ιρίνη ιοάνου περδικάρη, «όνειρα κρυμμένα» – Της Παρασκευής Κοψιδά-Βρεττού

ιρίνη ιοάνου περδικάρη, όνειρα κρυμμένα

«Όνειρα κρυμμένα» της ιρίνης ιοάνου περδικάρη, που όμως η ποίηση τα αποκαλύπτει. Η ποιητική της συλλογή, από το φιλόξενο στους νέους δημιουργούς ποίησης www.Vakxikon.gr, ανασκάπτει τα όνειρα και τις διαψεύσεις τους, τη διαρκή ανθρώπινη ψευδαίσθηση της αθώας πρώτης ματιάς, πως η ζωή δικαιώνει και κατανοεί και συγχωρεί και θαρρύνει. Πρώιμη η αποτίμηση της ζωής και του φορτίου της από τη νεαρή Ειρήνη Περδικάρη, «ανυπόμονη» στη σκίαση και την τελεσίδικη απόφανση των σκοτεινών χρωμάτων της ζωής, καθώς καταδύεται και ανασκάπτει τα ένδον και τα συναπαντήματά τους με το βίωμα κι αυτό με την προσδοκία και το όνειρο. Μοιάζει αιφνιδιασμός αθωότητας το ξύπνημά της στη ζωή, στη λύπη και στην αυτοδιάψευσή της, που χτυπά σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία, παγίδευση στο μονοδιάστατο της ματαίωσης.

Κι η ελπίδα…κοιμάται/προς το παρόν./Η ευτυχία επίσης./Η πραγματικότητα παραμένει…Τα αποσιωπητικά της είναι φορτισμένα: από μοναξιά, εγκατάλειψη, απώλειες, ακυρώσεις ονείρων, πικρή ελευθερία, διάβρωση, ενοχή, απαισιοδοξία: πλήρωση μηδενιστικής ενατένισης του κόσμου, στο παρόν και στο μέλλον. Ένας νιχιλισμός που εκπηδά με κάθε αφορμή, από βιώματα και συμβάντα που διαβιβρώσκουν καταλυτικά το μόνο μεγάλο γεγονός: της ζωής. Η επίμονη λειτουργία της ατομικής μνήμης υφαίνει το υπαρξιακό μηδέν: Και τίποτα/ δεν θα υπάρχει./Όπως δεν/υπάρχει./Ένα τίποτα./Ένα απέραντο/και ατελείωτο σκοτάδι.

Κι όμως υπάρχει η ποίηση. Καραδοκεί πίσω από την πληγωμένο όνειρο, πίσω από την τραυματισμένη προσμονή, πίσω από την επίμονη λύπη. Μια εύθρυπτη αρμονία-υποκειμενική φαντασίωση, που μεταμορφώνεται σε ασυμμετρίες οδυνηρές και άχθος της ποιητικής φύσης. Που απαιτεί ενδοσκοπικά και χαμηλότονα μιαν άλλη υπόσταση, εξεγερμένη συνείδηση που δεν μπορεί παρά να περιμένει και να υποφέρει. Και να εξομολογείται ποιητικά. Τι; Αυτό τον αιφνιδιασμό στο αντίκρισμα του κόσμου, την αφύπνιση στις επώδυνες αντιθέσεις, το άπελπι νεύρο του παιδιού που ξύπνησε ώριμο χωρίς να το επιδιώξει, χωρίς να χαρεί το ξύπνημά του. Σαν της Μαρίας Πολυδούρη την Εξομολόγηση: Ήμουν ανίδεη κι άπραγη παρ’όλο/ που η παιδικότης μου’χε πει το χαίρε/…

Η Ειρήνη σ’έναν ασφυκτικό εναγκαλισμό με την αλήθεια του κόσμου και της πραγματικότητας πια, αναρωτιέται βασανιστικά: Πες μου γιατί/μεγάλωσες, έτσι/ξαφνικά/Ποιον ρώτησες/και έτρεξες τόσο βιαστικά; Για να ανιχνεύσει το δικό της νόημα μέσα στον καταιγισμό της εξαπάτησης: Και τώρα;/Τι γίνεται;/Πού πας; («Παιδί») Η ίδια η δημογραφία της, της αρνείται μια καθαρή ταυτότητα. Άλλο το μέσα της (παιδί), άλλο η αρπάγη του κόσμου έξω, κοντινού και οικείου, μακρινού και απροσπέλαστου, όλοι με την ίδια υπογραφή-Μεγάλος-Μοναξιά. Καταλυτική, απόλυτη, υπαρξιακή σαν εσχατολογία συναισθηματική. Φύση ανθρώπων, η δική της εξόριστη, και φύση της άνοιξης, βίων παραλληλία σε διαδρομές που παρεκκλίνουν από τον προορισμό τους ν’ανθίσουν: Ήταν ο ήλιος/να χαμογελάσει/και το φεγγάρι να χαρεί./ Μα τώρα/ κλαίνε τα/ σύννεφα/και σκοτείνιασε/ο ουρανός. /Και το λουλούδι/ στέκεται μονάχο/ στη μέση της/ ερήμου./Άδικα/ προσμένει/ μια βροχή/ για να ανθίσει./Δεν ήταν/για να γίνει/ποτέ. (Απρίλης, σ. 29). Και ξύπνια πορεύεται μέσα στον καρτερικό αγνωστικισμό της, μηχανική, ρομποτική νομοτέλεια, σε προδιαγεγραμμένη τροχιά χωρίς βούληση προσωπική, σε μετεωρισμό και ταλαντεύσεις επίπονες και ανερμάτιστες: Ακόμη ζεις, /βλέπεις, ακούς/ μιλάς../Περπατάς, τρέχεις. Ανασαίνεις. …Είσαι ακόμα/εδώ./ Δεν ξέρεις/ για πόσο./..Είσαι και/δεν είσαι./Κι ας είσαι/ακόμα εδώ. (Ακόμα, σ. 28).

Ο ψυχικός πόνος, προϊόν ματαίωσης-frustration-, χωρίζει τη ζωή σε σωματική-μηχανική που υπακούει να ζει και σε ψυχική που αιχμαλωτίζεται στην μηδενική βίωσή της.

Γιατί γράφει; Θα μπορούσα να αναγνώσω τα λόγια της Μελισσάνθης-απάντηση σ’αυτό το γιατί: «Οι ερεθισμοί οι δικοί μου ξεκίνησαν από προβλήματα υπαρξιακά, από την οδυνηρή επαφή μου με τον κόσμο και όπως μου άρεσε η ποίηση βρήκαν διέξοδο σ’ αυτήν. Οι συγκρούσεις με το περιβάλλον πρώτα πρώτα. Ένας νέος άνθρωπος σ’ έναν κόσμο φτιαγμένο από τους άλλους, που του είναι αδύνατο να τον παραδεχτεί. Αρχίζει τότε μια πάλη που είτε είναι εξωτερική, στήθος με στήθος, είτε εσωτερική, να εξηγήσει και να παραδεχτεί το σκληρό παιχνίδι που παίζεται γύρω μου. Η δεύτερη αυτή πάλη γίνεται πιο σκληρή όταν αισθάνεσαι την αδυναμία σου να δράσεις εξωτερικά».

Ακριβώς αυτό και η Ειρήνη εξομολογείται, θρηνητικά σχεδόν, σε όλα της τα ποιήματα. Με λέξεις απλές αλλά έντονα φορτισμένες, με γλώσσα και νοήματα διαυγή, διαπεραστικά. Με συναισθήματα που εκπέμπουν ηλεκτρικό ρεύμα. Τολμά και εξομολογείται:το πώς η ψυχή της βρίσκεται σε ατελεύτητη σύγκρουση με τον κόσμο και γι’αυτή την απόλυτη αντίθεση και την απόρριψη τελικά γράφει: Σε ένα βιβλίο/έκλεισες την ψυχή σου…Σκέψεις μόνες, τυχαίες, μπερδεμένες,/περιμένουν να τις δουν/να τις ακούσουν…(Το βιβλίο, σ.62-63). Μόνο που η Ειρήνη είναι αμετακίνητα αιχμάλωτη της αδιέξοδης μελαγχολίας-ένα μοναχικό παιδί-lonely child/σε έναν κόσμο/νεκρό…/Χώμα /σε όνειρα/πέτρινα χτισμένα./Κραυγή/ σε σκοτεινές/ ζωές. /Lonely Child…child…/Lonely Child. (Lonely Child, σ. 12).

Δεν θα ήθελα να αρθρώσω παραμυθητικό λόγο. Αλλά… «την βρήκε η ποίηση» την Ειρήνη. Κανείς δεν είναι μόνος όταν τον επιλέγει η ποίηση. Ούτε αιχμάλωτος, ούτε ενδεής. Oύτε αποστρέφεται τη ζωή, αλλά στην ουσία είναι ένας αφοσιωμένος της ζωής, όπως είπε ο Γιώργης Παυλόπουλος. Γιατί η ποίηση αντλεί τη ζωή της από τη ΖΩΗ. Και η ζωή με την ποίηση γίνεται βούληση και επιβάλλει τη… βούλησή της.

Πόσο θα ήθελα/ να ήμουν πουλί/να έφευγα μακριά, γράφει στο Ουράνιο Τόξο. Ναι, Ειρήνη, καλά το λες-η ποίηση είναι απόδραση:… Ξημέρωμα στη δροσιά./Ελευθερία/Γαλήνη.

Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού
Διδάκτωρ Φιλολογίας
Πρόεδρος Συνδέσμου Φιλολόγων Λευκάδας