HomeΕΛΙΞΗΡΙΑ ΜΝΗΜΗΣΗ εκκλησία του Αγίου Νικήτα

Η εκκλησία του Αγίου Νικήτα

Του Αντώνη Γ. Περδικάρη

Σε παλαιότερα άρθρα μας περιγράψαμε την ίδρυση και την εξέλιξη του χωριού «Άγιος Νικήτας» στη ΒΔ Λευκάδα και εξηγήσαμε πως ο οικισμός σχηματίστηκε σταδιακά στη περιοχή, κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας, από φτωχούς αγρότες που έχτισαν τα πέτρινα σπίτια τους, γύρω από τον ήδη υπάρχοντα στη περιοχή ναό του αγίου Νικήτα (Ενετ.: «chiesa di s. Nichita»). Οι κάτοικοι όρισαν το ιερό αυτό πρόσωπο ως πολιούχο άγιο της περιοχής και έδωσαν το όνομά του στο νέο οικισμό. Συνεπώς, η διερεύνηση της ίδρυσης του εν λόγου ναού, σε αυτή την ακατοίκητη – μέχρι τότε- περιοχή του Νησιού, είναι ασφαλώς καθοριστικής σημασίας για την ιστορία του Χωριού. Παρακάτω θα συνοψίσω τα μέχρι σήμερα δεδομένα από τις παραμέτρους της ίδρυσης αυτής:

1. Ο ΧΡΟΝΟΣ

Η εκκλησία του αγίου Νικήτα καταγράφεται για πρώτη φορά σε Ενετικό χάρτη του 1724 που απεικονίζει το κτηματολόγιο της «Συνάφειας» της Καρυάς. Παρ’ όλο που η θέση της βρισκόταν στην «Συνάφεια» Εξάνθειας για την οποία η Ενετική Διοίκηση δεν συνέταξε κτηματολόγιο, η παραθαλάσσια περιοχή ΒΑ της σημερινής θέσης του Χωριού υπαγόταν στη «Συνάφεια» της Καρυάς και είχε κτηματολογηθεί. Χάρτης των κτημάτων αυτών- ο οποίος φυλάσσεται στο αρχειοφυλακείο Λευκάδας με την ως άνω χρονολογία- σημειώνει εντός της «Συνάφειας» Εξάνθειας, τη θέση της εκκλησίας.

Υπάρχουν παλαιότεροι Ενετικοί χάρτες του Νησιού αλλά δεν καταγράφεται πουθενά η θέση της εκκλησίας, ενώ αντίθετα σε νεώτερους υπάρχει αναφορά. Συνεπώς ο ναός θα πρέπει να συσχετισθεί με την Ενετοκρατία.

Εικόνα 2: Η εκκλησία του αγίου Νικήτα στο Ενετικό κτηματολόγιο Καρυάς (1724)

Πέραν τούτου, υπάρχει και άλλο στοιχείο που τοποθετεί το ναό στην Ενετοκρατία: Εντός αυτού σώζεται φορητή εικόνα που απεικονίζει τον πολιούχο άγιο σε σύμπλεγμα με άλλους αγίους, ενώ υπεράνω αυτών λαμβάνει χώρα, η στέψη της Θεοτόκου.

Εικόνα 3: Φορητή εικόνα του Ι.Ν. Αγίου Νικήτα

Η εικόνα αυτή η οποία χρονολογείται από το β΄ μισό του 18ου αιώνα συνδέει άμεσα την εκκλησία με την Ενετοκρατία, καθώς παριστά τον άγιο Νικήτα με την μορφή ορθοδόξου επισκόπου (κάτω αριστερά), τον άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης- ένα καθαρά καθολικό άγιο ζωγραφισμένο όμως σε ορθόδοξο στυλ -(κάτω δεξιά) και υπεράνω αυτών την στέψη της Παναγίας από τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδας, ένα από τα αγαπημένα θέματα της Δυτικής Εκκλησίας, το οποίο όμως δεν συμβαδίζει με την Ορθόδοξη Δογματική.

Συμπερασματικά, ο ναός του αγίου Νικήτα, οικοδομήθηκε αρχικά στην περιοχή κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας και συγκεκριμένα, στο πρώτο τέταρτο του 18ου αιώνα.

2. Ο ΤΟΠΟΣ

Ο σημερινός επισκέπτης της εκκλησίας, εύκολα θα παρατηρήσει ότι εισέρχεται σε ένα ναό του 19ου και όχι του 18ου αιώνα. Οπουδήποτε αναγράφονται χρονολογίες (εικόνες, καμπάνες, κατασκευές) είναι χρονολογίες του 19ου αιώνα. Επίσης μια λίγο προσεκτική μελέτη του χάρτη της εικόνας Νο2, αποδεικνύει ότι η θέση του ναού το 1724, δεν ταυτίζεται με τη σημερινή.

Εικόνα 4: Λεπτομέρεια από την εικόνα του Αγίου στο τέμπλο, όπου αναγράφεται η ημερομηνία κατασκευής της εικόνας (1848)

Κατά την επικρατέστερη ερμηνεία, ο αρχικός ναός εγκαταλείφθηκε καθώς δεν μπορούσε λόγω θέσης και μεγέθους να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του νεοσύστατου οικισμού. Κατασκευάστηκε συνεπώς – περί τα μέσα της δεκαετίας του 1830- ο σημερινός ναός, όπου φυσικά μεταφέρθηκαν όσα ιερά αντικείμενα υπήρχαν (π.χ. η φορητή εικόνα με της στέψη της Παρθένου). Σύμφωνα μάλιστα με την τοπική προφορική παράδοση, χρησιμοποιήθηκαν και υλικά (πιθανότατα το τέμπλο) από τον άγιο Χαράλαμπο στη Λευκάδα, ο οποίος ανακαινίσθηκε την περίοδο αυτή.

Ποια ήταν όμως η αρχική θέση της εκκλησίας; Οι ενδείξεις μας οδηγούν σε μια υπερυψωμένη θέση πάνω από την ακτή δίπλα στην κορυφή του ογκόλιθου με την ονομασία «Κόντρος». Στη βάση της πέτρας αυτής υπήρχε σπηλιά και πηγή δροσερού πόσιμου νερού, γνωστή σαν «Γλυκό Νερό», απ την οποία υδρεύονταν τα παραθαλάσσια σπίτια του οικισμού, μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Ό αρχικός ναός δεν ήταν παρά ένα μικρό ξωκλήσι, σκαρφαλωμένο στη κορυφή του βράχου, με πρόσβαση- μέσω κάποιας ρωγμής του εδάφους- στο νερό της πηγής. Ήταν ένας χώρος ξεκούρασης για κάποιον διερχόμενο από την περιοχή, είτε μέσω ξηράς, είτε μέσω θαλάσσης.

Εικόνα 5: Λεπτομέρεια από παλια φωτογραφία του Χωριού (1905). Ο σύγχρονος ναός βρίσκεται στη θέση (2). Ο παλαιός ναός πιθανότατα ήταν στη θέση (1), όπου διακρίνεται μεγάλη συσώρευση λίθων, ενδεχομένως από τους πέτρινους τοίχους του αρχικού κτίσματος που είχε εγκαταληφθεί προ 70ετίας.

3. Οι κτήτορες

Σχετικά με τους κτήτορες του αρχικού ναού δεν υπάρχουν ικανοποιητικές πληροφορίες. Όπως ειπώθηκε, η περιοχή ανήκε στην «Συνάφεια Εξάνθειας» (Ενετ: “Pertinenza di Exantia”) και θα αναμενόταν να δραστηριοποιούνται εκεί οι κάτοικοι της Εξάνθειας, καθώς και των γειτονικών χωριών που ανήκαν στην ίδια «συνάφεια», δηλαδή οι κάτοικοι του Καλαμιτσίου (Ενετ.: “V. Calamici”) και του Δρυμώνα (Ενετ.: “V. Drimona”). Ως γνωστόν, τελικά στην περιοχή εγκαταστάθηκαν οι κάτοικοι από το τελευταίο χωριό, οι οποίοι λογικά και πριν τη δημιουργία του οικισμού, θα είχαν αναπτύξει κάποια δραστηριότητα στη περιοχή.
Πράγματι, ερευνώντας τα εκκλησιαστικά αρχεία, τα προερχόμενα από το χωριό Δρυμώνα που αναφέρονται σε εκκλησιαστικές τελετές των κατοίκων του χωριού (βαπτίσεις, γάμοι, κηδείες) διαπιστώθηκε ότι το έτος 1816 (πριν δηλαδή την ίδρυση του οικισμού του Αγίου Νικήτα), όταν ο ναός βρισκόταν ακόμα στην αρχική του θέση, χρησιμοποιήθηκε δύο φορές ως χώρος βάπτισης νηπίων από το σόι με το επίθετο «Περδικάρης» το οποίο τότε διέμενε στο Δρυμώνα και αργότερα μετακινήθηκε σύσσωμο στον Άγιο Νικήτα. Τις δύο αυτές τελετές βάπτισης, τέλεσε ο τότε ιερέας του «Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου, Δρυμώνα» (ο μετέπειτα Μητροπολίτης Αγίας Μαύρας Ευγένιος Β΄) ο οποίος υπέγραφε τότε ως «παππά- Στάθης Φέτσης».

Εικόνα 6: Απόσπασμα από βιβλίο πράξεων Ιερού Ναού Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, Δρυμώνα (1816).

Μελετώντας όμως κανείς, τις ληξιαρχικές πράξεις που περιγράψαμε, αντιλαμβάνεται ότι οι τελετές αυτές έγιναν στην εκκλησία του αγίου Νικήτα, όχι γιατί το σόι «Περδικάρης» είχε κάποια σχέση ιδιοκτησίας με το ναό αυτό , αλλά μάλλον διότι εξ αιτίας της θέσης του (ενδιάμεσος σταθμός) εξυπηρετούσε και τους λοιπούς συμβαλλομένους (κουμπάροι) που προέρχονταν από άλλα χωριά. Συγκεκριμένα, στην πρώτη τελετή ο κουμπάρος (Βασίλειος Γρηγόρης) προφανώς ήταν κάτοικος Καρυάς και στη δεύτερη τελετή ο κουμπάρος (Παναγιώτης Ροντογιάννης) ήταν κάτοικος Τσουκαλάδων. Η εκδοχή αυτή επιβεβαιώνεται με την αμέσως επόμενη τελετή του βιβλίου πράξεων, όπου παρατηρούμε ότι δύο βδομάδες αργότερα, βαπτίζεται ένα άλλο νήπιο από το σόι «Περδικάρης» με κουμπάρο από το Δρυμώνα αυτή τη φορά( τον Νικόλαο Φέτση) οπότε η τελετή τελείται κανονικά, στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, την κοινή ενορία όλων των εμπλεκομένων.

Όλα τα παραπάνω μας οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι όντως ο ναός προϋπήρχε του οικισμού του Αγίου Νικήτα αλλά ήταν ένας ναός λειτουργικός. Δεν ήταν ένας ναός εγκαταλελειμμένος, ένα ερείπιο. Ο ναός συντηρούταν και διεξήγοντο σ’ αυτόν τελετές, σχεδόν 100 χρόνια μετά την οικοδόμησή του. Ποιοι όμως ήταν οι ιδιοκτήτες του, καθώς δεν μπορούμε να μιλάμε για «δημόσιο ναό», αφού ήταν ένας ορθόδοξος ναός και το ορθόδοξο δόγμα δεν ήταν τότε επίσημη θρησκεία του κράτους;

Το ερώτημα αυτό προς το παρόν δεν έχει απαντηθεί. Μια ένδειξη για κάποιους παλαιούς ιδιοκτήτες του 18ου αιώνα έχουμε από την φορητή εικόνα του ναού (εικόνα Νο 3) η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αναθηματική εικόνα οικογενειακής προέλευσης. Πιθανότατα δηλαδή, οι άγιοι οι οποίοι απεικονίζονται κάτω από την στέψη της Παρθένου, είναι οι άγιοι που φέρουν τα ονόματα των μελών κάποιας οικογενείας (κατά πάσα πιθανότητα της οικογένειας των ιδιοκτητών του ναού), κατά παραγγελία των οποίων φιλοτεχνήθηκε η εικόνα και μεταφέρθηκε στο ναό.

Εικόνα 7: Σύμπλεγμα αγίων σε εικόνα του Ιερού Ναού Αγίου Νικήτα (18ος αιώνας ). Απεικονίζονται ο άγιος Νικήτας με τη μορφή επισκόπου (1), ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (2), ο άγιος Χαράλαμπος (3) και ο καθολικός άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης, φέρων τα στίγματα του Σταυρού (4).

Αν ισχύει ο ως άνω συλλογισμός, στο δεύτερο ήμισυ του 18ου αιώνα ιδιοκτήτης του ναού υπήρξε κάποια οικογένεια της οποίας τα άρρενα μέλη, έφεραν τα ονόματα Νικήτας, Ιωάννης, Χαράλαμπος και Φραγκίσκος. Η μελέτη των γενεαλογικών δένδρων των κατοίκων του Δρυμώνα, τόσο από το σόι «Περδικάρης» όσο και γενικότερα δεν έδειξε την ύπαρξη τέτοιας οικογένειας. Επίσης έρευνα σε κατοίκους χωριών που είχαν πρόσβαση στη περιοχή δεν απέδωσε κάτι. Θα ήθελα να παρατηρήσω ότι όσον αφορά το όνομα Φραγκίσκος και τις παραλλαγές του (π.χ. Φραντζέσκος, Φραντσέσκος κ.λ.π.) ενώ εμφανίσθηκε στην ονοματολογία των κατοίκων του Νησιού, μόλις μισό αιώνα μετά την Ενετική κατάκτηση, γενικά δεν συναντάται στην περιοχή.

Με δεδομένο ότι και η προφορική παράδοση στο Χωριό, αναφέρει ότι οι ντόπιοι ανακάλυψαν κάποια στιγμή το ναό «σε μέρος με πολλά βράχια» όταν άρχιζαν να καλλιεργούν την περιοχή, θα πρέπει να εξεταστεί η πιθανότητα ο ναός να οικοδομήθηκε από κάποιους παλαιότερους μεν, προσωρινούς δε κατοίκους, οι οποίοι αφίχθηκαν μέσω θαλάσσης και αποχώρησαν χωρίς να αφήσουν άλλα ίχνη. Μια κατηγορία τέτοιων ανθρώπων, ήταν π.χ. οι λεγόμενοι «στρατιώτες» (Ενετ.: “stratioti “), οι οποίοι προέρχονταν από Χριστιανικούς πληθυσμούς των Τουρκοκρατούμενων περιοχών και συνιστούσαν ευέλικτα στρατιωτικά σώματα που χρησιμοποιούσαν οι Ενετοί σε διάφορες πολεμικές επιχειρήσεις. Οι Stratioti διέμεναν πάντοτε στη ύπαιθρο, μετακινούνταν ομαδικά με τις οικογένειές τους και το κυριότερο ίχνος που άφηναν κατά την αποχώρησή τους από κάποια περιοχή, ήταν οι μικροί χριστιανικοί ναοί, καθώς πάντοτε ίδρυαν ένα τουλάχιστον ναό στο χώρο παραμονής τους, προκειμένου να εκτελούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα που στερούνταν στη πατρίδα τους, από τους Οθωμανούς.

4. O Άγιος

Η επιλογή των κατοίκων να αναδείξουν πολιούχο άγιο της περιοχής το τιμώμενο πρόσωπο, στο μικρό αυτό ναό δίπλα στη θάλασσα, πρέπει να φάνταζε σαν ιδανική επιλογή τόσο για τους απλούς αγρότες που μετοίκησαν εκεί όσο και για την τοπική Μητρόπολη, τη δεκαετία του 1830. Ο μητροπολίτης Ευγένιος ο Β΄, καταγόταν από την περιοχή, είχε πραγματοποιήσει τελετές στο ναό αυτό και οι στενότεροι συγγενείς του (αδελφή και γαμπρός) ήταν ενορίτες του ναού. Ηγούταν της τοπικής εκκλησίας υπό τον έλεγχο της Βρετανικής Διοίκησης και ήταν αποκομμένος τόσο από την νεοσύστατη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας, όσο και από το Οικουμενικό Πατριαρχείο που βρισκόταν στη Τουρκία. Συνήνεσε επομένως στην ίδρυση του ναού ενός αγίου, για τον οποίο το μόνο γνωστό ήταν ότι ονομαζόταν Νικήτας και ήταν επίσκοπος.

Εικόνα 8: Λεπτομέρεια εικόνας Ιερού Ναού Αγίου Νικήτα (18ος αιώνας). Ο άγιος Νικήτας ζωγραφισμένος κατά τα πρότυπα της Επτανησιακής Σχολής, φέρων στολή Ορθοδόξου επισκόπου

Στο δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, όταν σταδιακά οι επαφές αποκαθίστανται και εν τέλει το Νησί ενσωματώνεται στο «Βασίλειο της Ελλάδος» και η Λευκαδίτικη Εκκλησία στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία, το πρόβλημα αναδεικνύεται, καθώς η τελευταία το μόνο άγιο Νικήτα που αναγνωρίζει, είναι τον γνωστό στρατιωτικό άγιο που εορτάζει στις 15 Σεπτεμβρίου. Ποιος ήταν επομένως ο άγιος της Λευκάδας;

Στο ερώτημα αυτό δεν υπήρχε απάντηση για μεγάλο διάστημα και φαίνεται ότι εκφράστηκε αυτό και στα ιερά αντικείμενα του ναού, τις εικόνες. Στο ναό υπάρχουν δύο εικόνες του Αγίου που κατασκευάστηκαν τον 19ο αιώνα. Και οι δύο παριστούν τον Άγιο με την μορφή επισκόπου και αναφέρουν απλά «άγιος Νικήτας», χωρίς οποιαδήποτε άλλη πληροφορία.

Εικόνα 9: Εικόνα του τέμπλου του Ιερού Ναού Αγίου Νικήτα (1848) Πρόκειται για εικόνα της Επτανησιακής Σχολής. Ο Άγιος φέρει αρχιερατική στολή και κάθεται σε μπαρόκ επισκοπικό θρόνο. Στην εικόνα αναγράφεται απλά “Άγιος Νικήτας”
Εικόνα 10: Εικόνα από τον Ιερό Ναό Αγίου Νικήτα (19ος αιώνας). Πρόκειται για εικόνα που σχετίζεται με τους Χιονιάδες ζωγράφους της Ηπείρου. Ο Άγιος φέρει επισκοπική στολή και περιγράφεται απλά ως «Άγιος Νικήτας»

Την δεκαετία του 1860, λίγο πριν την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα μετά από ενέργειες του υπηρετούντος στην Ι.Μ. Γρηγορίου – στο Τουρκοκρατούμενο τότε Άγιο Όρος- μοναχού Πέτρου (κατά κόσμο Πανταζή Φίλιππα και κατοίκου Αγίου Νικήτα στη δεκαετία του 1830) έγινε έρευνα σε παλιά χειρόγραφα της μονής και οι λόγιοι μοναχοί της εποχής, αποφάνθηκαν ότι ο τιμώμενος άγιος στη Λευκάδα, ταυτίζεται με τον άγιο Νικήτα, επίσκοπο Χαλκηδόνος. Ένας εξ αυτών των μοναχών, ο Ιάκωβος Μελενδύτης, συνέταξε ακολουθία του τιμωμένου αγίου, η οποία έκτοτε ψάλλεται στην πανήγυρη του ναού (28 Μαΐου)

Εικόνα 11:Ο πρόλογος στην ακολουθία του αγίου Νικήτα, αρχιεπισκόπου Χαλκηδόνος του μοναχού Ιάκωβου Μελενδύτη

5. Νικήτας ο Α΄, επίσκοπος Χαλκηδόνος

Ολοκληρώνουμε την παρουσίαση αυτή με αναφορά στο βίο του αγίου Νικήτα, Χαλκηδόνας που ορίσθηκε ως πολιούχος του Χωριού και στη περιπέτεια των λειψάνων του:

Για το πρόσωπο αυτό είναι γνωστά ελάχιστα πράγματα: Έζησε κάπου μεταξύ 7ου και 9ου αιώνα Μ.Χ. Επελέγη επίσκοπος της Μητρόπολης Χαλκηδόνος (στη Βιθυνία της Μ. Ασίας) σε προχωρημένη ηλικία, αφού είχε θητεύσει ως μοναχός και έχαιρε μεγάλης εκτίμησης στους πιστούς. Ως μητροπολίτης επικέντρωσε τις δραστηριότητές του, στο φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας. Η θητεία του όμως συνέπεσε με τους εικονομαχικούς διωγμούς και συνελήφθη μαζί με τον αδελφό του και άλλα μέλη της οικογενείας του διότι δεν υπάκουσε στις αυτοκρατορικές διαταγές περί καταστροφής των εικόνων. Ο Ιωσήφ ο Υμνογράφος που συνέταξε τον 9ο αιώνα την ακολουθία του, ως αγίου, αναφέρει ότι βασανίσθηκε, αλλά δεν διευκρινίζει αν πέθανε εξ αιτίας των μαρτυρίων αυτών (οπότε θεωρείται μάρτυρας) ή απεβίωσε αργότερα σε κάποια φυλακή (ομολογητής). Οι Λατίνοι και οι Σλάβοι συγγραφείς υποστηρίζουν την δεύτερη εκδοχή, αλλά το μοναδικό συναξάριο της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως που αναφέρει τον Άγιο, τον περιγράφει ως «μάρτυρα».

Ομοίως, στην ίδια ακολουθία του αναφέρεται ότι υπήρχε ναός προς τιμή του στη περιφέρεια της Μητρόπολής Χαλκηδόνας, και ότι εκεί φυλασσόταν το λείψανό του το οποίο θεωρούταν θαυματουργό. Φαίνεται ότι ο ναός αυτός βρισκόταν στη Βυζαντινή πόλη Ρύσιο, που κατοικούνταν και κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας κυρίως από Ρωμιούς και μετονομάστηκε τότε σε Αρετσού. Η πόλη υπάγεται στη Μητρόπολη Χαλκηδόνας, βρίσκεται στο κόλπο της Νικομήδειας και κατοικείται σήμερα, μετά την Μικρασιατική καταστροφή, αποκλειστικά από Τούρκους, που την ονομάζουν “Darika”.

Ο ναός του αγίου Νικήτα στην πόλη της Αρετσούς αναφέρεται από συγγραφείς και περιηγητές του 17ου, του 18ου και του 19ου αιώνα και φαίνεται ότι προσήλκυε την λατρεία και το σεβασμό όχι μόνο των χριστιανών αλλά και των μουσουλμάνων της περιοχής. Προερχόταν αναμφισβήτητα από την Βυζαντινή εποχή, αλλά σύμφωνα με τις μαρτυρίες δεν υπήρχε σ αυτόν κάποιο άγιο λείψανο, αφού είχε χαθεί κατά την εισβολή των Οθωμανών, τον 14ο αιώνα. Υπήρχε μόνο μία μαρμάρινη Βυζαντινή σαρκοφάγος, κενή, από την οποία περνούσε (χάριν ευλογίας) όλη η ποσότητα του νερού που ύδρευε την ενορία του αγίου Νικήτα. Η εκκλησία κάηκε ολοσχερώς στη μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, το 1910.

Εικόνα 12: Βυζαντινή σαρκοφάγος στη Αρετσού της Μ.Ασίας (Σκίτσο του Ακύλα Μήλλα, 1997)

Τον 15ο αιώνα ο Ενετός ιστορικός Μαρίνος Σανούδος ο νεότερος, αναφέρει για πρώτη φορά ότι φιλοξενείται στην εκκλησία του αρχαγγέλου Ραφαήλ, στη περιοχή Dorsoduro της Βενετίας, το λείψανο του «αγίου Νικήτα του Μάρτυρος» που παρελήφθη, άγνωστο πότε, από την περιοχή της Νικομήδειας της Μ. Ασίας. Το σώμα του αγίου, συνδέθηκε με πολλά θαύματα στη περιοχή, τα οποία καταγράφηκαν από τους λειτουργούς του ναού και έχουν σαν αφετηρία, τον 14ο αιώνα, οπότε έμμεσα προσδιορίζεται και ο χρόνος άφιξης του λειψάνου στη Πόλη. Οι λόγιοι της εποχής μη γνωρίζοντας κάποιον άγιο με το όνομα αυτό (καθώς τα λείψανα του άλλου αγίου Νικήτα, βρίσκονταν ήδη στη Βενετία) θεώρησαν ότι ανήκαν σε ένα νεαρό μάρτυρα, γιό του Ρωμαίου αυτοκράτορα Μαξιμιανού. Ονόμασαν έτσι το λείψανο, « άγιο Νικήτα της Νικομήδειας» και όρισαν ως ημέρα μνήμης του την 12η Σεπτεμβρίου.

Το 1995, σε μια ανθρωπολογική έρευνα που διεξήχθη επί όλων των λειψάνων που φιλοξενούνται στη Βενετία, οι ερευνητές μελέτησαν εμπεριστατωμένα το λείψανο του αγίου Νικήτα της Νικομήδειας, εξάγοντας σημαντικά συμπεράσματα. Μερικά εξ αυτών:

1. Δεν πρόκειται για νεαρό, αλλά για ηλικιωμένο άτομο (σημάδια οστεοπόρωσης).
2. Υπάρχουν τρύπες στα οστά στη περιοχή των δύο αγκώνων (σημάδια μαρτυρίου)
3. Η λάρνακα εντός του οποίου είναι τοποθετημένο το λείψανο περιέχει γραπτή αφιέρωση στον «άγιο Νικήτα επίσκοπο και μάρτυρα»

Είναι προφανές επομένως ότι πρόκειται για το χαμένο λείψανο του Αγίου Νικήτα Χαλκηδόνος.

Εικόνα 13: Το σκήνωμα του αγίου Νικήτα, Χαλκηδόνας, Βενετία 2014
Η εκκλησία και το χωριό του Αγίου Νικήτα τη δεκαετία 1970 (φωτο Δ. Σκυργιάννης)

Σχετικά άρθρα:

Το χωριό «Άγιος Νικήτας» τον 19o αιώνα
Το χωριό «Άγιος Νικήτας» στη ΒΔ Λευκάδα τον 20ο αιώνα
Ο Άγιος Νικήτας και το Porto Angius

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ

Το άρθρο αυτό είναι σε διαφορετική μορφή από τα προηγούμενα 4 που δημοσίευσε το «Άρωμα Λευκάδας». Δεν είναι γραμμένο σε επιστημονική μορφή και λείπουν οι βιβλιογραφικές αναφορές. Ο λόγος είναι ότι η έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς παραμένουν αναπάντητα ερωτήματα. Είμαι ωστόσο, στη διάθεση κάθε ενδιαφερομένου, να του παράσχω κάθε διευκρίνιση ή πληροφορία στα θέματα που θίγονται στο κείμενο.
Θα ήθελα παράλληλα, να εκφράσω τις ευχαριστίες μου σε όσους με βοήθησαν μέχρι τώρα και οι οποίοι είναι οι: Ζούμπος Γεώργιος, Φλεμοτόμος Διονύσιος, Γαούτσης Σπυρίδων, Παπακώστα Χριστίνα, Σαρρής Βασίλειος, Διαμαντόπουλος Γεώργιος, Περδικάρη Μηλιά-Ελένη, Λιόνης Χαράλαμπος, Καρύδης Σπυρίδων, Ηλιάδου Βηθλεέμ, Erkan Kiraz.
Ευχαριστίες επίσης στους υπευθύνους (ιερέα και επιτρόπους) του Ιερού Ναού Αγίου Νικήτα στη Λευκάδα και της «Chiesa dell’Angelo Raffaele» στη Βενετία.
Τις ευχαριστίες μου και στο «Άρωμα Λευκάδας» για τη φιλοξενία.

Προηγουμενο αρθρο
Το τέλος των προσχημάτων
Επομενο αρθρο
Αποτελέσματα εκλογών συλλόγου Νοσοκομείου για αντιπροσώπους στο συνέδριο της Π.Ο.Ε.ΔΗ.Ν

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.