HomeΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣΚλαδεύουν τα αμπέλια στην ορεινή Λευκάδα

Κλαδεύουν τα αμπέλια στην ορεινή Λευκάδα

Αυτή την εποχή στην ορεινή Λευκάδα οι αγρότες -όσοι απόμειναν- κλαδεύουν τα αμπέλια τους. Τις τελευταίες ηλιόλουστες μέρες μετά από πολύ αναζήτηση μπορεί να συναντήσεις κάποιον από τους ηλικιωμένους και σοφούς γνώστες του αμπελιού να σκύβουν με σεβασμό πάνω στο αμπέλι για να το κλαδέψουν.

Οι εικόνες όσο περνούν τα χρόνια λιγοστεύουν. Όταν όμως τις αντικρύσουμε δεν μπορούμε παρά να υποκλιθούμε μπροστά σ’ αυτή τη σχέση του παλιού Λευκαδίτη με το αμπέλι. Μια σχέση που ξεκινά με το κλάδεμα του αμπελιού και συνεχίζεται μέχρι την οινοποίηση. Είναι ίσως η μοναδική αγροτική καλλιέργεια στην οποία το αποτέλεσμα -η οινοποίηση- προκύπτει μετά από μια αγαστή συνεργασία ανθρώπου και φύσης που κρατεί πολλούς μήνες.

«Οι Λευκαδίτες υπήρξαν ανέκαθεν άξιοι αμπελουργοί. Στο μεγαλύτερο μέρος των ορεινών κυρίως εκτάσεων του νησιού καλλιεργούνταν πάντα αμπέλια. Το κρασί υπήρξε ένα από τα βασικότερα προϊόντα του τόπου.

Η καλλιέργεια τ’ αμπελιού αρχίζει από το κλάδεμα, που γίνεται το Φλεβάρη και Μάρτη μετά το πρώτο τέταρτο του φεγγαριού. Κατά το κλάδεμα κόβουν τις αμπελόβεργες κοντά στη μάννα, αφήνοντας από 3 έως 4 μπουμπούκια (=μάτια) στην κάθε βέργα, απ’ όπου θα ξεπεταχτούν οι καρποφόροι βλαστοί.

Τις κλαδεμένες οφθαλμοφόρες βέργες τις λένε κεφάλια. Το κλάδεμα θέλει προσοχή, βέβαια, γιατί πρέπει ο αμπελουργός να υπολογίσει πόσα μάτια σηκώνει η κάθε βέργα και πόσα κεφάλια μπορεί να θρέψει η κάθε μάννα. Στα γερά και ακμαία αμπέλια αφήνουν περισσότερα μάτια, ενώ στ’ αχαμνά και παρατημένα λιγότερα.

Κατά το κλάδεμα πολλές φορές αφήνουν στο κλήμα και καταβολάδες, δηλ. γερές και χοντρές βέργες, τις οποίες χώνουν στο έδαφος ακλάδευτες, όταν υπάρχει η ανάλογη απλωσιά, ανάμεσα στα κλήματα. Τις παραχώνουν στη μέση και περισσεύουν οι δυο άκρες τους, απ’ τις οποίες η μια τροφοδοτείται απ’ τη μάννα απ’ την οποία δεν έχει αποκοπεί. Η καταβολάδα ρίχνει βλαστάρια κι από τις δύο μεριές, βέβαια, κι έπειτα από 2-3 χρόνια την κόβουν από τη μάννα της και μένει σαν νιο κλήμα.

Αν ο κλαδευτής συναντήσει μπροστά του κανένα γερασμένο ή ξερό κλήμα, το ξεριζώνει, για να αδειάσει ο τόπος, που μπορεί να θρέψει καμιά καταβολάδα. Τις ξερές αυτές μάννες τις λένε κουτσουμπέλια• είναι πολύ σκληρές και αποτελούν άριστο καυσόξυλο.

Το κλάδεμα γίνεται με δύο βασικά εργαλεία: με το κλαδευτήρι και την ψαλίδα. Το κλαδευτήρι είναι βοηθητικό της ψαλίδας.

Ας σημειώσουμε εδώ, πως οι παλιότεροι δεν κλάδευαν ποτέ, όταν είχε πανσέληνο, για να μην διαλύονται και λειώνουν τα αποκλάδια. Επίσης ποτέ δεν κλάδευαν την ημέρα του αγίου Τρύφωνα, την Ιη του Φλεβάρη, επειδή ο άγιος θεωρείται προστάτης των γεωργών και κυρίως των αμπελουργών. Γι’ αυτό και σε πολλές εικόνες ο άγιος Τρύφωνας εικονίζεται να κρατάει δρεπάνι στο δεξί του χέρι. Κι όχι μόνο δεν κλάδευαν, αλλά δεν έκαναν καμιά γεωργική εργασία στη γιορτή του.»*

(Στις εικόνες μας ο Δημήτρης Μεσσήνης κλαδεύει το αμπέλι του στην περιοχή Χερόλακος Πηγαδισάνων.)

*Πανταζής Κοντομίχης: «Τα Γεωργικά της Λευκάδας», εκδόσεις Γρηγόρη

Προηγουμενο αρθρο
Ο Καστοριάδης και η ελληνική οικογένεια
Επομενο αρθρο
Να κοιμάσαι στη Λευκάδα και να ξυπνάς στη Σκωτία!

Δεν υπάρχουν σχόλια

Γράψτε το σχόλιό σας

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.