Ο Λευκαδίτικος Γάμος

Ο γάμος είναι ίσως η σημαντικότερη εκδήλωση της κοινωνικής ζωής μιας οικογένειας.

Οι νέοι και οι νέες στα χωριά δεν έχουν την ευκαιρία να σμίγουν συχνά και να κουβεντιάζουν, πολύ περισσότερο να γίνονται φίλοι. Η νόμιμη ηλικία για παντρειά ήταν αυτή των 18-25 χρόνων. Μερικά κορίτσια όμως παντρεύονταν πια μικρά ακόμη, «άμα ανοίξει η τύχη τους».

Σε κάθε χωριό υπάρχουν οι προξενητάδες. Λαμβάνονται υπόψη ο χαρακτήρας της μέλουσας νύφης, το σόι, η οικονομική κατάσταση, η εξωτερική εμφάνιση, η ηλικία.

Αν δεχτεί ο πατέρας ή ο αδελφός να την παντρέψουν κάνουν το προικοσύμφωνο, που πρέπει να το διαβάσουν στο γαμπρό και να το δεχτεί. Αν γίνει αυτό, ορίζεται στο σπίτι της νύφης η ημέρα των αρραβώνων, γιορτή ή Κυριακή.

Μετά από κάποιο διάστημα ορίζεται ο γάμος. Παλιότερα ο γάμος γίνεται στο σπίτι της νύφης, μετά την εκκλησία ημέρα Κυριακή πρωί.

Το πλύσιμο των μαλλιών προηγείται: Ζεματίζονται, πλένονται, λιάζονται, γεμίζονται μ’ αυτά τα στρώματα (στρωματόμαλλα), μαξιλάρια. Γλεντάνε, κερνούν, πειράζουν τη νύφη και το γαμπρό. Αυτό γίνεται 10 με 15 ημέρες πριν το γάμο. Την τελευταία εβδομάδα πριν το γάμο, ημέρα Τρίτη, «αναπιάνουν» τα προζύμια του γαμπρού.

Την Τέταρτη «αναπιάνουν» τα προζύμια της νύφης. Την Πέμπτη γίνονται τα καρφώματα: ετοιμάζουν όλα το προικιά, κάνουν δηλαδή έκθεση στο σπίτι της νύφης και σε κάθε ρούχο περνούν μια κόκκινη κλωστή (κάρφωμα). Αυτή συμβολίζει την ευλογημένη σύζευξη των δύο νέων.

Την Παρασκευή φορτώνουν τα ρούχα σε δύο ζώα (κρεβάτια) και μεταφέρουν όλα τα προικιά στο σπίτι του γαμπρού, όπου θα μείνει το ζευγάρι. Το Σάββατο γλεντάνε ο καθένας με το σόι του (χωριστά) και το πρωί της Κυριακής σηκώνονται νωρίς, για να ετοιμαστούν για το γάμο. Μετά το γάμο τηρούνται όλα τα έθιμα και τη Δευτέρα μοιράζεται η πίττα σ’ όλο το χωριό». Την Τρίτη, τελευταία μέρα του γάμου τα γλέντα και οι χοροί έχουν πια ξεθυμάνει. Την πρώτη Κυριακή μετά το γάμο οι νιόπαντροι πάνε στην εκκλησιά και μετά στο σπίτι το πατρικό της νύφης (πιστρόφια).

Με  οδηγό μας το βιβλίο του Πανταζή Κοντομίχη «Ο Λευκαδίτικος Γάμος»* και με το πλούσιο φωτογραφικό υλικό που έχουμε στη διάθεσή μας θα σας παρουσιάσουμε το τελετουργικό του γάμου όπως γινόταν στο νησί της Λευκάδας, πλην της πόλης, στις εξής ενότητες:

1) Τα προξενιά και το ληγατοχάρτι
2) Οι αρραβώνες
3) Λευκαδίτικος Γάμος – Τα προζύμια
4) Το πλύσιμο των μαλλιών
5) Τα καρφώματα και τα κρεβάτια
6) Λευκαδίτικος Γάμος – Τα Στέφανα
7) Λευκαδίτικος Γάμος – Η Τάβλα
8) Λευκαδίτικος Γάμος – Η πίττα και τα πιστρόφια

* «Ο Λευκαδίτικος Γάμος»: Πανταζή Κοντομίχη, Εκδόσεις Γρηγόρη. Αθήνα 1999. ISBN: 960-333-209-7