Για το έργο του Αντρέα Σταύρακα -Της Δέσποινας Καλέζου

Όταν η σύγχρονη πραγματικότητα μας απογοητεύει και μας τρομάζει, όταν τα όσα βιώνουμε γύρω μας καθημερινά, πιστοποιούν την εικόνα μιας άχαρης ζωής, μιας ζωής που βασίζεται στο μέτρημα και βασανίζεται από την ασφυξία, όταν οικτρά συνειδητοποιούμε την απουσία ουσιαστικής ανθρώπινης σχέσης, όταν τα πάντα λογαριάζονται με το δευτέρι της συναλλαγής, η ψυχή απελπισμένη ζητά απόδραση από όσα βαριά την πληγώνουν και επιχειρεί κατάδυση στο παρελθόν.

Μια τέτοια απόδραση πραγματοποιεί με τα γραφόμενα του ο Αντρέας Σταύρακας. Βυθίζει την πένα του στα δύσκολα, τραχιά αλλά όμορφα εκείνα χρόνια, δεκαετία του 40,50,60, και μας δίνει ανάγλυφα όλες τις πτυχές εκείνης της ζωής. Μιας ζωής γεμάτης με στερήσεις, με σκληρούς συνεχείς αγώνες για επιβίωση αλλά και με αγάπη, ανθρωπιά, ομορφιά και αισιοδοξία. Με το δικό του ιδιαίτερο απλό τρόπο, με χιούμορ, αλλά και καυστική ειρωνεία μας μεταφέρει σε αυτό τον κόσμο τον απλό, τον κόσμο του, τον κόσμο τον ανεπιτήδευτο αλλά τον βαριά πληγωμένο από φοβερούς πολέμους, παγκόσμιο και εμφύλιο, και συνάμα λεηλατημένο από τις στερήσεις. Από τα χαράματα με πόνο, με βροχή, με ζέστη μέχρι το θάμπωμα στον καθημερινό αγώνα. Σκληρή δουλεία στα χωράφια, στα αμπέλια, στις ελιές.

Όμως αν και οι δυσκολίες ήταν αξεπέραστες, δεν έχανε την αισιοδοξία του. Διασκέδαζε τη στενοχώρια του με τα ανεξάντλητα αστεία του, τα πειράγματα του, τις φάρσες. Και αν και ο χρόνος που τους απέμεινε από την καθημερινή βιοπάλη ήταν ελάχιστος δεν τους καταδυνάστευε και χωρίς πρωτόκολλα και προγράμματα άνοιγαν διάπλατα οι πόρτες και αναζητούσαν το γέμισμα της ψυχής στη συντροφικότητα, στην όμορφη ανθρώπινη παρουσία. Τα πεζούλια της γειτονιάς γέμιζαν από ξωμάχους, συζητούσαν, αντάλλασσαν απόψεις για τα πολιτικά , συγκρούονταν συμφωνούσαν, διαπληκτίζονταν, γελούσαν, οργίζονταν, ζούσαν. Ζούσαν την κάθε στιγμή, διασκέδαζαν με τα απλά, τα καθημερινά και η ψυχή ξαλαφρωμένη, λυτρωμένη από το μόχθο της μέρας ήταν έτοιμη να συνεχίσει με μεγαλύτερη ένταση τον επόμενο αγώνα.

Μέσα από αυτή την συνύπαρξη, τις σχέσεις τις διαπροσωπικές μας δίνει με απέριττο τρόπο την κοινωνική ζωή, την οικονομική, μια εικόνα ζωντανή του εμφυλιακου και μετεμφυλιακού ελληνικού κόσμου, του κόσμου του χωριού, τα ανεξίτηλα σημάδια που άφησε στις πληγωμένες ψυχές ο αλληλοσπαραγμός, συγχρόνως όμως αυτός ο κόσμος με την καθημερινότητα του, και με τη στάση του γίνεται φωτεινός οδοδείκτης για να βρούμε την ανθρωπιά που χάσαμε, να ανακαλύψουμε τα ωραία πράγματα που υπάρχουν γύρω μας και που το διαρκές άγχος και τρέξιμο δεν μας αφήνει να τα δούμε, να δώσουμε ουσιαστικό περιεχόμενο στη ζωή μας. Από τον άνθρωπο εξαρτάται να αφανίσει την ασχήμια και να φέρει την ομορφιά στη ζωή του. «ο κόσμος μας είναι ξέχειλος από ωραία πράγματα, μολαταύτα είναι φτωχός, πολύ φτωχός σε ωραίες στιγμές και σε αποκαλύψεις αυτών των πραγμάτων.» Έτσι μιλάει ο Νίτσε στην «Χαρούμενη Γνώση». Εκείνη η γενιά μας δείχνει ότι πράγματι κάναμε τη ζωή μας πολύ φτωχή, γιατί στερούμαστε τις ανάσες της κοινωνικότητας.

Ο Αντρέας Σταύρακας εξέδωσε και ποιητική συλλογή «Τα περασμένα και τα τωρινά» εκτός από τα πεζά. Ένας έντονος λυρισμός διατρέχει την ποίηση του ιδίως όταν υμνεί την ιδιαίτερη του πατρίδα, την Καρυά, εικόνες δροσερές με προεξέχουσα εκείνη της πλατείας με τα τεράστια, αιωνόβια πλατάνια, εικόνες πολύχρωμες και πολυποίκιλες, χρώματα και αρώματα μας χαρίζουν ευφρόσυνες στιγμές και μας απογειώνουν.

Και με την ποιητική του περιγραφή απογειώνει την γυναίκα της πατρίδας του, την Καρσάνα, τη νοικοκυρά, την ξωμάχα, την μάνα, την κεντήστρα, την υφάντρα, τη γυναίκα των πολλαπλών ρόλων, το στυλοβάτη του σπιτιού. Πολύ συγκινητικές, πολύ τρυφερές είναι οι οικογενειακές στιγμές, τα μεγάλα οικογενειακά γεγονότα, γάμοι, βαπτίσεις, γεννήσεις. Παντού παρόν με την πένα του απαθανατίζει τα γεγονότα και τα παραδίδει στους δικούς του ανθρώπους, όμορφες αναμνήσεις, ανεξίτηλες από το χρόνο. Εικόνες που κυριαρχεί η αγάπη. Η αγάπη, ο έρωτας, είναι ξεχωριστός για ένα κατεξοχήν δικό του πρόσωπο, που τον συντρόφευε από τα νεανικά του χρόνια, στα δύσκολα και στα όμορφα, η γυναίκα του η Κωνσταντίνα που τόσο πρόωρα έφυγε από τη ζωή.

Όπως στα πεζά του έτσι και στην ποίηση του μας παρουσιάζεται ένα εξαιρετικά ευαισθητοποιημένο πρόσωπο για όλα τα τεκταινόμενα σε κάθε τομέα της ζωής σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Με τρόπο δηκτικό σχολιάζει την πολιτική και τους πολιτικούς της πατρίδας, της Ελλάδας, τα όσα παράλογα συμβαίνουν στην παγκόσμιο σκηνή από δυτικούς και ανατολικούς τρομοκράτες που αιματοκυλούν την ανθρωπότητα. Από την πένα του δεν ξεφεύγουν και όσα αλλοπρόσαλλα συμβαίνουν στην καλλιτεχνική δημιουργία..

Κάποια μέρα που σλατσάριζα μόνος στο παζάρι
Είδα μια έκθεση ζωγραφικής που είχαμε λανσάρει
Είδα κόσμο αρκετό να μπαίνει και να βγαίνει,
Και όλοι κουβεντιάζανε για τέχνη αφηρημένη.
Μπήκα κι εγώ στη αίθουσα ν απολάψω
Μ αυτά που είδα και άκουσα κόντεψα να κλάψω.
Κάμποσοι πασχίζανε να λύσουνε το γρίφο,
Να εξηγήσουνε τους πίνακες που κρέμονταν στον τοίχο.
Κάποιος είπε : «είναι θάλασσα» άλλος πως είναι μήλα
Άλλος στη Σοφοκλέους υπουργοί μαζί με τον Μπερίσα….

«Αφηρημένη τέχνη»

΄ Μας προβληματίζει και συγχρόνως μας δροσίζει με τα πονήματα του ο Αντρέας Σταύρακας. Και είναι πράγματι πολύ όμορφο άνθρωποι χωρίς πτυχία και περγαμηνές να προσφέρουν στην πνευματική ζωή, να ευαισθητοποιούνται σε θέματα κοινωνικά και πολιτικά, να καταγράφουν γεγονότα, να γράφουν με το δικό τους τρόπο σελίδες στο ιστορικό βιβλίο του τόπου τους και της παγκόσμιας κοινότητας.

Καλέζου Δέσποινα
Φιλόλογος