Απόστολος Κάτσενος: ο δάσκαλος, ο ιεροψάλτης, ο οικογενειάρχης!

Της Ιουστίνης Φραγκούλη-Αργύρη

Στο Μητροπολιτικό ναό της Ευαγγελιστρίας την Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου είπαμε το στερνό αντίο στο δάσκαλο Αποστόλη Κάτσενο, ο οποίος υπηρέτησε την παιδεία, την κοινωνία και την εκκλησία με άψογο τρόπο αφήνοντας πίσω του τη χηρα του, πέντε παιδιά , εγγόνια και δισέγγονο.

Η πορεία του ενώθηκε με εκείνη της οικογένειάς μου, καθώς ο μακαριστός δάσκαλος έψαλλε επι 16 χρόνια στο αριστερό ψαλτήρι της Ενορίας των Αγίων Αναργύρων, αποτελώντας πραγματικό πυλώνα για τον πατερούλη.

Δάκρυα κύλησαν απο τα μάτια μου όταν ο γιός του στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του, αναφέρθηκε στην αγαστή συνεργασία του με τον πατέρα μου πρωτοπρεσβύτερο π.Νικόλαο Φραγκούλη. Ιδιαίτερη εντύπωση μου προκάλεσε εκείνη η υποσημείωση, πως δηλαδή στους Αγίους Αναργύρους παντρεύτηκε η δυτικής επιρροής πολυφωνική χορωδία του μακαριστού Πάνου Ορφανού  με την βυζαντινή μονωδία του δασκάλου Αποστόλη Κάτσενου επί δεκαέξη συναπτά χρόνια.

Μακαρία η οδός… δάσκαλε, ψάλτη, φίλε!

Αιωνία η μνήμη σου!

Παραθέτω τον επικήδειο λόγο του γιού του Θεοδόση Κάτσενου, στον οποίο διαφαίνεται λεπτομερώς η πορεία ζωής του μακαριστού δασκάλου και ιεροψάλτου Απόστολου Κάτσενου.

ΕΠΙΚΗΔΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΘΕΟΔ. ΚΑΤΣΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟ ΙΩ. ΚΑΤΣΕΝΟ (ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟ ΔΑΣΚΑΛΟ – ΙΕΡΟΨΑΛΤΗ)

(ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ Ι.Ν. ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ, ΚΥΡΙΑΚΗ 06/09/2020)

Πανοσιολογιώτατε Ιεροκήρυκα της Μητροπόλεως Λευκάδος και Ιθάκης π. Ιωαννίκιε,
Άγιε Καθηγούμενε της Ιεράς Μονής Φανερωμένης π. Νικηφόρε,
Σεβαστό Πρεσβυτέριο,
Αγαπητοί μου,

Θα προσπαθήσω χωρίς να σας κουράσω να σκιαγραφήσω τη ζωή, τη δράση και τις αρχές του κεκοιμημένου πατέρα μου Απόστολου. Συγχωρέστε τη τυχόν συγκίνησή μου.

Αρχικά τον Ευχαριστώ για τις Αρχές, τις Αξίες και το ήθος που μας μετέδωσε καθώς και το τρόπο που μας μεγάλωσε.

Αγωνιστής της ζωής, δημιούργησε με τη τίμια εργασία του την πολύτεκνη με 5 παιδιά Οικογένειά του μαζί με τη Δασκάλα μάνα μας Πολυξένη, μας μεγάλωσε, μας σπούδασε και μας τακτοποίησε επαγγελματικά σε αξιόλογες εργασιακές θέσεις.
Αξιώθηκε να μας παντρέψει, να δει 8 εγγόνια και δισέγγονο.

Γεννήθηκε στο Κάβαλο Λευκάδας. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Λευκάδας και σπούδασε Παιδαγωγική στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία Ιωαννίνων.  Ακολούθησε μετεκπαίδευση στην Αθήνα. Εκπλήρωσε τη Στρατιωτική του θητεία ως Έφεδρος Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού στη Ν. Πέραμο Αττ., στη Σύρο, κ.ά.

Υπηρέτησε σε σχολεία του Νησιού μας (Αγ. Νικήτα, Καλαμιτσίου, Ασπρογερακάτων, Καβάλου, 1ο Δημοτικό Σχολείο Λευκάδας στο Μαρκά) καθώς και στα Σύβοτα (Μούρτο) Θεσπρωτίας. Στη συνέχεια σε Σχολεία των Αθηνών ως Διευθυντής Α’ και συγκεκριμένα στα Σεπόλια, Κάτω Πατήσια και πριν τη συνταξιοδότησή του στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Ν. Χαλκηδόνας Αττικής που το νεόδμητο κτίριο εγκαινιάσθηκε επί των ημερών του από το μακαριστό Σεβ. Μητροπολίτη Ν. Ιωνίας και Φιλαδελφείας κυρό Τιμόθεο Ματθαιάκη, παρουσία του τότε υπουργού Παιδείας, μετέπειτα Προέδρου της Βουλής και συμπατριώτη μας Απόστολου Κακλαμάνη.

Ως δάσκαλος παράλληλα με τη διδασκαλία του και τη διάπλαση των ψυχών των μαθητών του με τα Ελληνοχριστιανικά Ιδεώδη, (όπως μου απεκάλυψε αργότερα στην Αθήνα μαθήτριά του), οργάνωσε συσσίτια, γυμναστικές επιδείξεις, εκκλησιασμούς, Χορωδίες, δενδροφυτεύσεις, κατασκηνώσεις (Υπουργείου Παιδείας στου Πασά Περιγιαλίου), κτλ.

Το πευκόφυτο δασύλλιο που περιβάλει το προαύλιο του πρ. Δημοτικού Σχολείου Καβάλου και νυν μουσείο είναι έργο δικό του και των μαθητών του.

Με ενέργειές του ανακαινίσθηκε το Σχολείο. Συγκεκριμένα ζήτησε οικονομική βοήθεια από προκομμένους Καβαλισάνους της Αμερικής. Με τα χρήματα που του έστειλαν και εργασία οικοδομική των γονέων των μαθητών χτίσθηκε και άλλη αίθουσα διδασκαλίας με αποτέλεσμα να αναβαθμισθεί το Σχολείο και να δικαιολογήσει και άλλη οργανική θέση Δασκάλου.

Από τα χέρια του βγήκαν χιλιάδες μαθητές επιστήμονες, Ιερείς της Εκκλησίας μας, επιχειρηματίες αλλά και τίμιοι εργάτες διαφόρων επαγγελματικών κλάδων. Δύο παραδείγματα ενδεικτικά είναι ο Προϊστάμενος αυτού του Ι.Ν. Πρωτ. Γεράσιμος Ζαμπέλης και η Ανώτερη Εφοριακός της πόλης μας κα Σπύρου.

Συνέγραψε την πρωτότυπη και μοναδική για την εποχή εκείνη εργασία με τη Λαογραφία του Καβάλου με βασική κυρίως πηγή τις συνεντεύξεις που έπαιρνε από τους απλοϊκούς κατοίκους του χωριού. Για το έργο του αυτό βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με Τιμητικό έπαινο και χρηματικό ποσό.

Από νεαρός διακρίνονταν για την αγάπη του προς την Εκκλησία και το Ιερό Αναλόγιο. Θυμάμαι να μου αναφέρει πως τις Κυριακές πήγαινε στην Εκκλησία για να ψάλει πριν έρθει ο τότε Ιερέας του Καβάλου π. Ηλίας Κούρτης, που τον έβρισκε όταν έφθανε να περιμένει έξω από την πόρτα.

Στην Αθήνα που μετακόμισε το 1978 σπούδασε τα παιδιά του και μαθήτευσε στη Β. Μουσική με δασκάλους τους  Γ. Τσατσαρώνη, Φώτη Κετσετζή, Θ. Σακελλαρίου και Εμμ. Χατζημάρκο που τον επέλεξε για Χορωδό στη Χορωδία την Δασκάλων που τότε είχε ιδρύσει.

Χειροθετήθηκε Αναγνώστης από το μακαριστό Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κυρό Αντώνιο Κόμπο στον Ι.Ν. Αγ. Μάρκου του Ευγενικού Κ. Πατησίων, όπου επάνδρωσε γύρω στα 15 χρόνια το δεξιό Βυζαντινό χορό του Ι. Ναού.

Ενδιαφέρθηκε μαζί με τον αγαπημένο του φίλο και Δάσκαλο μακαριστό Θεόδωρο Δημ. Μαραγκό για την επάνδρωση των χωριών της Νήσου μας με Ιερείς και την ευπρέπεια του Οίκου του Θεού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η προσπάθεια μετάθεσης Ιερέως από την Εράτυρα Σιατίστης Κοζάνης στη Λευκάδα. Για την επίτευξη του στόχου αυτού ο Επίσκοπος Σιατίστης Αντώνιος επισκέφθηκε την οικία μας στην Αθήνα μία Κυριακή για να επικοινωνήσει τηλεφωνικά με το μακαριστό Μητροπολίτη Λευκάδος κυρό Νικηφόρο. Επίσης ο Επίσκοπος Νικηφόρος, που τον εκτιμούσε και υπολόγιζε τη γνώμη του, του τηλεφωνούσε σε περιόδους εορτών που βρισκόμαστε στη Λευκάδα για να ψάλει δεξιά στο Μητροπολιτικό Ι.Ν. σε διαστήματα που το ψαλτήρι ήταν Κενό και με συνεχείς ακολουθίες της Εκκλησίας μας, όπως τη Μεγ. Εβδομάδα.

Πριν την ανέγερση του Πνευματικού Κέντρου της Ευαγγελίστριας διέθεσε αφιλοκερδώς το Κατάστημα κάτωθεν της οικίας του για να γίνονται τα Κατηχητικά και οι Ομάδες.

Το 1993 που επέστρεψε μόνιμα στη Λευκάδα, ως συνταξιούχος, ασχολήθηκε ενεργά με το Ι. Αναλόγιο. Αρχικά για ένα μικρό χρονικό διάστημα έψαλε αριστερά σε αυτόν τον Ι. Ναό και στη συνέχεια διακόνησε ως Β’ Ψάλτης για 16 περίπου χρόνια στους Αγίους Αναργύρους και σε όλα τα Παρεκκλήσια και Εξωκκλήσια της Ενορίας. Αξέχαστες θα μου μείνουν οι Θ. Λειτουργίες που επιτελούσαμε με τους μακαριστούς Πρωθιερέα π. Νικόλαο Φραγκούλη και το δεξιό ψάλτη του Ι.Ν. κ. Πάνο Ορφανό. Εδώ έβλεπες το φαινόμενο Ευρωπαϊκή και Βυζαντινή Μουσική να δένουν αρμονικά. Με τη γραπτή παραίτησή του από τη θέση του αριστερού ψάλτη περίπου το 2010, λόγω ηλικίας, ο μακαριστός π. Νικόλαος του απεύθυνε θερμή και συγκινητική επιστολή ευχαριστώντας τον για την άριστη συνεργασία τους σε όλα τα επίπεδα, όλα αυτά τα χρόνια.

Παράλληλα την ίδια περίοδο παρουσίασε Εκκλησιαστικές και Παιδαγωγικές εκπομπές στο νεοϊδρυθέντα Ραδιοφωνικό Σταθμό ‘’Studio Lefkatas’’ του μαθητή του από τα Ασπρογερακάτα Ευαγγέλου Κτενά. Συχνά ανέλυε τις Αποστολικές και Ευαγγελικές περικοπές των Κυριακών δεχόμενος συγχαρητηρίων από ακροατές και εκτός της νήσου μας όπως για παράδειγμα από την Αιτωλοακαρνανία και τη Φωκίδα.

Επίσης περιστασιακά αρθρογραφούσε στο Λευκαδίτικο τύπο.

Εκκλησιαστικές παρεμβάσεις έκανε στην Αθήνα από το 1990-1992 στο Ραδιοφωνικό Σταθμό ‘’Ράδιο Blackman’’ του Πειραιά, όπου δεχόταν συγχαρητήρια για τις θέσεις του από τον τότε Ιεροκήρυκα και μετέπειτα Μητροπολίτη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Σεβ. Ιερεμία Φούντα.

Τέλος τη χρονική περίοδο 1980-1985 ορίζονταν ομιλητής στο Πνευματικό Κέντρο του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου οδού Αχαρνών Αθηνών από τον τότε Προϊστάμενο του Ι.Ν. και μετέπειτα Μητροπολίτη Φωκίδος μακαριστό Αθηναγόρα Ζακόπουλο. Ένα ενδιαφέρον θέμα που του είχε αναθέσει ήταν:  ‘’Η Θρησκευτικότητα στο παιδί’’.  Επίσης επισκέπτονταν μαζί με τον π. Αθηναγόρα το 8ο Γυμνάσιο Αθηνών που ανήκε πνευματικά στην ενορία και την εποχή εκείνη Γυμνασιάρχης ήταν ο ξάδελφος του πατέρα μου Θεόδωρος Θεοδοσίου Σταματέλος, έκανε ομιλίες στα παιδιά και έψαλε στο παρεκκλήσιο των Ταξιαρχών του Εκπαιδευτηρίου.

Θα μου μείνει επίσης αξέχαστο το παράδειγμά του για τη βοήθεια που πρέπει να δίδουμε στους ελάχιστους και εμπερίστατους αδελφούς μας.

Αυτή ήταν εν ολίγοις η ζωή και η δράση του πατέρα μου που αναχώρησε για την Αιωνιότητα στις 03-09-2020 αγόγγυστα, ήρεμα και γαλήνια. Εύχομαι σε λίγο το χώμα του χωριού μας που θα τον σκεπάσει να είναι ελαφρύ και ο δωροδότης Κύριός μας Ιησούς Χριστός, Αρχηγός της Ζωής και του Θανάτου, να τον αναπαύει και να του αποδώσει τον της Δικαιοσύνης Στέφανo.