HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΑυτοβιογραφικές σημειώσεις του Wilhelm Dörpfeld

Αυτοβιογραφικές σημειώσεις του Wilhelm Dörpfeld

Ο Wilhelm Dörpfeld συνταξιοδοτήθηκε το 1912 ως διευθυντής «Πρώτος γραμματεύς» του αυτοκρατορικού Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Αθηνών έχοντας παραμείνει ως προϊστάμενος επί 25 ολόκληρα χρόνια του ελληνικού παραρτήματος του αναγνωρισμένου γερμανικού ερευνητικού Ιδρύματος.

Οι ανασκαφές του στην Τροία, στην Αρχαία Ολυμπία, στην Αθήνα, στην Πέργαμο, στην Τίρυνθα, στις Μυκήνες, στην Λευκάδα και σε άλλες θέσεις απέκτησαν με τον καιρό μεγάλη φήμη. Έτσι τώρα επιστρέφει με την σύζυγό του Anne στην Γερμανία και εγκαθίστανται σε ένα διαμέρισμα του Βερολίνου….

Αντίγραφο το σπίτι που γεννήθηκε ο Dörpfeld. Καταστράφηκε από βομβαρδισμούς το 1943
Η οικία του Dörpfeld στην Αθήνα, στο Λυκαβηττό

Τα τέλη του 1919 μετακομίζει στην Ιένα. Το 1916, όταν ακόμα έμενε στο Βερολίνο, όπου το 1915 πέθανε ή γυναίκα του, άρχισε να γράφει το ημερολόγιο από το όποιο προέρχονται οι σημειώσεις πού παραθέτουμε εδώ.

Η αυτοκρατορική οικία ή οικία Dörpfeld το 1929 στη Λευκάδα.

Ο Dörpfeld δεν αισθανόταν άνετα ούτε στο Βερολίνο μα ούτε και στην Ιένα. Μετά την λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου αρχίζει πάλι τις ανασκαφές, τις διαλέξεις και τις εξορμήσεις στην Ελλάδα παραμένοντας για μεγάλα χρονικά διαστήματα στην Λευκάδα, η οποία αποτελεί ιδιαίτερο ερευνητικό πεδίο, μια και γι’ αυτόν η Λευκάδα είναι ή Ομηρική Ιθάκη. Στον λόφο των Νυμφών υπάρχει η «οικία Dörpfeld» ή «αυτοκρατορική οικία», που του είχε χαρίσει ό αυτοκράτωρ Γουλιέλμος ΙΙ μετά από την επίσκεψη του εκεί το 1905.

Είναι φυσικό που του αρέσει να καταφεύγει εκεί. Η θέα περικλείει ένα από τα ομορφότερα τοπία του κόσμου. Απλώνεται από τον κόλπο του Νυδρού και τα ταφικά νησιά Χελώνι, Μαδουρή, Σπάρτη, Σκορπίδι και το μεγαλύτερο από αυτά τον Σκορπιό, μέχρι την Ακαρνανική Στερεά.

Η θέα από το χώρο που βρίσκονταν σπίτι του Dörpfeld, σήμερα
Η θέα από το χώρο που βρίσκονταν σπίτι του Dörpfeld, σήμερα

Στις τρεις δεκαετίες μετά την αναχώρησή του από την Αθήνα ο Dörpfeld επισκέφτηκε συχνά την Μεσόγειο, όπου έκανε ερευνητικά ταξίδια τόσο στην στεριά όσο και στην θάλασσα. Διευθύνει ταξιδιωτικές ομάδες με αντικείμενο την αρχαιολογία και την αρχαιότητα. Ως ομιλητής αλλά και εξίσου χαρισματικός εκλαϊκευτής της επιστήμης του ο συνταξιούχος πλέον Dörpfeld κάνει διαλέξεις. συμμετέχει σε συνέδρια και γράφει βιβλία και άρθρα για τις ανασκαφές του…

Πρώτο διεθνές αρχαιολογικό συνέδριο 1905, μεσημεριανό φαγητό στους Δελφούς. Αριστερά διακρίνεται ο έλληνας πρίγκιπας Κωνσταντίνος και στα δεξιά του ο Dörpfeld

Οι αυτοβιογραφικές σημειώσεις πού έχε αρχίσει να συντάσσει στο [Βερολίνο] περιλαμβάνουν στοιχεία από την μέχρι τότε ζωή του και αντικαθιστούν ένα συγκροτημένο έργο απομνημονευμάτων, το οποίο ο Dörpfeld ποτέ δεν έγραψε, εάν εξαιρέσουμε ένα ατελές προσχέδιο που έφτανε μέχρι το 1924 και φυλάσσεται στο Δημοτικό Αρχείο του Wuppertal. Τα υπόλοιπα στοιχεία μέχρι λίγους μήνες πριν από το θάνατό του στην Λευκάδα τα συμπληρώνει η ανιψιά του, Gertrud von Rohden. Συμπληρώνονται επίσης με καταλόγους με τις δημοσιεύσεις του, τα θέματα των διαλέξεών του και τις τιμητικές του διακρίσεις…

Ο τάφος του Dörpfeld στην Αγία Κυριακή στο Νυδρί το 1943
Αργότερα κτίστηκε πάνω στο χώρο της ταφής ένα ταφικό μνημείο

Η οικογένεια Dörpfeld

Η Trudel Von Rohden πού είχε γεννηθεί στις 24 Φεβρουαρίου 1901, φρόντιζε τον Dörpfeld κατά τα τελευταία χρόνια τής ζωής του ως γραμματεύς και συνοδός του στα ταξίδια του. Η φροντίδα πού του προσέφερε αντιπροσώπευε για αυτόν συμβολικά την οικογένεια. Ο Dörpfeld θυμάται με ευγνωμοσύνη τους γονείς του Cristine και Friedrich Wilhelm Dörpfeld και είναι υπερήφανος για τον πατέρα του ως παιδαγωγό. Διατηρεί καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του στενές σχέσεις με τούς συγγενείς. Θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε ως «άνθρωπο τής οικογένειας», κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία, επειδή όχι μόνον ταξιδεύει συχνά αλλά παραμένει και αρκετά χρόνια στο εξωτερικό…

O πατέρας του Friedrich Wilhelm Dörpfeld και η μητέρα του Cristine
οι γονείς Dörpfeld με τα μεγαλύτερα παιδιά. Από αριστερά: Anna, Agnes, και Wilhelm

Πολλές φορές παίρνει στα ταξίδια του ή και σε διαλέξεις και επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους και μέλη της οικογενείας του… Κρατάει συνεχείς επαφές με τα αδέλφια του και τις οικογένειές τους… Παντρεύτηκε το 1883 στο Βερολίνο την Anne Adler(1860-1915), η οποία ήταν κόρη του ακαδημαϊκού δασκάλου του Friedrich Adler.

Το χειρόγραφο ημερολόγιο

Τις χειρόγραφες σημειώσεις του ημερολογίου του τις κατέγραφε ό Dörpfeld σε ένα λεπτό βιβλίο που τότε χρησιμοποιούσαν για να κρατούν τα λογιστικά. Ήταν δεμένο πολύ καλά γιατί προοριζόταν για συχνή χρήση και έπρεπε να αντέξει πολύ…
Οι κόκκινες κάθετες και οριζόντιες γραμμές επιτρέπουν την παράλληλη καταχώρηση ημερομηνιών, αριθμών και χρηματικών ποσών. Χρησιμοποίησε προφανώς ένα παλιό βιβλίο, γιατί τα πρώτα 40 φύλλα του έχουν κοπεί αφήνοντας μόνο μία λωρίδα στην άκρη. Σε μερικά γράμματα που φαίνονται πάνω σ’ αυτές τις λωρίδες διακρίνεται ο γραφικός χαρακτήρας του Dörpfeld, ο όποιος είχε μάλλον χρησιμοποιήσει παλαιότερα αυτό το βιβλίο Εσόδων-Εξόδων για να καταχωρήσει κάποια χρηματικά ποσά.

Ο Dörpfeld αρχίζει τις βιογραφικές του σημειώσεις με την ημερομηνία της γεννήσεώς του…. Έμαθε αρχικά ως μαθητής της πρώτης τάξεως του δημοτικού σχολείου την γερμανική γραφή που ήταν η πρώτη γραφή για όλα τα παιδιά στην Γερμανία της γενιάς του.

Ο Wilhelm Dörpfeld φοιτητής στο Βερολίνο γύρω στο 1873

Στην συνέχεια διδάχθηκε και την λατινική ως δεύτερη γραφή. Την γερμανική γραφή χρησιμοποιούσε στην νεότητά του επίσης ως την κοινή γραφή. Και ως φοιτητής αλλά και ως διπλωματούχος αρχιτέκτων μηχανικός συνεχίζει να γράφει στα γερμανικά. Όταν το 1877 άρχισε την εργασία του στην Ελλάδα, αναγκάστηκε να συνηθίσει να γράφει αποκλειστικά με τους λατινικούς χαρακτήρες, αφού στην ‘Ελλάδα λίγοι ήσαν εκείνοι που γνώριζαν την γερμανική γραφή.

Οι σημειώσεις στο ημερολόγιό του είναι κι αυτές γραμμένες με λατινικά γράμματα. Ο γραφικός χαρακτήρας του είναι πολύ τακτικός. Θα μπορούσε κανείς να πει πώς πρόκειται για πολύ ευανάγνωστη, ευκρινή, όμορφη και λιτή γραφή. Ο αναγνώστης που θα διαβάσει το χειρόγραφο των «αυτοβιογραφικών σημειώσεων» σελίδα προς σελίδα, δεν μπορεί να μη συγκινηθεί όταν φθάνοντας στην ημερομηνία 26 Δεκεμβρίου 1930, στα ογδοηκοστά του γενέθλια και διαβάσει την σημείωση «δεν μπορώ πια να διαβάζω».

Η κατάσταση της οράσεώς του επιδεινώνεται, τα γράμματα μεγαλώνουν, ο γραφικός χαρακτήρας γίνεται πιο άστατος. Οι σημειώσεις ξεφεύγουν από τις γραμμές γιατί ο Dörpfeld, έπαψε να τις διακρίνει. Μετά από λίγους μήνες, από τις 27 Απριλίου 1934, αναλαμβάνει την καταγραφή των σημειώσεων η ανιψιά του Gertrud.

Ο Dörpfeld με φιλοξενούμενους στη Μαδουρή. Στο βάθος το Νυδρί, στο μέσον το Όρος Νήριτον και ο λόφος των Νυμφών.

Αποσπάσματα από το βιβλίο Wilhelm Dörpfeld Σταθμοί της ζωής μου. Επιμέλεια Klaus Goebel, Χαρά Γιαννοπούλου

Σχετικά άρθρα:
Η Λευκάδα στις αρχές του 1900 μέσα από το ανασκαφικό έργο και τα ταξίδια του Wilhelm Dorpfeld
Λευκάδα 5 Ιουνίου 1927 – στην πατρίδα του Οδυσσέα
Διαβάζοντας μια παλιά φωτογραφία (Βίλχελμ Ντέρπφελντ)
Βίλχελμ Ντέρπφελντ: Ο χαρισματικός ανασκαφέας που το 1888 έκανε μόδα τις περιηγητικές εκδρομές
Φίλε μου κουμπάρε Νίκο!

Προηγουμενο αρθρο
Η στάση του ΚΤΕΛ βάφεται, μεγαλώνει, φάνηκε και το... εσωτερικό της
Επομενο αρθρο
Το Δημοτικό Σχολείο Βασιλικής επελέγη ως Εξεταστικό Κέντρο του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Φυσικών «Αριστοτέλης» 2017

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.