Οι ευθύνες της Δύσης για τον Εμπολα

Οι εταιρείες δεν παρασκεύαζαν εμβόλιο γιατί δεν είχαν οικονομικά οφέλη

Καθώς η επιδημία του ιού Εμπολα ξεκληρίζει ολόκληρες κοινότητες στη Δυτική Αφρική, με περισσότερους από 3.800 νεκρούς, τα πρώτα κρούσματα σε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες είναι πραγματικότητα. Ζημιά που η Δύση προκάλεσε μόνη στον εαυτό της; Κυβερνητική απραξία, αργές αντιδράσεις, έλλειψη οικονομικού ενδιαφέροντος από τις φαρμακευτικές εταιρείες για την εξεύρεση αποτελεσματικής θεραπείας και το γεγονός ότι η ασθένεια περιοριζόταν στα «ασφαλή» σύνορα της Αφρικής, όλα συνέβαλαν σε μία χωρίς προηγούμενο εξάπλωση του θανατηφόρου ιού, που δυνητικά μπορεί να λάβει τον χαρακτήρα της απειλής για την παγκόσμια ασφάλεια.

Παρότι οι ειδικοί εμφανίζονται καθησυχαστικοί, υποστηρίζοντας ότι ο δυτικός κόσμος είναι προετοιμασμένος για να αντιμετωπίσει αυτά τα περιστατικά χωρίς να ξεσπάσει επιδημία, ο φόβος για μια πιθανή εξάπλωση του ιού στη Δύση και κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα εντείνεται. Εξάλλου, η ισπανίδα νοσοκόμα Τερέσα Ρομέρο, το πρώτο άτομο που μολύνθηκε από τον ιό εκτός Αφρικής, υποτίθεται ότι εφάρμοζε το αυστηρό πρωτόκολλο ασφαλείας που ακολουθείται στα σύγχρονα νοσοκομεία. Κανείς δεν γνωρίζει ακόμη με πόσους ήρθε πραγματικά σε επαφή η νοσοκόμα αφότου νόσησε, αν και πόσοι από αυτούς έχουν μολυνθεί.

Και ενώ σε αυτή την περίπτωση η απομόνωση των ασθενών και ο εντοπισμός των ατόμων με τα οποία έχουν έρθει σε επαφή είναι αποτελεσματικά μέτρα, όταν τα κρούσματα ανέρχονται σε χιλιάδες, όπως στην Αφρική, τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ο Εμπολα πλέον έχει «παγιωθεί» στις πρωτεύουσες των τριών αφρικανικών χωρών – Λιβερία, Γουινέα και Σιέρα Λεόνε – που πλήττονται περισσότερο από αυτόν και η κατάσταση επιδεινώνεται.

Εμβόλιο χωρίς «επενδυτικό ενδιαφέρον»

Ο κόσμος χρειαζόταν ένα εμβόλιο για τον Εμπολα πολύ πριν ξεσπάσει η επιδημία και σίγουρα πριν λάβει τις σημερινές της διαστάσεις. Μέχρι πρόσφατα ο ιός αφορούσε σχετικά λίγους ανθρώπους σε φτωχά κράτη. Τι σημαίνει αυτό; Μηδενικό επενδυτικό ενδιαφέρον από τους φαρμακευτικούς κολοσσούς για την έρευνα και την ανάπτυξη ενός δοκιμασμένου εμβολίου για μία, πολύ απλά, μη κερδοφόρα ασθένεια.

Τώρα έχει ξεκινήσει ένας αγώνας δρόμου για την εξεύρεση θεραπείας. Ενα εμβόλιο που θα λάβει έγκριση για χρήση σε ανθρώπους αναμένεται σε λίγους μήνες, αλλά η διάθεσή του σε μεγάλη κλίμακα θα καθυστερήσει.

Επιπλέον, ειδικοί κάνουν λόγο για εξαιρετικά αργά αντανακλαστικά τόσο των αφρικανικών κυβερνήσεων όσο και της διεθνούς κοινότητας στο ξέσπασμα της επιδημίας. Τα πρώτα κρούσματα εμφανίστηκαν στη Γουινέα τον περασμένο Δεκέμβριο, αλλά χρειάστηκαν τρεις μήνες ώσπου να αναγνωριστεί ο Εμπολα από το υπουργείο Υγείας ως η αιτία των θανάτων – μέχρι τότε είχαν νοσήσει 49 άτομα και 29 είχαν πεθάνει. Και ήταν μόλις τον Αύγουστο που ο ΠΟΥ ανακήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ ο αριθμός των θυμάτων πλησίαζε τα 1.000.

Σουζάνα Γιάκαμπ, περιφερειακή διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ευρώπη

«Η κρίση είναι ανθρωπιστική, οικονομική και πολιτική»

Καθησυχαστική για την ετοιμότητα των ευρωπαϊκών κρατών να αντιμετωπίσουν πιθανή «εισβολή» του ιού σε μεγάλη κλίμακα εμφανίστηκε μιλώντας στο «Βήμα» η Σουζάνα Γιάκαμπ, περιφερειακή διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για την Ευρώπη.

Είναι τα ευρωπαϊκά νοσοκομεία έτοιμα για να αντιμετωπίσουν την απειλή;

«Οι ευρωπαϊκές χώρες είναι καλά προετοιμασμένες. Δεν προβλέπω κίνδυνο για εξάπλωση του ιού στις ευρωπαϊκές χώρες. Τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια έχει γίνει μεγάλη προσπάθεια για να προετοιμαστούν τα συστήματα Υγείας, ειδικά πριν και μετά την εμφάνιση της γρίπης των πτηνών, του Η1Ν1 το 2009 και του κορονοϊού. Αυτά βελτίωσαν την εμπειρία μας στην ικανότητα διαχείρισης αυτών των καταστάσεων και στο πρωτόκολλο που ακολουθείται για την αντιμετώπιση των επιδημιών. Αλλά φυσικά πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για τα εισαγόμενα περιστατικά, που προς το παρόν είναι σποραδικά. Πρέπει να μάθουμε από την περίπτωση της ισπανίδας νοσοκόμας, στην οποία υπήρξε τυχαία μόλυνση, και να βελτιώσουμε ό,τι χρειάζεται. Γενικά θα έλεγα ότι είμαι αισιόδοξη αλλά οι εργαζόμενοι στην Υγεία πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί».

Ορισμένοι ειδικοί καταγγέλλουν καθυστερημένη αντίδραση της διεθνούς κοινότητας και περικοπές της κυβερνητικής χρηματοδότησης προς τον ΠΟΥ. Ποια είναι η γνώμη σας;

«Αν θέλουμε να ελέγξουμε την επιδημία, πρέπει να την ελέγξουμε στην πηγή της, σε αυτές τις χώρες από τις οποίες προέρχεται, δηλαδή τη Λιβερία, τη Σιέρα Λεόνε και τη Γουινέα. Πρέπει να επενδύσουμε όσα μπορούμε για να διασφαλίσουμε τη λειτουργία των συστημάτων Υγείας τους. Αλλά αυτή είναι μία τεράστια πρόκληση, γιατί πρόκειται για χώρες που έχουν πληγεί από τον πόλεμο, τα συστήματα Υγείας είναι εύθραυστα και ο αριθμός των επαγγελματιών Υγείας είναι πολύ μικρός.

Για να γίνει σωστά ο εντοπισμός των ατόμων που έχουν έρθει σε επαφή με ασθενή, μία σημαντική στρατηγική προσέγγιση στη μάχη κατά του Εμπολα, χρειάζονται περίπου 20.000 εργαζόμενοι Υγείας σε αυτές τις χώρες και ακόμη 2.000 διεθνές προσωπικό για να τεθεί υπό έλεγχο η επιδημία. Επομένως απαιτείται κινητοποίηση για χρηματοδότηση, προκειμένου να αυξηθεί η ικανότητα αντιμετώπισης του Εμπολα. Ο ΟΗΕ έχει προετοιμάσει τον δικό του Οδικό Χάρτη και δεν πρόκειται απλά για κατάσταση έκτακτης ανάγκης, είναι πια ανθρωπιστική, οικονομική και πολιτική κρίση. Στον ΠΟΥ δεν έχουμε ποτέ αρκετούς πόρους αλλά ελπίζουμε να τους αυξήσουμε ώστε να προσλάβουμε προσωπικό για τις περιοχές που έχουν περισσότερη ανάγκη. Αυτό είναι ένα από τα προβλήματα, αλλά όχι το βασικό στην παρούσα επιδημία. Το βασικό είναι τα ανεπαρκή συστήματα Υγείας και η κατάσταση που επικρατεί στις πληγείσες χώρες».

Πηγή: www.tovima.gr