Η Ερυθρογή κοντά στο ακρωτήρι Λευκάτας

Λίγα χιλιόμετρα πριν από το ακρωτήριο Λευκάτας συναντάμε μια εντυπωσιακή, σχεδόν οβάλ λεκάνη, χωρίς καθόλου βλάστηση, καλυμμένη με κοκκινόχωμα. Είναι αδύνατον να μην τραβήξει την προσοχή του επισκέπτη. Το χειμώνα γεμίζει νερό και μοιάζει με μια κόκκινη λίμνη.

Φωτογραφίσαμε την περιοχή από μακριά. Εκ των υστέρων πληροφορηθήκαμε ότι στην περιοχή βρίσκεται αρχαιολογικός χώρος με ευρήματα μεγάλης σημασίας για την ιστορία του νησιού. Η εποχή στην οποία αναφέρονται είναι η Παλαιολιθική Λευκάδα και τα εργαλεία ανήκαν στον Άνθρωπο του Νεάντερταλ.

Η λεκάνη αποτελεί δείγμα παλαιολιθικής polje, που εξαιτίας των σεισμικών δονήσεων εκτινάχθηκε πάνω από τη θάλασσα, έχασε τις υδροφόρες φλέβες και αποξηράνθηκε.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Λευκάδας βρίσκεται πλήθος ευρημάτων και αυτής της περιοχής.

Αντιγράφουμε από το βιβλίο -οδηγό του Μουσείου Λευκάδας- που έγραψαν ο Κωνσταντίνος Λ. Ζάχος και η Αγγέλικα Σ. Ντουζούλη:

Η παρουσία παλαιολιθικών καταλοίπων στα Λευκάδα, γνωστό ήδη από τη δεκαετία του 1960, χάρη στις έρευνες του Αυγούστου Σορδίνα, αυξήθηκε πρόσφατα σημαντικά με τον εντοπισμό νέων θέσεων. Από τις θέσεις αυτές προέρχεται μεγάλος αριθμός λίθινων εργαλείων και προϊόντων κατεργασίας από ντόπιο μελίχροο πυριτόλιθο. Τα λίθινα εργαλειακά σύνολα, συχνά κατασκευασμένα σύμφωνα με την τεχνική Levollois, ανήκουν στη Μουστέρια πολιτισμική φάση της Παλαιολιθικής εποχής (200.000 έως 35.000 χρόνια από σήμερα).

Η χωρική κατανομή των θέσεων της Μέσης Παλαιολιθικής στη Λευκάδα, από τη σημερινή παραθαλάσσια ζώνη (π.χ. Καρυώτες) έως τις «πόλγες» της ορεινής ενδοχώρας (π.χ. Λειβάδι), και από το βόρειο τμήμα του νησιού (π.χ. Τσουκαλάδες) έως το νοτιότερο άκρο στο ακρωτήρι Λευκάτα, υποδηλώνει την εκμετάλλευση από τον παλαιολιθικό κάτοικο όλων των διαθέσιμων πηγών και δυνατοτήτων του οικοσυστήματος, σε συνάρτηση με τις παλινδρομικές μετακινήσεις του από την ηπειρωτική ενδοχώρα προς τις δυτικές ακτές και αντίστροφα.

Τα παλαιολιθικά εργαλειακά κατάλοιπα εντοπίζονται ορισμένες φορές στη Λευκάδα αλλά και στην Ήπειρο σε συνάφεια με αποθέσεις ερυθρογής σε ρηχές λεκάνες, γνωστές ως «πόλγες» (Polje). Το περιβάλλον των υδροβιότοπων αυτών παρείχε όλα τα απαραίτητα αγαθά για την επιβίωση παλαιολιθικών ομάδων (όπως νερό,κυνήγι και πυριτόλιθους) και, όπως φαίνεται, αποτελούσε το επίκεντρο του συστήματος αναζήτησης της τροφής με μετακινήσεις μεταξύ των παραθαλάσσιων πεδινών εκτάσεων και των ορεινών περιοχών της ενδοχώρας…