Ο καθηγητής Έκτορας Χόρτης παρουσιάζει το βιβλίο του Θοδωρή Γεωργάκη «Τα που θυμάμαι μολογώ. Σεργιάνι στη Λευκάδα του χθες»

Πολλοί είναι εκείνοι που θα επιθυμούσαν να περιγράψουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, να αναφερθούν στις εμπειρίες που απέκτησαν μέσα σ’ αυτό, να συγκεντρώσουν, να κατατάξουν, να καταγράψουν και να παρουσιάσουν τα διάσπαρτα σε διάφορες πηγές ή και τα μη καταγεγραμμένα ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία από την τοπική παράδοση.

Ωστόσο, λίγοι έχουν την ερευνητική διάθεση και την ικανότητα να προχωρήσουν σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Σ’αυτούς τους «ολίγους εκλεκτούς» συγκαταλέγεται ο συγγραφέας του παρόντος βιβλίου «Τα που θυμάμαι μολογώ. Σεργιάνι στη Λευκάδα του χθες » Θοδωρής Γεωργάκης, που, κινούμενος από τη μεγάλη του αγάπη για τον τόπο του, είχε το μεράκι να καταγράψει τις προσωπικές παιδικές και εφηβικές του αναμνήσεις, συνδυάζοντές τες με τις παρατηρήσεις του επάνω στο περιβάλλον της γενέθλιας γης, στο Πινακοχώρι Σφακιωτών.

Η αίσθηση που αποκόμισα σεργιανίζοντας στο βιβλίο είναι ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και έγκυρο βοήθημα τοπικού ιστορικού και λαογραφικού ενδιαφέροντος, που φέρνει στο φως πράγματα τα οποία αγνοεί η συντριπτική πλειονότητα των συμπατριωτών μας και ιδιαίτερα οι νέοι.

Ο συγγραφέας, με την αγάπη και τη νοσταλγία που τον διακατέχει για τον τόπο του και με τη στρωτή χρήση και την επιτυχή εκμετάλλευση της ντοπιολαλιάς, πέτυχε να δημιουργήσει μια εμπεριστατωμένη μελέτη για το χωριό του και, γενικότερα, για την ύπαιθρο της Λευκάδας. Το υλικό του το αντλεί, μέσω της μνήμης, από τα προσωπικά του βιώματα, από τη ζωή του στο αγροτικό περιβάλλον του αγαπημένου του χωριού, από όσα έζησε και άκουσε κοντά στους ξωμάχους γονείς του, όπως ο ίδιος σημειώνει. Το πλαίσιο, επομένως, είναι απόλυτα ρεαλιστικό και εικονογραφεί το μικρόκοσμο και τα ήθη της περιοχής του και της Λευκάδας ολόκληρης άρα, στις δεκαετίες του 1960 και του ’70.

Το βιβλίο αποτελείται από 28 θεματικές ενότητες, στις οποίες περιγράφονται με λεπτομερή, απλό, άμεσο και βιωματικό τρόπο όψεις του πολιτισμού της περιοχής των Σφακιωτών και των χωριών του νησιού μας, από τις ποικίλες αρχιτεκτονικές εκδοχές του ως τα μέσα και τους τρόπους παραγωγής, για την κάλυψη των αναγκών ύπαρξης των κατοίκων, ενώ, συγχρόνως υπάρχει μια πλειάδα ασπρόμαυρων φωτογραφιών εποχής, που πραγματικά ταξιδεύουν τον αναγνώστη.

Το κείμενο βρίθει από πληροφορίες για το καθένα απ’ τα θέματα που πραγματεύεται και διερευνά εξαντλητικά τις διάφορες πτυχές τους. Ταυτόχρονα, με τις αναλυτικές και ενδελεχείς περιγραφές του ο συγγραφέας συνυφαίνει αποτελεσματικά λέξεις και όρους της λευκαδίτικης ντοπιολαλιάς (το «σημαίνον») με το περιεχόμενο του «αντικειμένου» στο οποίο αναφέρονται, τόσο με το εννοιολογικό όσο και με το βιωματικό, με μια λέξη, με το «σημαινόμενο».

Έτσι ο αναγνώστης κατανοεί σε βάθος το περιεχόμενο εννοιών, όπως τρεμέτζο, παγερίτσο, ανεμόμυλος, σκόρτσα, στάφνισμα, κάτοικας, λάτα, ποδολόγα, βρακατσάνος, αγκούσα, κλωσούρα, και ακόμη μια πλειάδα λέξεων Λευκαδίτικης ντοπιολαλιάς, αλλά και ανασυνθέτει με τη φαντασία του εικόνες για πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις, όπως στο απόσπασμα που αναφέρεται στο «πηγάδι του Φρυά», στους Σφακιώτες, όπου «βασίλευε το νυφοπάζαρο, αφού οι λυγερόκορμες Σφακισάνες, με τη βαρέλα στο κεφάλι, κέντριζαν το ενδιαφέρον των υποψήφιων γαμπρών, με αποτέλεσμα εκατοντάδες ειδύλλια και συνοικέσια να στηθούν, κάτω από τα υπεραιωνόβια πλατάνια του Φρυά».

Παράλληλα με την περιγραφή των διαφόρων θεμάτων και σε συνάρτηση με αυτήν, δίνει το στίγμα του και ένα πλούσιο, όπως προανέφερα, φωτογραφικό υλικό, που ζωντανεύει το περιεχόμενο και συντελεί στην καλύτερη κατανόηση και την αισθητοποίησή του από τον αναγνώστη. H πρωτογενής αυτή εργασία ολοκληρώνεται με γλωσσάρι.

Λίγοι από εμάς θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ότι γνωρίζουν όλα τα στοιχεία που με τόση μεθοδικότητα, σαφήνεια και απλότητα περιγράφονται από τον συγγραφέα. Πρόκειται για μια σημαντική προσθήκη στη γνώση μας, ή καλύτερα για ένα λατομείο απ’ το οποίο μπορεί να εξορύξει κανείς πολύτιμα στοιχεία για τον λευκαδίτικο πολιτισμό και για τους πρωταγωνιστές του, τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας. Γι’ αυτό, το συγκεκριμένο βιβλίο ενδιαφέρει όχι μόνο όλους τους Λευκαδίτες, αλλά και την επιστημονική μας κοινότητα.

Στον φίλο συγγραφέα εύχομαι από καρδιάς να συνεχίσει τις αναζητήσεις και τις ερευνητικές του προσπάθειες για την καταγραφή των ιστορικών και λαογραφικών στοιχείων της περιοχής του και του νησιού μας. Θα είναι, τελικά, μεγάλη προσφορά στον γενέθλιο τόπο του και, γενικότερα, στη Λευκάδα.

Έκτορας Γ. Χόρτης