HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΓρηγόριος Σ. Σταμπόγλης (1886- 1973) – Ο Λευκαδίτης Γιατρός της Βενετίας

Γρηγόριος Σ. Σταμπόγλης (1886- 1973) – Ο Λευκαδίτης Γιατρός της Βενετίας

Ο Γρηγόριος Σταμπόγλης γεννήθηκε στην πόλη της Λευκάδας την Παρασκευή 28 Δεκεμβρίου 1886, με το παλιό ημερολόγιο, και βαφτίστηκε στην εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα στις 11 Ιανουαρίου 1887. Ανάδοχοί του ήταν ο Αθανάσιος Φατούρος και ο Αναστάσιος Κατωπόδης.

Είναι το δεύτερο παιδί από τον δεύτερο γάμο του πατέρα του, Σωκράτη Σταμπόγλη, με την Ελένη Κατωπόδη του Γρηγόρη, ο οποίος τελέστηκε στις 5 Μαρτίου του 1883. Μαζί θα αποκτήσουν συνολικά πέντε παιδιά: την Κατερίνα (1885), τον Γρηγόρη (1886), τον Διονύση (1888), τον Πάνο (1889) και τον Αντώνη (1893). Ο Σωκράτης Σταμπόγλης από τον πρώτο του γάμο με την Αναστασία Φίλιππα του Πάνου -η οποία απεβίωσε στις 27 Ιουνίου 1882 σε ηλικία 23 ετών- απέκτησε ένα γιο, τον Δημήτρη (Ι881).

Ο πατέρας Σωκράτης Σταμπόγλης ήταν κτηματίας, έμπορος και υπάλληλος, όπως προκύπτει από τα επεξεργασμένα στοιχεία των μαθητολογίων του Ελληνικού Σχολείου και του Γυμνασίου Λευκάδας, όπου είχαν εγγραφεί ο Δημήτρης, η Κατερίνα, ο Γρηγόρης, ο Διονύσης, ο Παναγιώτης και ο Αντώνης. Αποτελούσε συχνό φαινόμενο ο κηδεμόνας να καταγράφεται με περισσότερα του ενός επαγγέλματα κατά τη διάρκεια της φοίτησης των τέκνων του….

Ο Γρηγόριος Σταμπόγλης θα πάρει το απολυτήριό του από το Γυμνάσιο Λευκάδας, με βαθμό 6και4/41, στις 25 Ιουνίου 1903. Εκείνη τη χρονιά θα αποφοιτήσουν από το Γυμνάσιο συνολικά μόλις εννιά μαθητές. Στη συνέχεια θα επιλέξει να συνεχίσει τις σπουδές του στο εξωτερικό, σε μια εποχή που οι σπουδές δεν αποτελούν ζητούμενο για τους πολλούς, που επιδιώκουν -αποφοιτώντας από το Ελληνικό Σχολείο ή το Γυμνάσιο- να βολεύονται σε υπαλληλικές θέσεις του Δημοσίου και του Στρατού.

Πράγματι στις 11 Νοεμβρίου του 1903 θα εγγραφεί στο πρώτο έτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πάδοβας χωρίς εξετάσεις, με το απολυτήριο Γυμνασίου του ελληνικού κράτους, λαμβάνοντας πιστοποιητικό ισοτιμίας για την εισαγωγή του στο ιταλικό Πανεπιστήμιο. Για το πρώτο έτος των σπουδών του θα λάβει υποτροφία εφάπαξ τετρακοσίων λιρών από το Κωττουνιανό Ελληνικό Κολέγιο, που είχε την έδρα του στην Πάδοβα. Η υποτροφία Κωττούνιου προκηρυσσόταν από το διοικητικό συμβούλιο της ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας, υπό την επίβλεψη των πρυτανικών αρχών του Πανεπιστημίου της Πάδοβας, και προοριζόταν για νεαρούς Έλληνες με περιορισμένα οικονομικά μέσα που επιθυμούσαν να σπουδάσουν στο εν λόγω πανεπιστήμιο, αφού προηγουμένως είχαν ολοκληρώσει τις γυμνασιακές σπουδές τους σε δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα ή είχαν παρακολουθήσει διετή κύκλο μαθημάτων φιλοσοφίας.

58

Για τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή κατέβαλε κατά μέσο όρο δίδακτρα ύψους 150 λιρών ετησίως σε δύο δόσεις συν 20 λίρες για κάθε εξεταστική περίοδο. Προφανώς η υποτροφία που έλαβε στάθηκε πολύτιμο βοήθημα για τα Πρώτα έξοδα των σπουδών του. Πληροφορίες που αφορούν τη διαμονή του στην ιταλική πόλη και τις συνθήκες διαβίωσης δεν στάθηκε δυνατόν να εντοπιστούν. Παρ’ όλα αυτά, μία επιστολή του πατέρα του, Σωκράτη, προς την Ελληνική Κοινότητα της Βενετίας τον Ιούλιο του 1907 για οικονομική ενίσχυση στον τεταρτοετή φοιτητή της Ιατρικής Γρηγόρη υπογραμμίζει οικονομικές δυσκολίες της οικογένειας να στηρίξουν τις σπουδές του γιου τους:

Προς την εν Βενετία Σεβαστήν Ελληνικήν Κοινότητα

Εις το εν Παταυίω της Ιταλίας Πανεπιστήμιον, σπουδάζει την Ιατρικήν ο υιός μου Γρηγόριος Σταμπόγλης, όστις διήνυσε το τέταρτον έτος των σπουδών του και τω υπολείπονται εισέτι δύο, προς αποπεράτωσιν αυτών. Επειδή απρόοπτα όλως περιστατικά με κατέστησαν εντελώς αδύνατον εις την εξακολούθησιν έστω και ελαχίστης παροχής, παρακαλώ θερμώς την Σεβαστήν Κοινότητα, την αείποτε καλόν συνδράμουσαν και τους αναξιοπαθείς ενεργετούσα, όπως ευαρεστούμενη παρέξη εις τον εν λόγω υιόν μου Γρηγόριον Σταμπόγλην ανάλογον βοήθημα προς αποπεράτωσιν των σπουδών του, ευεργετούσα ούτω νέον, της επιστήμης ζηλωτήν, έρμαιον της τύχης καταστάντα, ως εκ των ατυχημάτων της πατρικής του οικογένειας..

Υποστηρικτική στο αίτημα του πατέρα θα είναι και η επιστολή του Γενικού Προξένου στη Βενετία στις 17 Αυγούστου 1907 προς το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας ίνα λάβει υπόψη την αίτησιν του Σ. Σταμπόγλη και υποστηρίξει τον νέον σπουδαστήν ίνα μη διακόψη τας σπουδάς του {…] ο πολλά υποσχόμενος, δυνάμενος ποικιλοτρόπως να φανή χρήσιμος τη κοινωνία τη πατρίδι …

Η απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου σε συνεδρίασή του στις 15 Νοεμβρίου 1907 θα είναι αρνητική για το αίτημα του Σωκράτη Σταμπόγλη λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων της Ελληνικής Κοινότητας για την ενίσχυση Ελλήνων σπουδαστών στην Πάδοβα.

Παρ’ όλα αυτά, προκύπτει ότι συνεχίζει τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή οι οποίες διαρκούν συνολικά οκτώ χρόνια. Εξετάστηκε επιτυχώς σε είκοσι δυο υποχρεωτικά μαθήματα και τριάντα μία ελεύθερες επιλογές. Το περιεχόμενο των σπουδών κάλυπτε ένα ευρύ φάσμα επιστημών, από τη Φυσική, τη Χημεία έως τη Γενική και Ειδική Παθολογία και την Κλινική Χειρουργική και από τη Πειραματική Ψυχολογία έως την Ιατροδικαστική

Ο Γρηγόριος Σ. Σταμπόγλης θα πάρει το πτυχίο του στις 25 Νοεμβρίου του 1911 με βαθμό 8 και 4/110.
Η ολοκλήρωση των σπουδών του δεν θα σημάνει και την επιστροφή στην πατρίδα. Η μοίρα θα έρθει να τον δέσει με πιο ισχυρούς δεσμούς με τη χώρα που σπούδασε και έτσι ένα χρόνο μετά, το 1912, θα γίνει ο γάμος του με την Ιταλίδα Carolina Gnocchi κόρη ευκατάστατης οικογένειας από την Πάδοβα. Ο πατέρας της, διέθετε βιομηχανία κατασκευής τεχνητών λουλουδιών. Για τη μητέρα της, δεν γνωρίζουμε κάτι περισσότερο. Η οικογένεια Gnocchi διέμενε σε ένα μικρό πύργο στο Prato della Valle της Πάδοβας.

2-11-2-12

Τα επόμενα χρόνια μετά το γάμο τους το ζευγάρι βρίσκεται στην περιφέρεια του Treviso, όπου ο Γρηγόρης ασκεί το επάγγελμα του γιατρού στα χωριά Gaiarine, Mansue, Altivole.
Στις 22 Ιουλίου του 1914 το ζευγάρι θα αποκτήσει το πρώτο του παιδί, κορίτσι, που θα το ονομάσουν Ελένη, το όνομα της μητέρας του Γρηγόρη Σταμπόγλη. Μετά από τρία χρόνια, στις 14 Φεβρουαρίου 1917, θα γεννηθεί και ένα αγοράκι, ο Giulio, που, όταν μεγαλώσει, θα γίνει γιατρός, ακολουθώντας το επάγγελμα του πατέρα του.

Το 1918, σύμφωνα πάντα με μαρτυρίες των οικείων τους, η οικογένεια του Γρηγόρη Σταμπόγλη θα πάρει την απόφαση να εγκατασταθεί στην πόλη της Βενετίας, όπου ήδη διέμεναν τα αδέλφια και αρκετοί συγγενείς της γυναίκας του. Στην Ελλάδα δεν φαίνεται να υπάρχει η πρόθεση να επιστρέψει. Το γεγονός φαίνεται να δημιουργεί ανάμικτα συναισθήματα στους δικούς του…

Από τη στιγμή που ο Γ. Σταμπόγλης φεύγει από τη Λευκάδα, σε ηλικία 17 ετών, για να σπουδάσει στην Πάδοβα, φαίνεται να επισκέπτεται τη Λευκάδα μόνο δύο φορές. Η πρώτη είναι τον Ιανουάριο του 1908, φοιτητής ακόμη, όταν η τοπική λευκαδίτικη εφημερίδα Ελευθερία, με αριθμό φύλλου 27 και ημερομηνία 24 Ιανουαρίου 1908, θα γράψει για το φιλόπονο και φιλοπρόοδο τέκνο του νησιού ότι «αφίχθη ενταύτα προκειμένου να μεταβή εις Πάδοβαν της Ιταλίας προς εξακολούθησιν των εμβριθών σπουδών του ο συμπολίτης μας κ. Γρηγόριος Σ. Σταμπόγλης, φοιτητής της Ιατρικής»

Είναι η εποχή που οι φοιτητές χαίρουν ιδιαίτερης τιμητικής μεταχείρισης και αναγνωρισιμότητας, ειδικά στις τοπικές κλειστές κοινωνίες, που καμαρώνουν για τους νεαρούς συντοπίτες τους που προκόβουν μακριά από τους κόλπους της μικρής πατρίδας.

Η δεύτερη φορά θα είναι τον Ιανουάριο του 1924, όταν θα προσέλθει στο 8ο Στρατολογικό Γραφείο του Νομού Κερκύρας για να εξαγοράσει τη στρατιωτική του θητεία έναντι του ποσού των δύο χιλιάδων δραχμών, όπως προκύπτει από σχετικό έγγραφο που βρέθηκε στα προσωπικά του αντικείμενα και φυλάσσει σήμερα ο εγγονός του.

Ο νέος τόπος του, λοιπόν, θα γίνει η Βενετία, κατά το παράδειγμα χιλιάδων άλλων Ελλήνων που μέτρησαν τα χρόνια της ζωής τους στο συχνά φιλόξενο περιβάλλον της πόλης ανά τους αιώνες. Θα εγγραφεί στα μητρώα της Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας, που εκείνη την περίοδο διένυε τον πέμπτο αιώνα ζωής της και που για όλο αυτό το διάστημα είχε σημειώσει σημαντική φιλανθρωπική προσφορά και στήριξη προς τους ομοεθνείς και ομόθρησκους πρόσφυγές της. Ο Γρηγόριος Σταμπόγλης τον Φεβρουάριο του 1939 θα κάνει αίτηση για την πρόσληψή του ως ιατρού της Ελληνικής Κοινότητας, ύστερα από εκκένωση της θέσης λόγω γήρατος του Ιατρού Umberto Spanio.

Να σημειωθεί ότι η Ελληνική Κοινότητα διέθετε δικό της νοσοκομείο, που λειτούργησε επί δυόμισι αιώνες (1678-1905) για τους φτωχούς Έλληνες ασθενείς της Βενετίας, χάρη σε δύο κληροδοτήματα δύο σημαντικών ευεργετών της, του Θωμά Φλαγγίνη και του Γεωργίου Εδουάρδου Πίκεριγκ.

125

Το 1905 σταματά η λειτουργία του, ίσως εξαιτίας των αδυναμιών συντήρησής του, που επέφερε η συρρίκνωση του ελληνικού στοιχείου στη Βενετία αλλά και η κακή διαχείριση των εσόδων της Ελληνικής Κοινότητας από μέλη της. Για τους λιγοστούς, λοιπόν, Έλληνες που βρίσκονταν στη Βενετία στις αρχές του 20ού αιώνα και είχαν ανάγκη από δωρεάν ιατρική φροντίδα, η Ελληνική Κοινότητα εγκαινιάζει μία καινούρια πρακτική. Αποφασίζει να διορίζει ένα γιατρό που θα πραγματοποιεί κατ’ οίκον επισκέψεις στους «δικαιούχους δωρεάν περίθαλψης», αναπροσαρμόζοντας την κοινωνική προσφορά της προς τα αδύναμα μέλη της σύμφωνα με τα νέα οικονομικά δεδομένα και τις αντίστοιχες δυνατότητές της.

Στο πλαίσιο της παραπάνω πρακτικής ο Γρηγόριος Σταμπόγλης θα αναλάβει καθήκοντα ιατρού-χειρουργού της Ελληνικής Κοινότητας, με απόφαση του Έκτακτου Βασιλικού Επιτρόπου στις 18 Φεβρουαρίου 1939…. Η σύμβαση εργασίας του θα είναι αρχικά ετήσια με μισθό εκατό λιρών μηνιαίως. Ένα χρόνο μετά η σύμβασή του και η συνεργασία του με την Ελληνική Κοινότητα θα ανανεωθούν, καθώς το έργο του θα χαρακτηριστεί αξιέπαινο. Η συνεργασία του με την Ελληνική Κοινότητα φαίνεται να διαρκεί επτά χρόνια, δηλαδή έως το 1946, με συμβάσεις ετήσιες ή διετείς

Παράλληλα στην καρδιά της συνοικίας του Αγίου Μάρκου (San Marco 1762) διατηρούσε ιατρείο -στον πρώτο όροφο ενός τριώροφου παλάτσο, όπου ασκούσε την Ιατρική ως ελεύθερος επαγγελματίας. Στο ίδιο παλάτσο ήταν και η κατοικία της οικογένειάς του. Σύμφωνα με μαρτυρίες της εν ζωή κόρης του, Ελένης, συνεργαζόταν και με το Δημόσιο Νοσοκομείο της Βενετίας με την ιδιότητα του εξωτερικού συνεργάτη, χωρίς άμεση εξάρτηση από αυτό. Μια άλλη μαρτυρία για τον ίδιο αποκαλύπτει συμφωνίες που είχε κλείσει με τα μεγαλύτερα ξενοδοχεία της περιοχής για παροχή πρώτων βοηθειών στην υψηλή πελατεία τους, κάθε φορά που θα υπήρχε ανάγκη.

Ο Γρηγόριος Σταμπόγλης με τη σύζυγο του και τα δυο τους παιδιά.
Ο Γρηγόριος Σταμπόγλης με τη σύζυγο του και τα δυο τους παιδιά.

Ο Γ. Σταμπόγλης, σύμφωνα με τις περιγραφές των οικείων του, ήταν ένας άνθρωπος κλειστός, λιγομίλητος, μετρημένος, αφοσιωμένος αποκλειστικά στην επιστήμη και στο λειτούργημά του, μερικές φορές ακόμη και εις βάρος του οικογενειακού χρόνου. Τη Βενετία δεν θα την αφήσει στιγμή. Οι δεσμοί με την πατρίδα του θα τροφοδοτούνται τόσο μέσω της αλληλογραφίας με τα αγαπημένα πρόσωπα, που ανά τακτά διαστήματα τον επισκέπτονται, όσο και μέσα από τη δραστηριοποίησή του στους κόλπους της Ελληνικής Κοινότητας της Βενετίας με την ιδιότητα όχι μόνο του ιατρού αλλά και του confratello, με ενεργή δράση στα διάφορα διοικητικά ζητήματα της Κοινότητας.

Το ιατρείο του το διατηρεί και εργάζεται σε αυτό μέχρι το 1960. Από κει και πέρα εργάζεται επιλεκτικά για ορισμένους αφοσιωμένους του ασθενείς, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο εγγονός του. Ο θάνατος θα τον βρει, σε ηλικία 87 ετών, στις 9 Οκτωβρίου 1973 από εγκεφαλικό επεισόδιο και θα ενταφιαστεί στο νεκροταφείο του Lido.

Η σκιαγράφηση του ιατρού Γ. Σταμπόγλη ολοκληρώνεται κάπου εδώ. Η κατά το δυνατόν ανάπλαση της προσωπικής του ιστορίας βασίστηκε στην αρχειακή τεκμηρίωση και τις προφορικές μαρτυρίες των επιγόνων του και συναντά τις ανάγκες της τοπικής λευκαδίτικης ιστορίας, στην προσπάθεια να παρακολουθήσει τις τύχες των εκτός Λευκάδας παιδιών της, που πορεύτηκαν στους δρόμους της μετανάστευσης και της διασποράς για να σπουδάσουν, να σταδιοδρομήσουν ή και τα δύο μαζί, και να συνθέσει τις βιογραφίες τους..

Ευσταθία Πολίτη: Επετηρίς Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, Τόμος ΙΒ΄2009-2011.

Προηγουμενο αρθρο
Το νέο Δ.Σ. του «Απόλλωνα» Καρυάς
Επομενο αρθρο
Η πανσέληνος του Νοεμβρίου στις Αλυκές Αλεξάνδρου

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.