HomeΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣΔημοσθένης Κουνιάκης: Μια αναγνωρισμένη εκπαιδευτική αυθεντία

Δημοσθένης Κουνιάκης: Μια αναγνωρισμένη εκπαιδευτική αυθεντία

Πανθομολογούμενο το χάλι της εκπαίδευσης, σε όλες της τις βαθμίδες, δεν προοιωνίζεται ελπιδοφόρο μέλλον γι’ αυτό τον τόπο. Οι εκάστοτε διαχειριστές της εξουσίας πειραματίζονται, αυτοσχεδιάζουν και αυθαιρετούν, σε συνεχή αντιδικία με τους επίδοξους διαδόχους τους στο θέμα ακριβώς όπου το αίσθημα ευθύνης επιβάλλει την εθνική συναίνεση. Και δεν φαίνεται, αλίμονο, να έχουν συνειδητοποιήσει ότι καλό σχολείο σημαίνει, πρωτίστως, άξιος δάσκαλος.

1Ευτυχήσαμε στο Γυμνάσιο Κηφισιάς, σε χαλεπούς καιρούς, να έχουμε άξιους δασκάλους. Το πρότυπο δασκάλου, ωστόσο, το παρέσχε ο Δημοσθένης Κουνιάκης. Ώριμοι και πολύπαθοι, τώρα πια, μπορούμε να το εκτιμήσουμε καλύτερα…

Αυτός που επηρέασε καθοριστικά τη διαδρομή μου στη ζωή, που με διαμόρφωσε, εν πολλοίς, ως πολίτη, ως δημοσιογράφο, ως άνθρωπο, που με δίδαξε ελληνικά κι αξιοπρέπεια, ήταν ο φιλόλογός μου στις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου Κηφισιάς Δημοσθένης Κουνιάκης.

Έχω γράψει, κατά καιρούς, ότι τα όποια ελληνικά μου του επαγγελματία γραφιά τα οφείλω, πρωτίστως, στο σοφό Δάσκαλο Δημοσθένη Κουνιάκη. Θυμάμαι ότι κατά την προετοιμασία για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο με υποχρέωνε να γράφω τις εκθέσεις σε.. δύο γλώσσες:
Στη δημοτική «που αγαπάς και εκφράζεσαι» – μου ‘λεγε – και στην καθαρεύουσα, «που απαιτούν αυτοί».
«Μα και σεις δημοτικιστής είσαστε», τον προκαλούσα.
«Μη σπεύδεις να με κατατάξεις – μ’ επέπληττε. Πλούτος ανεξάντλητος κι ανεκτίμητος η γλώσσα μας, σε όλη της την εξέλιξη. Μέσα σε δογματικό πλαίσιο ασφυκτιά, μένει λειψή, ακρωτηριάζεται, φτωχαίνει…».
Μου ‘μεινε, ανεξίτηλα, το δίδαγμα…

Λευκάδα δεκαετία 1920
Λευκάδα δεκαετία 1920

Ο Δημοσθένης Κουνιάκης γεννήθηκε το 1890 στου Πρεμεντινού των Σφακιωτών Λευκάδας. Γονείς του ήταν ο Αριστοτέλης Κουνιάκης και μητέρα του η Βασιλεία, το γένος Μαραγκού. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στη Λευκάδα σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Το 1915 διορίστηκε στο Ελληνικό Σχολείο της Κατούνας και μετά από δύο χρόνια προήχθη στο βαθμό του Σχολάρχη στο ίδιο σχολείο. Από το 1918 ως το 1921 υπηρέτησε στα Ελληνικά Σχολεία των Λεχαινών και της Δεσφίνας. Από το 1921 ως το 1938 υπηρέτησε ως καθηγητής στο Γυμνάσιο Λευκάδας. Το 1938 μετατέθηκε στο Β’ Γυμνάσιο Θηλέων Αθηνών και το 1945 στο Γυμνάσιο Αμαρουσίου, το σημερινό Κηφισιάς, όπου υπηρέτησε ως το 1955, οπότε αποχώρησε από την υπηρεσία.

Από το 1910, μέχρι και το τραγικό 1922 (χρόνια 13) έζησε σχεδόν αδιάκοπα ντυμένος το χακί. Αρχικά απλός φαντάρος, στη συνέχεια έφεδρος αξιωματικός. Και όχι στην άνεση των μετόπισθεν, αλλά ακόμη και στα Ευζωνικά Τάγματα, που με το αλύγιστο ψυχικό αλλά και σωματικό σθένος τους είχαν κατορθώσει το ακατόρθωτο… Και, βέβαια, με την αξιοπρεπή σοβαρότητα, που τον χαρακτήριζε, ο ίδιος σπάνια μιλούσε και ποτέ δεν θριαμβολογούσε γι’ αυτή την περίοδο της ζωής του.

1 002

Όπως προκύπτει από τον ατομικό του φάκελο, τα περισσότερα χρόνια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας τα υπηρέτησε στη Λευκάδα, 17 χρόνια. Υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών και χρημάτισε για ένα διάστημα Πρόεδρος του Τ.Α.Ο.Λ. Ήταν παντρεμένος με την Αλίκη Κατηφόρη και απέκτησαν δύο κόρες, τη Βασιλική και τη Μιράντα.

Ο Νίκος Σβορώνος, ο μεγάλος μας ιστορικός, ερωτάται σε μια συνέντευξή του αν έμαθε καλά αρχαία ελληνικά στο σχολείο του. Και απαντά ως εξής: «Και αρχαία και λατινικά. Πολύ καλά. Δεν τα έμαθα στο Πανεπιστήμιο αλλά στο Γυμνάσιο της Λευκάδας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το φιλόλογό μου Δημοσθένη Κουνιάκη»

Ο Δημοσθένης Κουνιάκης ήταν ένας ταλαντούχος εκπαιδευτικός, με αλάνθαστο φιλολογικό αισθητήριο και υψηλή επιστημονική κατάρτιση, αλλά ταυτόχρονα ήταν ένας απλός άνθρωπος, προσηνής και φιλικός με όλους, και χαρακτηριζόταν από ψυχική ευγένεια και ένα γνήσιο ενδιαφέρον για το εκπαιδευτικό του λειτούργημα. Δεν είναι, λοιπόν, δύσκολο να καταλάβουμε γιατί έμεινε για πάντα στη μνήμη των μαθητών του ως ένα φωτεινό σημείο αναφοράς, ως ο χαρισματικός δάσκαλος που τους καθοδήγησε με δεξιοτεχνία στα πρώτα δύσκολα βήματα της γνώσης και της πνευματικής ανάπτυξης.

Το μάθημά του ήταν πραγματική μυσταγωγία. Με τον τρόπο του, τον πειστικό λόγο του και την ακτινοβολία της προσωπικότητάς του κατόρθωνε να αιχμαλωτίζει την απόλυτη προσοχή της τάξης, κάτι που σπάνια συνέβαινε σε άλλες περιπτώσεις…

Ως καθηγητής και ως διανοούμενος ο Δημοσθένης Κουνιάκης βρισκόταν στον σωστό δρόμο, αλλά δεν είχε καμιά έπαρση για τις γνώσεις και τις απόψεις του. Κύριο χαρακτηριστικό του ήταν η σεμνότητα και η αξιοπρέπεια. ‘Ήταν μια αναγνωρισμένη εκπαιδευτική αυθεντία με βαθιά και πολύπλευρη μόρφωση, αλλά πάντα χαμηλών τόνων, που σεβόταν τις απόψεις των άλλων και τους συνομιλητές του, προπάντων όταν επρόκειτο για μαθητές που ζητούσαν απαντήσεις στις απορίες τους.

Γυμνάσιο Κηφισιάς, δεκαετία 1950
Γυμνάσιο Κηφισιάς, δεκαετία 1950

Η πολιτική του τοπο0έτηση ήταν επίσης σταθερή, δηλαδή (κατά την τρέχουσα πολιτική ορολογία) ακολουθούσε την Κεντροαριστερά. Λάτρεψε, όπως και η μεγάλη πλειοψηφία των φωτισμένων συγχρόνων του, τον Ελευθέριο Βενιζέλο και από τους διαδόχους του ακολού0ησε όσους έκρινε συνεπέστερους στη γραμμή εκείνου.

Μας είχε διηγηθεί πως όταν ο Μεγάλος Κρητικός πρωτομίλησε στο Λαό της Αθήνας, που είχε κατακλύσει την ιστορική Πλατεία Συντάγματος (δεν έχω διακριβώσει τη χρονολογία, προτείνω τις 28 Δεκεμβρίου 1909), φοιτητής ακόμη, πήρε μέρος στη λαοθάλασσα.

Το πρωί είχε εισπράξει από το Ταχυδρομείο (τα τότε 3Τ) χιλιάρικο έμβασμα της οικογένειάς του. Σε όλη τη διάρκεια του παρατεταμένου πολιτικού λόγου, κρεμασμένος (κι αυτός!) από τα χείλη του Εθνάρχη, έδινε διέξοδο στην υπερέντασή του τρίβοντας αφηρημένα ανάμεσα αντίχειρα και δείκτη κάποιο χαρτί, στην τσέπη του πανωφοριού του. ‘Όταν τελείωσε ο λόγος, καταλάγιασε ο αλαλαγμός του πλήθους και η δική του υπερένταση, συνειδητοποίησε με απελπισία πως είχε καταστρέψει το χιλιάρικο του πρωινού εμβάσματος. Το οποίο ήταν το χαρτί που έτριβε με τα δύο δάχτυλά του! Τόσο είχε ξεφύγει «εκτός τόπου και χρόνου».

Καθηγητές και μαθητές Γυμνασίου Λευκάδας, 1928 (;)
Καθηγητές και μαθητές Γυμνασίου Λευκάδας, 1928 (;)

Στη μεστή ζωή του δεν έλειψε και η ηγετική συμμετοχή του στους κοινωνικούς αγώνες. Ως Πρόεδρος του Τ.Α.Ο.Λ., υπηρέτησε (και από τη θέση αυτή) τη θαυμαστή, αλλά και πολυδοκιμασμένη αγροτιά του νησιού μας, με την εντιμότητα, την ευφυΐα, την ευψυχία και τη σοφία που διέθετε. Αποδεικνύοντας στην πράξη αυτό που με την όλη συμπεριφορά του, καμιά φορά και με τα λόγια, βεβαίωνε, ότι δηλαδή γνώριζε, και συγκλονιστικά με περηφάνια αισθανόταν, πως κι ο ίδιος γεννήθηκε κι έμεινε παιδί αυτής της αγροτιάς!

Το πόσο ευρύ και επιτακτικό αισθανόταν το καθήκον του ως δασκάλου και μάλιστα δασκάλου του λαού της Λευκάδας, μαρτυρείται και από το γεγονός ότι επανειλημμένα αρνήθηκε προαγωγές του, γιατί συνεπάγονταν μετάθεση από το Γυμνάσιο Λευκάδας. Και από το γεγονός ότι δίδασκε «εκτός προγράμματος» (δηλαδή επιπλέον του σχολικού ωραρίου!) λευκαδιακή γραμματεία (Βαλαωρίτη, Ζαμπελίους, Σικελιανό), τοπική ιστορία (πολιορκίες του Φλαμινίνου και του Αλή πασά) και τοπική αρχαιολογία (ευρήματα Δαίρπφελδ, ερείπια Νηρίκου).

12

Λιπόσαρκος (κέρδιζε ύψος το μέτριο ανάστημά του), με κανονικές σωματικές αναλογίες, πρόσωπο που φωτιζόταν από εντονότατο (αν και συνήθως προσηνές) βλέμμα και συμπληρωνόταν από ευρύ μετωπικό οστούν, που οι συμπτώσεις θέλησαν να το αναπλάσουν σε εντυπωσιακότερο.

Νέος, με συνομηλίκους, πήγε εκδρομή στην Πόντη… ήπιε μολυσμένο νερό, έπαθε τύφο, κινδύνεψε, σώθηκε, έχασε όμως τα μαλλιά του και έζησε τη μακριά ζωή του με ένα αίσθημα ανασφάλειας για την υγεία του. Κι ωστόσο αυτό το ατύχημα, η λειψή κόμη λειτούργησε (κυρίως, για τους μαθητές του) σαν εμβληματική προσεπιβεβαίωση της ακοίμητης, εργώδους πνευματικότητάς του.

34

Το συγγραφικό έργο του Δημοσθένη Κουνιάκη: Εγραψε και δημοσίευσε τέσσερις μελέτες με τους τίτλους:
Ι. «Εν δ’ όρος αυτή Νήριτον…», Μελέτη πάνω σε μερικούς ομηρικούς στίχους, Αθήνα 1971,40 σ.
2. Ο Καποδίστριας και η συγκέντρωση των κλεφτοαρματολών στου Μαγεμένου στη Λευκάδα, το 1807, Αθήνα 1973,48 σ.
3. Ο Πρόλογος «Λυρικού Βίου» του Άγγελου Σικελιανού, Μελέτη Α’, Αθήνα
1973, 40 σ.
4. Ο Κολοκοτρώνης και τα Επτάνησα, Αθήνα 1974, 48 σ.
Η εργασία που τον απασχόλησε περισσότερο είναι η βιβλιογραφία της Λευκάδας με τίτλο «Λευκαδική Βιβλιογραφία [1509-1975]», Επετηρίς Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών 4(1977) 153-250, 5 (1978-80) 115-194,6(1984) 119-215.

line1

Χρησιμοποιήθηκαν κείμενα των: Γιώργου Βότση, Αποστόλου Λάζαρη, Δημήτρη Χ. Σκλαβενίτη, Νίκου Κ. Κατηφόρη. Τόσο τα κείμενα όσο και οι φωτογραφίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο: «Δημοσθένης Κουνιάκης 1890 -1976», της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών, Αθήνα 2006. (Από την τιμητική εκδήλωση, Σφακιώτες 6/8/2005).

Υ.Σ. Ευχαριστώ θερμά τη Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη και τον Τάσο Κοντομίχη για τη βοήθεια, το υλικό και τις γνώσεις που μου προσφέρουν.

Προηγουμενο αρθρο
Υποκλίνεται…
Επομενο αρθρο
Ο Λευκαδίτης Αρχιμ. Δημήτριος Αργυρός νέος Μητροπολίτης Κεφαλληνίας

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.