βάθος δεν έχρηζε, τόσο για τους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς όσο και των αλλοτρίων θεμάτων που προσάγετε κατά της εκφρασθείσης υπ’ εμού, σχεδιαστικής προσπαθείας- επεξηγήσεως, περί των βασικών μεταβολών του κάστρου της Αγίας Μαύρας. Επ’ αυτού θα ανέμενα μια ενδοσυνεννόηση (αυτό τουλάχιστον θα έκανα στη θέση σας) προκειμένου να με πείσετε ή να σας πείσω. Όχι βεβαίως ότι το θέμα δεν αφορά τους συμπολίτες μου, αλλά ως θέμα απαιτεί εξεζητημένες γνώσεις εκ μέρους των, πράγμα που δυσχεραίνει την προσπάθειά των να κατανοήσουν τα διαμειβόμενα, με ατμόσφαιρα πανεπιστημιακού αμφιθεάτρου.

Ωστόσο για να μη θεωρηθεί ότι φυγομαχώ, αποφάσισα να δώσω απάντηση να δώσω απάντηση σε αυτά που με αφορούν και σε ‘κείνα που ανατρέπουν τη λογική τάξη των πραγμάτων. Πρώτα απ’ όλα ως προς το σκέλος των χαρακτηρισμών. Δέχομαι ότι δεν χρησιμοποιήσατε τις κατάλληλες λέξεις και ότι αυτές εγράφησαν υπό το κράτος μιας στιγμιαίας εσωτερικής πιέσεως. Δεν κατανοώ όμως, την σφοδρότητα και την ανησυχία σας για κάτι το κατ’ εσάς, λανθασμένο και ειδικά… αόριστο και… παραπλανητικό, όπως διατείνεσθε.
Αντιθέτως, θα έπρεπε να σας χαροποιεί, αφού εκ του τρόπου παρεμβάσεως, δηλώνετε δια της τεθλασμένης, αντίπαλος. Έτσι αντί να παραθέτετε τα δικά σας στοιχεία επί του προβλήματος, που αφορά την εθνολογική ταυτότητα του Κάστρου, επιχειρείτε την προσφυγή του αναγνώστη σε δικές σας παραπομπές. Ασφαλώς, το βασικό σας επιχείρημα είναι η σωστή ενημέρωση των αναγνωστών, αρκεί αυτή η ενημέρωση να είναι η δική σας.

Αυτό δεν το λέ(γ)ω εγώ, ούτε καν το υπαινίσσομαι .Αρκεί κανείς να αναγνώσει το τελευταίο υστερόγραφο του σχολίου σας, όπου θα διαπιστώσει τον αυτό-διορισμό σας σε ρόλο εκπροσώπου τύπου του κάστρου της Αγίας Μαύρας του οποίου η απάντηση θα είναι «θέσφατον».

Επ’ αυτού, οφείλω να ομολογήσω ότι ανήκω στην κατηγορία εκείνων που δεν τα ξέρουν όλα και ως εκ τούτου δεν μονοπωλώ τη σοφία. Αυτό είναι προνόμιο άλλων και δη των εκλεκτών. Επί του προκειμένου όμως, που αφορά τους αναγνώστες και για τους οποίους προφανώς ανησυχείτε μήπως παραπλανηθούν, δεν διαφωτίσατε καθόλου αφού δεν προσκομίσατε στοιχεία περί της δικής σας αποφάσεως ,ως προς τον εθνολογικό χαρακτηρισμό του Μνημείου.

Αντιθέτως εκαλυφθήκατε πίσω από την μυστικότητα της υπό συγγραφής διατριβής σας (για την οποία ανεξαρτήτως των αντιθέσεών μας, εύχομαι τα καλύτερα),καθώς επίσης πίσω από τίτλους και δραστηριότητες! Η άνευ ουσίας παρέμβασή σας στο δημοσίευμά μου, αντί να ζητήσετε διευκρινήσεις περί όσων επί του σχεδιαγράμματος διατείνομαι, δείχνει ότι κάτι σας ενοχλεί! Αυτό τουλάχιστον ψυχανεμίζομαι και η σκέψη μου πηγαίνει κάπου στο μέσον της Ν. δυτικής πλευράς του Κάστρου, εκεί που οριοθετώ τη γωνία του κάστρου των Τόκκων.

Δεν συνεχίζω, ξέρετε πολύ καλά τι εννοώ! Σεβόμενος λοιπόν τους αναγνώστες που με τιμούν, διαβάζοντας τα αυθαίρετα, και νοσηρής φαντασίας δημοσιεύματά μου, σταματώ εδώ, αφού, όπως προείπα, οι πλείστοι εξ αυτών στερούνται ειδικών γνώσεων περί οχυρώσεων.

Τώρα όσον αφορά την προσπάθειά σας με τη γνωστή μέθοδο της λογοπλοκής που εφαρμόζουν οι τεχνοκράτες, όπως συμπεριληφθούν τα ενετικά οχυρά στην συνολική φυσιογνωμία του κάστρου και ως εκ τούτου να αποδοθεί στο όλον ο χαρακτηρισμός ως Ενετικού, μάλλον δεν σας βοηθά. Γι’ αυτό άλλωστε επιστρατεύσατε σε παραποιημένο (στις αριθμητικές ενδείξεις) φωτοαντίγραφο του σχεδίου του S. Semitecolo, το οποίο και επισυνάπτετε στο σχόλιό σας.

Επί πλέον η ερμηνεία-ανάλυση των τριών έργων (Νο 1 – 2 και 3 του επισυναπτόμενου σχεδιαγράμματός σας) χρήζει ριζικής αναμορφώσεως, τα οποία έργα σε παλαιότερες αναφορές σα, επέχουν θέση κορωνίδος όλων όσων διατείνεσθε. Μόνον που κατά τα φαινόμενα, δεν έχετε στην κατοχή σας το ακριβές υπόμνημα που συνοδεύει το αυθεντικό σχέδιο του προειπωθέντος στρατιωτικού Μηχανικού, ο οποίος όχι μόνον προσδιορίζει τον ακριβή όρο (όχι επωνυμία) εκάστου έργου, αλλά τα χαρακτηρίζει και ως προτεινόμενα και δη δια εκσκαφών.

Εσείς βεβαίως εν αγνοία σας, τα αποδέχεσθε ως υλοποιηθέντα και δη έως κάποιας χρονικής περιόδου, όπου πέραν αυτής τα εν λόγω έργα εξαϋλώθηκαν μη αφήνοντα ως λείψανα της υπάρξεώς των, ούτε ένα χαντάκι, ούτε ένα μικρο-σωρό προχώματος! Μόνο να μη προταθεί ότι για όλα φταίει ο παρακείμενος εθνικός δρόμος. Αλλ’ όμως εκείνο που «βγάζει μάτι στα σκοτάδια», είναι η κατασκευή υπογείου περάσματος επί της προτεινόμενης ευθυγραμμίας (Νο 3). Τι να πει κανείς (ιδίως οι γνώστες της τοποθεσίας) επ’ αυτού; Η βαλτώδης σύσταση του εδάφους ήταν βασικός ανασταλτικός παράγοντας στη μη υλοποίηση του έργου ,καθ’ ότι στο παραμικρό βάθος μιας εκσκαφής αναβλύζει θαλασσινό νερό, οπότε (και να με συγχωρείτε για την έκφραση) ποιος τρελός θα προέβαινε σε τεραστίας εκτάσεως εκσκαφές προκειμένου να κατασκευάσει υποθαλάσσιο πέρασμα και να δημιουργήσει πισίνα στο εσωτερικό του προτεινόμενου οχυρού( Νο 2); Όσο για τα υπόλοιπα ας μην αναλωθώ πλέον. Αρκετά εκούρασα και σας και τους αναγνώστες.

Λυπάμαι ειλικρινά για τούτη την αντιπαράθεση, αλλά αυτόν τον δημόσιο διάλογο επελέξατε εσείς και όχι εγώ! Όφειλα να υπερασπίσω τον εαυτό μου μέσα από το ίδιο μέσον επικοινωνίας και αυτό έπραξα.

Με τιμή,
όση μπορείτε να δεχθείτε ύστερα από αυτό
Νίκος Βαγενάς

Αγαπητέ φίλε Νίκο Βαγενά,
έχεις εν μέρει δίκαιο εκφράζοντας την ένστασή σου για τον χαρακτηρισμό του φρουρίου ως βενετσιάνικο. Θα συμφωνήσεις βέβαια ότι αυτή την περίοδο και μάλιστα στην δεύτερη ενετική περίοδο το φρούριο απέκτησε ουσιαστικά το σχήμα που έχει σήμερα, αν νεότερες επεμβάσεις δεν του είχαν αφαιρεσεί τα σημαντικά προτειχίσματα, που κατασκευάστηκαν με τις υποδείξεις ονομαστών ενετών μηχανικών, πχ του στρατηγού von Schulenburg (εικ.1).

Η γεωγραφική θέση του στο σταυροδρόμι του χερσαίου και του θαλάσσιου δρόμου που εξυπηρετούσαν από την αρχαιότητα την Λευκάδα λειτούργησε καταλυτικά για την διαρκή εμπλοκή του σε πολεμικά γεγονότα, που κάποιες φορές σημάδεψαν τη πορεία της ιστορίας στην περιοχή της δυτικής Ελλάδας. Η διαρκής ανάγκη ενδυνάμωσης της άμυνας του στρατηγικού αυτού τόπου προκάλεσε την ύπαρξη 12 τουλάχιστον ευδιάκριτων οικοδομικών φάσεων του οχυρωματικού συστήματος κατά το διάστημα 1300-1864 (Μαρίας Λαμπρινού, Το φρούριο Αγίας Μαύρας, περιοδικό Προκυμαία τεύχος 7ο -8ο Ιούλιος-Δεκέμβριος 2009, σελ. 38-58).
Το περιληπτικό κείμενο του άρθρου αποτέλεσε προδημοσίευση του διδακτορικού μου σχετικά με το μνημείο, στο οποίο μεταξύ άλλων γίνεται λόγος για την ύπαρξη στο χώρο του φρουρίου αρχαίου φυλακίου για τον έλεγχο της αρχαίας διόλκου.

Με νεότερες δημοσιεύσεις έχω αναφέρει τις βάσιμες υποψίες μου σχετικά με προγενέστερη κατασκευή οχυρωματικού περίβολου πρωτοβυζαντινού μοναστηριού στην ίδια θέση (http://www.kmi.gr/b6.htm).
Στο διάστημα 1995-2001 υπήρξα κύριο μέλος δύο διεπιστημονικών ερευνητικών προγραμμάτων για το φρούριο και ως εργαζόμενη στο Υπουργείο Πολιτισμού ήμουν η μελετητήρια – επιβλέπουσα αρχιτέκτονας των μόνων εργασιών αποκατάστασης του φρουρίου. Από τη διασκόπιση και την ανασκαφή εντόπισα πολλά νέα στοιχεία, αδημοσίευτα μέχρι στιγμής.

Ο τοπογράφος Ηλίας Κατωπόδης σχεδίασε για μένα το τοπογραφικό σκαρίφημα, το οποίο χρησιμοποίησα ως βασικό τοπογραφικό σχέδιο του συνόλου του φρουρίου για τις ανάγκες των παραπάνω εργασιών αποκατάστασης που, όπως διαπιστώνω, αποτελεί και το υπόβαθρο του δικού σχεδιαγράμματος. Στο υπόβαθρο αυτό δεν έχουν περιληφθεί τα δυτικά προτειχίσματα και μεγάλο μέρος των ανατολικών, διότι δεν αφορούσαν στη συγκεκριμένη μελέτη αποκατάστασης.Ως προς το άρθρο σου θα ήθελα να μου συγχωρήσεις μια παρατήρηση σχετικά με την σχεδιαστική αοριστία των οικοδομικών φάσεων, που κατά τη γνώμη μου μόνο παραπλανητική μπορεί να εξελίχθη σε μελλοντική βιντεοπαρουσίαση του μνημείου. Σε θυμάμαι πολύ προσεκτικό σε αντίστοιχα θέματα.

%ce%bb%ce%b1%ce%bc%cf%80%cf%81%ce%b9%ce%bd%ce%bf%cf%8d-%ce%b5%ce%b9%ce%ba-4

εικ. 1 Το φρούριο στη μεγαλύτερη υλοποιημένη οχυρωματική του ανάπτυξη επί το 18ο αιώνα. Η εικόνα είχε περιληφθεί στην έγγραφη διαμαρτυρία μου με αφορμή τη νέα χάραξη του δρόμου και λοιπόν έργων σε επαφή με το φρούριο.

Ελπίζω σύντομα να κυκλοφορήσει η απλουστευμένη μορφή του διδακτορικού μου και έτσι να μη χρειάζεται να αναφέρομαι περιστασιακά σε κάποια σχόλια στο διαδίκτυο.

Με εκτίμηση
Μαρία Λαμπρινού

Προηγουμενο αρθρο
Η Νέα Χορωδία συναντήθηκε με την αντιπροσωπεία της αδελφοποιημένης πόλης Leucate
Επομενο αρθρο
Ανάδειξη νέου Δ.Σ. στον Πολιτιστικό Σύλλογο Νικιάνας «Οι Σκάροι»

3 Σχόλια

  1. Αγνωστος
    16 Οκτωβρίου 2016 at 10:51 — Απάντηση

    Κε Θεόδωρε Αραβανή
    Ο λέοντας που ήταν εντοιχισμένος στην γωνία του νότιου οχυρώματος και όχι σε πρόσθετο ενισχυτικό καστροανάχωμα είχε κλαπεί κ ευτυχώς βρέθηκε ξανά πριν περίπου 24 χρόνια κ από τότε φυλάσσεται σε προστατευμένο χώρο.

  2. Θοδωρής Αραβανής
    15 Οκτωβρίου 2016 at 00:16 — Απάντηση

    Το κάστρο της Λευκάδας, είχε την ονομασία το κάστρο και της Αγίας Μαύρας ( αλλά δεν επικράτησε κατά την φιλολογία για το κάστρο), αναμένει ακόμα και για πολύ ίσως να μάθει τι έγινε το παλαιότερο σήμα του ο λέοντας που αφαιρέθηκε τα τελευταία χρόνια από το πρόσθετο ενισχυτικό καστροανάχωμα του, μετά από αιώνες ίσως ύπαρξης στην θέση του. Και ορθά αντικαταστάθηκε με νέο αντίγραφο σύγχρονης γλυπτικής κατασκευής.
    Όταν επεσκέφθην το Κάστρο, ανεβαίνοντας σε έναν προμαχώνα του , άκουσα μια φωνή αόριστη να με ερωτά, αν ξέρω . Το ίδιο μου είπαν και άλλοι επισκέπτες που το επεσκέφθησαν. Και ολοένα πληθαίνουν οι επισκέπτες που ακούν αυτό το αόριστα προερχόμενο ερώτημα μέσα στο κάστρο.

  3. Mαρια Λαμπρινού
    14 Οκτωβρίου 2016 at 19:16 — Απάντηση

    Καλησπέρα,
    Λυπάμαι που το σχόλιο μου δεν έγινε κατανοητό από τον γράφοντα.
    Επίσης στεναχωριέμαι γιατί εκφράστηκε τόση αντιπαράθεση για την υπεράσπιση ενός έργου-προσφοράς που, στο είδος του, δεν αμφισβητήθηκε από κανένα.
    Κανένας όμως, μέχρι τώρα, δεν αμφισβήτησε τα κείμενα των αναφορών των Προννοητών και των μηχανικών της εποχής που κατασκευάστηκαν τα οχυρωματικά αυτά έργα, με την ονομασία “Freccia”(λόγω του σχήματος βέλους) στα βαλτώδη εδάφη. Το ίχνος του άλλωστε φαίνεται και σε αεροφωτογραφία του 1945.
    Δεν συνεχίζω, ξέρετε πολύ καλά τι εννοώ!

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.